Osmanlı Tarihinden Kesitler

ADLİ
: "Adil". II. Bayezid, III. Mehmed ve II. Mahmud'a verilmiştir.
AĞA
: "Komutan". Ordudaki kıdemli görevlilere ve Yeniçeri ağası ve Kızlar ağası gibi saray korumalarına verilmiştir.
AHRETLİK
: "Manevi evlat". Dürrüşehvar'a verilmiştir.
AK BAŞLI
: "Ak başlıklı". Aktimur'a verilmiştir.
ALP
: "Kahraman asker". Daha çok ilk dönemde kullanılmakla beraber kabilevi yapılanma sona erdiği dönemde de kullanılmaya devam edilmiştir.
AMCAZADE
: Amca çocuğu.
ARSLAN
: "Arslan veya Arslan yürekli".
AVCI
: IV. Mehmed'e verilmiştir. Hayatındaki en önde gelen uğraşısı idi. Edirne civarında kendisini bu iptilaya kaptırmıştı.
BAHİR
: "Denizci"
BAHTİ
: "Talihli". I. Ahmed'e verilmiş ve onun tarafından şiirlerinde maslah olarak kullanılmıştır.
BAŞ
:"Lider", "Başkan". Baş-Çuhadar" veya "Kapıcı-başı" gibi genellikle diğer ünvanlarla beraber kullanılmıştır.
BEDROS
: "Kurnaz". Genel bir Ermeni adıdır ve güya II. Abdülhamid'in yüz hatları itibariyle Ermeniler'e benzediğini ima için ona verilmiştir. Wittlin'in anlattığı bir hikayeye göre, Abdülhamid'in babası I. Abdülmecid değil, Abdülhamid'in annesiyle gizli aşk hayatı yaşamayı başaran bir Ermeni'dir. Abdülhamid'in annesi Trimüjgan'ın muhtemelen Ermeni olması daha kolay anlaşılır bir açıklamadır.
BEY
: "Efendi", "Şehzade". Zamanla bu ünvan değerini kaybetti ve daha ziyade İngilizce'deki esquire gibi nezaket ünvanı haline geldi.
BEYCEĞİZ
: "Küçük Şehzade"
BEYLERBEYİ
: "Bölge Valisi". Büyük eyaletlerin idarecisine verilmiştir.
BEYZADE
: "Şehzade oğlu". Padişahların kızlarının oğullarına verilen ünvandır. İlk dönemlerdeki "Sultanzade" ünvanının yerini almıştır.
BIYIKLI
: "Sakallı"
BOŞNAK
: "Bosnalı"
CEDDÜ'L OSMAN
"Osmanlıların Babası".Süleyman Şah'a verilmiştir.
CEMCA
: "Cemşid gibi güçlü". Sultan için Doğu dillerinde kullanılan bir ünvan.
CİHANDAR
: "Dünyanın Efendisi". III. Selim'e verilmiştir.
CİVAN
: "Genç". 2138/ Mehmed'e verilmiştir.
ÇAKIRCI
: "Şahinci"
ÇAVUŞ
: "Rütbeli Er", "Haberci"
ÇELEBİ
: "Beyefendi". "Kibar Efendi", "Genç Efendi". II. Mehmed dönemine kadar padişah oğullarına verilen ünvandır. Ayrıca I. Mehmed'e de özellikle verilmiştir.
ÇELEBİ SULTAN
: "Kibar-Şehzade". 1594 yılına kadar sancak valisi olan padişah oğullarına verilmiş olan ünvandır.
ÇUHADAR
: "Kahya".
DAMAD-I ŞEHRİYARI
: "Padişah Damadı". Padişahların kızlarıyla evlenenlere verilen ünvandır. Ancak bu sadece babasının saltanatı döneminde evlenen kızların kocalarına uygulanmıştır. Ayrıca aynı isimlerdeki birkaç veziri seçmek için de bu ünvan kullanılmıştır.
DAYE
: "Süt Anne"
DEFTERDAR
: "Hazineci"
DELİ
: I. Mustafa ve İbrahim'e verilmiştir.
DİVİTDAR
"Yazma kutusunu taşıyan"
DOĞANCI
: "Doğan yakalayıcısı"
DÜZME(CE)
: "Sahte". Kendi adına çıkan isyan döneminde ve aslı konusundaki şüpheye ifade etmek üzere Mustafa'ya verilmiş ünvandır.
EBU'L FETH
: "Fethin babası". II. Mehmed'e verilmiştir.
EFENDİ
: I. Abdülmecid döneminden itibaren padişah oğullarına verilen ünvandır. Ayrıca tarikat üyeleri arasında da bir dereceyi gösteren tabirdir.
EĞRİ
: "Eğri-büğrü". Topal olan Cihangir'e verilmiştir.
EĞRİ FATİHİ
: III. Mehmed'e verilmiştir.
EMİR
: "İdareci", "Şehzade". Yarı bağımsız idareciler için kullanılmıştır. Ayrıca Selçıklulara bağımlı olduğu süre zarfında I. Osman için kullanılmıştır. 1402-1413 arasındaki Fetret Devri esnasında I. Bayezid'in oğullarından birinin açık şekilde üstün idareci olmadığını göstermek için yeniden kullanılmıştır.
EMİRÜ'L MÜ'MİNİN
: "Müslümanların İdarecisi". Halifeye verilen isimlerden biri olup I. Selim'in Mısır seferinden sonra Osmanlı padişahlarına da verilmiştir.
ENİŞTE
: "Kızkardeşin kocası"
FAHREDDİN
: "Dinin öğüncü". I. Osman'a verilmiştir.
FATİH
: İstanbul'u fethinden dolayı II. Mehmed'e verilmiştir.
FATİH-İ BAĞDAT
: "Bağdat'ı fetheden" IV. Murad'a verilmiştir.
FRENK
: Frank. Başlangıçta Fransa'dan gelenler için kullanılmışken oldukça genişletilerek herhangi bir Avrupa ülkesi için de kullanılmıştır.
GAZİ
: Daru'l Harbde savaşan kişilere ve Hristiyanlara karşı alınmış zaferlerdeki askerlere verilen ünvandır. Özellikle de O. Osman, Orhan, I. Murad, I. Bayezid, II. Mehmet ve IV. Murad için kullanılmıştır.
GENÇ
: II. Osman'a verilen isimdir.
GÖZDE
: Padişahın cariyeleri için kullanılmıştır.
