seri ve paralel iletişim hakkında bilgi
DOĞRU AKIM DEVRELERİ
Seri devre: Seri devrede akımın gidebileceği yalnızca bir yol vardır;akım kaynağın bir ucundan cıkarParalel ve seri bağlanmış elektrik devreleri Nasıl Yapılır? Paralel ve seri bağlantıyukten (cıktıdan) gecerek kaynağın obur ucuna doner Metal iletkenli bir devrede bu akım kaynağın negatif kutbundan pozitif kutbuna doğru cok yavaş elektron akışından oluşur Bazı yarı iletkenli aygıtlarda orneğin transistorlerde ve yarı iletken diotlarda artı yuklerde karşıt yonde hareket eder Bu “geleneksel diye adlandırılan ve artıda eksiye doğru aktığı varsayılan akımla cakışır
En basit doğru akım devrelerinden biri olan el feneri seri devreye ornek verilebilir Boyle bir anlatmak icin devre bileşenlerinin fiziksel gorunuşlerini benzer cizimlerin yer aldığı resimsel bir şekil kullanılabilir Elektrikcilerin ve teknisyenlerin yeğledikleri bir yontemde bağlantılı simgelerden oluşan bir cizim kullanmaktır;boyle bir cizimdeParalel ve seri bağlanmış elektrik devreleri Nasıl Yapılır? Paralel ve seri bağlantı her simgeParalel ve seri bağlanmış elektrik devreleri Nasıl Yapılır? Paralel ve seri bağlantı bir elektriksel bileşeni temsil eder
El fenerinde elektrik kaynağıParalel ve seri bağlanmış elektrik devreleri Nasıl Yapılır? Paralel ve seri bağlantı her birinin emk ’sı 1Paralel ve seri bağlanmış elektrik devreleri Nasıl Yapılır? Paralel ve seri bağlantı5 Volt olan ve devreye 3 Volt sağlayan seri bağlanmış iki kuru pildir3 Voltluk bir ampul devrenin cıktısını oluşturur ve kaynak ile cıktı (yuk) arasına surgulu bir anahtar bağlanır Bu durumda icine kuru pillerin konulduğu tup bicimindeki metal govde iletim yolunu oluşturur Anahtar acıkkenParalel ve seri bağlanmış elektrik devreleri Nasıl Yapılır? Paralel ve seri bağlantıakım gecmediği icin ampul yanmaz Ancak anahtar kapalı iken devre tamamlanır ve devreden akım gecerek ampulu yakar Akım ampulun flamanını ısıtarak akkor haline getirir;bu durumda ampul ısının yanı sıra ışıkta yayar
Boyle bir devreden gecen akımParalel ve seri bağlanmış elektrik devreleri Nasıl Yapılır? Paralel ve seri bağlantıampulle seri bağlanmış bir ampermetre ile olculurse kızgın flamanın direnci om yasası ile hesaplanabilir Bu yasa doğru akım elektrik devresindeki uc nicelik arasında bağıntı kuran bir denklemdir Bu denklemde voltaj(gerilim) V ileParalel ve seri bağlanmış elektrik devreleri Nasıl Yapılır? Paralel ve seri bağlantıakım şiddeti I ile direnc R ile gosterilirse buna gore Om yasası birbiri ile eş değerli olan 3 bicimde yazılabilir:
V I*R R VI I VR
Orneğin el fenerinin 3Vluk kaynakktan aldığı akım 01 A ise ampulun R direnci 30W olur Voltaj iki pile bağlanmış bir voltmetre ile olculebilir Ampulun direnci ampule bir ohmmetre bağlanarak anahtar acıkken olculebilirSoğuk direnc denilen bu değer 30W mun cok altında bulunur Cunku flaman yuksek bir sıcaklığa ulaştığında direnc onemli olcude artar
Sık rastlanan bir başka seri devre orneğide yılbaşı ağaclarını suslemede kullanılan kucuk ampuller bağlanan ışık telidir Boyle duzenlemenin sakıncası bir ampul sonerse elektriksel yolun kopması ve butun ışıkların sonmesidirDaha iyi bir duzenleme sonduğu zaman kısa devre oluşturan yani akıma direnci sıfır olan ampuller kullanılmasıdır Bu ampullerden biri sonerse diğeri yanmayı surdurur Kirchhoff yasası nedeniyle kalan ampullerin tumunde daha cok voltaj vardır ve devreden daha cok akım gecer Cunku Kirchhoff yasasına gore tamamlanmış bir devredeki voltaj duşuşlerinin toplamı uygulanan emk ya eşit olmak zorundadır Seri bağlanmış bir devreye Ohm yasası uygulandığında butun seri direnclerin toplam direnci R dir Boyle bir devrede tuketilen toplam guc ampullerin her birinde harcanan ayrı ayrı guclerin toplamıdır
