Ortodonti dişler ve yüzdeki düzensizliklerin teşhisini, tedavisini ve önlenmesini üstlenen bir diş hekimliği dalıdır. Bu problemler maloklüzyon olarak adlandırılır. Maloklüzyonun anlamı kötü kapanıştır.
Dişlerin ve çenelerin kötü pozisyonlarını aygıtlar ve teller kullanarak güzel bir yüz estetiği sağlamak için düzelten fakülte sonrası özel eğitim almış diş hekimlerine ORTODONTİST denir.
ORTOTDONTİK TEDAVİYE BAŞLAMADAN ÖNCE
Seçeceğiniz hekimin mutlaka Ortodonti Uzmanı olduğundan emin olun. Ortodonti Uzmanlığı için 5 yıllık diş hekimliği fakültesinden mezun olmuş olmanız ve 4 sene daha ortodonti üzerine eğitim almış olmanız gerekir. Ortodonti diploması T.C.Sağlık Bakanlığı’ndan veya da üniversitelerden verilmektedir.
Diş hastaneleri gibi kuruluşlarda hekimler devamlı olarak değişebilmektedir. Ortodonti tedavinizin iyi sonuçlanması için başladığınız hekimle tedaviyi bitirmeniz çok önemlidir. Her randevunuzda farklı bir ortodonti uzmanı size bakıyorsa tedaviniz düzgün bir şekilde sonuçlanmayacaktır.
Ortodontistinizin daha önce tedavi ettiği vakaların önceki ve sonraki resimlerini isteyebilirsiniz. Tüm merak ettiğiniz soruları sorunuz. Aklınızda tedavi ve verilecek hizmet hakkında bir soru işareti kalmadan bilgilenin.
Bütün bu incelemeleri yaptıktan sonra ortodonti fiyatlarını veya ücretlerini araştırmaya başlayabilirisiniz. Ortodontik tedavi ücretleri Türkiye de dahil olmak üzere dünyada da pahalı olan tedavilerdir. Bu yüzden ortodontik tedavi fiyatlarını araştırdıktan sonra ortalama bir değerde olduğunu görceksiniz.
ORTODONTİK PROBLEMLER
- Çapraşıklıklardüzgün dişler
- Ankara ortodonti üst çene büyük alt çene küçük
- Üst İleri İtim
Çarpık dişler Çapraşıklık
Çenelerde dişler için yeterli yer olmadığında çapraşıklık görülür. Yeterli yer sağlamak için diş çekimi yapılabilir.
Alt çene büyük üst çene küçük Çapraz Kapanış
Üst ön dişler alt dişlerin gerisindedir. Çoğunlukla çene büyümesi kötü yönde etkilenir.
Açık kapanış dentakraft ankara diş Açık Kapanış
Alt üst ön dişler kapanmamaktadır. Kötü alışkanlıklar (ör. parmak emme, uzun süreli emzik kullanımı) sonucunda oluşabilir. Hasta ısırma yapamaz.
Derin örtülü kapanış Örtülü Kapanış
Üst ön dişler alt dişleri çok fazla örtmüştür. Bazı vakalarda alt dişler üst damağa değerler.
Aralıklı dişler Diastema
Diş eksikliğinde, dişlerdeki boyutsal oransızlıklarda görülebilir. Estetik ve konuşma problemine yol açabilir.
Orta Hat Uyumsuzluğu
Üst orta hat ile alt orta hat uyumsuzdur. Arka bölgede kapanış bozukluğu mevcuttur. Fonksiyon ve estetik etkilenebilir.
BOZUKLUKLAR TEDAVİ EDİLMEZSE
Hemen hemen tüm problemlerde estetik bozulmuştur.
Üst ileri itim vakalarında ön dişlerin kırılma olasılığı daha fazladır.
Çapraz kapanışlarda çene büyümesi olumsuz etkilenir.
Kapanış bozukluklarında konuşma fonksiyonları bozulabilir. Isırma ve çiğneme fonksiyonları bozulmuştur.
