bilgiliadam
Yeni Üye
Osmaniyenin Yoresel Kıyafetleri,
1 Başa giyilenler:
(Kece kulah Bez terlik jest olarak kefiye)
2 Uste giyilenler:
Sırma boz aba – Mavi cepken – Sırma yelek Yakasız gomlek – Cuha şalvar Trabulus – kuşak (Poşi)
3 Ayağa giyilenler:
Kırmızı ve siyah yemeni Kırmızı postal
4 Jestler
Para kesesi kama
Başa giyilenler:
TerlikBork;
Terlik genel olarak yore insanının yaz sıcağında giydikleri, koni şeklinde kucuk delikleri olan ve delik etrafı işlemeli, ucu puskullu bir erkek kıyafetidir Terliğin delikleri başın hava almasını sağlamak icin yapılmış, deliklerin simetrik yapılmasına ozen gosterilmiş olup, delik cevresi ipek boceğinin heril denen işlenmemiş ham ipliği ile sırınarak işlenmiştir Heril ipliği ipek ve altın sarısı renktedir Bu işleme turune yorede “Gazez denmektedir
Başa giyilen erkek başlıklarına yorede “BORTK bir diğer adıyla TERLİK denmektedir Terlik uzerine kefiye veya kahverengi ile siyah poşular bağlanmaktadır
Terlik genel olarak Osmaniye ’nin ova koyleri olarak adlandırılan, Cukurova ’daki koylerinde kullanılmaktadır Terlik uzerine kefiye sarılarak kefiye ucları sol yana bırakılmaktadır
Terlik, yanlarının delik olması sebebi ile yazları serin ve gorunuş itibarı ile şık durmaktadır
Yorede kışlık kıyafetlerle birlikte giyilen bir kıyafettir Koni şeklinde keceden yapıldığından adına kece kulah denmektedir Koni şeklinde kecenin ucları geriye kıvrılarak, giyilir ve uzerine kefiye bağlanır
Kefiye:
Puskullu terlik (Bork) ve kece kulah uzerine bağlanan ceşitli renklerde ince poşidir Renkleri genellikle sarı, siyah, yeşil ve kırmızı olmaktadır
Osmaniye ’de başa giyilen kıyafetleri anlatan dortlukler
Ağı kefiye başında
Azgın yarası doşunde
Oldurmuşler Poyrazoğlun
Yılanlı taşın başında
Bir başka ağıdın dizelerinde ise
Bir yiğit fesin giyiyor
Puskulcuğu ben olaydım
Ben olaydım, ban olaydım
Sen sallanda ben oleydim
Terlik dikerim telinen
Selam salarım yelinen
Bazarmı olur bire yiğit
Bahcede biten gulunen
Kese terlik dikilmedi
Namazlağa dokunmadan
Yaz gunune sarı cicek
Elif bunu sokunmadı
Uste giyilenler:
Aba
Dokuması naturel koyun yununden, (Koyunun boyanmamış yunu kirli beyaz gorunumdedir) yorede ıstar denen (Kilim dokuma tezgahı) tezgahlarda elde dokunur Kolları dirseklere inecek şekilde uzun, kollar işlemelidir Yakadan eteğe kadar olan goğus kısımları ve sırta gelen kısımları ceşitli motiflerle işlemelidir Aba uzerindeki motifler dokumanın kendinden olduğu gibi, dokuma sonrasında da heril denen ipek ipliği ile ceşitli motiflerle işlenebilmektedir Aba naturel koyun yununden olduğundan renk kirli beyaz ve acık kahve renklerinde olduğundan yorede adına “Boz aba denmektedir Aba uzerindeki motifler genellikle kilim motifleri kucultulerek işlenmiştir Genellikle yiğitliği simgeleyen koc boynuzu, parlaklığı simgeleyen, yıldız motifi ve coğalmayı simgeleyen zincir motifleri kullanılmıştır Bu işlemelerden dolayı sırma aba olarak da adlandırılmaktadır
Aba dokuması sert olması nedeni ile şalvarın uzerine salıverilerek giyildiği gibi daha sıkı olması icin, kış aylarında etekleri şalvarın icine salınarak uzerinden Tarabulus kuşak bağlanmaktadır
İlin soğuk dağ kolu koylerinde aba kuşağın uzerine salıverilir Ancak yorede en yaygın olarak kullanım şekli şalvarın icine salınarak bele Tarabulus yada Hama kuşağının sıkıca bağlanmış şeklidir
Abanın ve borkun arkadan gorunuşu
(Kefiye ve poşu bağlanmış başlıklar)
(Kurtuluş savaşının cete komutanlarından Dervişiye koyunden Beycioğlu Ali Ağanın 1920 li yıllarda kullandığı abadır Ali ağa Osmaniye merkez koylerinden Dervişiye koyunde soyadı Beycioğlu olan ailenin buyuğudur)
Aba ile ilgili maniler
Sırma aba giyerdin dalına uygun
Eşkıya olanlar yatarmı baygın
Kaş ile kirpikler gozune uygun
Dağlarda bir idin kul Avşaroğlu
Sırma Cepken (Mavi Cepken)
Genel olarak koyu renk kaba dokunmuş kumaşlardan yapılır Kollarının uzunluğu dirseğe kadar uzun, onu aba gibi acık, kol ve yaka ile sırta gelen kısımları yoresel motiflerle işlemeli olduğundan sırma cepken denilmektedir İşleme ipliği yorede yaygın olarak kullanılmış ipek boceğinin “Heril denen işlenmemiş ham ipliği ile yapılmıştır Herilin rengi altın sarısı renktedir Gunumuzde bu ipliğin yerini sırma ipliği denen (Sim iplik almıştır
Cepkenin işlemesi kadınlar ve genc kızlar tarafından yapıldığından, genc kızların gonlundeki eş tiplerini yansıtmaktadır Turkmen motiflerinin dili cozulduğunde bu motiflerin Yiğitliği, hakimiyet duygusunu, kahramanlığı on plana cıkardığını gormekteyiz Bu sebeplerden dolayıdır ki; cepken ve aba uzerine Koc boynuzu, yıldız ve zincir “ motiflerinin hakim olduğu gorulmektedir
Sırma cepken onden ve arkadan gorunuşu Sırma cepken abadan daha az kullanılan “Ellik adı verilen onemli gunlerde giyilen, mavi kadife ve koyu renk kalın kumaşlardan yapılmakta, sırtına, yakasına, eteklerine yorede kullanılan Koc boynuzu, su yolu, zincir adı verilen Turkmen motifleri işlenmektedir Motif işlemeleri ipek boceğinin ham ipliği ile işlenmektedir