GÜLEÇ
: "Neşeli"
GÜREŞÇİ
: Güçlü olduğu için I. Mehmed'e verilmiştir. "Güreşçi" mi "Kürüşçü" mü olduğu şeklinde bir şüphe var ise de, doğru şekli "Güreşçi" şeklindeki Padişah için kullanımıdır.
GÜVEY
: "Damad"
GÜZELCE
: "Yakışıklı"
HACE, HACİ
: "Hacı". Hace kadınlar için, Hacı erkekler için kullanılna formudur. Mekke'de Hac görevini tamamlayan kişiye verilen ünvandır.
HADİMU'L HARAMEYNİ'Ş ŞERİFEYN
: "İki mübarek şehir olan Mekke ve Medine'nin koruyucusu". I. Selim'e 1517'de Mekke Şerifi tarafından bu şehirlerin anahtarı gönderilmek suretiyle verilmiş bir ünvandır.
HAFIZ
: "Kouyucu". Genişletilmek suretiyle Kur'an'ı ezbere bilen kişiye denilmiştir.
HAKANİ
: "Emperyal"
HAKANÜ'L BERREYN
VE'L BAHREYN
: "Karaların ve Denizlerin Hakanı". Padişahın gücünün ihtişamını ifade eden ünvanlardan biridir.
HALİFE
: Son Abbasi Halifesinin 1538'de ölümüne kadar halifeliği elinde tuttuğu şeklindeki birtakım düşüncelere rağmen 1517 yılında Halifeliğin I. Selim'e ve onun mirasçılarına geçmesi, İslam'da önemli ölçüde sert tartışmalara neden olmamıştır. Cam. Mod. Hist., 91'de: "Hilafet İslam'ın temel prensiplerinden biridir ve bütün Müslümanlar tek bir imam tarafından idare edileceklerdir. Ayrıca İmam'da Hz. Peygamber'in kabilesi olan Kureyş'ten olacaktır. 1517 yılında İmamlık, Haşimoğullarından Mehmed Ebu Cafer'in güçsüz ellerindeydi ve halifeliği Kahire Sarayı'nda sembolik olarak devam ettiriyordu. Abbasilerin en son halifesi olarak Sultan Selim lehine halifelikten feragat etti. bu biçimsel geçiş, Kureyş kabilesine mensup olmamakla birlikte Türk sultanlarının Müslümanların idarecisi veya İmamı olmalarının temeli oldu. Halifeliğin Osmanlılara geçişi, Mekke Şerifi'nin Kabe'nin anahtarlarını Selim'e göndermesi, böylece Selim'in Mukaddes Beldeler'in koruyucusu olmasıyla halifeliğin tanınması onaylanmış oldu" der. S. Lane Po
HAN
: Kırım idarecileri için kullanılmıştır. II. Selim tarafından torunu İbrahim'e verilmiştir.
HANÇERLİ
: "Hançer taşıyan"
HANIM SULTAN
: "Prenses Hanım". Padişahların kadın tarafından kız torunlarına verilen ünvan.
HANTAL
: "Beceriksiz"
HASEKİ SULTAN
: "Gözde Prenses". Erkek evlat doğurmuş olan padişah gözdelerine verilen ünvan. Genellikle ilk dört veya altı anne ile sınırlanmıştır.
HASEKİ KADIN
: "Gözde Kadın". Padişah kızlarının annelerine verilmiştir.
HATUN
: "Hanım". İlk dönemlerde, son dönemlerdeki Valide Sultan yerine padişahın nikahlı eşlerine verilen ünvandır.
HEZARPARE
: "Bin parça". Ölümünden sonra kendisine yapılan suikasde işaret etmek için Ahmed'e verilen ünvandır.
HÜMAYUN
: "Padişaha ait". -Devlet kuşu, saadet anlamına gelen- "Hümay"dan alınmıştır.
HÜNKAR
: "Hükümdar" I. Murad ve II. Mehmed'e verilen ünvan.
HÜDAVENDİGAR
"Hükümdar", "Bey". I. Murad'a verilmiş ve daha sonra da Bursa Sancağı içinde kullanılmıştır. Yine Orhan ve II. Murad için de kullanılmıştır.
İKBAL
: "Talih". Haremde il rütbe ilerlemesi.
İLHAMİ
: "İlham alan". III. Selim'e verilen ünvandır.
KALAYLIKÖZ
: "Beyaz Fındık"
KANBUR
: I. Mahmud'a verilmiştir.
KANLI
: Politikasını ima için II. Abdülhamid'e verilmiştir.
KANUNUİ
: "Adil". II. Mehmed'e ve özellikle de I. Süleyman'a verilmiştir.
KAPUDAN PAŞA
: "Amiral". Osmanlı donanmasının başındaki kimseye verilmiştir.
KARA
: I. Osman ve birçok kişiye verilmiştir.
KEHLE-İ İKBAL
: "Talih bitti"
KETHÜDA
: "Kahya".
KIZIL
: "Kırmızı"
KOCA
: "Büyük".
KOZHEYCİ
:"Fındık satıcısı"
KÖSE
: "Sakalsız"
KRAL
: Sırp ünvanı.
KUL
: "Köle".
KULOĞLU
: "Köleoğlu"
KÜRÜŞÇÜ
: "Yay gerdiren". Bir sanatta pir kabul edildiği için I. Mehmed'e verilmiştir.
LALA
: "Terbiyeci". Özellikle hem sarayda, hem de tayin edildikleri sancak valiliklerinde genç şehzadeleri yetiştirenlere verilen ünvandır.
Lİ/LI/LU
: "…den,dan…" Yer isimlerine bağlanır. Kişinin doğum yerini işaret için kullanılmıştır.
MAKBUL
: "Gözde"
MAKTUL
: "Öldürülmüş"
MEHD-İ ULYA-YI
SALTANAT
: "Büyük saltanat beşiği". Diğer bir ismi de Valide Sultan'dır.
MEKRİ
: "Kurnaz"
MEST
: "Sarhoş". II. Selim'e verilmiştir.
MEYVEİ
: "Meyve satan"
MIRAHOR
: "Ahırların muhafızı". "Emir-i Ahur"dan gelmedir.
MİRZA
: "Şehzade". İran ünvanıdır.
MUHASSIL
: "Vergi tahsildarı"
MUHSİN
: "Bağışlayıcı"
MUHTEŞEM
: Avrupalılar tarafından I. Süleyman'a verilen ünvandır. Türkler kullanmazlar.