Paralel devre: Paralel bağlanmış bir devrenin ayırıcı ozelliğiParalel ve seri bağlanmış elektrik devreleri Nasıl Yapılır? Paralel ve seri bağlantıbutun cıktıların (ya da yuklerin) kaynakla aynı voltajda ve birbirinden bağımsız olarak calışmasıdır Yani cıktıların biri devreden cıkarılırsa oburleri bundan etkilenmez Otomobillerde kullanılan elektrik sistemiParalel ve seri bağlanmış elektrik devreleri Nasıl Yapılır? Paralel ve seri bağlantıDA Paralel devresine ornek verilebilir; bu sistemde akunun sağladığı 12 V ’luk voltaj aynı anda ateşleme sistemine farlara park lambalarına radyoya ve klimaya elektrik enerjisi sağlar
Paralel bir sisteme başka bir yuk (cıktı) eklenirse akım icin yeni bir yol oluşturur Ve bu nedenle kaynaktan gelen toplam akım artar Bu Kirchhoff ’un akım yasasının bir uygulamasıdır; soz konusu yasaya gore herhangi bir noktadan devreye giren akımların toplamı o noktadan cıkan akımların toplamına eşittir Başka bir direnc Paralel bağlandığında paralel devrenin birleşik direnci belirgin bicimde azalır Seri devrede olduğu gibi paralel devrede de toplam guc ayrı ayrı guclerin toplamından oluşur
Otomobilin elektrik sistemi gibi doğru akımlı bir Paralel devredeParalel ve seri bağlanmış elektrik devreleri Nasıl Yapılır? Paralel ve seri bağlantı butun rezistorler ya da yuklerParalel ve seri bağlanmış elektrik devreleri Nasıl Yapılır? Paralel ve seri bağlantı parelel dallarla ortak bir guc kaynağına bağlanır Her yuk aynı voltajdadır; ama direncine bağlı olarak farklı miktarda akım ceker
SeriParalel Devre: Seriparalel devrelerParalel ve seri bağlanmış elektrik devreleri Nasıl Yapılır? Paralel ve seri bağlantı bazı bileşenlerin birbirleriyle paralel bağlandığıParalel ve seri bağlanmış elektrik devreleri Nasıl Yapılır? Paralel ve seri bağlantı paralel birleşimlerinse başak bileşenlerle seri halde bulunduğu devreler olarak tanımlanabilir Kaynağa seri bağlanmış bir anahtar ve bir sigorta ya da devre kesici ile paralel bağlanmış bir cok bileşen boyle bir devre oluşturur
Karmaşık Devreler: Yalnızca seri ya da sadece paralel bileşimlerden oluşan bolumlere ayrılabilen bir devreye “Karmaşık Devre denir Bir direncin olculmesinde kullanılan Wheatstone koprusu adındaki devre buna iyi bir ornektir Bu devreParalel ve seri bağlanmış elektrik devreleri Nasıl Yapılır? Paralel ve seri bağlantı temel olarak bir karenin dort kenarını oluşturanParalel ve seri bağlanmış elektrik devreleri Nasıl Yapılır? Paralel ve seri bağlantı birbirine bağlanmış dort rezistorden oluşur Capraz koşelerin ikisine bir voltaj kaynağı obur ikisine ise belli bir direnci olduğu bilinen bir galvanometre bağlanır Ancak kopru devresi dengede olduğunda galvanometreden hic akım gecmediğinde devre seri paralel bileşimidir Toplam direnci bulmak amacıyla boyle bir devreyi cozumlemek icin ozel teknikler gereklidir
Otomobilin ateşleme sisteminde ya da fotoğraf makinesinin fotoflaşında olduğu gibi doğru akım devrelerine induklecler ve kondansator bağlanabilir Boyle uygulamalarda onemli olan gecici tepkidir; cunku doğru akım bakımından bir kondansator (surekli durum koşullarında) acık devre demektir ve bir induklec icinden gecen akım değişken olmadıkca hicbir etki gostermez Ama induktans ve kapasitansın etkileri dalgalı akım devrelerinde cok daha onemlidir Cunku dalgalı akımda voltaj ve akım surekli değişmektedir
Bir uretecin iki ucu iletken bir telle birleştirilipParalel ve seri bağlanmış elektrik devreleri Nasıl Yapılır? Paralel ve seri bağlantıduzeneğe bir lamba yerleştirilirseParalel ve seri bağlanmış elektrik devreleri Nasıl Yapılır? Paralel ve seri bağlantıuretecin negatif () kutbundan cıkan elektronlar pozitif (+) kutba giderler Kurulan bu duzenek bir elektrik devresi denir