Cepken uzerine soylenmiş maniler
(1)
Mavi cepken arkasında
Sırma yelek yakasında
Muhammet duğunden gelir
Onbeş atlı arkasında
(2)
Bir yiğit cepken giyiyor
Sırmacağzı ben olaydım
Ben olaydım, ben olaydım
Sen sallanda ben oleydim
(3)
Gadanı alayım cepken
Cepken kola dar geliyor
Cift gidipte tek gelmesi
Hepisinden zor geliyor
İşlik
Genellikle pamuklu acık renk cicekli basmalardan yapılan yakasız, etekleri diz uzerine kadar olan gomleğin altından giyilen bir tur ic giysi parcasıdır
Gomlek
Pamuklu veya ipek kumaştan yapılan,beyaz veya beyaz uzeri gri kucuk ve sık cizgili desen şeklinde yapılmıştır Yakasız olabildiği gibi sıfır yaka (Hakim yaka) da yapılabilmektedir Kollar uzun kol ağızları salma olabileceği gibi duğmelide olmaktadır İşliğin aba yada cepken altından giyildiğinde gorunen yaka kısımları ceşitli motiflerle işlemelidir
Şalvar;
Tırlık denen bir tur pamuklu dokumadan yapılmaktadır Tırlığın hammaddesi pamuktur ve ıstar denen el tezgahlarında dokunmaktadır Iygısı da, cozgusu de pamukludur Ancak, tırlık kumaş gunumuzde uretilmediğinden, yerini “Tırpanı bez “Terikoton ve ceşitli pamuklu ve yun kumaşlardan da yapılmaktadır Şalvar Osmaniye ’de genel olarak koyu renk kumaşlardan yapılmaktadır Gara şalvar en cok kullanılanıdır Zeytin yeşili ve kahverengi kumaşlardan da yapılmaktadır
Osmaniye şalvarını bolgenin diğer illerinden ayıran ozelliği peyklerinin diz hizasında olmasıdır Ayak uzunlukları yemeni uzerine hafif şekilde dokulmektedir Bağı uckurdur, cep ağızları ve ayak ağızları kaytan işlemeli yapılabilmektedir Genel olarak ise işlemesiz sade şekilde kullanılmaktadır
Tarabulus kuşak;
90×90 olculerinde bir ceşit ipeksi kumaştan yapılmıştır İki kenarı puskulludur Rengi sade beyaz, kahve rengi, siyah olabildiği gibi karışık cizgili desenli de olmaktadır Renklerin karışımı gok kuşağını andırmaktadır Osmaniye ’de genellikle sade beyaz olanı bele bağlamada, siyah olanı ise boyuna atılmaktadır Tarabulus kuşak, cepken etekleri şalvarın icine sokularak uzerinden bele bağlanır Puskuller şalvar uzerine sarkacak şekilde bağlanır Kış soğuğunda cepken uzerinden aba giyildiğinde kuşağın sadece puskul ucları gorunur
Erkeklerin bele bağladığı kuşakların ana amacı kama, tutun kesesi, para kesesi,ter bezi gibi gerecleri, kuşak icine sokmaktadırlar Cepken uzerinde gorulen beyaz puskullu kuşağa tarabulus, Aba uzerinde bağlı gorulen kuşak ise beyaz renkli “MELES veya bir diğer adıyla HAMAkuşağıdır Her ikiside resimde gorulduğu şekliyle kullanılmaktadır
Tarbulus kuşak yore insanının cok amaclı kullandığı bir kıyafettir Hem kış hem de yaz gunlerinde bele bağlanır amacı beli sıkı tutmasıdır Soğuk olduğunda aba altından boyuna capraz bağlanarak soğuktan korunmada kullanılır Ayrıca namaz kılmak icin seccade ve yemek yerken sofra gorevi de gormektedir
Meles Kuşak: (Hama Kuşağı)
Meles kuşağı 20 cm genişliğinde 2m kadar uzunlukta yunlu kumaştan yapılmıştır Beli sıkı kavraması ve sıcak tutması bakımından yaygın olarak kullanılmıştır (Bu kuşak yaşlı insanlar tarafından halen kullanılmaktadır)
Para kesesi;
Kese renkli ipek iplerden orulmuş tabanı dar, ortasına doğru genişleyip ağzına doğru parelel uzanır bir şekilde olan kucuk bir torba ağzı iki taraftan buzulur ve bağlanır
Para kesesi ile ilgili dortluk
Haklı Musam sozun haklı
Yoğumuş gavurun aklı
Uctene pullu kesesi
Suslu Fadıma ’da saklı
Yun corap;
Koyunun boyanmamış genellikle guz (Sonbahar) yunu denen kirli beyaz yunden elle işlenerek kullanılan bir coraptır Yun corabın ozelliği teri emmesi ve ayakta meydana gelecek mantar turu hastalıkları onlemesidir Seyrek bir işleme turu olduğundan ayağın hava almasını sağlamaktadır
Yemeni;
Tabanı ham yarma manda derisinden, sayası (Yuzu) işlenmiş inek derisinden yapılmış kırmızı ve siyah renkte yemenidir Yemeninin ozelliği giyen şahsın yemenisini kendisi dikmesidir Bu nedenle boyamadanda kullanılmıştır Kadirli ilcemizde daha zarif hale getirilerek saraclar tarafından elde yapılan “Kadirli yemenisi meşhurdur ve Adana da bu yemeniyi giymektedir Yemeni renklerinde tek hakim renk yoktur Siyah ve kırmızı olanı en cok kullanılanıdır
Ayağa giyilenler genel olarak siyah ve kırmızı renkte olan yemenilerdir Siyah hafif topuklu olanına yorede “KARS (Kars Osmaniye ’nin Kadirli ilcesinin 1924 oncesi ismidir) yemenisi denmektedir Topuksuz duz olanları ise siyah ve kırmızı renklerdedir Bu yemeniler giyrnler tarafından elde yapılmıştır
Sırma fes (Gumuş sırma fes)
Osmaniye yoresinde kadınlar başa fes giymişlerdir Fesin etrafı (Dış yuzeyleri) gumuş sim iplikle işlenmiştir Fesin uzerinde tepelik denen gumuş takı bulunmaktadır Gumuş fesin alın kısmı acık kalacak şekilde beyaz renkli yazma (Oyalı yağlık) ile fesin ustunden cene altına capraz gelecek şekilde bağlanmıştır Bağ ucları omuza bırakılır Fesin alında acık kalan on kısmına her sırasında 6 altın olmak uzere maddi duruma gore birden dort sıraya kadar takı takılır Fesin acık kalan alın kısmına gumuşten yapılmış ortasında mavi yada kırmızı taş bulunan koşe denen dikdortgen şeklinde bir jeşt vardır Koşenin sağına ve soluna gumuş takılarla orulu jestler takılmıştır Her gumuş orgunun ucu koşeye bağlanmış ve alına doğru yarım ay şeklinde salınmıştır Altınla gumuş karışık kullanıldığı gibi sade gumuş yada sade altın olarak ta kullanılmaktadır Yanaklara cene hizasına kadar inen adına ayaklı denen takı mevcuttur