MUID
: "Okulda düzeni sağlayan"
MUSAHİP
: "(Padişah'a hususi işlerinde) Yardım eden" ve daha geniş ifadesiyle "Gözde".
MÜVERRİH
: "Tarihçi"
NEBİL / NEBİLE
: "Prens/Prenses". Mısır ünvanıdır.
NAİB
: "Vekil".
NAKKAŞ
: "Dekoratör"
NAMZET
: "Aday". Henüz tam olarak evlenmemiş, nişanlı olan padişah kızlarına verilen ünvandır.
NİŞANCI
: "Saltanat mührünün muhafızı".
NİŞANCI OĞLU
: "Saltanat mührü muhafızının oğlu".
OĞUZ
: "Temiz" veya "Genç erkek"
OSMANCIK
: "Küçük Osman". I. Osman için kullanılmıştır.
PADİŞAH
: "Hükümdar". İran kaynaklı bir ünvandır. Sultanların çok fazla arzu ettikleri en yüksek makamdır. Herhangi bir kimse tarafından sultanla eş anlamlı olarak da kullanılabilir. Son döenmlerde Fransız Kralları için de kullanılmıştır.
PALABIYIK
: "Kavisli uzun bıyıklı".
PARE
: ""Parça". "Hezarpare" ve "Şekerpare"de olduğı gibi.
PEHLİVAN
: "Şampiyon", "Güreşçi". I. Mehmed'e verilmiştir.
REİSÜ'L-KÜTTAB
: "Katiplerin Reisi".
RUM
: "Rumeli". Temelde Roma ve Roma İmparatorluğu içinde kalan yerleri ifade eder. Böylece Anadolu Selçukluları, İran Selçıklularımdam ayrılmışlardır. Ayrıca "Rum Beylerbeyi" altında Osmanlı İmparatorluğu'nun Avrupa eyaletlerini de temsil eder.
SAHİB-KIRAN
: "Her zaman başarılı Hükümdar". I. Süleyman ve IV. Murad'a verilen ünvandır.
SAİBÜ'L-AŞERETİ'L - KAMİLET
: "On numarayı tamamlayan". Onuncu sultan olduğu için I. Süleyman'a verilmiştir.
SANCAK
: "Büyük Bayrak". "Eyalet".
SANCAK BEYİ
: "Eyalet İdarecisi".
SARHOŞ
: II. Selim'e verilmiştir.
SARI
: "Sarı", "Soluk". II. Selim'e verilmiştir.
SARIKÇI
: "Sarık yapan"
SEDEF-İ DÜRR-İ HİLAFET
: "Hilafet incisinin sedefi". Bir diğer ünvanı da "Valide Sultan"dır.
SEMEN/SEMİZ
: "Şişman"
SERASKER
: "Ordu komutanı".
SEYYİD
: "Peygamber soyundan gelen"
SİLAHDAR
: "Silahları muhafaza eden memur". Sultanın hususi görevlilerinden biri.
SİPAHİ
: "Atlı asker"
SIĞIR
: II. Selim'e verilmiştir.
SOFU
: II. Bayezid'e verilen ünvandır.
SULTAN
: "Prens". En az üç farklı kullanımı vardır. En geçerlisi, 'devletin başı" olarak kullanımıdır. "Sultan Han Murad"da olduğu gibi "Han" ile birlikte "Şehzade"lik ifadesi anlamında da kullanılmıştır. Bu şekli genellikle padişah oğulları içindir ve özellikle de II. Mehmed döneminden sonradır. bununla beraber eğer isimden sonra kullnaılmışsa o ismin "Prenses" olduğunu ifade eder: Fatma Sultan'da olduğu gibi. Yine "Haseki" ve "Valide" kelimleri ile de birleştirilerek kullanılmıştır.
SULTANÜ'L-GUZAT
: "Gaziler sultanı". İlk dönem ünvanıdır. I. Murad ve diğerlerine verilmiştir.
SULTANZADE
: "Prenses oğlu". Padişah kızlarının oğullarına veya erkek torunlarına verilen ünvandır.
ŞAH-I ALEM-PENAH
: "İmparator", "Dünyanın barınağı". Padişahın üstünlük ünvanlarından biridir. İran menşe'lidir.
ŞAHİN
Sokullu Mehmed Paşa'ya verilmiştir.
ŞAHZADE/ŞEHZADE
: "Padişahın oğlu". I. Mehmed ile başlayarak padişahların oğullarına verilmiştir.
ŞEHİD
: Savaşta dini uğruna ölen kişi. I. Murad ve II. Osman'a verilmiştir.
ŞEHRİ
: "Şehirli"
ŞEYH
: Edebali'ye verilmiştir.
ŞEYHÜLİSLAM
: "Müfti". Halifenin altında olup İslam'ın başkanıdır.
ŞÜCAEDDİN
: "Dinin kahramanı". Orhan'a verilen ünvandır.
TAVAŞİ
: "Hadım"
TAVİL
: "Uzun". Sokullu Mehmed Paşa'ya verilmiştir.
TEKFUR
: "Kral". Ermenice "Tagavor"dan alınmıştır.
TIRNAKÇI
: "Dolandırıcı"
TİRYAKİ
: Genellikle uyuşturucu veya sigara tiryakiliği için kullanılır.
UĞURLU
: "Şanslı"
VALİDE
: "Anne".
VALİDE SULTAN
: "Prenses Anne". Saltanatları döneminde padişahların annelerine verilen ünvandır. XVI. yüzyılda girmiştir.
VELİ
: II. Bayezid'e verilen ünvandır.
VELİAHT
: "Tahta geçecek şehzade". Tahta geçecek kişi için son dönemde kullanılmıştır. Ancak 1876 Anayasası tahta çıkacak şehzadenin "en yaşlı erkek evlat" olmasını belirleyinceye ve diğer şehzadeleri reddedinceye uygulanamamıştır. Hatta VI. Mehmed'e "Veliahd-ı Sani" (Tahtın ikinci varisi) ünvanı verilmişti. Benzer bir makam, Kırım Hanlarından Nureddin'e de verilmiştir.
VEZİR
: "Bakan". "Ağır sorumluluk yüklenen".
VEZİR-İ AZAM
: "Başbakan", "Baş vezir". Bir diğer formu da "Sadr-ı Azam"dır.
VOYNUK
: "Bulgar savaşçısı"
VOYVODA
: "İdareci". Moldavya ve Lehistan prensliklerinden birinin yöneticisine verilen ünvandır.
YAĞLIKÇI
: "Yağlık satan"
YAVUZ
: "Yiğit". I. Selim'e verilmiştir

