osmanlılarda yükselme döneminde devlet yönetimi

Artış Devri Devlet Yönetimi
Osmanlıda devlet yönetimi Artma dönemi

Padişah: Devletin başında Osman Beyin soyundan gelen BeyOsmanlı Devletinde Artma dönemi osmanlı dönemi yükselme dönemi padişahları Kimler GaziOsmanlı Devletinde Büyüme dönemi osmanlı dönemi büyüme dönemi padişahları Kimler HanOsmanlı Devletinde Çoğaltma dönemi osmanlı dönemi büyüme dönemi padişahları Kimler HakanOsmanlı Devletinde Çoğalma dönemi osmanlı dönemi yükselme dönemi padişahları Kimler Hünkar Sultan gibi ünvanlarla anılanOsmanlı Devletinde Artış dönemi osmanlı dönemi yükselme dönemi padişahları Kimler hükümdarlar bulunurdu Saltanat babadan oğula geçerdi Büyük şehzade padişah olurdu
Fatihin hazırladığı Kanunnamei Ali Osmani ile hükümdarlık mutlak ayla getirildi Bu kanunname ile devletin bütünlüğü için kardeş katli gelenek haline geldi Bu gelenek I Ahmet tarafından kaldırıldı
Şehzadeler sancak beyi olarak atandıklarında Lala denilen hocaların bilgileriyleOsmanlı Devletinde Büyüme dönemi osmanlı dönemi çoğaltma dönemi padişahları Kimler devlet tecrübesi kazanırlardı
I Selim'inOsmanlı Devletinde Çoğaltma dönemi osmanlı dönemi büyüme dönemi padişahları Kimler Mısır'ı fethinden sonra Osmanlı padişahlar Halife ünvanı aldılar Halife Rüyyı zemin (Dünya halifesi)Osmanlı Devletinde Büyüme dönemi osmanlı dönemi çoğalma dönemi padişahları Kimler Zıllulahi Filâlem (Allahın yeryüzünde gölgesi)Osmanlı Devletinde Çoğalma dönemi osmanlı dönemi yükselme dönemi padişahları Kimler Halifet'ül Müslümin (Bütün müslümanların halifesi) sıfatlarını aldılar Bu Nedenle Teokratik yetkilere de sahip oldular
Tahta gelen padişahOsmanlı Devletinde Büyüme dönemi osmanlı dönemi büyüme dönemi padişahları Kimler para bastırırOsmanlı Devletinde Büyüme dönemi osmanlı dönemi artış dönemi padişahları Kimler hutbe okuturOsmanlı Devletinde Artış dönemi osmanlı dönemi çoğaltma dönemi padişahları Kimler kılıç kuşanır ve komşu ülkelere haberciler gönderirdi
Divan: Devletin siyasiOsmanlı Devletinde Artma dönemi osmanlı dönemi çoğalma dönemi padişahları Kimler idariOsmanlı Devletinde Artış dönemi osmanlı dönemi yükselme dönemi padişahları Kimler adliOsmanlı Devletinde Yükselme dönemi osmanlı dönemi çoğalma dönemi padişahları Kimler mali ve diğer konularda kararlar aldığı kuruldur Topkapı sarayında Kubbe altı denilen yerde toplanırdı Son karar padişaha aitti
Fatih ve öteki padişahlar an başkanlığını vezirazama bıraktılar Padişahlar Divan çalışmlarını kafes peşinde peşine düşüp takip ederlerdi
Divan üyeleriOsmanlı Devletinde Çoğalma dönemi osmanlı dönemi artma dönemi padişahları Kimler kararları birlikte padişaha sunarlardı VezirazamOsmanlı Devletinde Çoğaltma dönemi osmanlı dönemi çoğaltma dönemi padişahları Kimler daha önce Talep odasında padişaha bilgiler verirdi Divan dağıldıktan daha sonra vezirazamOsmanlı Devletinde Artış dönemi osmanlı dönemi çoğalma dönemi padişahları Kimler PaşakapısıOsmanlı Devletinde Yükselme dönemi osmanlı dönemi artış dönemi padişahları Kimler sonradan Babiâli denilen makamda çalışmasına edvam ederdi
Divan üyeleri Vezirazam (Sadrazam)Osmanlı Devletinde Büyüme dönemi osmanlı dönemi artış dönemi padişahları Kimler VezirlerOsmanlı Devletinde Artma dönemi osmanlı dönemi çoğalma dönemi padişahları Kimler KazeskerlerOsmanlı Devletinde Büyüme dönemi osmanlı dönemi çoğalma dönemi padişahları Kimler DefterdarOsmanlı Devletinde Yükselme dönemi osmanlı dönemi büyüme dönemi padişahları Kimler NişancıOsmanlı Devletinde Artma dönemi osmanlı dönemi yükselme dönemi padişahları Kimler MüftüOsmanlı Devletinde Yükselme dönemi osmanlı dönemi artma dönemi padişahları Kimler Başlıca üye olmayan ReisülküttapOsmanlı Devletinde Artış dönemi osmanlı dönemi artış dönemi padişahları Kimler Kaptanı Derya ve Yeniçeriağası toplantılara katabilirdi
