Batı ülkeleri, Ukrayna'ya saldıran Rusya'ya ağır ekonomik bedel ödetmek, Rus iktisadı ile bankacılık sistemlerini sıkıntı duruma sokmak ve Rusya Devlet Lideri Vladimir Putin ile yakın etrafını cezalandırmak için birtakım yaptırımlar uygulamaya başladı.
Rusya'nın akınlarının devam etmesiyle yaptırımların kapsamları giderek genişletilirken, son olarak AB, ABD, İngiltere, Almanya, Fransa, İtalya ve Kanada kimi Rus bankalarının milletlerarası para transferi sağlayan SWIFT sisteminden çıkarılması tarafında karar aldıklarını duyurdu.
ABD bankaları yaptırımlar sonrası önemli düşüş yaşayan Rus şirket tahvillerini satın almaya çalışırken, Rus şirketler de Çin bankalarının yolunu tuttu.
Rusya'da maddi kayıplar her geçen gün artarken, Batı daha fazlasını yapabilir mi?
Putin'in en güç dönemi!
Rusya'nın geçen hafta Ukrayna'yı işgal etmesi sonrası ABD, İngiltere ve Avrupa Birliği (AB) üyeleri dahil 20'den fazla ülke birlikte hareket ederek Rusya'ya karşı ekonomik yaptırımlar uygulamaya başladı, Rus bankalarını global finans sisteminden dışladı. Rus rublesi bu durum sonrası süratle bedel kaybetti.
ABD, yaptırımların Rusya'daki banka varlıklarını yüzde 80 oranında etkilediğini açıklarken, AB'ye nazaran bu yüzde 70 oranında gerçekleşti.
Rusya'nın kripto paralara ulaşamaması için de mikroçip ve lazer teknolojilerine erişimi kısıtlanırken, ilişkileri kesildi.
Bütün bu yaptırımlar Putin'e karşı bugüne kadar en zorlayıcı paketi içeriyor.
Analistler Batı ülkelerinden bu tarafta yeni yaptırımlar açıklamasını beklerken, yeni teknolojilerin ticaretinin engellenmesi ve yeni firmaların da kara listeye eklenmesi kelam konusu oluyor.
Dünyanın petrol üretiminin yüzde 10'unu gerçekleştiren Rusya için ABD dün de yeni bir kararla petrol arıtma ekipmanı ticaretini maksat aldı.
Enerji konusunda AB'nin üzerinde baskı artıyor!
Şimdilik, doğalgaz ve petrol üzere birçok kesimde ticaret devam ediyor.
Batı, güç dallarında yaptırım uygulamaya şimdilik çekimser zira bu mevzuda iki tarafın da kaybedeceği çok şey bulunuyor. Gaz ve petrolde tüketici fiyatlarında önemli artışların yaşanması riski bulunuyor. Avrupa, doğalgaz gereksiniminin yaklaşık yüzde 40'ını, petrol gereksiniminin ise yüzde 30'unu Rusya'dan karşılıyor.
Rusya'nın Ukrayna işgali devam ettiği surece bu mevzuda AB'nin üzerindeki baskı artıyor.
Enerji alanında dengeyi tutturmak zor!
Tufts Üniversitesi Fletcher Okulu'nda profesör ve Rus iktisadı uzmanı olan Christopher Miller, 'Yakında artık Rusya'dan güç temin etmenin siyasi olarak savunulacak bir tarafı kalmayacak. Zaten Batılı başkanlar için şimdiye kadar bunu savunmak çok güç oldu. Rus askerlerin Ukrayna'yı işgale devam etmesiyle daha da zorlaşacak.' dedi.
Enerji alanında dengeyi tutturmak güç olacak üzere görünüyor.
