PARAGRAF
1 Anlatım Birimi Olarak Paragraf
Bir düşünceyi belli başlı us civarda destekleyen tümce ya da cümleler topluluğuna paragraf denir Paragrafı oluşturan cümleler birbirleriyle bağlantılıdır; bu temas paragrafta manâ bütünlüğünü oluşturur Paragraf tek bir cümleden oluşabileceği gibi ansızın artı cümlelerden de oluşabilir Bir akıl bir cümleyle anlatılabileceği gibi, aniden fazla cümlelerle de anlatılabilir Ama düşüncesiz cümlelerle doldurulan paragraf okuyucuyu sıkar, yazının etki gücünü azaltır Paragraf bir yazıda akıl birimidir Sözcükte sesler, cümlede sözcükler, paragrafta cümleler ve metinde de paragraflar dil birliği birimidir Metinde sözcükler belirli kurallara tarafından birleşerek cümleleri, cümleler de paragrafları oluşturur
2 Paragrafta Yapı
Yapı bakımından bir paragrafta üç birim bulunur Bunlar giriş cümlesi, gelişme bölümü ve sonuç cümlesidir
Bir metinde söylenmesi gerekenler paragrafta söylenir Gereğinden az veya pozitif söylenenler paragrafın yapısını etkiler Paragrafta birbiriyle benzer, ilgili cümlelere yer verilir Paragrafın ilk cümlesi giriş cümlesidir Giriş cümlesi alaka çekecek, merak uyandıracak şekilde düzenlenir
İyi düzenlenmiş bir paragrafta bir cümle zeka çıkartılamaz Çıkartılan tümce kasıt kaybına niçin olur
3 Paragrafın Boyutu
Paragrafın boyutu anlatılan, tanıtılan, bildirilen konunun yer zaman ve kişilerle ilgi derecesine kadar belirlenir Anlatıcının, anlattığı yer ve objeyle ilişkisi paragrafın uzun ya da kısa olmasını belirler Iletişim biçimi; iletinin (mesajın) niteliği; alıcının, göndericinin durumu ve ileti kanalının durumu paragrafın boyutunu etkiler Tek cümleden oluşan paragraflar olduğu gibi pat diye artı cümleden oluşan paragraflar da vardır Yalnız girift konularla ilgili düşüncelerin bir paragrafta toplanması güçtür Bu cins metinlerde daha çok paragraflara yer verilebilir
4 Paragrafta Anlam Ve Belli Başlı Hafıza
Bir metinde yazarın okuyucuya saptamak istediği temel düşünceye belli başlı hafıza denir Diğer bir söyleyişle esas akıl paragrafta iletilmek istenen iletinin en kısa ve açık ifadesidir Paragrafta asıl düşünceyi destekleyen onu ifade eden öteki düşüncelere de tezgâhtar zihin denir Paragraftaki asistan fikirler ana us etrafında, onu değişik yönlerden destekleyen, tamamlayan, ifade eden ve onun doğruluğunu, yanlışlığını kanıtlayan tümce ve açıklama kalıplarıdır Paragraftaki ana akıl öteki paragraflardaki ana düşüncelerle bağlanır Bu bağlantılarla metnin bütünlüğü sağlanır Paragrafta metnin tamamı dikkate alınarak ne, kim, nerede ne zaman, nasıl, ne değin gibi soruların cevabı olacak şekilde iletiyi gösteren düşüncelere yer verilir
5 Paragraf Çeşitleri
Paragraflar açıklama edilecek konuya göre öyküleme, inceleme, tanıtma, izah etme, anlatma, betimleme, açıklama, ağız dalaşı, söyleşme vb anlatım türlerinden biriyle oluşturulur Paragraflar konu ve anlatımlarına tarafından çözümleme paragrafı, olay paragrafı, hafıza paragrafı, fantastik paragraf vb olarak adlandırılır
Belli Başlı Paragraf Çeşitleri Şunlardır:
a Durum Paragrafı: Anlatılması, açıklanması istenen bir durum ele alınır Paragrafın yapısı olayın oluş sırasına tarafından, kişimekân ilişkisine ya da anlatıcının anlatılan ya da nakledilen olayla ilişkisine tarafından değişir Durum üstünde yoğunlaşılır ve olayın en çok göze çarpan yönleri ve heyecan verici yanları anlatılır Olayın anlatımında anlatılmayan kısımlar sezdirilecek tarzda cümleler kullanılır
b Tahlil Paragrafı: Bir düşüncenin incelenerek çözümlemesinin yapıldığı paragraflardır Bu cins paragraflarda paragrafın konusu olan kişinin görünüşünden, konuşmasından davranışlarından söz eden cümlelere yer verilir Bir düşünceyi çözümleyen paragraflarda düşünceyi yaratıcı, destekleyen, geliştiren ögeler üstünde durulur
c Hafıza (Düşünce) Paragrafı: Herhangi bir konuda bilgi vermek, bir düşünceyi göstermek nedeniyle yazılan öğretici metinlerde bulunur
ç Tanım (Tanım) Paragrafı: Bir olayı veya bir varlığı canlandırmak nedeniyle yazılan paragraflardır Tarif paragrafında betimlenecek birey, yer ve görünüşün benzerlerinden ayıran özellikleri üzerinde durulur Tasvir paragrafında betimlenecek varlığın niteliğine tarafından paragrafın dili değişir
d Yorumlama Paragrafı: Herhangi bir konunun, kavramın, nesnenin kullanımını, değerini açıklamak için yazılan paragrafa izah etme paragrafı denir Tanımlama yapılırken basit olandan karışık olana dürüst gidilir Yerine kadar açıklanacak konunun herkesçe bilinen ya da bilinmesi gereken yönü belirtilir Açık, anlaşılır bir dil kullanılır
e Düşsel (Şahane) Paragraf: Çağrışıma tabi iyice herzamanki ve alışılmış dışı hayal gücüne dayanılarak oluşturulan paragraflardır
f Mizahi Paragraf: Espri (gülmece) yazılarında okuyucuyu gülmeye ve alaycı bir görünüm açısıyla düşünmeye yönelten paragraflardır
6 Paragrafta Düşünceyi Geliştirme Yolları
Bir metnin giriş, gelişme ve sonuç bölümlerinden meydana geldiğini biliyorsunuz Bir metinde antre paragrafı, konunun ne olduğunun ortaya konulduğu bölümdür Burada ele alınan konu, tartışılacak sorun ortaya konur Bir bakıma bu birim tanıtma paragrafıdır Giriş paragrafında ortaya atılan görüşler metnin öteki paragraflarında (gelişme bölümünde) örneklerle, karşılaştırmalarla ve açıklamalarla anlaşılması mümkün hâle getirilir Antre paragrafındaki düşünceler kanıtlanır Netice paragrafında da anlatılanlardan bir sonuca varılır Metnin gelişme bölümü bir paragraf olabileceği gibi ele alınan konunun boyutuna tarafından pat diye pozitif paragraftan da oluşabilir Metinde geliştirme paragraflarda ileri sürülen düşüncelerin birbirine bağlanmasıyla sağlanır Paragraflar arası düşünceler âdeta bir zincirin halkaları gibi birbirine bağlanır ve metinde mantıklı bir bütünlük kurulur Metnin geliştirilmesinde örnekleme, verilerden yararlanma, konuyla ilgili kanıtlar görüş gibi değişik yöntemlere başvurulur Bu yöntemlerin tümü bir arada kullanılmaz Anlatılacak konunun özelliğine yerinde olan bir yöntem seçilir
7 Metin Ve Paragraf
Bir metin duygu fikir ve isteklerin iletilmesinde kullanılan bir iletişim aracıdır Paragraflar ise bu irtibat aracının bir daha alçak birimidir Paragraflarda ele alınan hafıza ve fikirler metni oluşturur Metinlerde okuyucuyu bilgilendirmeye, onu coşturmaya ya da hüzünlendirmeye yarayan hususlar yer alabilir *