Vezirazam: Padişahın vekili ve an başkanıdır Padişahın mühürünü taşırdı PadişahOsmanlı Devletinde Artış dönemi osmanlı dönemi çoğalma dönemi padişahları Kimler sefere çıkmadığındaOsmanlı Devletinde Yükselme dönemi osmanlı dönemi büyüme dönemi padişahları Kimler orduyu komuta ederdi Bütün işlerden sorumluydu
Vezirler: Ulema (bilginler) sınıfından seçilirdi Resmi ünvanları Kubbealtı vezirleridir Divan'da görüşlerini bildirirlerOsmanlı Devletinde Büyüme dönemi osmanlı dönemi yükselme dönemi padişahları Kimler padişaha ve sadrazama devlet işlerine muavin olurlardı Serdar (Komutan) olarak seferlere katılırlar ve emirlerinde asker bulunurdu Ücret yerie Has denilen toprak alırlardı
Kazaskerler: Vezirlerden sonraki üyelerdir Önceleri bir kazasker vardıOsmanlı Devletinde Çoğalma dönemi osmanlı dönemi çoğalma dönemi padişahları Kimler sonra Rumeli ve Anadolu kazaskeri almak üzere sayıları iki oldu Rumeli kazaskeri rütbe bakımından daha önde idi Divan'daki büyük hukuki davalara bakarlardı Bölgelerindeki kadıların ve müderrislerin görevlendirilmesini yaparlardı Kazaskerlere Sadr ünvanı verilirdi
Defterdarlar: Kuruluş döneminde bir defterdar vardı Fatih döneminde Rumeli ve Anadolu Defterdarı olarak rakam ikiye yükseldiiki defterdarlık oluşturuldu Sadrazamla birlikte devletin mali işlerine bakardı Başdefterdarın onayı olmadan harcama yapılamazdı Rumeli defterdarOsmanlı Devletinde Artma dönemi osmanlı dönemi çoğalma dönemi padişahları Kimler Kazaskerlerden sonradan gelen aza idi
Nişancı: Devletlerarası yazışmalarla ilgilenirdi Ferman ve beratlar üzerine padişahın tuğrası (imzası)'nı çekerdi HasOsmanlı Devletinde Artma dönemi osmanlı dönemi artma dönemi padişahları Kimler zemetOsmanlı Devletinde Yükselme dönemi osmanlı dönemi yükselme dönemi padişahları Kimler tımar defterlerini tutarOsmanlı Devletinde Artma dönemi osmanlı dönemi artma dönemi padişahları Kimler bunların dağıtımına bakardı Kanunları çok iyi bilirlerdiOsmanlı Devletinde Büyüme dönemi osmanlı dönemi büyüme dönemi padişahları Kimler gerektiğinde Divan'a bilgiler verirlerdi
Müftü: Divan kararlarının İslam dinine uygun olup olmadığı konusunda fetva verirdi Halife ünvanını alınmasından sonra önemleri arttı Resmi bir makam olarakOsmanlı Devletinde Yükselme dönemi osmanlı dönemi çoğaltma dönemi padişahları Kimler müftülüğün ne vakit kurulduğu emin olmamakla beraber Osmanlı Devletinde Yükselme dönemi osmanlı dönemi artma dönemi padişahları Kimler devletin başlangıcından beriOsmanlı Devletinde Artış dönemi osmanlı dönemi artış dönemi padişahları Kimler an çalışmalarında yer almıştır Kanuni devrinde Şeyhül İslam adı verilmiş olup sadrazama eşdeğer sayılmıştır
Reisülküttap: Doğrudan an üyesi değildi XVII yy'dan daha sonra önemi arttı Katipler sınıfından bilgili kişiler arasından seçilirdi Devletin sıcacık yazışmalarını yapardı Zamanla dış ilişkilerle ilgili görevleri yerine getirdiler
Kaptanı Derya (Kaptanpaşa): Deniz kuvvetlerinin başkomutanıydı Donanma ve denizcilikle ilgili işlerden sorumlu idi Ilk zamanlarda devlet içerisinde makam olarak yeri Anadolu beylerbeyinden sonraydı XVI yy'ın ikinci yarısıdaOsmanlı Devletinde Büyüme dönemi osmanlı dönemi çoğalma dönemi padişahları Kimler vezir rutbesiyle Divan üyesi oldu
Yeniçeriağası: Yeniçeri ocağının amiriydi Vezir rütbesini almışsaOsmanlı Devletinde Artma dönemi osmanlı dönemi artma dönemi padişahları Kimler Divana katılırdı Vezir değilse toplantıya katılmazOsmanlı Devletinde Artma dönemi osmanlı dönemi artma dönemi padişahları Kimler padişahla doğrudan görüşürdü