Kapanış bozukluğu olan hastalarda eklem rahatsızlıkları oluşma riski daha fazladır. Eklemde ses, ağrı ve çene fonksiyonlarında kısıtlılık görülebilir.
Çapraşıklıklı dişler uygun fırçalama ve diş ipi kullanımında bile çürümeye ve diş eti problemlerine daha meyillidir.
ORTODONTİDE KULLANILAN AYGITLAR
- Sabit Ortodontik Aygıtlar
- Hareketli Ortodontik Aygıtlar
- Ağız Dışı Aygıtlar
- Fonksiyonel Ortopedik Aygıtlar
- Pekiştirme Aygıtları
Yer Tutucular
Süt dişinin çeşitli sebeplerle (çürük veya kaza) erken kaybedildiği durumlarda alttan gelen kalıcı diş sürene kadar, yandaki dişler eğilerek veya dönerek çekilmiş süt dişinin işgal edilmesini engellemek için hazırlanan sabit veya hareketli aygıtlardır.
Ortodontik İmplantlar
Özellikle erişkin hastalarda ağız dışından aygıtlar kullanmak yerine ağız içinden kullanılan destek üniteleridir.
İLK ORTODONTİ MUAYENESİ
Her anne ve baba; çocuğunu 6-7 yaşlarında ortodonti uzmanına göstermelidir.
Bunun dışında;
- Çocuğunuz ağzından nefes alıyorsa ve geniz eti problemi varsa,
- Uzun süre emzik kullanmışsa,
- Parmak emme alışkanlığı varsa,
- Dudak-damak yarığı problemi varsa,
- Diş eksikliği tespit edilmişse veya çenesine sert bir darbe almışsa,
- Anne veya baba tarafında alt veya üst çenesi çok ileride/önde ise
- Halk arasında dişleklik diye tabir edilen durum gözleniyorsa (çünkü üst ön dişleri çok fırlak olan çocuklar düştüğünde ön dişlerinin kırılma olasılığı çok fazladır.)
- Herhangi bir nedenden ötürü erken süt dişi çekimi yapılmışsa,
- Dişlerde çapraşıklık olduğu düşünülen her çocuk mutlaka ortodonti uzmanına muayeneye götürülmelidir.
Ortodontik problemler iki türlüdür.Birincisi dişsel olan problemlerdir. Bunları; çapraşıklık, eğik dişler, aralıklı dişler, dönük dişler olarak sayabiliriz.İkincisi ise iskeletsel olan problemlerdir. Bunlar da üst çenenin veya alt çenenin normalden önde olması, ön açık kapanış gibi problemlerdir.Bu iki problemden sadece biri görülebilirken aynı anda ikiside görülebilir.Dişsel problemlerde yaş sınırlaması yoktur. Yani birey 55 yaşında olsa dahi ağızda sağlıklı kemik ve yeterli miktarda diş varsa ortodontik tedavi görebilir. Çünkü dişler hayat boyu hareket edebilir.Fakat kişide iskeletsel problem varsa tedavide yaş çok önemli bir kriterdir. Örnek verirsek büyüme gelişme çağında olan (10-15 yaş) ve alt çenesi geride olan bir çocuğun alt çenesi ortodontik aygıtlarla ileri alınabilir. Bu tedavi çocuğun iskeletsel büyüme potansiyeli kullanılarak yapılmaktadır. Erkeklerde büyüme gelişim 17 yaşlarda iyice yavaşlamaya başlarken kızlarda bu 16 yaş civarında sona erer. 10-15 yaş arası iskeletin hızlı geliştiği bir dönemdir ve bu dönemlerde iskeletsel problemler ortodonti uzmanı tarafından kolaylıkla tedavi edilebilir.
