Eşlerini selamlarken sık sık çıkardıkları seslerinden son derece tek eşli tabiatlarına kadar, ayırt edici ve karizmatik deniz canlısı olan denizatının cet benzeri başı, uzun ağzı ve kıvrık kuyruğundan çok daha fazlası vardır. Denizatlarına dair değişik bilgileri sizler için araştırdık. Öyleyse bu orjinal ve şirin canlıları incelemeye geçelim...
Kaynak:
Ziyaretçiler için gizlenmiş link,görmek için
Giriş yap veya üye ol.
...Son vakitlerde su altındaki şirin denizatlarıyla ilgili olarak 'denizatı otelleri' gündemde. Tel duvarlardan oluşan bu kutular popülasyonu artırmak için bir formül aslında.
Bu yapay yapıların ortaya çıkmaya başladığı birinci yerlerden biri, Yeni Güney Galler'deki deniz bilimcisi olan Dr. David Harasti'nin Sidney Limanı etrafında bir zincir oluşturduğu Avustralya'nın doğu kıyısı. Harasti, aslında otelleri, muhafaza emelli olarak modelledi.
Amaç, son 20 yılda azalan doğal ömür alanlarının bir sonucu olarak kıymetli bir düşüş yaşayan, ülkenin kuşağı tükenmekte olan 'Beyaz Denizatları'nı (Hippocampus whitei) barındırmak ve yetiştirmek. John White'ın adaşı, Birinci Filo Genel Cerrahı, 'White'ın Denizatı' (Sydney Denizatı olarak da bilinir), Yeni Güney Galler sularına has dört denizatı çeşidinden biri.
Harasti, denizatı yetiştiren ve yavruları büyüten 'SEA LIFE Sidney Akvaryumu' ile birlikte çalışıyor. Bebekler gereğince büyüdüklerinde, etiketleniyorlar ve denizatı otellerinin etrafına bırakılıyorlar ve bura onların daimi ikametgahları haline geliyor.
Oteller başarılı olursa, dünya çapındaki resiflerde yaygın hale gelebilirler.
Peki bu otelin yerlileri, havalı denizatları neden bu kadar hayranlık görüyor ve bir otelde koruma edilmeye çalışılacak kadar değerli görülüyor? Denizatlarını özel ve farklı kılan birçok özellikleri var.
Yunanca 'at' ve 'deniz canavarı' sözlerinin birleşimi olan Hippocampus cinsinin bir modülü olan denizatları, birinci bakışta sıra dışı anatomik biçimleri ve pullarının olmaması nedeniyle bir balığa benzemezler. Fakat aslında somon ve kılıç balığını içeren Actinopterygii (kemikli balık) sınıfına Syngnathidae familyasına aittirler.
Denizatları, balıklarla birçok ortak fizikî özelliğe sahiptir. Bununla birlikte, balıkların bilakis, sağlam zırh gibisi plakalardan oluşan güçlü bir deriye ve öbür balıkların sindirmesini zorlaştıran sert, kemikli bir yapıya sahiptir.
Bilindiği kadarıyla 44 çeşidi vardır.En bariz çeşitlerden biri, sırf Avustralya'da bulunan 'Koca Göbekli Denizatı'dır (Hippocampus Abdominalis). Azamî uzunluğu 35 santimetre olan bu denizatı, bilhassa erkeklerde öne çıkan, besbelli bir biçimde büyük bir göbeğe sahiptir.
Ayrıca başında ve gövdesinde, tanımlanmasını kolaylaştıran büyük koyu lekeler vardır.
En besbelli denizatı kümesinin ise cüce denizatı olduğu söyleniyor. İnanılmaz derecede küçüktürler ve etraflarına kusursuz bir halde ahenk sağlama konusunda bukalemunlar üzere yeteneklilerdir; bu da bulunmalarını neredeyse imkansız hale getirir.
Denizatları, Tüm balık çeşitlerinin en yavaş hareket edenleridir zira kendilerini ilerletmelerinin tek yolu sırtlarının ortasındaki yüzgeçtir. Bu yüzgeç, saniyede 50 keze kadar ileri geri hareket edebilse de yüzgecin boyutu denizatını büyük uzaklıklar kat etmekten alıkoyar.
Yön bulmalarına yardımcı olan küçük pektoral yüzgeçlere karşın, o kadar hassastırlar ki, fırtınaların yarattığı dalgalarda bitkin düşüp ölebilirler.