Sultanlar
Tahta Geçme Yaşı
Saltanat Süresi
Saltanatının Sonundaki Yaşı
Ölüm Yaşı
I. Osman
23
43
66
66
Orhan Gazi
36
36
72
72
I. Murad
34
29.2
63
63
I. Bayezid
29
13.1
42
43
I. Mehmed
24
7.11
32
32
II. Murad
17;42
23.7;4.4
40;47
49
II. Mehmed
12.8;18.11
1.10;30.3
14.6:49.1
49.1
II. Bayezid
33.3
31
64.3
64.4
I. Selim
42
8.5
50
50
I. Süleyman
25.11
46
71.10
71.10
II. Selim
42.3
8.3
50.7
50.7
III. Murad
28.5
20.1
48.6
48.6
III. Mehmed
28.8
8.11
37.7
37.7
I. Ahmed
13.8
13.11
27.7
27.7
I. Mustafa
25:30
-.3;1.4
25.3;31
46
II. Osman
13.4
4.3
17.7
17.7
IV. Murad
14
16.5
30.5
30.5
İbrahim
24.3
8.6
32.9
32.9
IV. Mehmed
6.7
39.3
45.10
51
II. Süleyman
45.7
3.7
49.2
49.2
II. Ahmed
48.4
3.7
51.11
51.11
II. Mustafa
30.8
8.7
39.3
39.7
III. Ahmed
29.8
27.1
56.9
62.5
I. Mahmud
34.2
24.2
58.4
58.4
III. Osman
55.11
2.11
58.10
58.10
III. Mustafa
40.9
16.3
57
57
I. Abdülhamid
48.10
15.3
64.1
64.1
III. Selim
27.4
18.2
45.5
46.7
IV. Mustafa
27.9
1.2
28.11
29.2
II. Mahmud
23
30.11
53.11
53.11
I. Abdülmecid
16.2
22
38.2
38.2
Abdülaziz
31.4
14.11
46.4
46.4
V. Murad
35.8
-.3
35.11
63.11
II. Abdülhamid
33.11
32.8
66.7
75.5
V. Mehmed
64.6
9.2
73.8
73.8
VI. Mehmed
57.5
4.4
61.9
65.3
II. Abdülmecid
54.5
1.3
55.8
76.2
ORTALAMA
31.9
17.3
50.5
51.4