Washington merkezli Peterson Memleketler arası İktisat Enstitüsü niyet kuruluşunda kıdemli araştırmacı Jeffrey Schott, Rus iktisadının büsbütün çökmesini engelleyen şeyin gaz ve petrol ticareti olduğunu, bu alanda uygulanan yaptırımların ise Rusya'nın daha sert reaksiyon vermesine yol açabileceğini düşünüyor. Schott şunları söyledi:
'Rusya'ya uygulanan ekonomik baskı düzeyi çok yüksek. Şayet bu artırılırsa Putin daha sert siber yahut askeri akınlarla cevap verebilir.'
Enerji fiyatları Rusya'nın kozu mu?
Rusya'nın mümkün yansısının yanında artan tansiyonla güç fiyatlarında da önemli artış yaşanması mümkünlüğü korunuyor.
Bu hafta stratejik petrol rezervlerinden 60 milyon varil temin edileceği ve bunun yarısının ABD'den olacağı açıklandı. Lakin bunun fiyat artışlarında süreksiz bir rahatlama yaratacağı düşünülüyor.
Yeni Bir Amerikan Güvenliği Merkezi (CNAS) İktisat ve Güvenlik Programı Yöneticisi Emily Kilcrease ise Batı ülkeleriyle ticaretinin sonlandırılması durumunda Rusya'nın global pazarda satış fiyatlarını yükselterek dayanabileceğini düşünüyor.
Kilcrease, 'Enerji alanında uygulanacak yaptırımların Rusya'yı nasıl etkileyeceğini düşünmek lazım. Onlara sahiden ziyan verecek mi, tam olarak bilmiyoruz' diye konuştu.
Sorunlar Rusya ile sonlu kalmayabilir!
Son bir haftadır açıklanan yaptırımların halihazırda Rusya'da büyük bir tesiri oldu.
Moskova'da bu hafta iki büyük pay senedi endeksinde yüzde 20'den fazla düşüş yaşandı. Rus rublesinin dolara karşı yaşadığı düşüş ise Rusya'da halihazırda artmakta olan fiyatlarla çaba eden halkın ömür koşullarını önemli biçimde zorlaştırmaya başladı.
Capital İktisat isimli danışmanlık şirketi, uygulanan yaptırımların Rusya iktisadını bu yıl içinde yüzde 15 oranında küçültebileceğini varsayım ediyor.
Ancak uzmanlar, yaşanan zorlukların Rusya ile hudutlu olmadığını da söylüyor.
Yaptırımlar domino tesiri yaratır mı?
Küresel petrol fiyatlarında Şubat ayının başından bu yana yüzde 10 oranında artış yaşandı ve uzmanlar bir müddet bu düzeyde seyretmesini öngörüyor.
Aynı vakitte Ukrayna ve Rusya, dünyadaki toplam buğday ihracatının yüzde 30'unu, mısırın yüzde 19'unu, ayçiçeğin ise yüzde 80'ini karşılıyor. Bunun dünya ülkeleri üzerinde önemli tesiri olabileceği söz ediliyor.
Rusya ile yakın ekonomik bağları olan, Kazakistan üzere ülkeler de yaptırımlardan etkileniyor.
McGill Üniversitesi'nde Rus ve Sovyet tarihi profesörü olan Kristy İronside, 'Yaptırımların en büyük sorunu da bu, tek bir yeri etkilemiyorlar ve birçok yan tesirleri oluyor. Siyasetçilerin bunu çok düzgün düşünmesi gerekiyor' dedi.
Farklı görüşler var!
Rusya daha evvel de ekonomik izolasyon yaşadığı için yaptırımların Putin'in kararlarını nasıl etkileyeceği, müzakereleri nasıl etkileyeceği bilinmiyor.
Profesör İronside, 'Rusya'da halk hayli olağan bir ömür standardı sürdürmeye devam edebildiği ve emeklilik maaşlarını alabildiği sürece bir tesiri olur mu bilmiyorum' dedi.
Profesör Miller ise yaptırımların Ukrayna müzakerelerinde Putin'in duruşunu değiştirmekte başarılı olmayacağını düşünüyor.