Peki büyüme gelişim çağı geçmiş ve iskeletsel problem mevcut ise ne yapılır? Yine tedavi edilebilir. Fakat bu sefer geride olan alt çeneyi ortodontist değil plastik cerrah çene ameliyatı yaparak ileriye alır. Ortodontist alt ve üst çeneyi muntazam bir şekilde dizerken plastik cerrah iskeletsel bozukluğu tedavi eder. Plastik cerrahın yaptığı bu işleme ortognatik cerrahi (Orthognathic surgery) denilmektedir.
Ortodontide yaşın önemini özetlersek ortodontik tedavi her yaşta yapılabilen tedavilerdir. Yaş sadece ortodontik tedavi planımızı veya şeklini değiştirir.
ORTODONTİK TEDAVİYE BAŞLAMA ZAMANI
Anne ve babalar çocuklarının ortodontik tedavisini yetişkin döneme ertelemeyip büyüme ve gelişim çağında yaptırırlarsa, tedavi daha kolay ve hızlı ilerleyecektir. Bunun yanında ortodontik tedavi maliyeti de daha uygun olacaktır.Ortodontik muayene çocuğun veya yetişkinin kapsamlı olarak çene, yüz ve dişlerinin muayenesini içermektedir. Bu muayane sonucunda, çocuğun tedaviden faydalanabilmesi için Ortodontiste doğru zamanda gelip gelmediğini de ortaya çıkarır. Ortodontik muayeneler çocuğunuzun düzenli diş kontrollerinde (çürük, fluor uygulaması veya çürük önleyici gibi işlemler) çoğu zaman yer almayabilir. Bu yüzden çocuk ergenlik dönemine girmeden, ağzında hem süt hem sürekli dişler mevcutken; henüz sürmeyen diğer sürekli dişlerin var olup olmadığı, dişlerin konumları ve kapanışı mutlaka ortodontist tarafından tespit edilmelidir.
Yani 6-7 yaş civarındaki her çocuğun kontrol amaçlı olsa da bir ortodonti uzmanına muayene ettirilmesi çok önemlidir.
Eğer çocuğunuzda şu durumları tespit etmiş iseniz;
Alt veya üst çene normalden çok daha fazla önde veya geride konumlanmış, çapraz kapanışlar, dişlerin aşırı çapraşıklığı, ağızdan nefes alma, parmak emme gibi alışkanlıklar çocuğunuzda bulunuyorsa mutlaka muayeneye götürmenizde fayda vardır.
Öne doğru fırlak üst dişleri olan çocuklar (dişleklik) 9-10 yaşından önce mutlaka bir ortodontiste götürülmelidir. Oyun oynarken veya spor yaparken bu fırlak dişlerin (alt dişler tarafından desteklenmediği için korumasızdırlar) kırılma, çatlama ve yerinden çıkma riski çok fazladır.Bu durumlarda normalden erken yaşlarda tedaviye başlanabilir. Bu zamanı yine ortodontistiniz belirleyecektir.
Damaklık tedavisi yani takıp çıkartılan apareyler, genelde 7-12 yaş arasında yani hem süt dişlerin hem de kendi dişlerin olduğu dönemlerde uygulanmaktadır. Sabit ortodontik tedavi yani dişlerinin üzerine yapıştırılan diş telleri ise aksi bir durum olmadıkça tüm süt dişleri düştükten sonra ve bütün daimi dişler ağıza geldikten (ortalama 12 yaş) sonra yapılan tedavilerdir.
Çocuğun yaşına, ortodontik problemine ve dişlerinin sürme durumuna göre sadece damaklık tedavisi veya sadece sabit diş telleri veya önce damaklık sonra sabit diş teli tedavisi yapılabilir.
Damaklık tedavisi ve sabit ortodontik tedavi arasında hiç bir tedavi uygulanmadan sadece dişlerin gelişimini izleme amaçlı bir kontrol dönemi olabilmektedir.
Fakat çocuk 12 yaşında ortodontiste getirilmişse ve hemen hemen daimi dişlenme dönemi bitmiş ise damaklık tedavisi yapılmadan sabit ortodontik tedaviye başlanabilir.
