Paranoid Kişilik Bozukluğu Nedir?

Halk arasında “Paranoya” olarak bilinen Paranoid Kişilik Bozukluğu, diğer ruhsal hastalıklar arasında biraz farklıdır. Bizler de paranoid kişilik bozukluğu nedir?, paranoid şizofreni belirtileri, paranoid belirtileri nelerdir?, paranoid çeşitleri nelerdir?, paranoid eğilim nedir?, paranoid miyim?, paranoid tedavisi nedir?, paranoid hezeyan nedir?, paranoid kişilik bozukluğu olan biriyle yaşamak, paranoid kişilik bozukluğu neden olur?, paranoid şizofreni ilaçları, paranoid üslup ne demek? sorularının cevaplarını sizler için araştırdık

Halk arasında “Paranoya” olarak bilinen Paranoid Kişilik Bozukluğu, diğer ruhsal hastalıklar arasında biraz farklıdır. Çünkü paranoyası olan insanın savunma mekanizması aşırı derecede gelişmiştir ve bu rahatsızlığın tanısını koyma işlemi zordur. Paranoya, kişinin içinde olmayan bir durumun şüphesini geliştirmesi ve bunu mantıksal çerçeve içerisinde çevresine gösterme çabasıdır. Birçok farklı sebeple, kişi içinden çıkamadığı büyük bir şüphe çukuruna düşer ve bu şüphelere inanmaya başlar. Çevresindeki insanlar eğer çok keskin kanıtlar yoksa, kişilerin paranoya yaptığını kolay kolay anlayamaz. Örneğin; Paranoid Kişilik Bozukluğu olan bir hasta, birinin onu takip ettiği şüphesine düştüyse ve bunu paranoya haline getirdiyse, anlatma şekli çoğu zaman o kadar mantıklı olur ki çevresindekiler de onu birinin takip ettiğine inanır. Üzerine gidilmediği ve tedavi için çalışılmadığı takdirde Paranoid Kişilik Bozukluğu ciddi sonuçlara yol açabilir.
Çevresindeki insanların ona küçültücü ve tehditkar davrandığına inanan ve bu paranoyaları günlük yaşamını doğrudan etkilemeye başlayan insanlar; Paranoid Kişilik Bozukluğu’na sahiptir. Bu rahatsızlığı olan insanlar çevrelerindeki hemen hemen her şeyi paranoya yapmaya eğilimlidirler.
İnsanlar zaman zaman çok karamsar ya da öfkeli oldukları zamanda paranoyak davranışlar sergileyebilirler. Fakat bir davranış bozukluğu olan Paranoid Kişilik Bozukluğu’nda durum bundan çok daha ciddi ve kalıcı olabilir. Kişiler, içlerindeki paranoyak şüphelerden kurtulamazlar ve bu durum onların sosyal hayatını yiyip bitirir.

Paranoid Şizofreni Belirtileri Nelerdir?​

Tüm dünyada en sık rastalanan şizofreni türlerinden biri, Paranoid Şizofrenidir. Belirtileri ise kişiden kişiye farklılık gösterir. Paranoid Şizofreni’nin en yaygın belirtilerinden biri Kişilik Bölünmesi’dir. Kişiler birden fazla karaktere bölünürler ve ruh halleri, davranışları ve sosyal çevreleri çok ani olarak değişim gösterir.
Bu hastalarda paranoya en sık görülen semptomlardan biridir. Paranoid Şizofreni hastaları olmayan olayları gerçekmiş gibi düşünüp bunu takıntı haline getirebilir. Örneğin sürekli takip edildiğini düşünmek, gerçek dışı sesler duymak ya da görüntüler görmek, fantastik fikirlere kapılma vs…
Paranoid Şizofrenisi olan kişilerde uyku bozuklukları, duygu değişiklikleri, yeme bozuklukları, intihara meyilli durumlar sıklıkla görülür.