Mor kefiye boyamadım
Coban sana doyamadım
Kuşlar bile yuva yaptı
Serce kadar olamadım
ve buna benzer dortluklerde başa mor kefiyenin de bağlandığını belirtmektedir
Turkmen başlıkları Turkmenlerin yaşadığı butun coğrafyada yaygın olarak kullanılan bir giysi parcasıdır Başa giyilenler ve başa bağlananlar yore insanının sosyal statusu ve ekonomik durumlarına gore takılar takılarak kullanılmaktadır Gumuş takıların altında alında gorulen Gazi altınlar kadının ekonomik durumuna gore bir iki veya uc sıra şeklinde altınlar dizilerek kulanılabilmektedir Kulak hizalarından ayaklı adında ceneye kadar inen bir başka takıda mevcuttur
(Turkmenler arasında dolaşırken pınara gelen kadınların, genc kızmı, evlimi, dulmu, evlenmek isteyip, istemediklerini başa bağladıkları baş bağlarından anlamak mumkundur Ali Rıza Yalgın Cenupta Turkmen Oymakları)
Heril yağlık;
Herilden dokunmuş ince ipek baş ortusu
Beyaz baş ortusu;
Beyaz tulbent yada sıkı dokunmuş ince pamuklu bir dokumadır
Renkli grepler;
Mor, kırmızı, mavi ve sarı renkli grepler
Tepelik;
Fesin tepesine sırma ile yapılan işleme Sırma işlenmiş fesin cevresine altın dizilerek giyilir Bu fesler yorede (Harmandalı, BozdoğanlıKosreliYumurtalıkTecirliUlaşlıBakşişKocar ve diğer Turkmen oymakları ) arasında kullanılmaktadır (Ali Rıza Yalgın Cenupta Turkmen oymakları)
Kadın başlarını anlatan maniler
(1)
Telli fese bağlar moru
Gaşı gara gozu iri
Alem sana imreniyor
Iğranı, ığranı yoru
(2)
Ayağında yemenisi
Kumbet ’ten geliyor sesi
Sağ yana yıkılmış da fesi
Giy emmimin dudu gızı
(3)
Başına bağlamış heril
Yorul hey dizlerim yorul
Sabahınan parıl parıl
Gez emmimin dudu gızı
(Osmaniye yoresinde ağıtlar ve turkuler Mehmet ERKOCAK, Osmaniye belediyesi kultur yayınları 1997)
Gomlek;
Genellikle ipekten yada pamuklu beyaz veya beyaz zemin uzerine kucuk cicek motiflerinden dokunmuş kumaşlardan yapılır Yakasızdır ve boyun kısımları kanevice işi ile işlenmiştir Kolları uzun ve duğmesizdir
Cepken;
Genellikle mavi başta olmak uzere bordo, sarı, yeşil renk kadifeden dikilmiştir Kolları dirsek altına kadar uzundur Dağ kolu koylerinde cepken kolları bileklere inecek şekilde uzundur Boyu bel hizasındadır Etekleri hafif yuvarlaktır On acık kendinden bağ yada ağactan yapılmış tek duğmelidir
Cepkenlerin kol ağızlarından başlamak uzere yarıya kadar ceşitli motiflerle heril denen ipek boceği ipliği ile işlenmiştir Yakaları, etekleri ve sırt kısımları ceşitli motiflerle işlenmiştir Cepken kadifenin dışında kaba kumaşlardan ve basmadan da yapılmaktadır Basma cepkenlerin kolları uzundur ve gunluk calışma esnasında giyilmektedir
Uc etek;
Uc parca şeklide yapıldığından adına uc etek denmektedir On iki eteği arka eteğinden kısadır On etekler bele sokularak giyilir Eteğin kumaşı basma veya Gutnu dur Satenden de yapılmaktadır Bele sokulan on eteklerinin ic kısımları ceşitli motiflerle işlemelidir Beli onden bağlanır
İlin ova koyleri dediğimiz Cukurova ’da kalan ki bu bolumde nufusun % 70 gibi buyuk bir coğunluğu yaşamaktadır Resimde gorulen kostum giyilmektedir Ucetek, cicekli kumaşlardan ve satenden, Cepken kadifeden, iclik ise pamuklu kumaştan yapılmaktadır Cepken in sırtı yakaları ve kolları ceşitli motiflerle ve herille işlenmektedir Corap beyaz yun corap olduğu gibi elde işlenmiş desenli yun işleme şeklinde de olmaktadır
Bu kıyafet ilin dağ kolu koylerinde kullanılmaktadır Uste giyilen cepken Mavi, Bordo,Yeşil kadifeden yapılmaktadır Kadifeden yapıldığında sırtı, yakası ve kolları sırma işleme denen turle ceşitli desenlerle işlenmektedir Baş serbest bağlandığı gibi, boyun altından sarılarak arkadan bağlanmaktadır Onluk kanevice işi ile işlenmektedir Bele Gumuş kemer takılmakta, jest olarak para kesesi takılmaktadır
Guduk;
İc gomleğinin uzerine giyilen kolsuz bir kıyafettir
Onluk;
Genel olarak grem veya greme yakın sarı renkli kumaşlardan yapılır Etekleri pileli, pile uzeri Kanevice işi ile işlemelidir Bel kısmı uckurludur Uckur uc eteğin tam tersi arkadan bağlanır
Tarabulus Kuşak;
Uc etek ve onluk başlandıktan sonra bele bağlanan kuşaktır İpeksi bir kumaştır Adına tarabus denmektedir katlanarak bele bağlanır
Şalvar;
Beli ve ayak ağızları lastikli, peyki kısa dikilmiştir İnce ve parlak ust giysi renklerine uygun, yada ipeksi kumaşlardan yapılır Yorede adına tuman da denmektedir
Corap;
Elde işlenmiş ceşitli renk ve desenlerde yunden yapılabildiği gibi sade beyaz yunden de işlenmektedir
Yemeni;
Altı ham manda derisinden uzeri işlenmiş inek derisinden yapılmış, kırmızı yada siyah renkte bir tur ayakkabıdır Gavur dağlarının ve Toroslar ’ın yukseklerinde kalan koylerimizde Edik ve postal da giyilmektedir
