Orhan Veli Kanık
Doğum 13 Nisan 1914İstanbul
Ölümü 14 Kasım 1950İstanbul
Iş Şair
Dönemi Cumhuriyet Dönemi Türk Edebiyatı
Akım Ilginç Akımı
Orhan Veli Kanık, Türk şair ve yazardır Cumhuriyet dönemi, Ilginç akımının kurucusudur Türk şiirini eski temelinden koparmak için reformcu bir hareket olarak cadde dilini şiire taşıdı Şiirde sanatları ve ölçüyü reddetti Şiddetli içki tüketen şair, serkeş bir yaşam sürdü
HAYATI
AİLE HAYATI
Garip akımının kurucusu ve edebiyatımızın manâlı isimlerinden Orhan veli, 13 Nisan 1914 tarihinde İstanbul ’da doğan Orhan Veli ’nin babası Mehmet Veli Kanık ’tır Mehmet Veli Kanık, İzmir Sanayi Bandosu ’nda ve İstanbul Mızıkai Hümayun ’da çalıştı 1932 senesinde Cumhurbaşkanlığı Bando Heyeti Şefliği ’ne görev edildi Annesi Fatma Nigar, Beykoz ’un kereste tüccarlarından Hacı Ahmet Bey ’in kızıdır
EĞİTİM YAŞAMSAL
İlköğrenimine Galatasaray Lisesi ’nde yatılı olarak başlayan Orhan Veli, okulda Fransızca ’ya alaka gösterdi Babasının tayininin Ankara ’ya çıkması üstüne, şair Galatasaray Lisesi ’nden ayrıldı ve Ankara ’ya yerleşti Gazi İlkokulu ’nun beşinci sınıfına kaydolan Orhan Veli, bir yıl sonradan buradan mezun oldu Ortaöğrenimini 1932 ’de Ankara Erkek Lisesi ’nde tamamladı 1933 yılında İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Felsefe Bölümü ’ne girdi sonradan fakültenin Talebe Cemiyeti Başkanlığı ’na seçilen Orhan Veli, bir yandan da Galatasaray Lisesi ’nde öğretmen yardımcılığı görevini üstlendi
IŞ HAYATI
1935 yılında eğitimini yarıda bırakıp Ankara ’ya dönen ressam, 19361942 yılları arasında, PTT Genel Müdürlüğü Telgraf İşleri Reisliği Milletlerarası Nizamlar Bürosu ’nda memurluk yaptı 1941 yılında Protez Subay Okulu ’na girdi ve 1942 ’de Gelibolu ’nun Kavak köyünde piyade yerine koyma subayı olarak görev yaptı Şair, 1944 senesinde tahliye olunca Ankara ’ya geri dönüş yaptı 1945 senesinde MEB Tercüme Bürosu ’nda memur olarak çalışmaya başladı Bu görevi sırasında “MEB Dünya Edebiyatlarından Tercümeler serisinde Fransızcadan çeviriler yaptı Ulusal Eğitim Bakanı Reşat Şemsettin Sirer ’n baskıcı yönetimine uyum sağlayamayan Kanık, 1947 senesinde görevinden istifa etti Bu tarihten sonra resmi bir atama üstlenmeyen şair, geçimini yazarlık ve tercümanlık yaparak sağladı
ÖLÜMÜ
10 Kasım 1950 tarihinde sarhoş olduğu bir gece Ankara ’da geçirdiği kaza sonucu ressam, başından hafifçe yaralanmıştır Bu olaydan 4 gün sonradan, İstanbul ’da bir arkadaşının evinde yemek yerken rahatsızlanmıştır Geçirdiği beyin kanamasının tanı edilememesi yüzünden, 14 Kasım 1950 gecesi saat 2320 ’de Cerrahpaşa Hastanesi ’nde hayata gözlerini kapamıştır
ŞİİRİ VE ÇALIŞMALARI
Edebiyata ilgisi daha ilkokulda başlayan Orhan Veli, ortaokul yedinci sınıfta Oktay Rıfat ve lise birinci sınıfta da Melih Cevdet ile tanıştı Bu üç sıkı dost lisede kooperatifin parasıyla “Sesimiz adlı bir dergi yayımladı Orhan Veli, lisenin ilk senelerinde öğretmeni Ahmet Hamdi Tanpınar ’dan destek gördü Keza, daha sonraki sınıflarda Rıfkı Melûl Meriç, Halil Vedat Fıratlı ve Yahya Saim Sinanoğlu gibi öğretmenlerinden de yardım fark etti