Paranoid Belirtileri Nelerdir?​

Paranoya yaşama durumu birçok insanın zaman zaman başına gelebilir. Bu eğer geçici bir süreçse, çok üzerinde durulmasına gerek yoktur çünkü üzerinde duruldukça ve bu durum düşünüldükçe paranoya seviyesi artabilir. Fakat insanlar, sosyal yaşantısını bozmaya başlayan ve giderek sağlığını, düzenini bozan bir paranoyaklık durumu içerisindeyse; mutlaka bir uzman ile görüşmelidir. Aksi taktirde hasarları çok tehlikeli ve kalıcı olabilir. Paranoya (Paranoid) Belirtileri ise şunlardır:
- Herkese ve her şeye dair şüphe duyma
- Hiçbir sebep yokken eşin ya da sevgilinin sadakatsiz olduğuna dair şüphe duyma
- Başka insanların ona zarar vereceğini düşünme
- Başka insanların onu istismar edeceğini düşünme
- Başka insanların onu aldatacağını düşünme
- Kin tutmaya yatkınlık
- Masum tepkileri tehdit olarak algılama
- Yüksek savunma mekanizması geliştirmek
- Çok öfkeli olmak ya da çok içine kapalı olmak
- Aşırı alınganlık ve kırılganlık
- Düşmanlık besleme ve çabuk hırslanma
- Kendini haklı görmeye alışkanlık
- İntihara meyilli olma
- Suç işlemeye meyilli olma

Paranoid Çeşitleri Nelerdir?​

Paranoya rahatsızlığının birden fazla alt tipi bulunur ve bunlar birbirinden farklılık göstermektedir. Bazı kişilerde bir alt tip belirtileri görülürken, bazı kişilerde birden fazla alt tip görülebilir. Paranoya (Paranoid) alt tipleri yani bir nevi çeşitleri ise şunlardır:
1- Erotomanik Tip: Bu tiplerde kişiler hayranlık duyduğu kişinin gizliden ona aşık olduğu ya da onunla evlenmek istemesi durumuna inanır. Özellikle bu kişiler, hasta olan kişiden üst tabakada yer alırlar. Bazen bu durum ileri gidebilir ve kişiler, sözde ona hayran olan kişiye gizliden gizliye ulaşmaya çalışabilir.
2 – Grandioz Tip: Bu tipte, rahatsız olan kişiler kendini diğer insanlardan çok üstte görür. İmrenilecek, örnek alınacak, adeta “peygamberlik” görevi yapacak kadar üst konumda olduğunu zanneden kişi; genellikle din adamlığı ya da soylu ailelerden gelme özelliğine sahip olabilir.
3 – Kıskançlık Tipi: Partnerinin onu aldattığına dair büyük bir paranoya besler ve bu durum olmasa bile, kanıtlamak için kendini paralar. Sürekli partnerini kıskacı altına alır ve her adımını, her izini takip eder. Bu durumda da ilişkiler, evlilikler bitme noktasına gelebilir.
4 – Persekutuar Tip: Bu tipte insanlar; başka insanların ona kasıtlı olarak aleyhinde işler yaptığına inanırlar. Yemeklerine zehir katıldığı, takip edildikleri, öldürülmeye çalışıldıkları düşüncesine sıklıkla kapılabilirler.
5 – Somatik Tip: Bu paranoya çeşidinde kişilerin şüphe ve paranoyaları, bedenleri ile ilgilidir. Vücudunda şekil bozuklukları olduğuna, kötü koktuğuna ya da görsel olarak insanlara rahatsızlık verdiğine inanırlar.

Paranoid Eğilim Nedir?​

İnsanlar, hayatlarının birçok evresinde birçok konuyu paranoya haline getirebilirler. Bazı insanlar bunu hiç yapmasa bile özellikle ergenlik dönemlerinde ve kişilerin morallerinin bozuk olduğu dönemlerde paranoyak düşünceler bizi ele geçirebilir. Fakat bazı durumlarda, paranoya durumu hastalık derecesine yükselebilir ve kişinin tüm hayatının merkezine oturur.
Paranoid Eğilim ise, adı üstünde kişinin paranoyalara eğilimi olması anlamına gelir. Bu kişiler, çoğu insana göre birden fazla durumu paranoyak sanrılar haline getirebilir ve eğer bu durumun farkına varmazsa ya da üzerine gitmeyip paranoyaları artmaya başlarsa; Paranoid Kişilik Bozukluğu ortaya çıkabilir. Bu da şizofreniye kadar gidebilecek çok tehlikeli bir sürecin başlangıcı olabilir.

Paranoid Miyim?​

Eğer diğer insanlardan daha fazla paranoyaklık durumu yaşıyorsanız ve kendinizde Paranoid Kişilik Bozukluğu olup olmadığından şüphe duyuyorsanız; bu rahatsızlığın belirtilerini incelemelisiniz. Kendinizde gözlemlemeniz gereken belirtiler ise şöyledir:
- Her şeye ve herkese karşı güvensizlik
- Kişilerin sürekli size bir şekilde zarar vereceğini düşünme
- Çok farklı sinirli olma
- Sürekli kendini savunma eğilimi
- Olmayan olayları olmuş ya da olacak gibi görme
- Uyku bozuklukları
- Affetmeme ve kin tuma
- Rahatlayamama hep gergin olma
Bu belirtileri kendinizde görüyorsanız, mutlaka görmezden gelmeyip bir uzmana danışmalısınız.