Jestler;
Beyaz mendil, Para kesesi,Kama
Şalvar:
Şalvar
Şalvar (Kadın)
Bolgenin 5 ilinde de ortak kullanılmaktadır Kucuk yoresel incelikleri ise; Şalvar Gaziantep ’te lacivert ve koyu renkli kumaşlardan, peykleri kısa yapılırken, Hatay ’da Siyah ve dikişleri beyaz iplikle dikilmektedir Kahramanmaraş ’ta şalvar, Zeytin yeşili yanları kaytan işlemeli ve abartılı bir işleme gorulmektedir Adana ’da şalvar siyah renkte işlemesiz, peyki diz hizasına kadar uzun olarak dikilmektedir Osmaniye ’de ise şalvarlar renk olarak koyu renkler hakim genel olarakta siyah renkten ve Zeytin yeşilinden dikildiği gorulmektedir Peyki Adana şalvarı gibi uzun olmamakla beraber, cep ağızları ve ayak ağızları işlemeli yapılabilmektedir sonuc olarak şalvarın bolge illerinin ortak bir kıyafeti olduğu gorulmektedir
Bork:
Bork
Bork başa giyilen bir kıyafettir Osmaniye, Gaziantep, Hatay ve Kilis illerinde kucun incelikler dışında bir birine cok yakındır Gaziantep ve Kilis ’te adı değişik olduğu gibi jest olarak siyah Ahmediye veya siyah Poşiler kıvrılarak sıkıca bağlanırken, Hatay ’da bu jest, beyaz Poşi olarak bağlanmaktadır Osmaniye ’de ise bork yazlık kıyafet olarak giyilmekte ve etrafına kefiye veya siyah ve klahverenkte poşiler sarılmakta, kefiye ucu sol yanağa doğru salınmaktadır Osmaniye borkunde koni uzunluğu fazla değildir ve puskul abartılmamıştır (Bazı koylerde ailelere bork yapmalarından dolayı borkluler veya borkluoğlu diye anılmaktadır Osmaniye ’nin en buyuk mahallelerinden Rahime Hatun Mahallesi Muhtarı İsmail BORKLUOĞLU ’nun soyadı da sulale lakabından alınmaktadır)
Aba:
Aba
Yoredeki en belirgin ortak kıyafetlerden başta geleni ise; Aba adı verilen ve yunden yapılan, kolları dirsekte, boyu uyluk hizasında olan (fotoğraf1) de gorulen kıyafettir Aba bolgedeki illerde ortak kullanılan bir kışlık kıyafettir Kahramanmaraş ’ta “Maraş abası olarak kullanılan Aba, Gaziantep ’te Taşcı Abası, Kilis ’te Barak Abası, Osmaniye ’de Boz Aba olarak kullanılmaktadır Ancak; Yoresel inceliklerle motif ve desen olarak ayrılmıştır Maraş ’ta siyah, Kırmızı, yeşil cizgili şekilde dokunurken, sırtı sandıklı denen ceşitli Turkmen kilim ve cicek motifleri işlemelidir
Gaziantep ’te abanın dokuması aynı, desenleri daha ince zarif yapılmıştır, Genellikle Kilis ilinde kullanılan Barak abası Gaziantepte aynı şekli ile kullanılmaktadır Bu abanın rengi bordo dur, sırt işlemelerindeki desenler daha ince ve zariftir
Osmaniye ’de kullanılan aba dokuma olarak aynısı ancak; sırt işlemeleri, ceşitli Turkmen motifleri ve cicek motifleri ile suslenmiş yaka kısımları işlenmiş, koyunun kendi “Naturel yunu boyanmadan kullanıldığı icin adına “Boz Aba denmiştir Boyama yapılarak kullanma şekli ise Nar kabuğu ve “Boruk denen bitkinin boyasından elde edilen acık kahverengi bir renk oluşturularak kullanılmıştır Genellikle siyah beyaz veya mavi beyaz cizgili iplikten dokunmuştur (Osmaniye ’nin Kumarlı koyunde Gok soyadı ile bilinen ailenin lakabı Abalılar dır Abalılar lakapları bu aileye Aba dokuma işi ile istikal etmelerinden dolayı verilmiştir Abalının dokuduğu Abaya diken gecmediği soylenmektedir,)
Osmaniye yoresinde dokunan Boz Abanın her erkeğin kendi hanımı tarafından dokunarak giyildiği kaynak kişilerin ifadelerinden anlaşılmaktadır
Yemeni:
Yemeniler
Ortak diğer kıyafette yemenilerdir Yemeniler yapı ve dikim modeli itibarı ve hammadde olarak ortak ancak renk itibarı ile farklıdır Adana ’da siyah ve ince topuklu, Gaziantep, Kahramanmaraş, Kilis ’te Kırmızı ve topuksuz, Hatay ve Osmaniye ’de topuksuz ve siyahtır Ancak Osmaniye ’nin dağ kolu koyleri olarak bilinen Gaziantep ve Maraş ’a yakın koylerinde Kırmızı yemeni de yaygın olarak kullanılmıştır Osmaniye ve Adana illerinde kullanılan siyah Yemeninin adına yorede “Kars yemenisi denmektedir (Kars Osmaniye ’nin Kadirli ilcesinin eski adıdır)
Osmaniye yolların birleştiği noktada olduğu gibi, kulturlerinde birleştiği noktada bulunmaktadır
Sonuc olarak:
Aynı Turkmen oymaklarının bir arada yaşadığı, coğrafyada farklı kulturlerin olması duşunulemez Halk kulturunu de sıkıştırarak il yada ilce duzeyine indirerek sıkıştırmak kulturumuze vurulmuş bir darbedir Ozellikle Halk oyunları ve Yoresel kostumlerin boyle bir sıkıştırma sonucu zarar goreceği bir gercektir Halk oyunlarımızda ve yoresel kostumlerde ililce ve koy yerine “Bolge ifadesinin kullanılmasında Halk oyunlarımız ve zengin kulturel değerlerimiz acısından fayda vardır
Tarihi bolgenin diğer illeri kadar eski olan Osmaniye siyasi yapılanmasının il statusu kazandığı 1997 yılında yeni il olmuş bir yerleşim merkezi olarak duşunmek son derece yanlış bir saplantıdır Osmaniye yoresel kostumlerini ve Halk oyunlarını ele alırken bolgenin diğer illeri ile kulturel acıdan aynı ağırlıkta değerlendirilmelidir Bulunduğu coğrafyada kulturlerin birleştiği noktada bir il merkezi olan Osmaniye ilinin bu ozelliği dikkate alınmalı ve buna gore değerlendirilmelidir