lamba
anahtar
uretec
DOĞRU AKIM DEVRELERİ
Seri devre: Seri devrede akımın gidebileceği yalnızca bir yol vardır;akım kaynağın bir ucundan cıkarParalel ve seri bağlanmış elektrik devreleri Nasıl Yapılır? Paralel ve seri bağlantıyukten (cıktıdan) gecerek kaynağın obur ucuna doner Metal iletkenli bir devrede bu akım kaynağın negatif kutbundan pozitif kutbuna doğru cok yavaş elektron akışından oluşur Bazı yarı iletkenli aygıtlarda orneğin transistorlerde ve yarı iletken diotlarda artı yuklerde karşıt yonde hareket eder Bu “geleneksel diye adlandırılan ve artıda eksiye doğru aktığı varsayılan akımla cakışır
En basit doğru akım devrelerinden biri olan el feneri seri devreye ornek verilebilir Boyle bir anlatmak icin devre bileşenlerinin fiziksel gorunuşlerini benzer cizimlerin yer aldığı resimsel bir şekil kullanılabilir Elektrikcilerin ve teknisyenlerin yeğledikleri bir yontemde bağlantılı simgelerden oluşan bir cizim kullanmaktır;boyle bir cizimdeParalel ve seri bağlanmış elektrik devreleri Nasıl Yapılır? Paralel ve seri bağlantı her simgeParalel ve seri bağlanmış elektrik devreleri Nasıl Yapılır? Paralel ve seri bağlantı bir elektriksel bileşeni temsil eder
El fenerinde elektrik kaynağıParalel ve seri bağlanmış elektrik devreleri Nasıl Yapılır? Paralel ve seri bağlantı her birinin emk ’sı 1Paralel ve seri bağlanmış elektrik devreleri Nasıl Yapılır? Paralel ve seri bağlantı5 Volt olan ve devreye 3 Volt sağlayan seri bağlanmış iki kuru pildir3 Voltluk bir ampul devrenin cıktısını oluşturur ve kaynak ile cıktı (yuk) arasına surgulu bir anahtar bağlanır Bu durumda icine kuru pillerin konulduğu tup bicimindeki metal govde iletim yolunu oluşturur Anahtar acıkkenParalel ve seri bağlanmış elektrik devreleri Nasıl Yapılır? Paralel ve seri bağlantıakım gecmediği icin ampul yanmaz Ancak anahtar kapalı iken devre tamamlanır ve devreden akım gecerek ampulu yakar Akım ampulun flamanını ısıtarak akkor haline getirir;bu durumda ampul ısının yanı sıra ışıkta yayar
Boyle bir devreden gecen akımParalel ve seri bağlanmış elektrik devreleri Nasıl Yapılır? Paralel ve seri bağlantıampulle seri bağlanmış bir ampermetre ile olculurse kızgın flamanın direnci om yasası ile hesaplanabilir Bu yasa doğru akım elektrik devresindeki uc nicelik arasında bağıntı kuran bir denklemdir Bu denklemde voltaj(gerilim) V ileParalel ve seri bağlanmış elektrik devreleri Nasıl Yapılır? Paralel ve seri bağlantıakım şiddeti I ile direnc R ile gosterilirse buna gore Om yasası birbiri ile eş değerli olan 3 bicimde yazılabilir:
V I*R R VI I VR
Orneğin el fenerinin 3Vluk kaynakktan aldığı akım 01 A ise ampulun R direnci 30W olur Voltaj iki pile bağlanmış bir voltmetre ile olculebilir Ampulun direnci ampule bir ohmmetre bağlanarak anahtar acıkken olculebilirSoğuk direnc denilen bu değer 30W mun cok altında bulunur Cunku flaman yuksek bir sıcaklığa ulaştığında direnc onemli olcude artar
Sık rastlanan bir başka seri devre orneğide yılbaşı ağaclarını suslemede kullanılan kucuk ampuller bağlanan ışık telidir Boyle duzenlemenin sakıncası bir ampul sonerse elektriksel yolun kopması ve butun ışıkların sonmesidirDaha iyi bir duzenleme sonduğu zaman kısa devre oluşturan yani akıma direnci sıfır olan ampuller kullanılmasıdır Bu ampullerden biri sonerse diğeri yanmayı surdurur Kirchhoff yasası nedeniyle kalan ampullerin tumunde daha cok voltaj vardır ve devreden daha cok akım gecer Cunku Kirchhoff yasasına gore tamamlanmış bir devredeki voltaj duşuşlerinin toplamı uygulanan emk ya eşit olmak zorundadır Seri bağlanmış bir devreye Ohm yasası uygulandığında butun seri direnclerin toplam direnci R dir Boyle bir devrede tuketilen toplam guc ampullerin her birinde harcanan ayrı ayrı guclerin toplamıdır