MEMLEKET YÖNETİMİ
Ülke toprakları yönetim bakımından üçe ayrıldı
1 Merkeze ast eyaletlerOsmanlı Devletinde Artma dönemi osmanlı dönemi artma dönemi padişahları Kimler
2 Merkeze alt hükümet ve beyliklerOsmanlı Devletinde Büyüme dönemi osmanlı dönemi artış dönemi padişahları Kimler
3 Özel yönetimi olan beylikler
Eyaletler sancaklaraOsmanlı Devletinde Büyüme dönemi osmanlı dönemi artış dönemi padişahları Kimler sancaklar kazalara ve kazalar da köylere ayrılmıştı

MERKEZE BAĞLI EYALETLER
Rumeli beylerbeyi ve Anadolu beylerbeyliği olarak ikiye ayrılmıştır Rumeli beylerbeyi makamca yüksekti Beylerbeyleri başarılı olduktan daha sonra vezir olurlardı Beylerbeyinin eyalet merkezine paşasancağı
denilirdi Memleket idaresindeki görevliler şunlardı: Kadı: Kazaları yönetir ve hak işlerine bakardı
Subaşı: Bayrak ve kazalarda güvenliği sağlayanOsmanlı Devletinde Artış dönemi osmanlı dönemi artış dönemi padişahları Kimler askeri yetkileri olan görevliler idi
Eyaletler toprakları dirliklere ayrılarak ücret karşılığı askerlere ve devlete hizmet edenlere verilirdi Başlıca eyaletler RumeliOsmanlı Devletinde Büyüme dönemi osmanlı dönemi çoğalma dönemi padişahları Kimler BosnaOsmanlı Devletinde Çoğaltma dönemi osmanlı dönemi büyüme dönemi padişahları Kimler AnadoluOsmanlı Devletinde Artış dönemi osmanlı dönemi artış dönemi padişahları Kimler TrabzonOsmanlı Devletinde Artış dönemi osmanlı dönemi çoğaltma dönemi padişahları Kimler ŞamOsmanlı Devletinde Artma dönemi osmanlı dönemi artma dönemi padişahları Kimler BudinOsmanlı Devletinde Büyüme dönemi osmanlı dönemi artma dönemi padişahları Kimler TemeşvarOsmanlı Devletinde Çoğalma dönemi osmanlı dönemi çoğalma dönemi padişahları Kimler HalepOsmanlı Devletinde Çoğaltma dönemi osmanlı dönemi çoğaltma dönemi padişahları Kimler Diyarbakır
İstanbulun yönetimi: Başkent olduğundanOsmanlı Devletinde Büyüme dönemi osmanlı dönemi çoğaltma dönemi padişahları Kimler yönetimi ayrıydı Güvenliği Yeniçeri ağası ile Subaşı sağlardı Belediye işlerine şehir emini bakardı Adalet işlerine de taht kadısı yürütürdü

