Paranoid Şahsiyet nedir?
Aşağıdakilerden en düşük dördünün olduğu ,genç erişkinlik döneminde başlayan ,başkalarının davranışlarını kotu niyetli şeklinde yorumlayıp, sürekli olarak güvensizlik ve şüphe duyma halidir
1Tatmin Edici bir temele dayanmaksızın başkalarının kendisini sömürdüğünden , aldattığından ya da kendisine hasar verdiğinden kuşkulanır
2Dostlarının ya da is arkadaşlarının kendisine olan bağlılığı ya da güvenilirliği üzerine gereksiz kuşkuları vardır
3Söylediklerinin kendisine karsı kotu niyetle kullanılacağından geveze yere korktuğundan dolayı sır vermek istemez
4Banal sözlerden veya olaylardan aşağılandığı ya da korkutma verildiği biçiminde anlamlar çıkartır
5Aralıksız kin tutar, haksızlıkları, görmezden gelinmeyi veya alçaltıcı davranışları affetmez
6Başkalarınca hissedilmeyen lakin kendisince algılanan , karakterine ya da saygınlığına saldırıldığı seklinde bir yargıya vararak, öfke ya da karşısında hamle ile birdenbire tepki gösterir
7Haksiz yere, esinin veya arkadaşının sadakatsizliğiyle ilgili kuşkulara kapılır
Bu kişiler is arkadaşları ya da dostlarının güvenilirliği ya da kendilerine bağlılıkları konusunda geveze kuşkulara sahiptirlerBaşkaları ile paylaştıkları konuların kendilerine karsı kullanılacağından korktuklarından nedeniyle çevrelerindekilere güvenmeye veya yakınlaşmaya isteksizdirler Kendilerine yöneltilen kişisel soruları bu nedenle yanıtlamayı reddedebilirler Kendilerine yapılan iltifatları bile hatalı yorumlayıp, ters anlamda kabul edebilirler Kendilerine yapılan yardim önerilerini “eksik görülmeolarak algılayıp,geri çevirirler Kıskançlık düşüncelerini destekleyen önemsiz kanıtlar toplayabilirlerİhanete uğramamak için yakın ilişkilerinde kontrolü ellerinde bulundurmak isterler Kesintisiz esinin yada arkadaşının nerede olup,ne yaptığını izlemeye çalışır
Bu şahısların tavır tarzları:
Başlıca geçinmesi şiddet kişilerdir Birebir ilişkilerinde başlıca sorunlar yasarlar, kuşkuları sebebiyle uzaktan dururlar,soğuk görünebilirler,sevgi göstermeyebilirler Kavgacı ve şüpheci nitelikleri karsısındakilerde de sert tepkiler doğurabilir, bu da onların beklentilerini gerçekleştirir Güvensizlikleri nedeniyle kendi baslarına tatminkarlık gereksinimleri yüksektir İlişkide olduklarını aralıksız kontrollerinde tutma ihtiyacındadırlar Eleştiriye fazla aklıselim olup,cephe alabilir, işbirliğine girmezlerken kendileri diğerlerini eleştirmeye,yakınmaya eğilimlidirler
Kendi yaptıkları yanlışlıklarda bile kendilerini suçsuz görüp, başkalarını suçlarlar Farz ettikleri tehditlere karsı hukuki yollara başvurabilirler Başkalarına da bir takım kişi ve durumların bu ot gibi yaşama algılanan özelliklerini onaylatma ihtiyacı içindedirler Şahsiyet yapılarının altında gerçeklere uymayan,hayali fazla büyüklük, güçlülük düşünceleri vardır Kendilerine yakıştıramadıkları eksiklik ve yanlışlıkları yansıtma ( projeksiyon) denen bir savunma mekanizmasıyla karsılarındakilere yansıtırlar