Bazen ortodontistiniz erken dönemde bir problem saptamış olabilir fakat bu hemen tedaviye başlanmalı anlamına gelmemektedir. Ortodontistiniz sizi 3,4 veya 6 aylık zaman dilimlerinde sadece diş gelişimini izleyebilmek için kısa kontrollere çağırabilir. Böylelikle çocuğunuz diş gelişimi kontrol altına alınmış olur. Çocuğunuz için ortodontik tedaviye en uygun zaman belirlenecek ve ortodontik tedaviye başlama zamanı kolaylıkla tespit edilecektir.
Kardeş de olsalar çocukların boy atma zamanı veya ayak numaraları aynı değildir. Bu yüzden çocuğunuzun ortodontik tedavisini kimse ile kıyaslamayın. Kullanacağı
apareyler, ortoodontik tedaviye başlama yaşı ve süresi tamamen ona özgü olacaktır.
HAREKETLİ APAREYLER İLE İLGİLİ SORULAR /SORUNLAR
- Küçük yaşta diş teli takılır mı?
Bu takıp çıkartmalı (ortodontik damaklık) apareyler çok gerekli mi? Taktırmazsak ne olur?
Bu damaklıklarla oluşmuş ya da var olan sorunları henüz çok ilerlememişken daha kolay bir şekilde düzeltmemiz mümkün olabilir. Böylece ileride kişinin diş teli takma ihtiyacı azalabilir hatta bazen kalmayabilir. Takılmaz ise mevcut sorun büyümeyle birlikte artar, daha karmaşık ve yorucu bir ortodontik tedavi ihtiyacı ortaya çıkar.
- Takıp çıkartmalı apareyler (ortodontik damaklıklar) nasıl işe yarıyor?
Takıp çıkartmalı apareyler canımı acıtır mı?
Bu tip ortodontik apareyler can acıtmaz. 1-2 gün içerisinde kendi damağımızın bir parçasıymış gibi hissedersiniz.
- Damaklığım kırıldı, kayboldu ne yapmalıyım?
- Ortodontik apareyimi kaybettim 1-2 gün içinde buldum şimdi ağzıma tam oturmuyor ne yapmalıyım?
- Bu ortodontik apareyi ne kadar süre kullanmamız gerekir?
- Yemek yerken apareyi takmalı mıyım?
- Damaklığımı çıkarttığımda nerede saklayacağım?
- Apareyimi nasıl temizlemeliyim?
İLGİLİ SORULAR / SORUNLAR
- Sabit ortodontik tedavi (diş teli tedavisi) nedir?
- Ortodontik tedavide kullanılan braket çeşitleri nelerdir?
Dişlerin iç yüzeyine uygulanan sisteme ise lingual ortodonti denilmektedir. Bu sistemde diş tellerinin hepsi iç tarafta olduğundan dışardan tel gözükmez.
Son dönemlerde klasik braket sistemlerinin yanı sıra kapaklı braketler üretilmeye başlanmıştır. Kapaklı braketlerde diş hareket hızı klasik sisteme göre daha hızlıdır. Kapaklı braketlerin de yine şeffaf ve metal olanları vardır.
En son üretilen şeffaf plaklarla (invisalign) ise diş teli uygulamadan hastalara ortodontik tedavi olanağını sunulmaktadır.
- Sabit ortodontik tedavi dişlerime zarar verir mi?
- Sabit ortodontik tedavi dişlerimi çürütür mü?
- Ortodontik tedavi dişlerim de ağrıya sebep olur mu?
- Sabit ortodontik tedavi dişlerimin rengini değiştirir mi/ sarartır mı?
- Sabit ortodontik tedavim çekimli mi olacak çekimsiz mi ? / Başka bir ortodontist ile görüştük çekimli tedavi olacağını söyledi dişlerimin çekimi gerekli mi?
- Ortodontik tedavi için sağlam dişlerin çekilmesi bana mantıklı gelmiyor?
- Dişler çekildikten sonra boşluk kalır mı?