Ancak Miller, yaptırımların Putin'i daha savunmasız bir hale getirebileceği görüşünde:
'Rusya'nın önümüzdeki birkaç yıl boyunca ekonomik görünümü elbette olumsuz etkilenecek. Böylelikle hükümetin memleketler arası savaş teşebbüsünün yanı sıra ülke içinde denetim sağlaması zorlaşabilir. Maksadımız de bu olmalı.'
Rusya'daki şirketlerin kayıpları artıyor!
Ziyaretçiler için gizlenmiş link,görmek için
Giriş yap veya üye ol.
Rusya’nın Ukrayna’ya yönelik saldırısını duyurduğu 24 Şubat’tan 2 Mart’a kadar, Rus şirketlerinin Londra’daki pay bedellerinde değerli kayıplar yaşandı.
Rus finans dalının amiral gemisi ve ülkenin en büyük bankası Sberbank’ın Londra borsasındaki payları yüzde 99 bedel kaybederek 2,5 dolardan 0,015 dolara gerilerken, ülkenin ikinci en büyük bankası VTB paylarının alım satım süreçleri durduruldu.
Enerji dalında ise Rusya’nın ana aktörlerinden ve dünyanın en büyük doğal gaz şirketi Gazprom’un payları 4,7 dolardan 0,051 dolara gerileyerek yüzde 99 kıymet kaybetti.
Rusya’nın en büyük petrol şirketi Rosneft’in payları de bu periyotta yüzde 65 bedel kaybederek 2,8 dolardan 1 dolara düşerken, Lukoil’in pay kıymeti yüzde 99, Gazprom Neft’in pay bedeli yüzde 38 düştü.
Hangi kesimler etkileniyor?
Gazprom’un akabinde ülkenin en büyük doğal gaz şirketi ve Batılı şirketlerle yürüttüğü sıvılaştırılmış doğal gaz (LNG) projeleriyle tanınan Novatek’in pay pahası 103 dolardan 0,6 dolara düşerek yüzde 99 geriledi.
Petrol şirketi Tatneft’in payları 29,15 dolardan 1,4 dolara düşerek yüzde 95 gerilerken, altın madenciliği şirketi Polyus’un pay pahası de 65 dolardan 3,2 dolara inerek yüzde 95’lik bir düşüş kaydetti.
Ülkede gücün yanı sıra perakendecilik kesimindeki şirketler de Rus iktisadına yönelik sert yaptırımlardan etkilendi.
Sberbank Avrupa'dan çekildi!
Rusya’nın en büyük perakende şirketlerinden Magnit’in payları yüzde 99’dan fazla kıymet kaybederek 9 dolardan 0,018 dolara düşerken, X5 Retail şirketinin payları de 10,6 dolardan 0,31 dolara gerileyerek yüzde 97 düştü.
Yaptırımlar nedeniyle Sberbank 2 Mart’ta Avrupa pazarından çekildiğini duyururken, çok sayıda Batılı güç şirketi de Gazprom’la yürütülen ortak projelerden çekildiklerini duyurmuştu.
Wall Street bankalarının gözü ucuz Rus şirket tahvillerinde
Ziyaretçiler için gizlenmiş link,görmek için
Giriş yap veya üye ol.
ABD ve müttefikleri Rusya’ya uygulanacak yaptırımları sıkılaştırarak yatırımcının Rus varlıklarına olan talebini boğarken Wall Street’in bir kısmı bu durumun yarattığı alım fırsatını kıymetlendirmekte gecikmediler.
Bloomberg'e konuşan kaynaklara nazaran ucuz kredi almakta uzmanlaşmış hedge fonlar alabildikleri kadar varlık satın almaya çalışırken Goldman Sachs ve JPMorgan da düşen Rus şirketlerinin tahvilleri almaya başladılar.