Sultan
Doğum Yeri

I. Osman
Söğüt (?)

Orhan
?

I. Murad
Bursa (?)

I. Bayezid
Edirne (?)

I. Mehmed
Edirne (?)

II. Murad
Amasya

II. Mehmed
Edirne

II. Bayezid
Dimetoka

I. Selim
Amasya

I. Süleyman
Trabzon

II. Selim
İstanbul

III. Murad
Manisa

III. Mehmed
Manisa

I. Ahmed
Manisa

I. Mustafa
Manisa

II. Osman
İstanbul

IV. Murad
İstanbul

İbrahim
İstanbul

IV. Mehmed
İstanbul

II. Süleyman
İstanbul

II. Ahmed
İstanbul

II. Mustafa
Edirne

III. Ahmed
Hacıoğlu Pazarı

I. Mahmud
İstanbul

III. Osman
İstanbul

III. Mustafa
İstanbul

I. Abdülhamid
İstanbul

III. Selim
İstanbul

IV. Mustafa
İstanbul

II. Mahmud
İstanbul

I. Abdülmecid
İstanbul

Abdülaziz
İstanbul

V. Murad
İstanbul

II. Abdülhamid
İstanbul

V. Mehmed
İstanbul

VI. Mehmed
İstanbul

II. Abdülmecid
İstanbul

Sultan
Doğum Tarihi

I. Osman
1258

Orhan
1288

I. Murad
1326

I. Bayezid
1360

I. Mehmed
1389

II. Murad
1404

II. Mehmed
30.3.1432

II. Bayezid
1.1448

I. Selim
1470

I. Süleyman
6.11.1494

II. Selim
28.5.1524

III. Murad
4.7.1546

III. Mehmed
26.5.1566

I. Ahmed
18.4.1590

I. Mustafa
1592

II. Osman
3.11.1604

IV. Murad
29.8.1609

İbrahim
4.11.1615

IV. Mehmed
2.1.1642

II. Süleyman
15.4.1642

II. Ahmed
25.2.1643

II. Mustafa
5.6.1664

III. Ahmed
31.12.1673

I. Mahmud
2.8.1696

III. Osman
2.1.1699

III. Mustafa
28.1.1717

I. Abdülhamid
20.3.1725

III. Selim
24.12.1761

IV. Mustafa
8.9.1779

II. Mahmud
20.7.1785

I. Abdülmecid
23.4.1823

Abdülaziz
9.2.1830

V. Murad
21.9.1840

II. Abdülhamid
22.9.1842

V. Mehmed
3.11.1844

VI. Mehmed
2.2.1861

II. Abdülmecid
29.5.1868

Tahttan İndirilmeler


Sultan
Tarih
Açıklama

I. Bayezid
28.7.1402
Söğüt (?)Timur tarafından; savaşla; sekiz ay yaşadı.

II. Mehmed
9.1446
Vezir ve yeniçeriler tarafından ; Yetersizlik; beş yıl sonra tekrar geçti.

II. Bayezid
24.4.1512
I. Selim ve yeniçeriler tarafından; Yetersizlik; bir ay yaşadı.

II. Mustafa
26.2.1618
Vezirler tarafından; Delilik; Dört yıl sonra tekrar tahta geçti.

II. Mustafa
10.9.1623
Vezirler tarafından; Delilik; Onaltı yıl yaşadı.

II. Osman
19.5.1622
Yeniçeriler tarafından; yeniçerilere karşı tavır aldığı için; Birgün sonra suikastle öldürüldü.

İbrahim
8.8.1648
Saray entrikası ve hastalık; Lükse düşkünlük ve askeri başarısızlık; yirmi gün sonra suikastle öldürüldü.

IV. Mehmed
8.11.1687
Vezirler tarafından; askeri başarısızlık; beş yıl yaşadı.

II. Mustafa
23.8.1703
Vezirler tarafından; askeri başarısızlık ve Feyzullah skandalı; dört ay yaşadı.

III. Ahmed
1.10.1730
Patrona Halil ve Ordu tarafından; askeri zayıflık ve lükse düşkünlük; altı yıl yaşadı.

III. Selim
29.5.1807
Yeniçeriler tarafından; Batılı düşünceleri ve yeniçerilere tavrı yüzünden; ondört ay sonra suikastle öldürüldü.

IV. Mustafa
28.7.1808
Alemdar Mustafa Paşa tarafından; İntikam için, dört ay sonra suikastle öldürüldü.

Abdülaziz
30.5.1876
Vezirler tarafından, lükse düşkünlük ve iktisadi başarısızlık; beş gün sonra intihar etti.

V. Murad
31.8.1876
Vezirler tarafından; zihinsel hastalık; yirmisekiz yıl yaşadı.

II. Abdülhamid
27.04.1909
Jön Türkler tarafından istibdat gerekçesiyle; dokuz yıl yaşadı.

VI. Mehmed
1.11.1922
Türk Milliyetçileri tarafından, işgal kuvvetlerine karşı tepki ve entrikalar dolayısıyla; üç yıl yaşadı.

(II) Abdülmecid yalnız Halife
3.3.1924
Türk Milliyetçileri tarafından; tepki neticesinde; yirmi yıl yaşadı

Padişahların Eşler
i




Padişahlar
Eşleri (Koyu yazılanlar dışındakiler kesin değildir.)
I. Osman
1- Mal Hatun; Anadolu Selçuklu Veziri Ömer Abdülaziz Bey'in kızı ve Orhan Gazi'nin Annesi
2- Rabi'a Bala Hatun; Şeyh Edebalı'nın kızı ve Şehzade Alaaddin'in annesi
Orhan
1- Nilüfer Hatun; Yarhisar Tekfurunun kızı ve I. Murad ve Şehzade Kasım'ın Annesi. Eski adı Holofiro
2- Asporça Hatun; Bizans İmparatoru'nun kızı ve Şehzade İbrahim'in Fatma Hatun'un annesi.
3- Theodora Hatun; Şehzade Halil'in annesi ve İmparator kızı.
4- Eftandise Hatun; Mahmud Alp'in kızıdır.
I. Murad
1- Gülçiçek Hatun; Yıldırım Bayezid'in ve Yahşi Bey'in Annesi
2- Marya Thamara Hatun; Bulgar Kralı'nın kızı
3- Paşa Melek Hatun; Kızıl Murad Bey'in kızı
4- Fülane Hatun; Candaroğullarından bir beyin kızı
5- Fülane Hatun; Bulgar Beyinin kızı
I. Bayezid
1- Germiyanoğlu Devlet Şah Hatun; İsa, Mustafa ve Musa'nın annesi
2- Devlet Hatun; Yine Germiyenoğlu olduğu söylenen ve Sultan Mehmed Çelebi'nin annesi ve ilk Valide Sultan
3- Hafsa Hatun; Aydınoğlu İsa Bey'in kızı
4- Sultan Hatun; Dulkadiroğlu Süleyman Şah'ın kızı
5- Marya Olivera Despina Hatun; Sırbistan Kralı Lazar'ın kızı
I. Mehmed
1- Şeh-zade Kumru Hatun; Amasyalı bir Paşa'nın torunu
2- Emine Hatun; Dulkadiroğlu Mehmed Bey'in kızı ve II. Murad'ın annesi
II. Murad
1- Dulkadiroğlu Alime Hatun
2- Yeni Hatun; Amasyalı Mahmud Bey'in kızı
3- Hüma Hatun; Abdullah isimli bir şahsın kızı ve Fatih'in Annesi. Fatih'in annesinin devşirme olduğu nakledilmektedir. Ancak müslüman olduğu kesindir ve hele Ortodoks olan Mara Hatun ile Fatih'in üvey annelik dışında alakası yoktur.
4- Tacünnisa Hatice Halime Hatun; Candaroğlu İsfendiyar Bey'in kızıdır.
5- Mara Hatun; Çocuksuz ve ortodoks olarak ölen ve Fatih'in üvey annesi olan bu kadın Sırbistan Despotu Corc Bronkoviç'in kızı
II. Mehmed
1- Gülbahar Hatun; II. Bayezid ile Gevher Sultan'ın annesi
2- Gülşah Hatun; Karamanoğullarından İbrahim Bey'in kızıdır.
3- Sitti Mükrime Hatun; Dulkadiroğlu Süleyman Bey'in kızıdır.
4- Çiçek Hatun; Türkmen Beyi kızıdır.
5- Helene Hatun; Mora Despotu Demetrus'un kızıdır.
6- Anna Hatun; Trabzon İmparatoru'nun kızıdır; evlilikleri kısa sürmüştür.
7- Alexias Hatun; Bizans Prenseslerindendir.
II. Bayezid
1- Nigar Hatun; Şehzade Korkut ile Fatma Sultan'ın annesi ve Abdullah Vehbi kızı
2- Şirin Hatun; Abdullah kızı ve Şehzade Abdullah'ın annesi
3- Gülruh Hatun; Abdülhayy kızı ve Alemşah ile Kamer Sultan'ın annesi
4- Bülbül Hatun; Abdullah kızı ve Şehzade Ahmed ile Hundi Sultan'ın annesi
5- Hüsnüşah Hatun; Karamanoğlu Nasuh Bey'in kızı
6- Gülbahar Hatun; Abdüssamed kızı ve muhtemelenYavuz'un annesi
7- Ferahşad Hatun; Kefe Sancak Beyi Mehmed'in annesi
8- Ayşe Hatun; Dulkadiroğlu Alaaüddevle Bozkurd Bey'in kızı ve bir görüşe göre Yavuz'un annesi
I. Selim
1- Ayşe Hatun; Mengli Giray I'in kızı ve Beyhan ile Şah Sultan'ın annesi
2- Ayşe Hafsa Hatun; Kanuni, Hatice, Fatma ve Hafsa Sultanların annesi
I. Süleyman
1- Hürrem Haseki Sultan; Kanuni'nin nikah aldığı ve aslen Ukran bir Ortodoks rahibin kızı yahut Fransız veya İtalyan olduğu hususunda iddialar bulunan cariyedir. Şehzade Mehmed ve II. Selim'in annesi
2- Mahidevran Kadın; Abdullah kızı ve Şehzade Mahmud'un annesi
3- Gülfem Hatun; Cariyelerden ve Şehzade Murad'ın annesi
4- Fülane Hatun; Abdullah kızı ve Şehzade Mahmud'un annesi
II. Selim
1- Nurbanu Sultan; III. Murad'ın annesi ve İtalyan asıllı bir cariyedir.