1 Başa giyilenler:
(Kece kulah Bez terlik jest olarak kefiye)
2 Uste giyilenler:
Sırma boz aba – Mavi cepken – Sırma yelek Yakasız gomlek – Cuha şalvar Trabulus – kuşak (Poşi)
3 Ayağa giyilenler:
Kırmızı ve siyah yemeni Kırmızı postal
4 Jestler
Para kesesi kama
Başa giyilenler:
TerlikBork;
Terlik genel olarak yore insanının yaz sıcağında giydikleri, koni şeklinde kucuk delikleri olan ve delik etrafı işlemeli, ucu puskullu bir erkek kıyafetidir Terliğin delikleri başın hava almasını sağlamak icin yapılmış, deliklerin simetrik yapılmasına ozen gosterilmiş olup, delik cevresi ipek boceğinin heril denen işlenmemiş ham ipliği ile sırınarak işlenmiştir Heril ipliği ipek ve altın sarısı renktedir Bu işleme turune yorede “Gazez denmektedir
Başa giyilen erkek başlıklarına yorede “BORTK bir diğer adıyla TERLİK denmektedir Terlik uzerine kefiye veya kahverengi ile siyah poşular bağlanmaktadır
Terlik genel olarak Osmaniye ’nin ova koyleri olarak adlandırılan, Cukurova ’daki koylerinde kullanılmaktadır Terlik uzerine kefiye sarılarak kefiye ucları sol yana bırakılmaktadır
Terlik, yanlarının delik olması sebebi ile yazları serin ve gorunuş itibarı ile şık durmaktadır
Yorede kışlık kıyafetlerle birlikte giyilen bir kıyafettir Koni şeklinde keceden yapıldığından adına kece kulah denmektedir Koni şeklinde kecenin ucları geriye kıvrılarak, giyilir ve uzerine kefiye bağlanır
Kefiye:
Puskullu terlik (Bork) ve kece kulah uzerine bağlanan ceşitli renklerde ince poşidir Renkleri genellikle sarı, siyah, yeşil ve kırmızı olmaktadır
Osmaniye ’de başa giyilen kıyafetleri anlatan dortlukler
Ağı kefiye başında
Azgın yarası doşunde
Oldurmuşler Poyrazoğlun
Yılanlı taşın başında
Bir başka ağıdın dizelerinde ise
Bir yiğit fesin giyiyor
Puskulcuğu ben olaydım
Ben olaydım, ban olaydım
Sen sallanda ben oleydim
Terlik dikerim telinen
Selam salarım yelinen
Bazarmı olur bire yiğit
Bahcede biten gulunen
Kese terlik dikilmedi
Namazlağa dokunmadan
Yaz gunune sarı cicek
Elif bunu sokunmadı
Uste giyilenler:
Aba
Dokuması naturel koyun yununden, (Koyunun boyanmamış yunu kirli beyaz gorunumdedir) yorede ıstar denen (Kilim dokuma tezgahı) tezgahlarda elde dokunur Kolları dirseklere inecek şekilde uzun, kollar işlemelidir Yakadan eteğe kadar olan goğus kısımları ve sırta gelen kısımları ceşitli motiflerle işlemelidir Aba uzerindeki motifler dokumanın kendinden olduğu gibi, dokuma sonrasında da heril denen ipek ipliği ile ceşitli motiflerle işlenebilmektedir Aba naturel koyun yununden olduğundan renk kirli beyaz ve acık kahve renklerinde olduğundan yorede adına “Boz aba denmektedir Aba uzerindeki motifler genellikle kilim motifleri kucultulerek işlenmiştir Genellikle yiğitliği simgeleyen koc boynuzu, parlaklığı simgeleyen, yıldız motifi ve coğalmayı simgeleyen zincir motifleri kullanılmıştır Bu işlemelerden dolayı sırma aba olarak da adlandırılmaktadır
Aba dokuması sert olması nedeni ile şalvarın uzerine salıverilerek giyildiği gibi daha sıkı olması icin, kış aylarında etekleri şalvarın icine salınarak uzerinden Tarabulus kuşak bağlanmaktadır
İlin soğuk dağ kolu koylerinde aba kuşağın uzerine salıverilir Ancak yorede en yaygın olarak kullanım şekli şalvarın icine salınarak bele Tarabulus yada Hama kuşağının sıkıca bağlanmış şeklidir
Abanın ve borkun arkadan gorunuşu
(Kefiye ve poşu bağlanmış başlıklar)
(Kurtuluş savaşının cete komutanlarından Dervişiye koyunden Beycioğlu Ali Ağanın 1920 li yıllarda kullandığı abadır Ali ağa Osmaniye merkez koylerinden Dervişiye koyunde soyadı Beycioğlu olan ailenin buyuğudur)
Aba ile ilgili maniler
Sırma aba giyerdin dalına uygun
Eşkıya olanlar yatarmı baygın
Kaş ile kirpikler gozune uygun
Dağlarda bir idin kul Avşaroğlu
Sırma Cepken (Mavi Cepken)
Genel olarak koyu renk kaba dokunmuş kumaşlardan yapılır Kollarının uzunluğu dirseğe kadar uzun, onu aba gibi acık, kol ve yaka ile sırta gelen kısımları yoresel motiflerle işlemeli olduğundan sırma cepken denilmektedir İşleme ipliği yorede yaygın olarak kullanılmış ipek boceğinin “Heril denen işlenmemiş ham ipliği ile yapılmıştır Herilin rengi altın sarısı renktedir Gunumuzde bu ipliğin yerini sırma ipliği denen (Sim iplik almıştır
Cepkenin işlemesi kadınlar ve genc kızlar tarafından yapıldığından, genc kızların gonlundeki eş tiplerini yansıtmaktadır Turkmen motiflerinin dili cozulduğunde bu motiflerin Yiğitliği, hakimiyet duygusunu, kahramanlığı on plana cıkardığını gormekteyiz Bu sebeplerden dolayıdır ki; cepken ve aba uzerine Koc boynuzu, yıldız ve zincir “ motiflerinin hakim olduğu gorulmektedir
Sırma cepken onden ve arkadan gorunuşu Sırma cepken abadan daha az kullanılan “Ellik adı verilen onemli gunlerde giyilen, mavi kadife ve koyu renk kalın kumaşlardan yapılmakta, sırtına, yakasına, eteklerine yorede kullanılan Koc boynuzu, su yolu, zincir adı verilen Turkmen motifleri işlenmektedir Motif işlemeleri ipek boceğinin ham ipliği ile işlenmektedir