Stresli varlıklar üzerine yatırım yapmak Wall Street’in olağan süreçlerinden biri olarak görülüyor ama Rusya’nın Ukrayna’yı geniş kapsamlı işgali ışığında bu durum eşsiz riskler ortaya koyuyor.
Durum bu sefer farklı mı?
Uzmanlar, dünya başkanlarının kimi Rus şirketlerini cezalandırmanın yollarını ve ülkeyi global finans sisteminden izole etmenin yollarını aradıklarını ve bu yaptırımlara karşı gelenlerin potansiyel cezalarla karşılaşabileceğini belirtiyor.
'Yaptırımların tüm mantığı o şirketleri ve enstrümanlarını kimsenin dokunmak istemeyeceği hale getirmek” diyen eski Goldman Sachs Türev Piyasalar Uzmanı Athanassios Diplas, “Stresli durumlarda kaldıraç seçenekleriyle ilgili bir problemim yok lakin bu durum farklı” değerlendirmesinde bulundu.
Yaptırımlar hangi varlıkları içermiyor?
Kaynaklar Goldman Sachs’ın genelde Evraz Plc, Gazprom PJSC ve Russian Railways üzere şirketlerin iki yıl sonra vadesi dolacak şirket borçlarıyla ilgilendiği ve Rus devlet tahvili için teklif yaptığı belirtiliyor.
Bankalarca yapılan satın alımlar Wall Street’te uzun müddettir bulunan bir özelliğin altını bir defa daha çiziyor. Yatırım masaları değerinin altında ya da yanlış fiyatlanmış varlıklar bulmak için kurulmuştur ve bu masaların süreçleri bir varlığa yönelik bankalarının görüşünü yansıtmak zorunda değillerdir.
Rusya’ya açıklanan yaptırımların şimdi varlıklarla ilgili süreçleri büsbütün yasaklamadığı biliniyor.
Ruslar da Çin Bankalarına koştu
Ziyaretçiler için gizlenmiş link,görmek için
Giriş yap veya üye ol.
Rusya’nın Ukrayna’yı işgal etmesinin akabinde Rus iktisadı memleketler arası yaptırımlara maruz kalırken, Çin bankasında hesap açmak isteyen Rus şirketlerinin sayısı süratle arttı.
Bir Çin kamu bankasının Moskova şubesinde çalışan ve bankanın faaliyetleri hakkında direkt bilgi sahibi bir kaynak, “Geçtiğimiz günlerde yeni hesap açtırmak isteyen 200-300 şirket bizimle temas kurdu” dedi.
Kaynak basına konuşma yetkisi olmadığı için isminin ve bankanın açıklanmamasını istedi.
Yuan ile süreçlerin artması bekleniyor
Rus şirketlerin Çin bankalarında hesap açtırmaya yönelik talebinin ne kadar yaygın olduğu şimdi kesin olarak bilinmiyor olsa da, kaynak hesap açtırmak isteyen birçok şirketin Çin ile iş yaptığını ve bu firmaların yuan ile daha fazla süreç yapmasının beklendiğini tabir etti.
Rusya 24 Şubat’ta özel operasyon ismini verdiği bir askeri harekatla Ukrayna’yı işgal etmiş ve bu adım Batılı ülkelerin ülkeye sert yaptırımlar başlatmasına neden olmuştu.
Batılı ülkeler yaptırımlarla Rus iktisadının global finans sistemiyle bağlarına hasar verirken yaptırımlar nedeniyle memleketler arası şirketler Rusya’daki faaliyetlerinin çerçevesini daraltmak, durdurmak yahut ülkeden çıkmak zorunda kaldı.
Moskova’da faaliyet gösteren Çin bankaları ortasında Industrial & Commercial Bank of China, Agricultural Bank of China, Bank of China ve China Construction Bank bulunuyor.
China Construction Bank, Reuters’ın sorularına karşılık vermeyeceğini bildirdi. Öbür üç banka sorulara karşılık vermedi.