Osmanli Padisahlari nicin hacca gitmemislerdir ?,Osmanli padisahlari neden hacca gitmiyorlardı,Genc Osman’in oldurulmesinde hacca gitmek istemesinin rolu var midir ?
Bu soru cokca sorulmaktadir Ancak bu sorunun cevaplandirilacagi en guzel yer, II Osman meselesidir Zira II Osman’in katli olayinda bu sorunun cevabi da verilmistir Evvela haccin farz olmasinin sartlarini ozetleyelim: Musluman olmak; akilli olmak; ergen olmak; hac yolu icin hem gida ve hem de yol masraflarini karsilayabilecek kadar zengin olmak; haccin farz oldugunu bilmek; yol emniyeti bulunmak
Bu kisa izahlardan sonra, Osmanli Padisahlarinin neden hacca gitmediklerinin cevabini arayalim :
1) Islam Hukukuna gore, cihad, Muslumanlar icin farzi kifayedir Bu sebeple fert olarak bir Musluman, acik bir dusman tehlikesi bulunmadigi muddetce, farzi ayn olan hacci farzi kifaye olan cihada tercih edebilecektir Cihad, fert olarak Muslumanlarin hac ibadetine engel olmayacaktir Bunun tek istisnasi, dusmanin bertaraf edilebilmesi icin hacca gidecek Muslumanlara da ihtiyac olmasidir Iste bu noktada halife ve sultanlarin hukmu, Musluman fertlerden farklidir ve onlar icin cihad yani dusmanlarin hucumunu bertaraf ederek Muslumanlarin emniyetini saglamak ve bunun icin gerekirse savasmak, farzi ayndir Hz Peygamber’e hangi amelin daha faziletli oldugu soruldugunda, sirasiyla, Allah’a ve Peygamberine iman, Allah yolunda cihad ve hacci mebrUr cevabini vermistir Sebebi bellidir; Muslumanlarin canini, malini ve namusunu korumak hukukullah da denilen kamu haklarindandir; yani cemiyete ait bir ibadettir Bazan kamu haklarindan olan bir mesele, sahsi farzlardan daha ehemmiyetli hale gelmektedir Iste burada da durum budur
Osmanli Padisahlarinin II Selim’e kadar gelenlerinin tamami, omurlerinin yarisini Allah yolunda cihad icin seferlerde gecirmislerdir Uzerlerine farzi ayn olan ve hukukullah mahiyetinde bulunan cihadi ve nizami alemin devamini, sahsi farz olan hacca tercih etmeleri icin, Seyhulislamlar fetva vermislerdir II Bayezid Amasya’da vali iken hacca gitmeye niyetlenirken, sadrazam ve diger devlet erkaninin imzasi ile gonderilen mektupta, hemen gelip tahta gecmesi gerektigini, hacca gitmeyi halka ve devleti idare etme isi olmayanlara birakmasi icab ettigini tavsiye etmisler; aksi takdirde dusmanin cesaretlenerek Muslumanlara saldirmasina sebep olacagini ikaz eylemislerdir
Ayni sekilde israrla hacca gitmek isteyen ve bu niyetinin bedelini caniyla odeyen II Osman’a, Kayinpederi veosman001 (47760 Byte) Seyhulislam olan Es’ad Efendi aynen su fetvayi vermis ve fikihtaki bu hukmu ozetlemistir: Padisahlara hac lazim degildir; oturup adl eylemek evladir Caiz ki, bir fitne zuhUr eyleye Verilen bu fetvayi tasdik eden asrinin kutbu Aziz MahmUd Hudayi Hazretleri de, II Osman’i fetvaya uymasi icin ciddi ikaz eylemistir Hatta bu meseleden dolayi Padisah’in askeri tahrik ettiniz tarzinda tahkirine hedef olan ve sonradan Seyhulislamlik makamina gelen Yahya Efendi’nin ifadeleri de tamamen fikhin olculerine uygundur:
Padisahim! Hasa ki, ulema duacilariniz eskiyayi tahrik ede Ancak icten gelerek bu niyetinizi istemezdik Sebebi budur ki, ecdadiniz etmemisler, bu tarike gitmemisler, gunahimiz varsa ol kadarcadir
Nitekim halk ve asker arasinda yayilan dedikoduyu ozetleyen su cumleler de meseleyi aciklamaktadir:
Nizami alem icun padisahlar hacci terk edegelmistir Dusmanin ortaya cikmasi ve dusmanlarin memleketi karistirma ihtimali var iken, Memaliki MahrUse’yi koyup gitmek hatadir
2) Bazi Islam hukukculari, bedeni sihhatli olma sartini acarak, sihhatli olsa bile tutuklu olma veya kendisini hacdan alikoyan zalim idareciden korkmanin da haccin edasini engelleyecegini ifade ederken, sultan ve o manadaki devlet yetkililerinin de mahbus yani tutuklu gibi kabul edilecegini; sadece beytulmal disinda kendine ait malindan haccin farz olacagini ve bu ozur devam ettigi muddetce olunceye kadar hacca gidemeyebilecegini hukme baglamislardir Gunumuzdeki gibi ulasim imkanlarinin gelismedigi ve bir hac gorevinin en az uc ay surecegi bir asirda, Osmanli Padisahlarinin hacca gitmeleri gerektigini dusunmek, Islam Hukukunu bilmemek olur Kaldi ki, omurlerinin yarisini cephede geciren Padisahlarin, neden Misir’a kadar cihada gidip de hacca varmadiklari da ileri surulemez; zira ordunun basinda mucahid bir komutan olarak sefere giden padisahla, kendi sahsi ibadeti icin uc ay memleketini yalniz birakan padisah bir tutulamaz Bunun en musahhas misali II Osman’a karsi askerin ve hatta halkin duydugu tepkidir Islam alimleri, haccin sartlarindan olan yol emniyetini ihlal eden Karamita grubunun isyani sebebiyle, 326937 tarihinden itibaren 20 yil kadar haccin farz olmadigini, cunku yollarda anarsi yasanabilecegini ifade etmislerdir
Ozetle Osmanli Padisahlarina dinen bizzat hacca gitmeleri farz olmamistir Ancak kendi yerlerine bedel olarak baskalarini mutlaka gondermislerdir Ayrica Sultan Abdulaziz’in gizlice tebdili kiyafet ederek hacca gittigi soylenmektedir Ancak elimizde bunu dogrulayacak bir vesika bulunmamaktadir
Alıntı Kaynak: Prof Ahmet Akgunduz, Bilinmeyen Osmanli
Bu soru cokca sorulmaktadir Ancak bu sorunun cevaplandirilacagi en guzel yer, II Osman meselesidir Zira II Osman’in katli olayinda bu sorunun cevabi da verilmistir Evvela haccin farz olmasinin sartlarini ozetleyelim: Musluman olmak; akilli olmak; ergen olmak; hac yolu icin hem gida ve hem de yol masraflarini karsilayabilecek kadar zengin olmak; haccin farz oldugunu bilmek; yol emniyeti bulunmak
Bu kisa izahlardan sonra, Osmanli Padisahlarinin neden hacca gitmediklerinin cevabini arayalim :
1) Islam Hukukuna gore, cihad, Muslumanlar icin farzi kifayedir Bu sebeple fert olarak bir Musluman, acik bir dusman tehlikesi bulunmadigi muddetce, farzi ayn olan hacci farzi kifaye olan cihada tercih edebilecektir Cihad, fert olarak Muslumanlarin hac ibadetine engel olmayacaktir Bunun tek istisnasi, dusmanin bertaraf edilebilmesi icin hacca gidecek Muslumanlara da ihtiyac olmasidir Iste bu noktada halife ve sultanlarin hukmu, Musluman fertlerden farklidir ve onlar icin cihad yani dusmanlarin hucumunu bertaraf ederek Muslumanlarin emniyetini saglamak ve bunun icin gerekirse savasmak, farzi ayndir Hz Peygamber’e hangi amelin daha faziletli oldugu soruldugunda, sirasiyla, Allah’a ve Peygamberine iman, Allah yolunda cihad ve hacci mebrUr cevabini vermistir Sebebi bellidir; Muslumanlarin canini, malini ve namusunu korumak hukukullah da denilen kamu haklarindandir; yani cemiyete ait bir ibadettir Bazan kamu haklarindan olan bir mesele, sahsi farzlardan daha ehemmiyetli hale gelmektedir Iste burada da durum budur