- Ortodontik tedavi sırasında diş telleri konuşmamı kötü şekilde etkiler mi?
- Ortodontik tedavilerde kontrole gelme sıklığım ne olacak?
- Braketlerim (diş tellerim) sökülürken dişlerim zarar görür mü?
- Diş tellerim çıktıktan sonra çapraşıklığım geri döner mi?
- Bu sabitleyici tel konuşmamı bozacak mı?
- Sabitleyici diş telimin kenarı koptu ne yapmalıyım ?
Sabitleyici diş telim tamamen çıktı ne yapmalıyım?
Sabitleyicinin tamamen yerinden çıkması dişlerin 1-2 gün içinde dahi hafif çapraşıklığın geri dönmesine sebep olabilir. Bu sebeple en kısa zamanda yenisini yaptırmak için ortodontistinizden randevu alın.
- Bu sabitleyici diş teli ne kadar ağzımda kalacak?
INVISALIGN
Ortodontik tedavilerde gelinen en son teknolojilerden biri olan Invisalign, size özel yapılmış şeffaf plaklar (aligner) ile dişlerinizi düzeltmek için uygulanan telsiz ortodontik tedavidir. Telsiz ortodontik tedavi fırsatını sunan invisalign’ın en önemli tercih edilme nedeni, dişlerinizin çapraşıklığını düzeltirken ortodontik tedavi gördüğünüzün belli olmamasıdır.
- Diş teli olmadan dişler nasıl hareket ediyor?
- Diş hareketine göre nasıl şeffaf plaklar üretiliyor?
- Invisalign Tedavime Nasıl Başlarım ? Invisalign tedavim öncesinde tedavi sonunu görebilecek miyim?
- Herkes invisalign yaptırabilir mi?
- Peki çocuğum kaç yaşına geldiğinde invisalign tedavisi görebilir?
- Invisalign tedavisinin en büyük avantajı nedir?
Öncelikle, Invisalign ağzınızda hemen hemen hiç görünmez ve tedavi süresince istediğiniz gibi gülmeye devam edebilirsiniz.
Plaklarınızı yemek yerken, bir şey içerken ya da diş fırçalarken kolayca çıkartabilir, dilediğiniz yemeği yiyebilirsiniz.
Tedavi metalsiz yapıldığı, yumuşak plaklar kullanıldığı için diş ve diş etlerinizi rahatsız edecek bir durum yaşamazsınız.
Invisalign, hem gençlere hem de yetişkinlere rahatlıkla uygulanabilir.
- Invisalign tedavisinde ağrım olacak mı?
- Invisalign tedavimde kontrollerim ne sıklıkta olacak?
- Şeffaf plakları ne kadar süre ile takmam lazım?
- Bir şeyler içerken şeffaf plaklarımı çıkartmam gerekir mi?
- İnsanlar ağzımdaki invisalign plaklarını fark eder mi?
- Invisalign tedavisi konuşmamı etkiler mi?
- Invisalign plaklarımın bakımını nasıl yapacağım?
- Sigara içiyorum şeffaf plaklarım sararır mı?
- Normal diş teli ile mi yoksa invisalign (telsiz ortodontik tedavi) ile mi tedavi daha kısa sürer?
Yine hastalarımızda gözlemlediğimiz bir durum olarak şunu söyleyebiliriz invisalign tedavisi yani telsiz ortodontik tedavi görenlerin tedavinin ne zaman biteceği şeklinde bir kaygıları olmamaktadır.
- Invisalign tedavi ücretleri pahalı mıdır?
- Invisalign tedavime hemen başlayabiliyor muyum?
- Invisalign tedavimden önce bir hazırlık yapılması gerekiyor mu?
- Invisalign aligner’larında plastik malzeme imalatında kullanılan Bisphenol-A var mı?
- Invisalign tedavim bittikten sonra herhangi bir işlem yapılıyor mu?