Cepken uzerine soylenmiş maniler
(1)
Mavi cepken arkasında
Sırma yelek yakasında
Muhammet duğunden gelir
Onbeş atlı arkasında
(2)
Bir yiğit cepken giyiyor
Sırmacağzı ben olaydım
Ben olaydım, ben olaydım
Sen sallanda ben oleydim
(3)
Gadanı alayım cepken
Cepken kola dar geliyor
Cift gidipte tek gelmesi
Hepisinden zor geliyor
İşlik
Genellikle pamuklu acık renk cicekli basmalardan yapılan yakasız, etekleri diz uzerine kadar olan gomleğin altından giyilen bir tur ic giysi parcasıdır
Gomlek
Pamuklu veya ipek kumaştan yapılan,beyaz veya beyaz uzeri gri kucuk ve sık cizgili desen şeklinde yapılmıştır Yakasız olabildiği gibi sıfır yaka (Hakim yaka) da yapılabilmektedir Kollar uzun kol ağızları salma olabileceği gibi duğmelide olmaktadır İşliğin aba yada cepken altından giyildiğinde gorunen yaka kısımları ceşitli motiflerle işlemelidir
Şalvar;
Tırlık denen bir tur pamuklu dokumadan yapılmaktadır Tırlığın hammaddesi pamuktur ve ıstar denen el tezgahlarında dokunmaktadır Iygısı da, cozgusu de pamukludur Ancak, tırlık kumaş gunumuzde uretilmediğinden, yerini “Tırpanı bez “Terikoton ve ceşitli pamuklu ve yun kumaşlardan da yapılmaktadır Şalvar Osmaniye ’de genel olarak koyu renk kumaşlardan yapılmaktadır Gara şalvar en cok kullanılanıdır Zeytin yeşili ve kahverengi kumaşlardan da yapılmaktadır
Osmaniye şalvarını bolgenin diğer illerinden ayıran ozelliği peyklerinin diz hizasında olmasıdır Ayak uzunlukları yemeni uzerine hafif şekilde dokulmektedir Bağı uckurdur, cep ağızları ve ayak ağızları kaytan işlemeli yapılabilmektedir Genel olarak ise işlemesiz sade şekilde kullanılmaktadır
Tarabulus kuşak;
90×90 olculerinde bir ceşit ipeksi kumaştan yapılmıştır İki kenarı puskulludur Rengi sade beyaz, kahve rengi, siyah olabildiği gibi karışık cizgili desenli de olmaktadır Renklerin karışımı gok kuşağını andırmaktadır Osmaniye ’de genellikle sade beyaz olanı bele bağlamada, siyah olanı ise boyuna atılmaktadır Tarabulus kuşak, cepken etekleri şalvarın icine sokularak uzerinden bele bağlanır Puskuller şalvar uzerine sarkacak şekilde bağlanır Kış soğuğunda cepken uzerinden aba giyildiğinde kuşağın sadece puskul ucları gorunur
Erkeklerin bele bağladığı kuşakların ana amacı kama, tutun kesesi, para kesesi,ter bezi gibi gerecleri, kuşak icine sokmaktadırlar Cepken uzerinde gorulen beyaz puskullu kuşağa tarabulus, Aba uzerinde bağlı gorulen kuşak ise beyaz renkli “MELES veya bir diğer adıyla HAMAkuşağıdır Her ikiside resimde gorulduğu şekliyle kullanılmaktadır
Tarbulus kuşak yore insanının cok amaclı kullandığı bir kıyafettir Hem kış hem de yaz gunlerinde bele bağlanır amacı beli sıkı tutmasıdır Soğuk olduğunda aba altından boyuna capraz bağlanarak soğuktan korunmada kullanılır Ayrıca namaz kılmak icin seccade ve yemek yerken sofra gorevi de gormektedir
Meles Kuşak: (Hama Kuşağı)
Meles kuşağı 20 cm genişliğinde 2m kadar uzunlukta yunlu kumaştan yapılmıştır Beli sıkı kavraması ve sıcak tutması bakımından yaygın olarak kullanılmıştır (Bu kuşak yaşlı insanlar tarafından halen kullanılmaktadır)
Para kesesi;
Kese renkli ipek iplerden orulmuş tabanı dar, ortasına doğru genişleyip ağzına doğru parelel uzanır bir şekilde olan kucuk bir torba ağzı iki taraftan buzulur ve bağlanır
Para kesesi ile ilgili dortluk
Haklı Musam sozun haklı
Yoğumuş gavurun aklı
Uctene pullu kesesi
Suslu Fadıma ’da saklı
Yun corap;
Koyunun boyanmamış genellikle guz (Sonbahar) yunu denen kirli beyaz yunden elle işlenerek kullanılan bir coraptır Yun corabın ozelliği teri emmesi ve ayakta meydana gelecek mantar turu hastalıkları onlemesidir Seyrek bir işleme turu olduğundan ayağın hava almasını sağlamaktadır
Yemeni;
Tabanı ham yarma manda derisinden, sayası (Yuzu) işlenmiş inek derisinden yapılmış kırmızı ve siyah renkte yemenidir Yemeninin ozelliği giyen şahsın yemenisini kendisi dikmesidir Bu nedenle boyamadanda kullanılmıştır Kadirli ilcemizde daha zarif hale getirilerek saraclar tarafından elde yapılan “Kadirli yemenisi meşhurdur ve Adana da bu yemeniyi giymektedir Yemeni renklerinde tek hakim renk yoktur Siyah ve kırmızı olanı en cok kullanılanıdır
Ayağa giyilenler genel olarak siyah ve kırmızı renkte olan yemenilerdir Siyah hafif topuklu olanına yorede “KARS (Kars Osmaniye ’nin Kadirli ilcesinin 1924 oncesi ismidir) yemenisi denmektedir Topuksuz duz olanları ise siyah ve kırmızı renklerdedir Bu yemeniler giyrnler tarafından elde yapılmıştır
Sırma fes (Gumuş sırma fes)
Osmaniye yoresinde kadınlar başa fes giymişlerdir Fesin etrafı (Dış yuzeyleri) gumuş sim iplikle işlenmiştir Fesin uzerinde tepelik denen gumuş takı bulunmaktadır Gumuş fesin alın kısmı acık kalacak şekilde beyaz renkli yazma (Oyalı yağlık) ile fesin ustunden cene altına capraz gelecek şekilde bağlanmıştır Bağ ucları omuza bırakılır Fesin alında acık kalan on kısmına her sırasında 6 altın olmak uzere maddi duruma gore birden dort sıraya kadar takı takılır Fesin acık kalan alın kısmına gumuşten yapılmış ortasında mavi yada kırmızı taş bulunan koşe denen dikdortgen şeklinde bir jeşt vardır Koşenin sağına ve soluna gumuş takılarla orulu jestler takılmıştır Her gumuş orgunun ucu koşeye bağlanmış ve alına doğru yarım ay şeklinde salınmıştır Altınla gumuş karışık kullanıldığı gibi sade gumuş yada sade altın olarak ta kullanılmaktadır Yanaklara cene hizasına kadar inen adına ayaklı denen takı mevcuttur