III. Murad
1- Safiye Valide Sultan (Venedikli Baffo); III. Mehmed ile Ayşe Sultan'ın annesi ve cariye. Osmanlı hareminde devlet işlerine en çok müdahale eden Kadın Efendi.
2- Şems-i Ruhsar Haseki; Rukkiyye Sultan'ın annesi. Medine'de vakfı var.
3- Şah-i Huban Haseki
4- Naz-perver Haseki
III. Mehmed
1- Handan Valide Sultan; I. Ahmed'in annesi
2- Fülane Valide Sultan; Abaza asıllı ve I. Mıstafa validesi
3- Fülane Haseki; Şehzade Mahmud annesi
4- Fülane Haseki; Şehzade Selim annesi
I. Ahmed
1- Hatice Mahfiruz Sultan; Genç Osman'ın annesi
2- Kösem Sultan (Mahpeyker Sultan); IV. Murad'ın annesi ve Osmanlı Hareminin en namdar kadını
3- Fatma Haseki; Cariyelerdendir.
II. Osman
1- Akile (Rukiyye) Hanım; Şeyhülislam Esad Efendi'nin kızıdır ve hür kadınlardan nikah ile evlenilen nadir kadınlardandır.
2- Ayşe Hanım; Pertev Paşa'nın torunu
IV. Murad
1- Ayşe Haseki Sultan

İbrahim
1- Hatice Turhan (Tarhan) Valide Sultan; Rus asıllı bir cariyedir ve uzun yıllar naibe-i saltanatlık yapmıştır. IV. Mehmed'in annesidir.
2- Saliha Dil-aşub Valide Sultan; II. Süleyman'in annesi ve cariye. III. Haseki olduğu sanılıyor.
3- Hatice Muazzez Sultan; II. Haseki'dir ve II. Ahmed'in annesidir.
4- Hüma Şah Haseki Sultan (Telli Haseki); Sultan İbrahim'in en çok sevdiği Haseki'si. Nikah ile kadınlığa alındı.
5- Ayşe Sultan; 4. Haseki
6- Mah-i Enver Sultan; 5. Haseki
7- Şivekar Sultan; 6. Veya 7. Haseki
IV. Mehmed
1- Meh-pare Emetüllah Rabi'a Gülnuş Valide Sultan; Gülnuş Sultan diye bilinir. Girit'li bir ailenin kızıdır. II. Mustafa ve III. Ahmed'in annesidir.
2- Afife Kadın
3- Gülnar Kadın
4- Kaniye Haseki
5- Siyavuş Haseki
II. Süleyman
1- Hatice Haseki; Baş Kadın'dır
2- Behzat Haseki
3- İvaz Haseki
4- Sülün Haseki
5- Şeh-süvar Haseki
6- Zeyneb Haseki
II. Ahmed
1- Rabi'a Haseki Sultan; Haseki Sultan diye anılırdı.