Kanık, “Sesimiz dergisindeki şiirleri sayılmazsa, 1 Aralık 1936 tarihinde Varlık dergisinde yayımladığı şiirleriyle tanındı Derginin bu sayısında yayımlanan şiirleri; “Oaristys, Kara Sağan, Eldorado, Düşüncelerimin Başucundadır 19361941 yılları arasında Varlık dergisinin yanı sıra İnsan, Ses, Gençlik, Küllük, İnkılâpçı Gençlik dergilerinde de eserlerini yayımladı Bu atama şiirlerinde insan, aşk, doğa, savaş, yaşamak, çocukluk, gezi, sarhoşluk gibi temalara yöneldi Artist, bu dönem şiirlerinde dil ve dış yapı özellikleri açısından hececilere; içerik ve şiir anlayışı açısından da öz şiircilere benzer eserler meydana getirdi
1937 yılından sonraki şiirlerinde ise, geleneksellikten uzaklaşmaya başladı ve dizelerin alışılmış düzenini değiştirdi 1941 yılı sonuna değin Varlık, İnsan ve öteki dergilerde Orhan Veli Kanık ’ın yüze yakın şiiri yayımladı Orhan Veli ve arkadaşlarının şiirde yaptığı yenilikler, 1941 yılında Ilginç kitabında birleştirdikleri eserlerle bir harekete dönüştü Kitap, edebiyat çevrelerinde büyük ses getirdi ve birçok övgü ve yergiyle karşılaştı
Sanatçının şiirleri, 19421948 yılları arasında Varlık, Demet, İşte Aile ve Ayla dergilerinde yayımlandı İkinci kitabı “Vazgeçemediğimi 1945 senesinde okuyucularıyla buluşturdu Dört sene daha sonra yayımlanan bu kitapta, Ilginç ’e tabi şiirlerinin yanında, Ilginç ’cilt uzaklaştığı şiirlerin de bulunduğu görülmektedir 1946 senesinde yayımlanan “Epope Gibi isimli şiir kitabı millet şiirini modernleştirmeye, onun dilini, söyleyişlerini, bazı kalıplarını zamanın beğenisine kadar düzenlemeye çalıştığının göstergesidir 1947 senesinde Mehmet Ali Aybar ’ın çıkardığı Serbest ve Zincirli Özgürlük gazetelerinde benzeri siyasal değinmeler, eleştiriler kaleme aldı *
Doğum 13 Nisan 1914İstanbul
Ölümü 14 Kasım 1950İstanbul
Iş Şair
Dönemi Cumhuriyet Dönemi Türk Edebiyatı
Akım Ilginç Akımı
Orhan Veli Kanık, Türk şair ve yazardır Cumhuriyet dönemi, Ilginç akımının kurucusudur Türk şiirini eski temelinden koparmak için reformcu bir hareket olarak cadde dilini şiire taşıdı Şiirde sanatları ve ölçüyü reddetti Şiddetli içki tüketen şair, serkeş bir yaşam sürdü
HAYATI
AİLE HAYATI
Garip akımının kurucusu ve edebiyatımızın manâlı isimlerinden Orhan veli, 13 Nisan 1914 tarihinde İstanbul ’da doğan Orhan Veli ’nin babası Mehmet Veli Kanık ’tır Mehmet Veli Kanık, İzmir Sanayi Bandosu ’nda ve İstanbul Mızıkai Hümayun ’da çalıştı 1932 senesinde Cumhurbaşkanlığı Bando Heyeti Şefliği ’ne görev edildi Annesi Fatma Nigar, Beykoz ’un kereste tüccarlarından Hacı Ahmet Bey ’in kızıdır
EĞİTİM YAŞAMSAL
İlköğrenimine Galatasaray Lisesi ’nde yatılı olarak başlayan Orhan Veli, okulda Fransızca ’ya alaka gösterdi Babasının tayininin Ankara ’ya çıkması üstüne, şair Galatasaray Lisesi ’nden ayrıldı ve Ankara ’ya yerleşti Gazi İlkokulu ’nun beşinci sınıfına kaydolan Orhan Veli, bir yıl sonradan buradan mezun oldu Ortaöğrenimini 1932 ’de Ankara Erkek Lisesi ’nde tamamladı 1933 yılında İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Felsefe Bölümü ’ne girdi sonradan fakültenin Talebe Cemiyeti Başkanlığı ’na seçilen Orhan Veli, bir yandan da Galatasaray Lisesi ’nde öğretmen yardımcılığı görevini üstlendi
IŞ HAYATI