Osmanli Padisahlarinin II Selim’e kadar gelenlerinin tamami, omurlerinin yarisini Allah yolunda cihad icin seferlerde gecirmislerdir Uzerlerine farzi ayn olan ve hukukullah mahiyetinde bulunan cihadi ve nizami alemin devamini, sahsi farz olan hacca tercih etmeleri icin, Seyhulislamlar fetva vermislerdir II Bayezid Amasya’da vali iken hacca gitmeye niyetlenirken, sadrazam ve diger devlet erkaninin imzasi ile gonderilen mektupta, hemen gelip tahta gecmesi gerektigini, hacca gitmeyi halka ve devleti idare etme isi olmayanlara birakmasi icab ettigini tavsiye etmisler; aksi takdirde dusmanin cesaretlenerek Muslumanlara saldirmasina sebep olacagini ikaz eylemislerdir
Ayni sekilde israrla hacca gitmek isteyen ve bu niyetinin bedelini caniyla odeyen II Osman’a, Kayinpederi veosman001 (47760 Byte) Seyhulislam olan Es’ad Efendi aynen su fetvayi vermis ve fikihtaki bu hukmu ozetlemistir: Padisahlara hac lazim degildir; oturup adl eylemek evladir Caiz ki, bir fitne zuhUr eyleye Verilen bu fetvayi tasdik eden asrinin kutbu Aziz MahmUd Hudayi Hazretleri de, II Osman’i fetvaya uymasi icin ciddi ikaz eylemistir Hatta bu meseleden dolayi Padisah’in askeri tahrik ettiniz tarzinda tahkirine hedef olan ve sonradan Seyhulislamlik makamina gelen Yahya Efendi’nin ifadeleri de tamamen fikhin olculerine uygundur:
Padisahim! Hasa ki, ulema duacilariniz eskiyayi tahrik ede Ancak icten gelerek bu niyetinizi istemezdik Sebebi budur ki, ecdadiniz etmemisler, bu tarike gitmemisler, gunahimiz varsa ol kadarcadir
Nitekim halk ve asker arasinda yayilan dedikoduyu ozetleyen su cumleler de meseleyi aciklamaktadir:
Nizami alem icun padisahlar hacci terk edegelmistir Dusmanin ortaya cikmasi ve dusmanlarin memleketi karistirma ihtimali var iken, Memaliki MahrUse’yi koyup gitmek hatadir
2) Bazi Islam hukukculari, bedeni sihhatli olma sartini acarak, sihhatli olsa bile tutuklu olma veya kendisini hacdan alikoyan zalim idareciden korkmanin da haccin edasini engelleyecegini ifade ederken, sultan ve o manadaki devlet yetkililerinin de mahbus yani tutuklu gibi kabul edilecegini; sadece beytulmal disinda kendine ait malindan haccin farz olacagini ve bu ozur devam ettigi muddetce olunceye kadar hacca gidemeyebilecegini hukme baglamislardir Gunumuzdeki gibi ulasim imkanlarinin gelismedigi ve bir hac gorevinin en az uc ay surecegi bir asirda, Osmanli Padisahlarinin hacca gitmeleri gerektigini dusunmek, Islam Hukukunu bilmemek olur Kaldi ki, omurlerinin yarisini cephede geciren Padisahlarin, neden Misir’a kadar cihada gidip de hacca varmadiklari da ileri surulemez; zira ordunun basinda mucahid bir komutan olarak sefere giden padisahla, kendi sahsi ibadeti icin uc ay memleketini yalniz birakan padisah bir tutulamaz Bunun en musahhas misali II Osman’a karsi askerin ve hatta halkin duydugu tepkidir Islam alimleri, haccin sartlarindan olan yol emniyetini ihlal eden Karamita grubunun isyani sebebiyle, 326937 tarihinden itibaren 20 yil kadar haccin farz olmadigini, cunku yollarda anarsi yasanabilecegini ifade etmislerdir
Ozetle Osmanli Padisahlarina dinen bizzat hacca gitmeleri farz olmamistir Ancak kendi yerlerine bedel olarak baskalarini mutlaka gondermislerdir Ayrica Sultan Abdulaziz’in gizlice tebdili kiyafet ederek hacca gittigi soylenmektedir Ancak elimizde bunu dogrulayacak bir vesika bulunmamaktadir
Alıntı Kaynak: Prof Ahmet Akgunduz, Bilinmeyen Osmanli