II. Mustafa
Kadın Efendileri

1- Ali-cenab; Baş Haseki
2- Şeh-Süvar Valide Sultan; 4 Haseki ve III. Osman'ın annesi
3- Saliha Sebkati Valide Sultan; Cariyelerinden ve I. Mahmud'un annesi
4- Hüma Şah Haseki
5- Afife Haseki
6- Hatice Haseki

İkballeri

7- Hafsa Sultan; Üçüncü Haseki olduğu söyleniyorsa da Kadın Efendi olması kuvvetlemuhtemeldir.
8- Hanife Hatun; İkinci veya Üçüncü İkbaldir.
9- Fatma Şahin Hatun
III. Ahmed
Kadın Efendileri

1- Emetullah Baş Kadın; Baş Haseki
2- Rukıyye İkinci Kadın
3- Emine Mihrişah İkinci Kadın; III. Mustafa'nın annesi
4- Hatice İkinci Kadın
5- Rabi'a Şermi Kadın
6- Zeyneb Kadın
7- Emine Musall Kadın
8- Hanife Kadın
9- Gülşen Kadın
10- Ümmü Gülsüm Kadın
11- Hurrem Kadın
12- Meyli Kadın
13- Fatma Hüma Şah Kadın
14- Nijad Kadın
15- Nazife Kadın

İkballeri

16- Şayeste Sultan
17- Ayşe Hanım; İkinci veya üçüncü İkbaldir.
18- Hatem Hatun
I. Mahmud
Kadın Efendileri

1- Hace Ali-cenab Baş Kadın
2- Hace Ayşe Kadın
3- Hace Verd-i Naz Dördüncü Kadın
4- Hatice Rami Altıncı Haseki
5- Hatem İkinci Kadın
6- Raziye Kadın

İkballeri

7- Meyyase Hanım; Bai İkbal
8- Fehmi Hanım; İkinci İkbaldir.
9- Habbabe Hanım
10- Sırrı Hanım
III. Osman
Kadın Efendileri

1- Leyla Baş Kadın
2- Zevki Üçüncü Kadın
3- Ferhunde Emine Dördüncü Kadın
III. Mustafa
Kadın Efendileri

1- Avn'ül-Hayat Baş Kadın Efendi
2- Mihr-i Şah Valide Sultan; Baş Kadın Efendi ve III. Selim'in annesi3- Rif'at İkinci Kadın Efendi
4- Ayşe Adil-şah Üçüncü Kadın Efendi
5- Fehmi Üçüncü Kadın Efendi
6- Binnaz Üçüncü Kadın Efendi
I. Abdülhamid
Kadın Efendileri

1- Ayşe Sine-perver Valide Sultan; IV. Mustafa'nın annesi ve IV. Kadınefendi
2- Nakş-ı Dil Valide Sultan; II. Mahmud'un annesi ve önce İkinci İkbal sonra Kadın Efendi
3- Hatice Ruh-şah Baş Kadın Efendi
4- Hüma Şah Baş Kadın Efendi
5- Ayşe Baş Kadın Efendi
6- Binnaz İkinci Kadın Efendi
7- Dilpezir Kadın Efendi
8- Mehtabe Dördüncü Kadın Efendi
9- Misl-i Na-yab Kadın Efendi
10- Mu'teber Kadın Efendi
11- Nevres Üçüncü Kadın Efendi
12- Fatma Şeb-safa Dördüncü Kadın Efendi
13- Mihrban Üçüncü Kadın Efendi

İkballeri

14- Nükhet-seza Hanımefendi; Baş İkbal
15- Ayşe Hanımefendi; İkinci İkbaldir.
III. Selim
Kadın Efendileri
1- Nef-i Zar Baş Kadın Efendi
2- Hüsn-i Mah Baş Kadın Efendi
3- Zib-i Fer İkinci Kadın Efendi
4- Afitab Üçüncü Kadın Efendi
5- Re'fet Dördüncü Kadın Efendi
6- Nur-i Şems Kadın Efendi
7- Gonca-nigar Kadın Efendi
8- Dem-hoş Kadın Efendi
9- Tab-ı Safa Üçüncü Kadın Efendi
10- Ayn-ı Safa Kadın Efendi
11- Mahbube Kadın Efendi

İkballer

12- Meryem Hanımefendi
13- Mihriban Hanımefendi
14- Fatma Fer-i cihan Hanım Efendi
IV. Mustafa
Kadın Efendileri

1- Şevr-i Nur Baş Kadın Efendi
2- Dil-pezir İkinci Kadın Efendi
3- Seyyare Üçüncü Kadın Efendi
4- Peyk-i Dil Dördüncü Kadın Efendi
II. Mahmud
Kadın Efendileri

1- Bezm-i Alem Valide Sultan; I. Abdülmecid'in annesi
2- Pertev-niyal (Nihal) Valide Sultan; Sultan Abdülaziz'in annesi ve Beşinci Kadın Efendi
3- Haciye Pertev-Piyale Nev-fidan Baş Kadın Efendi
4- Ali-cenab Baş Kadın Efendi
5- Fatma Baş Kadın Efendi
6- Aşub-i Can İkinci Kadın Efendi
7- Haciye Hoş-yar İkinci Kadın Efendi
8- Nurtab Dördüncü Kadın Efendi
9- Misl-i Na-yab İkinci Kadın Efendi
10- Perviz-felek Dördüncü Kadın Efendi
11- Vuslat Üçüncü Kadın Efendi
12- Zer-nigar Üçüncü Kadın Efendi
13- Ebr-i Reftar İkinci Kadın Efendi

İkballeri

14- Hüsn-i Melek Hanımefendi; Baş İkbal15- Zeyn-i Felek Hanımefendi; İkinci İkbaldir.16- Tiryal Hanımefendi; Üçüncü İkbal17- Lebriz-Felek Hanımefendi; Dördüncü İkbal
I. Abdülmecid
Kadın Efendileri

1- Servet-seza Baş Kadın Efendi
2- Şevk-efza Valide Sultan; Sultan V. Murad'ın annesi ve İkinci Kadın Efendi
3- Hoş-yar İkinci Kadın Efendi
4- Tir-i Müjgan Valide Sultan; Üçüncü Kadın Efendi ve II. Abdülhamid'in annesi
5- Verd-i Cenan Üçüncü Kadın Efendi
6- Gül-cemal Dördüncü Kadın Efendi
7- Rahime Perestu Valide Sultan; Dördüncü Kadın Efendi ve II. Abdülhamid'in manevi annesi
8- Gülistu (Gülistan) Dördüncü Kadın Efendi
9- Düzd-i Dil Üçüncü Kadın Efendi
10- Bezmi (Bezmara)Altıncı Kadın Efendi
11- Mahitab Beşinci Kadın Efendi