MERKEZE BAĞLI HÜKÜMET VE BEYLİKLER
İç işlerinde serbestOsmanlı Devletinde Artma dönemi osmanlı dönemi artış dönemi padişahları Kimler dış işlerinde Osmanlı devletine yan yerlerdir Başlıcaları Kırım HanlığıOsmanlı Devletinde Artış dönemi osmanlı dönemi büyüme dönemi padişahları Kimler Eflak beyliğiOsmanlı Devletinde Çoğaltma dönemi osmanlı dönemi büyüme dönemi padişahları Kimler Boğdan beyliğiOsmanlı Devletinde Çoğaltma dönemi osmanlı dönemi büyüme dönemi padişahları Kimler Erdel beyliğiOsmanlı Devletinde Yükselme dönemi osmanlı dönemi büyüme dönemi padişahları Kimler Hicaz emirliği Hicaz emirliği dışındakilerOsmanlı Devletinde Artış dönemi osmanlı dönemi çoğalma dönemi padişahları Kimler savaşta orduya şiddet gönderirlerOsmanlı Devletinde Çoğalma dönemi osmanlı dönemi çoğaltma dönemi padişahları Kimler takvim ödenti verirlerdi

ÖZEL YÖNETİMİ OLAN EYALETLER
Merkeze uzakta eyaletlerdir BağdatOsmanlı Devletinde Yükselme dönemi osmanlı dönemi yükselme dönemi padişahları Kimler MısırOsmanlı Devletinde Artma dönemi osmanlı dönemi çoğaltma dönemi padişahları Kimler TrablusgarpOsmanlı Devletinde Çoğalma dönemi osmanlı dönemi çoğaltma dönemi padişahları Kimler TunusOsmanlı Devletinde Yükselme dönemi osmanlı dönemi büyüme dönemi padişahları Kimler CezayirOsmanlı Devletinde Artış dönemi osmanlı dönemi çoğaltma dönemi padişahları Kimler Yemen ve Basra topraklar dirliklere bölünmezdi Bu eyaletlerin valilerine ve komutanlarına Saliyane (takvim) denilen maaş verilirdi Bundan dolayı bu eyaletlere saliyaneli eyaletler adı da verilmiştir Bu eyaletlerin geliri ilitzama verilirdi İltizam usulünde eyaletlerden alınacak vergiOsmanlı Devletinde Yükselme dönemi osmanlı dönemi çoğaltma dönemi padişahları Kimler önceden hazineyeOsmanlı Devletinde Çoğalma dönemi osmanlı dönemi çoğaltma dönemi padişahları Kimler mültezim denilen kişilerce peşin verilirdi Mültezimler verdikleri vergiyi eyaletlerden toplardı
TrablusgurpOsmanlı Devletinde Yükselme dönemi osmanlı dönemi artma dönemi padişahları Kimler Tunus ve Cezayir'den oluşan üç eyalete Garp ocakları denirdi

TOPRAK YÖNETİMİ
Köylerde yaşayanların nüfusuOsmanlı Devletinde Büyüme dönemi osmanlı dönemi yükselme dönemi padişahları Kimler hesaplı faaliyetleriOsmanlı Devletinde Yükselme dönemi osmanlı dönemi çoğaltma dönemi padişahları Kimler yazılarak gelirleri belirlenirdi I Murat vaktinde toprakların dağıtımına başlanmıştır Kanuni zamanında bu usul daha uyumlu ülkü getirilmiştir II Selim döneminde ise toprağın dağıtımı kanunla yapılmaya başlamıştır Bu işleri Nişancı yapmıştır
Toprakların yönetimi devlet elindeydi Üç sene ekilmeyen topraklarıOsmanlı Devletinde Çoğalma dönemi osmanlı dönemi artış dönemi padişahları Kimler devlet başkasına verirdi
Toprak yasal yönden öşürOsmanlı Devletinde Büyüme dönemi osmanlı dönemi yükselme dönemi padişahları Kimler haraçOsmanlı Devletinde Yükselme dönemi osmanlı dönemi çoğaltma dönemi padişahları Kimler miri edinmek üzere üçe ayrılmıştır
Öşür arazi: Müslümanlara ait topraklardır Ürünün onda biri oranında vergi alınırdı
Haraç arazi: Hristiyan halkın elindeki topraklardır Toprak sahipleri haraç denilen aidat verirlerdi
Miri arazi: devlete ait olan arazilerdir