1 Anlatım Birimi Olarak Paragraf
Bir düşünceyi belli başlı us civarda destekleyen tümce ya da cümleler topluluğuna paragraf denir Paragrafı oluşturan cümleler birbirleriyle bağlantılıdır; bu temas paragrafta manâ bütünlüğünü oluşturur Paragraf tek bir cümleden oluşabileceği gibi ansızın artı cümlelerden de oluşabilir Bir akıl bir cümleyle anlatılabileceği gibi, aniden fazla cümlelerle de anlatılabilir Ama düşüncesiz cümlelerle doldurulan paragraf okuyucuyu sıkar, yazının etki gücünü azaltır Paragraf bir yazıda akıl birimidir Sözcükte sesler, cümlede sözcükler, paragrafta cümleler ve metinde de paragraflar dil birliği birimidir Metinde sözcükler belirli kurallara tarafından birleşerek cümleleri, cümleler de paragrafları oluşturur
2 Paragrafta Yapı
Yapı bakımından bir paragrafta üç birim bulunur Bunlar giriş cümlesi, gelişme bölümü ve sonuç cümlesidir
Bir metinde söylenmesi gerekenler paragrafta söylenir Gereğinden az veya pozitif söylenenler paragrafın yapısını etkiler Paragrafta birbiriyle benzer, ilgili cümlelere yer verilir Paragrafın ilk cümlesi giriş cümlesidir Giriş cümlesi alaka çekecek, merak uyandıracak şekilde düzenlenir
İyi düzenlenmiş bir paragrafta bir cümle zeka çıkartılamaz Çıkartılan tümce kasıt kaybına niçin olur
3 Paragrafın Boyutu
Paragrafın boyutu anlatılan, tanıtılan, bildirilen konunun yer zaman ve kişilerle ilgi derecesine kadar belirlenir Anlatıcının, anlattığı yer ve objeyle ilişkisi paragrafın uzun ya da kısa olmasını belirler Iletişim biçimi; iletinin (mesajın) niteliği; alıcının, göndericinin durumu ve ileti kanalının durumu paragrafın boyutunu etkiler Tek cümleden oluşan paragraflar olduğu gibi pat diye artı cümleden oluşan paragraflar da vardır Yalnız girift konularla ilgili düşüncelerin bir paragrafta toplanması güçtür Bu cins metinlerde daha çok paragraflara yer verilebilir
4 Paragrafta Anlam Ve Belli Başlı Hafıza
Bir metinde yazarın okuyucuya saptamak istediği temel düşünceye belli başlı hafıza denir Diğer bir söyleyişle esas akıl paragrafta iletilmek istenen iletinin en kısa ve açık ifadesidir Paragrafta asıl düşünceyi destekleyen onu ifade eden öteki düşüncelere de tezgâhtar zihin denir Paragraftaki asistan fikirler ana us etrafında, onu değişik yönlerden destekleyen, tamamlayan, ifade eden ve onun doğruluğunu, yanlışlığını kanıtlayan tümce ve açıklama kalıplarıdır Paragraftaki ana akıl öteki paragraflardaki ana düşüncelerle bağlanır Bu bağlantılarla metnin bütünlüğü sağlanır Paragrafta metnin tamamı dikkate alınarak ne, kim, nerede ne zaman, nasıl, ne değin gibi soruların cevabı olacak şekilde iletiyi gösteren düşüncelere yer verilir
5 Paragraf Çeşitleri
Paragraflar açıklama edilecek konuya göre öyküleme, inceleme, tanıtma, izah etme, anlatma, betimleme, açıklama, ağız dalaşı, söyleşme vb anlatım türlerinden biriyle oluşturulur Paragraflar konu ve anlatımlarına tarafından çözümleme paragrafı, olay paragrafı, hafıza paragrafı, fantastik paragraf vb olarak adlandırılır
Belli Başlı Paragraf Çeşitleri Şunlardır:
a Durum Paragrafı: Anlatılması, açıklanması istenen bir durum ele alınır Paragrafın yapısı olayın oluş sırasına tarafından, kişimekân ilişkisine ya da anlatıcının anlatılan ya da nakledilen olayla ilişkisine tarafından değişir Durum üstünde yoğunlaşılır ve olayın en çok göze çarpan yönleri ve heyecan verici yanları anlatılır Olayın anlatımında anlatılmayan kısımlar sezdirilecek tarzda cümleler kullanılır
b Tahlil Paragrafı: Bir düşüncenin incelenerek çözümlemesinin yapıldığı paragraflardır Bu cins paragraflarda paragrafın konusu olan kişinin görünüşünden, konuşmasından davranışlarından söz eden cümlelere yer verilir Bir düşünceyi çözümleyen paragraflarda düşünceyi yaratıcı, destekleyen, geliştiren ögeler üstünde durulur
c Hafıza (Düşünce) Paragrafı: Herhangi bir konuda bilgi vermek, bir düşünceyi göstermek nedeniyle yazılan öğretici metinlerde bulunur
ç Tanım (Tanım) Paragrafı: Bir olayı veya bir varlığı canlandırmak nedeniyle yazılan paragraflardır Tarif paragrafında betimlenecek birey, yer ve görünüşün benzerlerinden ayıran özellikleri üzerinde durulur Tasvir paragrafında betimlenecek varlığın niteliğine tarafından paragrafın dili değişir
d Yorumlama Paragrafı: Herhangi bir konunun, kavramın, nesnenin kullanımını, değerini açıklamak için yazılan paragrafa izah etme paragrafı denir Tanımlama yapılırken basit olandan karışık olana dürüst gidilir Yerine kadar açıklanacak konunun herkesçe bilinen ya da bilinmesi gereken yönü belirtilir Açık, anlaşılır bir dil kullanılır
e Düşsel (Şahane) Paragraf: Çağrışıma tabi iyice herzamanki ve alışılmış dışı hayal gücüne dayanılarak oluşturulan paragraflardır
f Mizahi Paragraf: Espri (gülmece) yazılarında okuyucuyu gülmeye ve alaycı bir görünüm açısıyla düşünmeye yönelten paragraflardır
6 Paragrafta Düşünceyi Geliştirme Yolları
Bir metnin giriş, gelişme ve sonuç bölümlerinden meydana geldiğini biliyorsunuz Bir metinde antre paragrafı, konunun ne olduğunun ortaya konulduğu bölümdür Burada ele alınan konu, tartışılacak sorun ortaya konur Bir bakıma bu birim tanıtma paragrafıdır Giriş paragrafında ortaya atılan görüşler metnin öteki paragraflarında (gelişme bölümünde) örneklerle, karşılaştırmalarla ve açıklamalarla anlaşılması mümkün hâle getirilir Antre paragrafındaki düşünceler kanıtlanır Netice paragrafında da anlatılanlardan bir sonuca varılır Metnin gelişme bölümü bir paragraf olabileceği gibi ele alınan konunun boyutuna tarafından pat diye pozitif paragraftan da oluşabilir Metinde geliştirme paragraflarda ileri sürülen düşüncelerin birbirine bağlanmasıyla sağlanır Paragraflar arası düşünceler âdeta bir zincirin halkaları gibi birbirine bağlanır ve metinde mantıklı bir bütünlük kurulur Metnin geliştirilmesinde örnekleme, verilerden yararlanma, konuyla ilgili kanıtlar görüş gibi değişik yöntemlere başvurulur Bu yöntemlerin tümü bir arada kullanılmaz Anlatılacak konunun özelliğine yerinde olan bir yöntem seçilir
7 Metin Ve Paragraf
Bir metin duygu fikir ve isteklerin iletilmesinde kullanılan bir iletişim aracıdır Paragraflar ise bu irtibat aracının bir daha alçak birimidir Paragraflarda ele alınan hafıza ve fikirler metni oluşturur Metinlerde okuyucuyu bilgilendirmeye, onu coşturmaya ya da hüzünlendirmeye yarayan hususlar yer alabilir *