Mor kefiye boyamadım
Coban sana doyamadım
Kuşlar bile yuva yaptı
Serce kadar olamadım
ve buna benzer dortluklerde başa mor kefiyenin de bağlandığını belirtmektedir
Turkmen başlıkları Turkmenlerin yaşadığı butun coğrafyada yaygın olarak kullanılan bir giysi parcasıdır Başa giyilenler ve başa bağlananlar yore insanının sosyal statusu ve ekonomik durumlarına gore takılar takılarak kullanılmaktadır Gumuş takıların altında alında gorulen Gazi altınlar kadının ekonomik durumuna gore bir iki veya uc sıra şeklinde altınlar dizilerek kulanılabilmektedir Kulak hizalarından ayaklı adında ceneye kadar inen bir başka takıda mevcuttur
(Turkmenler arasında dolaşırken pınara gelen kadınların, genc kızmı, evlimi, dulmu, evlenmek isteyip, istemediklerini başa bağladıkları baş bağlarından anlamak mumkundur Ali Rıza Yalgın Cenupta Turkmen Oymakları)
Heril yağlık;
Herilden dokunmuş ince ipek baş ortusu
Beyaz baş ortusu;
Beyaz tulbent yada sıkı dokunmuş ince pamuklu bir dokumadır
Renkli grepler;
Mor, kırmızı, mavi ve sarı renkli grepler
Tepelik;
Fesin tepesine sırma ile yapılan işleme Sırma işlenmiş fesin cevresine altın dizilerek giyilir Bu fesler yorede (Harmandalı, BozdoğanlıKosreliYumurtalıkTecirliUlaşlıBakşişKocar ve diğer Turkmen oymakları ) arasında kullanılmaktadır (Ali Rıza Yalgın Cenupta Turkmen oymakları)
Kadın başlarını anlatan maniler
(1)
Telli fese bağlar moru
Gaşı gara gozu iri
Alem sana imreniyor
Iğranı, ığranı yoru
(2)
Ayağında yemenisi
Kumbet ’ten geliyor sesi
Sağ yana yıkılmış da fesi
Giy emmimin dudu gızı
(3)
Başına bağlamış heril
Yorul hey dizlerim yorul
Sabahınan parıl parıl
Gez emmimin dudu gızı
(Osmaniye yoresinde ağıtlar ve turkuler Mehmet ERKOCAK, Osmaniye belediyesi kultur yayınları 1997)
Gomlek;
Genellikle ipekten yada pamuklu beyaz veya beyaz zemin uzerine kucuk cicek motiflerinden dokunmuş kumaşlardan yapılır Yakasızdır ve boyun kısımları kanevice işi ile işlenmiştir Kolları uzun ve duğmesizdir
Cepken;
Genellikle mavi başta olmak uzere bordo, sarı, yeşil renk kadifeden dikilmiştir Kolları dirsek altına kadar uzundur Dağ kolu koylerinde cepken kolları bileklere inecek şekilde uzundur Boyu bel hizasındadır Etekleri hafif yuvarlaktır On acık kendinden bağ yada ağactan yapılmış tek duğmelidir
Cepkenlerin kol ağızlarından başlamak uzere yarıya kadar ceşitli motiflerle heril denen ipek boceği ipliği ile işlenmiştir Yakaları, etekleri ve sırt kısımları ceşitli motiflerle işlenmiştir Cepken kadifenin dışında kaba kumaşlardan ve basmadan da yapılmaktadır Basma cepkenlerin kolları uzundur ve gunluk calışma esnasında giyilmektedir
Uc etek;
Uc parca şeklide yapıldığından adına uc etek denmektedir On iki eteği arka eteğinden kısadır On etekler bele sokularak giyilir Eteğin kumaşı basma veya Gutnu dur Satenden de yapılmaktadır Bele sokulan on eteklerinin ic kısımları ceşitli motiflerle işlemelidir Beli onden bağlanır
İlin ova koyleri dediğimiz Cukurova ’da kalan ki bu bolumde nufusun % 70 gibi buyuk bir coğunluğu yaşamaktadır Resimde gorulen kostum giyilmektedir Ucetek, cicekli kumaşlardan ve satenden, Cepken kadifeden, iclik ise pamuklu kumaştan yapılmaktadır Cepken in sırtı yakaları ve kolları ceşitli motiflerle ve herille işlenmektedir Corap beyaz yun corap olduğu gibi elde işlenmiş desenli yun işleme şeklinde de olmaktadır
Bu kıyafet ilin dağ kolu koylerinde kullanılmaktadır Uste giyilen cepken Mavi, Bordo,Yeşil kadifeden yapılmaktadır Kadifeden yapıldığında sırtı, yakası ve kolları sırma işleme denen turle ceşitli desenlerle işlenmektedir Baş serbest bağlandığı gibi, boyun altından sarılarak arkadan bağlanmaktadır Onluk kanevice işi ile işlenmektedir Bele Gumuş kemer takılmakta, jest olarak para kesesi takılmaktadır
Guduk;
İc gomleğinin uzerine giyilen kolsuz bir kıyafettir
Onluk;
Genel olarak grem veya greme yakın sarı renkli kumaşlardan yapılır Etekleri pileli, pile uzeri Kanevice işi ile işlemelidir Bel kısmı uckurludur Uckur uc eteğin tam tersi arkadan bağlanır
Tarabulus Kuşak;
Uc etek ve onluk başlandıktan sonra bele bağlanan kuşaktır İpeksi bir kumaştır Adına tarabus denmektedir katlanarak bele bağlanır
Şalvar;
Beli ve ayak ağızları lastikli, peyki kısa dikilmiştir İnce ve parlak ust giysi renklerine uygun, yada ipeksi kumaşlardan yapılır Yorede adına tuman da denmektedir
Corap;
Elde işlenmiş ceşitli renk ve desenlerde yunden yapılabildiği gibi sade beyaz yunden de işlenmektedir
Yemeni;
Altı ham manda derisinden uzeri işlenmiş inek derisinden yapılmış, kırmızı yada siyah renkte bir tur ayakkabıdır Gavur dağlarının ve Toroslar ’ın yukseklerinde kalan koylerimizde Edik ve postal da giyilmektedir