İkballeri

12- Nalan-ı Dil Hanımefendi; Üçüncü İkbal.
13- Ceylan-yar Hanımefendi; İkinci ikbaldir.
14- Ayşe Ser-firaz Hanımefendi; İkinci İkbal. Sarayın adını batıran bir kadındır.
15- Nergis (Nergizu) Hanımefendi; Dördüncü İkbal
16- Navek-misal Hanımefendi; Dördüncü ikbal
17- Nesrin Hanımefendi; İkinci İkbal
18- Şayeste Hanımefendi; Dördüncü İkbal
19- Nükhet-seza Hnımefendi; Baş İkbal

Gözdeler

20- Yıldız Hanımefendi; 2. Gözde
21- Saf-derun Hanımefendi; 4. Gözde
22- Hüsn-i Cenan Hanımefendi; 3. Gözde
Abdülaziz
Kadın Efendileri

1- Dürr-i Nev Baş Kadın Efendi
2- Hayran-ı Dil İkinci Kadın Efendi
3- Eda-Dil İkinci Kadın Efendi
4- Neş'erek (Nesrin) Üçüncü Kadın Efendi
5- Gevheri Dördüncü Kadın Efendi
V. Murad
Kadın Efendileri

1- Elru Mevhibe Baş Kadın Efendi
2- Reftar-ı Dil İkinci Kadın Efendi
3- Şayan Üçüncü Kadın Efendi
4- Meyl-i Servet Dördüncü Kadın Efendi

İkballeri

5- Resan Hanımefendi; Baş İkbal
6- Cevher-riz Hanımefendi; İkinci İkbal
7- Nev-Dürr Hanımefendi; Üçüncü İkbal
8- Remiş-Naz Hanımefendi
9- Filiz-ten Hanımefendi

Gözdeler

10- Visal-i Nur Hanım; Gözde
II. Abdulhamid
Kadın Efendileri

1- Nazik-eda Baş Kadın Efendi
2- Bedr-i Felek Baş Kadın Efendi
3- Safi-naz Nur-efzun İkinci Kadın Efendi
4- Bidar İkinci Kadın Efendi
5- Dilpesend Üçüncü Kadın Efendi
6- Mezide Mestan Üçüncü Kadın Efendi
7- Emsal-i Nur Üçüncü Kadın Efendi
8- Ayşe Dest-i Zer Müşfika (Kayıhan) Dördüncü Kadın Efendi

İkballeri

9- Saz-kar Hanımefendi; Baş İkbal
10- Peyveste Hanımefendi; İkinci İkbal
11- Fatma Pesende Hanımefendi; Üçüncü İkbal
12- Behice (Maan) Hanımefendi; Dördüncü İkbal
13- Saliha Naciye Hanımefendi; Dördüncü İkbal

Gözdeler

14- Dürdane Hanım; Baş Gözde
15- Calibos Hanım; 2. Gözde
16- Nazlıyar Hanım; 3. Gözde
V. Mehmed Reşat
1- Kam-res Baş Kadın Efendi
2- Dürr-i And İkinci Kadın Efendi
3- Mihr-engiz İkinci Kadın Efendi
4- Naz-perver Üçüncü Kadın Efendi
5- Dil-firib Dördüncü Kadın Efendi
VI. Mehmed
Kadın Efendileri

1- Emine Nazik-eda Baş Kadın Efendi
2- Şadiye Meveddet İkinci Kadın Efendi
3- İnşirah Kadın Efendi
4- Nevvare Üçüncü Kadın Efendi
5- Ni'met Nev-zad Hanım Efendi

Sultan
Anneleri
Aslı
I. Osman
?
Türk?
Orhan
Mal Hatun Türk
I. Murad
Nilüfer Rum
I. Bayezid
Gülçiçek Rum
I. Mehmed
Devletşah Germiyanoğlu
II. Murad
Emine Dulkadirli
II. Mehmed
Hüma ?
II. Bayezid
Gülbahar Türk
I. Selim
Ayşe Dulkadirli
I. Süleyman
Hafise (Hafsa) Türk / Çerkez?
II. Selim
Hurrem Slav?
III. Murad
Nurbanu Venedikli?
III. Mehmed
Safiye ?
I. Ahmed
Handan ?
I. Mustafa
Handan ?
II. Osman
Mahfiruze (Hadice) Rum?
IV. Murad
Kösem Mahpeyker Rum
İbrahim
Kösem Mahpeyker Rum
IV. Mehmed
Turhan Hadice Rus?
II. Süleyman
Saliha Dilaşub ?
II. Ahmed
Hadice Muazzez ?
II. Mustafa
Rabia Gülnuş Giritli
III. Ahmed
Rabia Gülnuş Giritli
I. Mahmud
Saliha ?
III. Osman
Şehsuvar Rus
III. Mustafa
Mihrişah ?
I. Abdülhamid
Rabia Şermi ?
III. Selim
Mihrişah Gürcü
IV. Mustafa
Ayşe Seniyeperver ?
II. Mahmud
Nakşidil ?
I. Abdülmecid
Bezmialem Gürcü
Abdülaziz
Pertevniyal ?
V. Murad
Şevkefza Çerkez
II. Abdülhamid
Tirimüjgan Çerkez
V. Mehmed
Gülcemal ?
VI. Mehmed
Gülüstu Çerkez
II. Abdülmecid
Hayranidil ?

Sultan
İlgilendikleri Sanat Dalları
I. Mehmed
Yay ve Kiriş ustası, "Kürüşçü" adıyla anılırdı.
II. Mehmed
Bahçıvan
I. Selim
Kuyumcu
I. Süleyman
Kuyumcu
II. Selim
Hacıların Hac yolunda kullanmaları için hilal şeklinde asalar yapardı.
III. Murad
Ok yapardı.
III. Mehmed
Kaşık ustasıdır. Okcuların kullandığı özel yüzükler yapardı.
I. Ahmed
Kaşık ustasıdır. Okcuların kullandığı özel yüzükler yapardı.
IV. Mehmed
Şair. Askeri Marşlar yazardı.
II. Abdülhamid
Kakma ve Süsleme sanatıyla ilgilenmiştir