1935 yılında eğitimini yarıda bırakıp Ankara ’ya dönen ressam, 19361942 yılları arasında, PTT Genel Müdürlüğü Telgraf İşleri Reisliği Milletlerarası Nizamlar Bürosu ’nda memurluk yaptı 1941 yılında Protez Subay Okulu ’na girdi ve 1942 ’de Gelibolu ’nun Kavak köyünde piyade yerine koyma subayı olarak görev yaptı Şair, 1944 senesinde tahliye olunca Ankara ’ya geri dönüş yaptı 1945 senesinde MEB Tercüme Bürosu ’nda memur olarak çalışmaya başladı Bu görevi sırasında “MEB Dünya Edebiyatlarından Tercümeler serisinde Fransızcadan çeviriler yaptı Ulusal Eğitim Bakanı Reşat Şemsettin Sirer ’n baskıcı yönetimine uyum sağlayamayan Kanık, 1947 senesinde görevinden istifa etti Bu tarihten sonra resmi bir atama üstlenmeyen şair, geçimini yazarlık ve tercümanlık yaparak sağladı
ÖLÜMÜ
10 Kasım 1950 tarihinde sarhoş olduğu bir gece Ankara ’da geçirdiği kaza sonucu ressam, başından hafifçe yaralanmıştır Bu olaydan 4 gün sonradan, İstanbul ’da bir arkadaşının evinde yemek yerken rahatsızlanmıştır Geçirdiği beyin kanamasının tanı edilememesi yüzünden, 14 Kasım 1950 gecesi saat 2320 ’de Cerrahpaşa Hastanesi ’nde hayata gözlerini kapamıştır
ŞİİRİ VE ÇALIŞMALARI
Edebiyata ilgisi daha ilkokulda başlayan Orhan Veli, ortaokul yedinci sınıfta Oktay Rıfat ve lise birinci sınıfta da Melih Cevdet ile tanıştı Bu üç sıkı dost lisede kooperatifin parasıyla “Sesimiz adlı bir dergi yayımladı Orhan Veli, lisenin ilk senelerinde öğretmeni Ahmet Hamdi Tanpınar ’dan destek gördü Keza, daha sonraki sınıflarda Rıfkı Melûl Meriç, Halil Vedat Fıratlı ve Yahya Saim Sinanoğlu gibi öğretmenlerinden de yardım fark etti
Kanık, “Sesimiz dergisindeki şiirleri sayılmazsa, 1 Aralık 1936 tarihinde Varlık dergisinde yayımladığı şiirleriyle tanındı Derginin bu sayısında yayımlanan şiirleri; “Oaristys, Kara Sağan, Eldorado, Düşüncelerimin Başucundadır 19361941 yılları arasında Varlık dergisinin yanı sıra İnsan, Ses, Gençlik, Küllük, İnkılâpçı Gençlik dergilerinde de eserlerini yayımladı Bu atama şiirlerinde insan, aşk, doğa, savaş, yaşamak, çocukluk, gezi, sarhoşluk gibi temalara yöneldi Artist, bu dönem şiirlerinde dil ve dış yapı özellikleri açısından hececilere; içerik ve şiir anlayışı açısından da öz şiircilere benzer eserler meydana getirdi
1937 yılından sonraki şiirlerinde ise, geleneksellikten uzaklaşmaya başladı ve dizelerin alışılmış düzenini değiştirdi 1941 yılı sonuna değin Varlık, İnsan ve öteki dergilerde Orhan Veli Kanık ’ın yüze yakın şiiri yayımladı Orhan Veli ve arkadaşlarının şiirde yaptığı yenilikler, 1941 yılında Ilginç kitabında birleştirdikleri eserlerle bir harekete dönüştü Kitap, edebiyat çevrelerinde büyük ses getirdi ve birçok övgü ve yergiyle karşılaştı
Sanatçının şiirleri, 19421948 yılları arasında Varlık, Demet, İşte Aile ve Ayla dergilerinde yayımlandı İkinci kitabı “Vazgeçemediğimi 1945 senesinde okuyucularıyla buluşturdu Dört sene daha sonra yayımlanan bu kitapta, Ilginç ’e tabi şiirlerinin yanında, Ilginç ’cilt uzaklaştığı şiirlerin de bulunduğu görülmektedir 1946 senesinde yayımlanan “Epope Gibi isimli şiir kitabı millet şiirini modernleştirmeye, onun dilini, söyleyişlerini, bazı kalıplarını zamanın beğenisine kadar düzenlemeye çalıştığının göstergesidir 1947 senesinde Mehmet Ali Aybar ’ın çıkardığı Serbest ve Zincirli Özgürlük gazetelerinde benzeri siyasal değinmeler, eleştiriler kaleme aldı *