Paralel devre: Paralel bağlanmış bir devrenin ayırıcı ozelliğiParalel ve seri bağlanmış elektrik devreleri Nasıl Yapılır? Paralel ve seri bağlantıbutun cıktıların (ya da yuklerin) kaynakla aynı voltajda ve birbirinden bağımsız olarak calışmasıdır Yani cıktıların biri devreden cıkarılırsa oburleri bundan etkilenmez Otomobillerde kullanılan elektrik sistemiParalel ve seri bağlanmış elektrik devreleri Nasıl Yapılır? Paralel ve seri bağlantıDA Paralel devresine ornek verilebilir; bu sistemde akunun sağladığı 12 V ’luk voltaj aynı anda ateşleme sistemine farlara park lambalarına radyoya ve klimaya elektrik enerjisi sağlar
Paralel bir sisteme başka bir yuk (cıktı) eklenirse akım icin yeni bir yol oluşturur Ve bu nedenle kaynaktan gelen toplam akım artar Bu Kirchhoff ’un akım yasasının bir uygulamasıdır; soz konusu yasaya gore herhangi bir noktadan devreye giren akımların toplamı o noktadan cıkan akımların toplamına eşittir Başka bir direnc Paralel bağlandığında paralel devrenin birleşik direnci belirgin bicimde azalır Seri devrede olduğu gibi paralel devrede de toplam guc ayrı ayrı guclerin toplamından oluşur
Otomobilin elektrik sistemi gibi doğru akımlı bir Paralel devredeParalel ve seri bağlanmış elektrik devreleri Nasıl Yapılır? Paralel ve seri bağlantı butun rezistorler ya da yuklerParalel ve seri bağlanmış elektrik devreleri Nasıl Yapılır? Paralel ve seri bağlantı parelel dallarla ortak bir guc kaynağına bağlanır Her yuk aynı voltajdadır; ama direncine bağlı olarak farklı miktarda akım ceker
SeriParalel Devre: Seriparalel devrelerParalel ve seri bağlanmış elektrik devreleri Nasıl Yapılır? Paralel ve seri bağlantı bazı bileşenlerin birbirleriyle paralel bağlandığıParalel ve seri bağlanmış elektrik devreleri Nasıl Yapılır? Paralel ve seri bağlantı paralel birleşimlerinse başak bileşenlerle seri halde bulunduğu devreler olarak tanımlanabilir Kaynağa seri bağlanmış bir anahtar ve bir sigorta ya da devre kesici ile paralel bağlanmış bir cok bileşen boyle bir devre oluşturur
Karmaşık Devreler: Yalnızca seri ya da sadece paralel bileşimlerden oluşan bolumlere ayrılabilen bir devreye “Karmaşık Devre denir Bir direncin olculmesinde kullanılan Wheatstone koprusu adındaki devre buna iyi bir ornektir Bu devreParalel ve seri bağlanmış elektrik devreleri Nasıl Yapılır? Paralel ve seri bağlantı temel olarak bir karenin dort kenarını oluşturanParalel ve seri bağlanmış elektrik devreleri Nasıl Yapılır? Paralel ve seri bağlantı birbirine bağlanmış dort rezistorden oluşur Capraz koşelerin ikisine bir voltaj kaynağı obur ikisine ise belli bir direnci olduğu bilinen bir galvanometre bağlanır Ancak kopru devresi dengede olduğunda galvanometreden hic akım gecmediğinde devre seri paralel bileşimidir Toplam direnci bulmak amacıyla boyle bir devreyi cozumlemek icin ozel teknikler gereklidir
Otomobilin ateşleme sisteminde ya da fotoğraf makinesinin fotoflaşında olduğu gibi doğru akım devrelerine induklecler ve kondansator bağlanabilir Boyle uygulamalarda onemli olan gecici tepkidir; cunku doğru akım bakımından bir kondansator (surekli durum koşullarında) acık devre demektir ve bir induklec icinden gecen akım değişken olmadıkca hicbir etki gostermez Ama induktans ve kapasitansın etkileri dalgalı akım devrelerinde cok daha onemlidir Cunku dalgalı akımda voltaj ve akım surekli değişmektedir
Bir uretecin iki ucu iletken bir telle birleştirilipParalel ve seri bağlanmış elektrik devreleri Nasıl Yapılır? Paralel ve seri bağlantıduzeneğe bir lamba yerleştirilirseParalel ve seri bağlanmış elektrik devreleri Nasıl Yapılır? Paralel ve seri bağlantıuretecin negatif () kutbundan cıkan elektronlar pozitif (+) kutba giderler Kurulan bu duzenek bir elektrik devresi denir
lamba
anahtar
uretec