Jestler;
Beyaz mendil, Para kesesi,Kama
Şalvar:
Şalvar
Şalvar (Kadın)
Bolgenin 5 ilinde de ortak kullanılmaktadır Kucuk yoresel incelikleri ise; Şalvar Gaziantep ’te lacivert ve koyu renkli kumaşlardan, peykleri kısa yapılırken, Hatay ’da Siyah ve dikişleri beyaz iplikle dikilmektedir Kahramanmaraş ’ta şalvar, Zeytin yeşili yanları kaytan işlemeli ve abartılı bir işleme gorulmektedir Adana ’da şalvar siyah renkte işlemesiz, peyki diz hizasına kadar uzun olarak dikilmektedir Osmaniye ’de ise şalvarlar renk olarak koyu renkler hakim genel olarakta siyah renkten ve Zeytin yeşilinden dikildiği gorulmektedir Peyki Adana şalvarı gibi uzun olmamakla beraber, cep ağızları ve ayak ağızları işlemeli yapılabilmektedir sonuc olarak şalvarın bolge illerinin ortak bir kıyafeti olduğu gorulmektedir
Bork:
Bork
Bork başa giyilen bir kıyafettir Osmaniye, Gaziantep, Hatay ve Kilis illerinde kucun incelikler dışında bir birine cok yakındır Gaziantep ve Kilis ’te adı değişik olduğu gibi jest olarak siyah Ahmediye veya siyah Poşiler kıvrılarak sıkıca bağlanırken, Hatay ’da bu jest, beyaz Poşi olarak bağlanmaktadır Osmaniye ’de ise bork yazlık kıyafet olarak giyilmekte ve etrafına kefiye veya siyah ve klahverenkte poşiler sarılmakta, kefiye ucu sol yanağa doğru salınmaktadır Osmaniye borkunde koni uzunluğu fazla değildir ve puskul abartılmamıştır (Bazı koylerde ailelere bork yapmalarından dolayı borkluler veya borkluoğlu diye anılmaktadır Osmaniye ’nin en buyuk mahallelerinden Rahime Hatun Mahallesi Muhtarı İsmail BORKLUOĞLU ’nun soyadı da sulale lakabından alınmaktadır)
Aba:
Aba
Yoredeki en belirgin ortak kıyafetlerden başta geleni ise; Aba adı verilen ve yunden yapılan, kolları dirsekte, boyu uyluk hizasında olan (fotoğraf1) de gorulen kıyafettir Aba bolgedeki illerde ortak kullanılan bir kışlık kıyafettir Kahramanmaraş ’ta “Maraş abası olarak kullanılan Aba, Gaziantep ’te Taşcı Abası, Kilis ’te Barak Abası, Osmaniye ’de Boz Aba olarak kullanılmaktadır Ancak; Yoresel inceliklerle motif ve desen olarak ayrılmıştır Maraş ’ta siyah, Kırmızı, yeşil cizgili şekilde dokunurken, sırtı sandıklı denen ceşitli Turkmen kilim ve cicek motifleri işlemelidir
Gaziantep ’te abanın dokuması aynı, desenleri daha ince zarif yapılmıştır, Genellikle Kilis ilinde kullanılan Barak abası Gaziantepte aynı şekli ile kullanılmaktadır Bu abanın rengi bordo dur, sırt işlemelerindeki desenler daha ince ve zariftir
Osmaniye ’de kullanılan aba dokuma olarak aynısı ancak; sırt işlemeleri, ceşitli Turkmen motifleri ve cicek motifleri ile suslenmiş yaka kısımları işlenmiş, koyunun kendi “Naturel yunu boyanmadan kullanıldığı icin adına “Boz Aba denmiştir Boyama yapılarak kullanma şekli ise Nar kabuğu ve “Boruk denen bitkinin boyasından elde edilen acık kahverengi bir renk oluşturularak kullanılmıştır Genellikle siyah beyaz veya mavi beyaz cizgili iplikten dokunmuştur (Osmaniye ’nin Kumarlı koyunde Gok soyadı ile bilinen ailenin lakabı Abalılar dır Abalılar lakapları bu aileye Aba dokuma işi ile istikal etmelerinden dolayı verilmiştir Abalının dokuduğu Abaya diken gecmediği soylenmektedir,)
Osmaniye yoresinde dokunan Boz Abanın her erkeğin kendi hanımı tarafından dokunarak giyildiği kaynak kişilerin ifadelerinden anlaşılmaktadır
Yemeni:
Yemeniler
Ortak diğer kıyafette yemenilerdir Yemeniler yapı ve dikim modeli itibarı ve hammadde olarak ortak ancak renk itibarı ile farklıdır Adana ’da siyah ve ince topuklu, Gaziantep, Kahramanmaraş, Kilis ’te Kırmızı ve topuksuz, Hatay ve Osmaniye ’de topuksuz ve siyahtır Ancak Osmaniye ’nin dağ kolu koyleri olarak bilinen Gaziantep ve Maraş ’a yakın koylerinde Kırmızı yemeni de yaygın olarak kullanılmıştır Osmaniye ve Adana illerinde kullanılan siyah Yemeninin adına yorede “Kars yemenisi denmektedir (Kars Osmaniye ’nin Kadirli ilcesinin eski adıdır)
Osmaniye yolların birleştiği noktada olduğu gibi, kulturlerinde birleştiği noktada bulunmaktadır
Sonuc olarak:
Aynı Turkmen oymaklarının bir arada yaşadığı, coğrafyada farklı kulturlerin olması duşunulemez Halk kulturunu de sıkıştırarak il yada ilce duzeyine indirerek sıkıştırmak kulturumuze vurulmuş bir darbedir Ozellikle Halk oyunları ve Yoresel kostumlerin boyle bir sıkıştırma sonucu zarar goreceği bir gercektir Halk oyunlarımızda ve yoresel kostumlerde ililce ve koy yerine “Bolge ifadesinin kullanılmasında Halk oyunlarımız ve zengin kulturel değerlerimiz acısından fayda vardır
Tarihi bolgenin diğer illeri kadar eski olan Osmaniye siyasi yapılanmasının il statusu kazandığı 1997 yılında yeni il olmuş bir yerleşim merkezi olarak duşunmek son derece yanlış bir saplantıdır Osmaniye yoresel kostumlerini ve Halk oyunlarını ele alırken bolgenin diğer illeri ile kulturel acıdan aynı ağırlıkta değerlendirilmelidir Bulunduğu coğrafyada kulturlerin birleştiği noktada bir il merkezi olan Osmaniye ilinin bu ozelliği dikkate alınmalı ve buna gore değerlendirilmelidir