Osmanlı Devletinin Bilim Adamları
Osmanlı Devletinde yetişen Bilim Adamları
a) Tıp
Osmanlılardaki tıp calışmaları,İslam dunyasındaki tıp calışmalarının bir devamıdır Hippokrat , Calinus ( Galen ) , Razi , İbn Sina ve İbn Baytar, tıpta otorite kabul edilmiştir
Akşemseddin
Akşemseddin (13901459) unlu bir tıp bilgini ve din adamıdır Fatih ile birlikte İstanbul un fethinde bulunur Tıp konusundaki unlu eseri MaidetulHayat tır
Bu eserinde Akşemseddin , ilk defa bazı hastalıkların tohum adını verdiği mikroplardan meydana geldiğini soylemiştir Ayrıca akşemseddin aynı eserinde , pasteurden cok once bazı hastalıkların kalıtım yoluyla gectiğini belirtmiştir
Sabuncuoğlu Şerafettin
Fatih devrinin unlu tıp bilginlerinden biriside Şerafettin Sabuncu
oğlu ( 13861470 )dur Amasyalıdır
Cerrahi adlı eseri, Osmanlılar devrinde yazılan tek resimli cerrahi, yani ameliyat kitabıdırCerrahi ve eczacılık konularında da eserleri vardır
Mesane taşları ve fıtık ameliyatı icin onerdiği yontemler ve kullandığı aletler, kendisine aittir
b) Coğrafya
Osmanlıların uc kıtaya yayılması, onlarda coğrafya bilimine verilen onemi artırmış ve bu bilimin gelişmesine katkıda bulunmuştur
Kara ve deniz coğrafyası buyuk gelişmelere sahne oldu Ayrıca haritacılık alanında da yeni gelişmeler oldu Eskiden yapılan haritalar, ihtiyaca cevap vermediğinden, bu gunku kabartma haritalara benzer haritalar cizildi Bunların en onemli orneklerini, kara coğrafyasında Matrakcı Nasuh, deniz coğrafyasında ise Piri Reis dir
Piri Reis
Piri reis, iki Dunya haritası ve Denizcilik adlı bir kitabıyla unludurDunya haritası II Piri reis, yaklaşık 15 sene sonra, yani 1528 yılında yeni bir dunya haritası cizmiştir Bu gun elde bulunan parcası, Gronland , Kuzey ve Orta Amerika sahillerini gosteren kısmıdır
Bu haritanın belki de en onemli yanı, ilk kez Aristo zamanında gorulduğu sanılan, o zamandan bu gune dek buzullarla ve sularla kaplı gorulmeyen Antartika kıtasının doğru bir bicimde cizmiş olmasıdır
Denizcilik kitabı ( Kitapı Bahriye ), Piri Reis in onemli bir eseridir
c) Astronomi
Osmanlılar, kuruluş devrinde astronomiye ve matematiğe yoğun ilgi gostermişlerdir Ozellikle Fatih , yerli ve yabancı bilim adamlarını İstanbul a davet ederek bilim hayatına buyuk bir canlılık kazandırmıştır Bu donemin en dikkate değer matematikcileri ve astronomistleri arasında Ali Kuşcu , Mirim Celebi , Matrakcı Nasuh gibi unluler vardır
Ali Kuşcu
Ali kuşcu, Turk dunyasının XV yuzyılda yetiştirdiği, onemli matematikcilerden birisidir Timur un torunlarından olan babası Muhammed , buyuk bilgin ve devlet adamı Uluğ Beyin doğancıbaşısıydı
Bu yuzden kendisine, Kuşcu lakabı verildi
Ali Kuşcu , İstanbulun enlem ve boylamını olcmuştur Ceşitli Guneş
saatleri yapmıştır Ondalık kesir sayılar , Turk Sayısı adıyla Ali Kuşcu vasıtasıyla Batı ya gecmiştir Uluğ Bey in meşhur Zic inin hazırlamasında
buyuk katkısı olmuştur
Takiyuddin
Osmanlı doneminin XVI yuzyılda yetişen en değerli bilginlerinden birisi de , Takiyuddin dirİstanbulda 1585 yılında cok sayıda bilimsel eser
bırakarak olmuştur
Takiyuddin, cok değerli bir matematikci, astronomi bilgini ve muhendistir III Muratın emriyle, 1575 yılında Tophanede bir gozlem evi kurarTakiyuddin ilk defa saati bir gozlem aracı olarak kullanan kişidir Takiyuddin yaptığı bu saat, saniyeyi de gosteriyorduTakiyuddin in yapmış olduğu bu İstanbul gozlem evi, pek uzun omurlu olmadı Cunku aradan 5 yıl gectikten sonra gozlem evini 1580 yılında III Muratın emriyle Kaptanı Derya Kılıc Ali Paşa tarafından yıktırıldı Bunun nedeni ise şuydu ;Gozlem yapmakla Allahın işine karıştığına inandıkları icin Allahın onlara salgın hastalık (veba) yolladığını duşunmeleriydi
Takiyuddin in trigonometri alanındaki calışmaları da , oldukca onemlidir Henuz Kopernik , sinus, kosinus, tanjant, kotanjanttan bile soz etmeden , Takiyuddin bunların tanımlarını bile vermiş ve cetvellerini de cıkarmıştır Trigonometrik hesaplamalarda , o devirde henuz logaritma tabloları veya hesap makineleri olmadığı icin , Takiyuddin basit bir alet kullanmıştır Bu alete, Trigonometrik Ceyreklik de denir
Cep , duvar ve masa saatleri ile astronomik saatlerin yapısını konu alan Mekanik Saat Yapımı adlı eseri , cok meşhurdur