Dayanıklı olmasalar da yalnızca ileri değil, tıpkı vakitte üst, aşağı ve geri hareket edebilmeleri bakımından benzersizdirler. Başlarının formu de suda neredeyse sessizce süzülmelerine yardımcı olur. Bunun, deri hücrelerindeki faydalı kromatoforlar sayesinde kamufle olma yetenekleriyle birleşmesiyle de yaklaşık yüzde 90'lık yırtıcı öldürme oranıyla mükemmel avcılardır.
Hız kelam konusu olduğunda zorlansalar da bu, cinsin atletik olmadığı manasına gelmez.
Esnek kuyrukları, dinlenmeye muhtaçlık duyduklarında kendilerini mercan yahut deniz yosununa bağlamalarına imkan tanır. Bazen birbirlerini kaybetmemek için kuyruklarını arkadaşlarının etrafına doladıkları bile biliniyor. Tıpkı vakitte kendilerini, yüzen bitki örtüsüne bağlayarak da uzun uzaklıkları çarçabuk katedebilirler.
Denizatlarının öteki deniz tipleri üzere dişleri ve hatta mideleri yoktur. Bizimki üzere açılıp kapanan bir ağız yerine, tüm yiyeceklerini vakum üzere emmek için kullandıkları bir burunları vardır.
Karides gibisi canlılar, yavru balıklar ve küçük organizmalar üzere şeyleri tüketirler. Mideleri olmadığı için daima yemek yemek zorundadırlar. Yavaş yüzerler ve avlarını kovalamazlar, onları gizlice yakalarlar.
Konu üremeye gelince de 'kovalamazlar' diyebiliriz...
Pek çok denizatı, bir yahut daha fazla üreme mevsimi boyunca tıpkı partnerle birliktedir, bu da her çiftleşme mevsiminde birden çok üreme döngüsünden geçmesini sağlar ve üremeyi artırır.
Her sabah, denizatı çiftleri birbirlerine ritüel danslar yaparlar, dakikalar ve saatler boyunca girift, ritmik kıvrımlar ve dönüşler boyunca hareket ederler. Romantik bağlarını güçlendirmek, üreme döngülerinin düzgün bir formda senkronize olmasını sağlamak ve her gün partnerlerine 'hayattayım ve sana bağlıyım' demenin bir yoludur.
Üreme döngüsü sırasında karmaşık bir kur yapma dansı yaptıktan sonra dişi denizatı, yumurtalarını erkeğin bedeninde kuluçka kesesi olarak bilinen bir yumurta kanalına yerleştirir.
Erkekler gebelik boyunca (birkaç haftaya kadar sürebilir) dinlenmek için bir alana yerleşirler. Nihayet doğum yapma vakti geldiğinde, babalar minicik bebekleri fıskiye üzere dışarı iten bir dizi şiddetli kasılma yaşarlar.
Bebek denizatları doğduklarında pirinç tanesi büyüklüğündedir. Ayrıyeten hayatlarının birinci iki ila üç haftasını okyanusun plankton katmanında sürüklenerek kendi başlarına geçirirler. Çok azı yetişkin olacak kadar uzun mühlet hayatta kalabilir.
Bu özel ve farklı canlı tipi birçok kültür için de değerlidir.
Eski Yunanlılar, Avrupalı simyacılar ve Asyalılar ortasında mistik bir ehemmiyeti olduğu düşünülüyordu. Eski Yunanlılar ve Romalılar, denizatı deniz rabbi Neptün/Poseidon'un bir özelliği olduğuna inanıyorlar, güç ve gücün sembolü olarak görüyorlardı
Eski Avrupalılar, denizatının ölen denizcilerin ruhlarını yeraltı dünyasına, inançlı bir halde taşıdığına inanırken, Çin kültürleri denizatının bir cins deniz ejderhası olduğunu düşünüyorlardı. Denizciler de uzun vakittir denizatını yeterli bir talih tılsımı olarak görmüşlerdir.
Denizatı, boğaz ağrısı, idrar kaçırma, kırık kemikler ve azalan cinsel dürtüler dahil olmak üzere uzun bir hastalık listesi için reçete edilir.
Denizatlarının tedavi edici istikametlerine dair inançlar geçmişe dayansa da, 21. yüzyılda çok gerçek bir tesire sahipler. Klasik tıpta denizatı talebi, her yıl yakalanıp ilaç ticaretine satılan milyonlarca denizatı ile daha evvel hiç olmadığı kadar artıyor.
Ancak müdafaa kümeleri ve kampanya yürütücüler, insanları bu kıymetli ve jenerasyonu tükenmekte olan bu canlılara alternatifler aramaya ikna etmeye çalışıyor. Umarız bulurlar ve biz de bu özel canlıyı jenerasyonlar uzunluğu görmeye devam ederiz diyelim.
