Otizm Spektrum doğuştan gelen ya da doğduktan birinci üç yıl içinde görülmeye başlayan nöro-gelişimsel bir farklılıktır. Öteki çocuklara nazaran farklı olan otizmli çocukların etraflarıyla bağlantısında çeşitli sorunları vardır. Bu sorunlar nelerdir gelin uzman bilgileriyle derlediğimiz haberimizi inceleyelim...
Otizm, erken çocukluk periyodunda başlayan önemli bir nöro-gelişimsel bir farklılıktır. Ekseriyetle oturma, yürüme üzere marifetlerde, uzunluk ve kilo nizamında bir sorun yoktur. Otizmli çocukların dış görünüşünde rastgele bir farklılık yoktur. Onlar da öbür çocuklar üzere tatlı ve hoştur. İrtibatta zahmet yaşayan otizmli çocukların, toplumsal etkileşime ziyan verebilen, hudutlu ilgi alanlarının olması en dikkat çeken davranışlar ortasındadır. Belirtiler bazen 1 yaşından evvel başlarken kimi çocuklarda ise birinci sözler söylendikten sonra gelişimlerinde bir duraksama meydana gelir. Beynin yapısını ve işleyişini etkileyen otizm, erken teşhis ve gerçek eğitim formülüyle otizm davranışları büyük oranda denetim altına alınabilir.
OTİZM NEDEN OLUR?
Günümüze kadar nedeni bulunamayan otizm spektrum bozukluğu sebebinin genetik ve birtakım çevresel faktörler olduğu düşünülüyor. Beyin işlevlerini ve hücre bağlantısını bozan kimi genetik nörometabolik (beyin kimya bozuklukları) ve epilepsi hastalıklarında da otizm belirtilerinin olduğu gözlemlenmektedir.
OTİZM SPEKTRUM BOZUKLUĞU BELİRTİLERİ NELERDİR?
Otizmli bir çocuk bazen belirtiler gösterirken bazen de belirti göstermeyebiliyor. Bu durum ebeveynlerin başını karıştırabilir. Otizmin bir spektrum bozukluğu olarak isimlendirilmesi, bu ikilemden kaynaklıdır. Pekala otizmin en temel belirtileri nelerdir:
- Göz teması kuramaması,
- Kısa vadeli, utangaç bakışlar,
- İsmi çağrıldıklarında ekseriyetle reaksiyon vermezler,
- Neredeyse tümünde konuşma sorunu,
- Taklit hüneri kısıtlı,
- Bağlantı sorunu ağır,
- Kendi dünyalarında yalnız olmayı tercih ederler,
- Oyuncağın bütünüyle değil bir modülüyle oynar,
- Onun için canlı ve cansız farksızdır,
- Bazen söylenenleri taklit eder,
- Ben-sen üzere zamirleri karşıt söyler
OTİZM SPEKTRUM BOZUKLUĞU TANISI NASIL KONUR?
Otizm teşhisi, laboratuvar ortamlarında yapılan rastgele bir test prosedürüyle değil çocuk psikiyatristinin yaptığı müşahedelerle, aileye sorduğu sorularla ve kimi gelişim testleriyle konur. Öbür hastalıklardan ayrıcı olması için gerektiğinde kan analizi, kulak-burun-boğaz, metabolik hastalıkları için öbür uzman hekimlere da yönlendirilebilir. Anne karnında teşhisi konulamayan otizm, kız çocuklarına nazaran erkek çocuklarında 4 kat daha fazla olduğu gözlemlenmiştir.
OTİZM TEDAVİSİ NASIL YAPILIR?
Otizm Spektrum Bozukluğu; için bilinen bir ilaç yahut ameliyat tedavisi yoktur. Otizmli bir çocuğa yapılan tedavi, onun gelişimini desteklemeye, ilgili bozuklukları gidermeye ve ailenin bu süreci yönetmesine yardım etme emeli taşır. Beynin birinci 3 yıldaki gelişimi, öğrenmesi için epey değerli bir vakit dilimidir.
Çocuğun ihtiyaçlarına nazaran planlanan tedavi; çocuk yaşta ağır ve daima eğitimlerle davranış terapileri, çocukların kendine bakabilme, toplumsal ve iş yetileri kazanabilmesine yardımcı olur.
Fonksiyonelliği artıran otizm tedavisi; şiddetin ve uyumsuz davranışların önüne geçebilir. Erken yaşta başlanan otizm tedavisi, ailenin dayanağı ile çocuğun yeteneklerine ve gereksinimlerine nazaran ferdi ya da gurup olarak uzmanlar tarafından eğitim programının hazırlanması, günümüzde en bilindik tedavi tekniğidir. Bu tedavi sürecinde otizmli çocuğun kendi tabibi, özel eğiticisi, konuşma uzmanı, çocuk psikiyatri ve çocuk nöroloğu kesinlikle olmalıdır.