Osmanlı Devletinde yetişen Bilim Adamları
a) Tıp
Osmanlılardaki tıp calışmaları,İslam dunyasındaki tıp calışmalarının bir devamıdır Hippokrat , Calinus ( Galen ) , Razi , İbn Sina ve İbn Baytar, tıpta otorite kabul edilmiştir
Akşemseddin
Akşemseddin (13901459) unlu bir tıp bilgini ve din adamıdır Fatih ile birlikte İstanbul un fethinde bulunur Tıp konusundaki unlu eseri MaidetulHayat tır
Bu eserinde Akşemseddin , ilk defa bazı hastalıkların tohum adını verdiği mikroplardan meydana geldiğini soylemiştir Ayrıca akşemseddin aynı eserinde , pasteurden cok once bazı hastalıkların kalıtım yoluyla gectiğini belirtmiştir
Sabuncuoğlu Şerafettin
Fatih devrinin unlu tıp bilginlerinden biriside Şerafettin Sabuncu
oğlu ( 13861470 )dur Amasyalıdır
Cerrahi adlı eseri, Osmanlılar devrinde yazılan tek resimli cerrahi, yani ameliyat kitabıdırCerrahi ve eczacılık konularında da eserleri vardır
Mesane taşları ve fıtık ameliyatı icin onerdiği yontemler ve kullandığı aletler, kendisine aittir
b) Coğrafya
Osmanlıların uc kıtaya yayılması, onlarda coğrafya bilimine verilen onemi artırmış ve bu bilimin gelişmesine katkıda bulunmuştur
Kara ve deniz coğrafyası buyuk gelişmelere sahne oldu Ayrıca haritacılık alanında da yeni gelişmeler oldu Eskiden yapılan haritalar, ihtiyaca cevap vermediğinden, bu gunku kabartma haritalara benzer haritalar cizildi Bunların en onemli orneklerini, kara coğrafyasında Matrakcı Nasuh, deniz coğrafyasında ise Piri Reis dir
Piri Reis
Piri reis, iki Dunya haritası ve Denizcilik adlı bir kitabıyla unludurDunya haritası II Piri reis, yaklaşık 15 sene sonra, yani 1528 yılında yeni bir dunya haritası cizmiştir Bu gun elde bulunan parcası, Gronland , Kuzey ve Orta Amerika sahillerini gosteren kısmıdır
Bu haritanın belki de en onemli yanı, ilk kez Aristo zamanında gorulduğu sanılan, o zamandan bu gune dek buzullarla ve sularla kaplı gorulmeyen Antartika kıtasının doğru bir bicimde cizmiş olmasıdır
Denizcilik kitabı ( Kitapı Bahriye ), Piri Reis in onemli bir eseridir
c) Astronomi
Osmanlılar, kuruluş devrinde astronomiye ve matematiğe yoğun ilgi gostermişlerdir Ozellikle Fatih , yerli ve yabancı bilim adamlarını İstanbul a davet ederek bilim hayatına buyuk bir canlılık kazandırmıştır Bu donemin en dikkate değer matematikcileri ve astronomistleri arasında Ali Kuşcu , Mirim Celebi , Matrakcı Nasuh gibi unluler vardır
Ali Kuşcu
Ali kuşcu, Turk dunyasının XV yuzyılda yetiştirdiği, onemli matematikcilerden birisidir Timur un torunlarından olan babası Muhammed , buyuk bilgin ve devlet adamı Uluğ Beyin doğancıbaşısıydı
Bu yuzden kendisine, Kuşcu lakabı verildi
Ali Kuşcu , İstanbulun enlem ve boylamını olcmuştur Ceşitli Guneş
saatleri yapmıştır Ondalık kesir sayılar , Turk Sayısı adıyla Ali Kuşcu vasıtasıyla Batı ya gecmiştir Uluğ Bey in meşhur Zic inin hazırlamasında
buyuk katkısı olmuştur
Takiyuddin
Osmanlı doneminin XVI yuzyılda yetişen en değerli bilginlerinden birisi de , Takiyuddin dirİstanbulda 1585 yılında cok sayıda bilimsel eser
bırakarak olmuştur
Takiyuddin, cok değerli bir matematikci, astronomi bilgini ve muhendistir III Muratın emriyle, 1575 yılında Tophanede bir gozlem evi kurarTakiyuddin ilk defa saati bir gozlem aracı olarak kullanan kişidir Takiyuddin yaptığı bu saat, saniyeyi de gosteriyorduTakiyuddin in yapmış olduğu bu İstanbul gozlem evi, pek uzun omurlu olmadı Cunku aradan 5 yıl gectikten sonra gozlem evini 1580 yılında III Muratın emriyle Kaptanı Derya Kılıc Ali Paşa tarafından yıktırıldı Bunun nedeni ise şuydu ;Gozlem yapmakla Allahın işine karıştığına inandıkları icin Allahın onlara salgın hastalık (veba) yolladığını duşunmeleriydi
Takiyuddin in trigonometri alanındaki calışmaları da , oldukca onemlidir Henuz Kopernik , sinus, kosinus, tanjant, kotanjanttan bile soz etmeden , Takiyuddin bunların tanımlarını bile vermiş ve cetvellerini de cıkarmıştır Trigonometrik hesaplamalarda , o devirde henuz logaritma tabloları veya hesap makineleri olmadığı icin , Takiyuddin basit bir alet kullanmıştır Bu alete, Trigonometrik Ceyreklik de denir
Cep , duvar ve masa saatleri ile astronomik saatlerin yapısını konu alan Mekanik Saat Yapımı adlı eseri , cok meşhurdur