INCOGNITO (LİNGUAL ORTODONTİ)
Incognito 3M firmasının kişiye özel ürettiği dişlerin iç tarafına (lingual) takılan tel sistemidir. Yani bir lingual ortodonti sistemidir.
- Herkese uygulanabilir mi?
- Kişiye özel nasıl üretilir?
- Normal tellere göre tedavi süresi daha mı uzundur?
- Pahalı bir tedavi midir?
ORTOGNATİK CERRAHİ (ÇENE AMELİYATI)
- Ortognatik cerrahi (çene cerrahisi) nedir?
- Ortognatik cerrahi işlemi nerede oluyor? Siz mi yapıyorsunuz?
- Ortodonti ile ortognatik cerrahi ayrı işlemler midir?
- Çene operasyonu olmadan sadece diş teli taktırarak tedavi olmak istiyorum?
- Sadece diş çekimi yaptırsak çene ameliyatına gerek kalmaz mı?
- Ortodontistte gittik bize ameliyat dedi, biz ameliyatsız tedavi edecek bir ortodontist arıyoruz ?
- Bu tür çene operasyonları sıkça yapılır mı?
- Bizim tanıdığımız bir plastik cerrah var onunla yapabilir miyiz?
- Ortognatik cerrahi işlemleri riskli midir?
- Ameliyat izi kalıyor mu?
- Çene ameliyatı sonrası ağrım olacak mı?
- Hastaneden ne zaman taburcu olurum?
- Çene ameliyatı sonrası beni neler bekler?
Bu kontrolde ağzınız açılacak ve açıp-kapama egzersizleri öğretilir. Bu aşamadan sonra lastik takılması gittikçe azalarak devam eder.
Ortodontik tedavi (ortalama 4 ay) daha devam eder ve sonra diş telleriniz çıkar.
ORTODONTİ HASTALARININ DİKKAT ETMESİ GEREKENLER
Ortodontik tedavi hasta ve hekimin işbirliğini gerektirmektedir. Yardımlaşma istenilen seviyede olursa tedavi, önerilen sürede bitebilir. Aşağıda belirtilen kurallar uygulandığında tedavinin başarısı artacaktır.
Tedavi öncesinde ve süresince dişler günde en az 3 defa fırçalanıyor olmalıdır.
Braketler ve çevresinin özenle fırçalanması gerekmektedir.
Tellerin altında yemek artığı kalmaması için özel olarak hazırlanmış diş arası fırçası kullanılmalıdır.
Sabit ortodontik tedavi süresince tellerimizin çıkmasına veya bükülmesine sebep olacak sert ve yapışkan gıdalardan uzak durmamız gerekmektedir. (Örneğin; Sakız, karamel, lokum, fındık,fıstık,leblebi, ayva, erik)
Bazı gıdaları dikkatli yememiz gerekmektedir. (Örneğin; Zeytin, kiraz)
Hekiminiz tarafından size verilmiş olan aparey, lastik, ağız dışı aygıtlar hekiminizin size önerdiği saat ve şekilde kullanılması hedeflenen sürede tedavinizin bitmesini sağlayacaktır.
Kola, fanta gibi asitli içecekler mümkün olduğunca az tüketilmelidir.
Ortodontik aygıtlara alışma süresi yaklaşık 1 haftadır. İlk günlerde hafif baskı hissi olabilir.
Takılan aygıtların kenarları dudağınızı, dilinizi veya yanağınızı acıtırsa hekiminizin verdiği özel ortodonti mumlarından bir parça koparıp acıtan bölgenizdeki telin üzerine yapıştırınız.
Apereylerin herhangi birinin acıtması, kaybolması, kırılması halinde mutlaka doktorunuzla görüşünüz.
Apereylerin Kaybolmaması İçin;
- Apereyler ya ağızda olmalı ya da doktorunuzun verdiği kutuda saklanmalıdır.
- Apereyler kesinlikle cepte taşınmamalıdır. Bunun sonucunda apereyler kırılır ve tedaviniz kötü yönde etkilenir.