Panik Bozukluğu Nedir?
Panik bozukluk ruhsal bir rahatsızlıktır ilaç ve yahut psikoterapi ile tedavisi mümkündür. Panik bozukluğu olan bireyler panik atak denen ağır ruhsal badire nöbeti geçirirler. Panik atak çarpıntı, terleme, nefes alamama, boğulma hissi, göğüste sıkışma, bulantı, baş dönmesi, yüz, el ve ayaklarda uyuşma, titreme, bedensel duyumlarda çok algılama, aklını kaybedecekmiş hissi ve irtihal korkusu ile kendini gösterir. Panik atak aniden hiç bir sebep olmaksızın ve ekseriyetle süratli bir halde gelişir, kısa bir müddette doruk noktasına ulaşır. Panik atak nöbeti ortalama yaklaşık olarak 15-20 dakika sürer. Ama bazen kısa bir an yada sırf bir kaç dakika bazen de bir kaç saatten ziyade sürebilir. Atak sonrasında bireyde yeni bir atak daha oluşabileceği yada atak sırasında ortaya çıkan bedensel belirtilerle ilgili ağır telaşlar gelişmektedir. Hastalar kalp bunalımı yahut dimağ kanaması geçirecekleri, felç olabilecekleri kaygılarıyla acil servislere başvururlar. Panik atak geçirecekleri kaygısıyla konutta yalnız kalma dışarıya yalnız başlarına çıkamama endişeleri yaşarlar. Devirle uçak, metro, gemi ve uzun otobüs yolculuğu kaygıları üzere fobiler geliştirirler. Öbür taraftan ikamet adreslerini sıhhat kuruluşuna yakın bir tarafa taşırlar. Bu durum tek başlarına kalamama durumlarına kadar gidebilmektedir ve insanların meslek ve içtimaî yaşantılarını önemli manada kısıtlamaktadır.
Panik Bozukluğunun Nedenleri?
Panik atağın belirtilerinin ortaya çıkma nedeni dimağda muhaberesi sağlayan biyokimyasalların salınımında düzensizlikler olduğu düşünülmektedir. Panik atak bozukluğunun ailesel nedenlere bağlı olabileceğine dair güçlü kanıtlar mevcuttur. Panik bozukluğu olan şahısların bir numara aşama yakınlarında panik bozukluğu olma orantısı olağan kimselere orantıyla 4-7 misli daha ziyade olduğu gözlemlenmiştir. Panik bozukluğu olan insanların geçmişlerine bakıldığında pek birçoklarında uzun müddetli psikososyal gerilimin varlığından kelam edilebilir. Bu şahısların gerilime karşı şiddetli hassaslıkları olduğu da ileri sürülen gayrı bir görüştür. Bütün bunlar panik atağın fizikî belirtilerinin ortaya çıkmasına neden olan biyokimyasal ve nörofizyolojik nedenlerdir. Bunları tetikleyen ve süreci başlatan nedenler ise psikososyal etkenlerdir. Bunlardan en kıymetlisi erken çocukluk devirlerinde ana pederin ve ya bakıcıların telaş seviyelerinin yüksek olması ve bu durumun gelişmekte olan evlada bir halde yansıtılmasıdır. Evlat telaş ve tasayı etrafından mütemadi olarak aldığında gergin ve korkulu bir kişilik örüntüsü geliştirmektedir. Sonraki yıllarda da bu durum devam ettiği takdirde kişi yetişkin bir birey olarak gerilim ve kasvetlere karşı daha hassas hale gelmektedir.
Panik Atakta belirtiler neden ortaya çıkar?
Panik atak vücudun gerilim, endişe ve heyecana verdiği alışılagelmiş reaksiyonun ölçüsüz halidir. Potansiyel tehdit olarak görülen hadiselerle karşılaştığında vücut "savaş yahut kaç" refleksi için adrenalin üreterek kendini tehlikeye hazırlar. Salgılanan adrenalin sayesinde, kalp atışları hızlanır, kan birtakım kesimlerden çekilerek kaslara pompalanır bu nedenle derinin rengi solar, sempatik had sistemi aktivitesi artığı için göz bebekleri büyür ve terleme artar. Sindirim sistemi aktivitesi düştüğü için salya salgısı azalır, ağız kuruluğu ve kabızlık gelişir. Metabolizmanın ani yükselişiyle nefes alış verişleri hızlanır bu sebeple ellerde ve yüzde uyuşma hissi gelişir uzun süren ataklarda ise kaslarda istemsiz seğirmeler ve kasılmalar gelişebilmektedir. Bütün bunları tetikleyen ise bilinçdışı ani ve sebepsiz görünen his durum değişiklikleri, olumsuz tasavvur döngüleri ve tüm vücuda yayılan yüksek nispette hormonal aktivitelerdir. Bunlara bağlı olarak yaşadığımız denetim dışı zihinsel ve bedensel yansımalar ise panik atağın görünen yüzünü oluşturmaktadır.
Panik Atak sırasında ne yapılmalı?
Panik atak çok önemli bir durum üzere hissedilmesine karşın önemli bir sıhhat sorunu oluşturmadığı bilinmelidir. Panik atak geçirildiğinin farkına olmak nefese odaklanmak durumun denetimine sahip olunduğu hissini yaratacak ve telaşlı fikirlerden uzaklaştıracaktır. O anda panik atağı tetiklemiş olabilecek his, fikir yahut yaşanmışlıklara odaklanılması iç görüyü artırıp farkındalığı geliştirecek ve rahatsızlığın terapisinde tesirli olacaktır. Bulunduğu ortamda birileriyle konuşmak bir şeylerle ilgilenmek yahut basitçe hareket edip etrafı gözlemlemek bile dikkatini dağıtıp atağın geçmesinde yararı olabilecektir. Panik atağı yenmeyi birkaç defa başardığında kişi bunun üstesinden gelebileceği hususunda inancı artacak ve daha nadir atak geçirecektir.
Panik Bozukluğun tedavisi mümkün yönetici?
Panik Bozukluğu tedavisi mümkün olan bir rahatsızlıktır. Panik bozukluğu olan insanların tesirli bir tedaviyle panik atak geçirmeleri %80 azaldığı görülmektedir. İlaçlar ve psikoterapi prosedürleri başka ayrı seçilebileceği üzere her iki tekniğin birlikte uygulanması da mümkündür. İlaçlar tasa seviyesini düşürürken psikoterapi his niyet, davranış ve belirti bağlantısını anlaşılmasına ve panik atağın üstesinden gelinmesinde yardımcı olmaktadır. Panik bozukluğu müzmin bir rahatsızlık olduğundan tedavisi devamlılık ve sebat arz etmektedir. Münhasıran psikoterapi desteğinin bu hususta malumat, birikim ve tecrübe sahibi psikiyatri bilirkişilerinden ve ortamlarının mütehassısı olan klinik psikologlardan alınması kıymetlidir.