Paranoid Tedavisi Nedir?​

Paranoid Kişilik Bozukluğu’nda ilk başvurulan tedavi yöntemi, her psikolojik sıkıntıda olduğu gibi psikoterapi yöntemidir. Bir uzman psikiyatrist ya da psikolog ile başlanan terapilerde özellikle de başlangıç aşamasında ilaçlara teşvik edilmez. Çünkü ilaç alınması istenen paranoyak hasta hem ilaçların ona zarar vereceği paranoyasına kapılabilir hem de bir daha terapiye gelme konusunda istekli olmayabilir.
Fakat bazı durumlarda, uzman kişiler gerekli gördüğü durumlarda bazı ilaçları reçete edebilirler. Bu ilaçlar düzenli ve eksiksiz kullanıldığı zaman kişilerde iyileşmeler görülebilir. Kesinlikle uzman reçetesi olmadan ilaç tedavisine başlanmamalıdır.

Paranoid Hezeyan Nedir?​

Hezeyan, kişilerin yaşadığı sanrılar demektir. Normalde olmayan bir şeyi düşünmek ve buna inanmak durumunda kişiler paranoid hezeyan yaşar ve bu durum dikkate alınmadığı zaman giderek güçlenebilir. Hatta sıradan hezeyanlar, büyüdükleri ve gerekli koşullar sağlandığı taktirde Paranoid Kişilik Bozukluğu’na sebep olabilir.

Paranoid Kişilik Bozukluğu Olan Biriyle Yaşamak​

Genellikle çok eğlenceli kişiler olmayan ve daha ciddi, endişeli olan insanlardır. Bu kişiler ile yaşamak tahmin edildiği gibi zordur. Hatta çok ileri seviyedeyse tehlikeli bile olabilir. Size karşı büyük bir güven eksikliği ve şüphe yaşayabilirler. Gerçek olmayan şüpheler bazı durumlarda o kadar çok büyür ki, siz de dahil çevresindeki kişilerin ona zarar vermek istediğine inanabilirler. Öfkeli, içine kapanık ve alıngan tavırlar sergilemeleri çok olağandır.
Paranoid Kişilik Bozukluğu olan biri ile birlikte yaşıyorsanız, mutlaka uzmanlar tarafından gerekli tedaviyi gördüklerine emin olmalısınız.

Paranoid Kişilik Bozukluğu Neden Olur?​

Birçok ruhsal hastalık gibi, Paranoid Kişilik Bozukluğu oluşmasında da birden fazla etken vardır. Sebebi tam olarak bilinmez. Bazen biyolojik bazen psikolojik bazen de bu ikisinin karşımı olarak ortaya çıkar. Birinci derecede akrabalarda bu rahatsızlık varsa, genetik olarak kişiler Paranoid’e eğilimli olabilirler. Biyolojik olarak bazı etmenlerin yanı sıra, kişilerin yaşadığı travmalar, yetişme döneminde yaşadığı olaylar da Paranoid Kişilik Bozukluğu’na neden olabilir.

Paranoid Şizofreni İlaçları Nelerdir?​

Uzmanlar tarafından Paranoid Şizofreni tanısı konduktan sonra, gerekli görüldüğü durumlarda bazı ilaçlar reçete edilebilir. Flufenazin, haloperidol, risperidon, perfenazin, aripiprazol, klozapin ve olanzapin ilaçları; şizofreninin stabil halinde sıklıkla kullanılan ilaçlardır. Fakat bu ilaçlar, hiçbir zaman uzman psikolog reçete etmediği sürece kullanılmamalıdır. Eğer doktor tavsiyesi ile kullanılmaya başlanıyorsa da, ilaçlar aksatılmamalıdır.

Paranoid Üslup Ne Demek?​

Paranoid Üslup; Sovyetler Birliği’nin 20.yüzyılda uyguladığı dış siyasetini tanımlar. Çünkü Sovyetler Birliği’nin dış siyaseti şüphe üzerine kurulmuştur ve genellikle devletler, siyasetler ile alakalı yorumlarda bu kelime kalıbına yer verildiği bilinir.