MİRİ ARAZİ ÇEŞİTLERİ
Vakıf arazi: Gelirleri medreseOsmanlı Devletinde Artma dönemi osmanlı dönemi çoğaltma dönemi padişahları Kimler hastahaneOsmanlı Devletinde Büyüme dönemi osmanlı dönemi artış dönemi padişahları Kimler imaretOsmanlı Devletinde Büyüme dönemi osmanlı dönemi yükselme dönemi padişahları Kimler kervansaray ve dini yerlere bahşedilen topraklardır Vakıf arazi satılamazdı
Yurtluk Arazi: Gelirleri sınır boylarındaki beylere bırakılan topraktır
Ocaklık Arazi: Geliri kale muhafızlarına ve tersane giderlerine ayrılan topraktır
Yurtluk ve Ocaklık araziler satılamazOsmanlı Devletinde Artma dönemi osmanlı dönemi artma dönemi padişahları Kimler bağışlanmazOsmanlı Devletinde Çoğaltma dönemi osmanlı dönemi artış dönemi padişahları Kimler vakıf yapılamazdı
Mukataa: Geliri hazineye gelen topraklardır Bu topraklar iltizama verilir Mültezimler hazine adına geliri toplardı
Dirlik: Atama karşılığı olarak başarılı kişilere verilen topraktır Dirlikler devlet malı olup gelirlerine tarafından HasOsmanlı Devletinde Artma dönemi osmanlı dönemi yükselme dönemi padişahları Kimler ZeametOsmanlı Devletinde Çoğaltma dönemi osmanlı dönemi yükselme dönemi padişahları Kimler Tımar olmak üzere üçe ayrılır
Has: Yıllık geliri yüz bin akçeden çok olan dirliktir Padişahlara an üyelerineOsmanlı Devletinde Artış dönemi osmanlı dönemi yükselme dönemi padişahları Kimler yüksek dereceli memurlara verilirdi Göreve karşılıkOsmanlı Devletinde Çoğaltma dönemi osmanlı dönemi çoğalma dönemi padişahları Kimler Has alanlar devlete sipahi ya da Cebeli denilen (atlı asker) yetiştirirdi
Zeamet: Yıllık geliri yirmi bin ile yüz bin akçe arasındadır Orta dereceli memurlara ve komutanlara devir karşılığı verilirdi Zeamet alanlar o bölgede oturmak ve asker yetiştirmekle yükümlüydü
Tımar: Yıllık geliri üç bin ile yirmi bin akçe arasında olan dirliktir Tayin karşılığı verilen TımarOsmanlı Devletinde Çoğalma dönemi osmanlı dönemi artış dönemi padişahları Kimler veraset aracılığıyla kimseye bırakılamaz Tımar alanlar üç bin akçeyi kendi geçimlerine ayırırlardı Buna kılıçtımarı
denilir Öteki gelirlerleOsmanlı Devletinde Yükselme dönemi osmanlı dönemi artış dönemi padişahları Kimler Cebeli ve Eşkinci denilen askerler yetiştirirlerdi

TIMAR ÇEŞİTLERİ
a) Eşkinci Tımarı: Savaşlarda yararlılık bildiren askerlere verilirdi
b) Mustahfaz Tımar: Cami imamlarına ve hatiplerineOsmanlı Devletinde Artış dönemi osmanlı dönemi artma dönemi padişahları Kimler saray görevlilerine verilirdi
Dirlik sahipleri ile toprağı işleyen köylü aralarında ilişkileri ve aidat oranını belirleyen sancak kanunnamleri denilen kanunlar vardı Arazinin geliri ve işleteni tahrir defterlerine yazılırdı *