Toplumda farklı sosyokültürel gruplar, öbür ırksa gruplar ya da başka sosyoekonomik düzeydeki kişilere yönelik negatif önyargılı düşüncelerle hareket edebilirler Benzer paranoid düşünceleri olan veya basit ikna olan kişilerle bir araya gelip,gruplar ya da inanç sistemleri oluşturabilirler
Bu kişiler başkaları tarafından plancı, içlerini açmayan, kapalı kutu, pireyi deve yapan, kıskanç,tartışmacı kişiler olarak görülebilirler Aralıksız gergin olup, kendilerini sıcacık ve gevsek bırakamazlarÇevrelerinde rahatsızlık yaratırlarAşırı ihtiyatlı davrandıklarından girişkenlikleri kısıtlıdır
Birlikte görülebilen psikiyatrik bozukluklar:
Majör bunalım
Saplantızorlantı boz (obsesif kompulsif boz)
Içkimadde bağımlılığı
Öteki şahsiyet bozuklukları ( en çok sizotipal kbolmak üzere hem narsisistik,kaçıngan ve borderline kb)
Çocukluk veya gençlik döneminde görünümü:
Tek basına kalma, aynı yastakilerle arkadaşlıklarının iyi olmaması, kalabalık ortamlarda vesvese duyma, ders notlarının düşüklüğü, fazla hassaslık, huzursuzluk, giyim,söylev, us itibari ile kendini kısıtlama, bambaşka hayaller ile kendini gösterebilir
Toplumda görülme derecesi:
Genel toplumda % 0525 arasında , ayaktan tedavi ile psikiyatri yataklı kurumlarında yatanlarda % 1 oranında görülmektedir
Genetik özellikler:
Daha fazla erkeklerde görülmektedirBu kişilik bozukluğunun ailesinde kronik şizofreni olanlarda daha fazla görüldüğü gözlenmiştir ayrıca ailede sanrısal (deluzyonel boz) paranoid tipin varlığı ile de ilişkili olduğu düşünülmektedir
Paranoid düşüncelerin varlığı:
Mahkumlarda, mültecilerde, yaslılarda, işitme kaybı olanlarda da paranoid düşünceler zaman zaman çoğaltma gösterir
Paranoid KBnin olası sebepleri:
Ailenin mantıkdışı ve aşırı baskıcı ezici nitelikteki öfkesinden etkilenen çocuğun bu duygularla özdeşip, ardından bu kavgacı dürtülerin haberdar lığından kaçınmak için bu dürtülerin kendinde yok, karsısındakilerde olup,kendine yöneldiği seklinde bir yansıtma mekanizması ile gerçekleştiği düşünülmektedir hem bu kişilerin beceriksiz, aşağılanmış ve kendilerine yardim edilemez hissettikleri, bu duyguların etkisini hissetmemek için çevreyi suçladıkları düşünülmektedir
Çare:
Kişilerde güven ilişkisi kurmaya karşın başlayan terapiler uzun sure ile sürdürülebildiği takdirde basarili sonuçlar vermektedir Psikotik deformasyon dönemlerinde küçük dozlarda antipsikotik grup hap tedavisi geçici olarak kullanılabilmektedir
alıntı *
Aşağıdakilerden en düşük dördünün olduğu ,genç erişkinlik döneminde başlayan ,başkalarının davranışlarını kotu niyetli şeklinde yorumlayıp, sürekli olarak güvensizlik ve şüphe duyma halidir
1Tatmin Edici bir temele dayanmaksızın başkalarının kendisini sömürdüğünden , aldattığından ya da kendisine hasar verdiğinden kuşkulanır
2Dostlarının ya da is arkadaşlarının kendisine olan bağlılığı ya da güvenilirliği üzerine gereksiz kuşkuları vardır
3Söylediklerinin kendisine karsı kotu niyetle kullanılacağından geveze yere korktuğundan dolayı sır vermek istemez
4Banal sözlerden veya olaylardan aşağılandığı ya da korkutma verildiği biçiminde anlamlar çıkartır
5Aralıksız kin tutar, haksızlıkları, görmezden gelinmeyi veya alçaltıcı davranışları affetmez
6Başkalarınca hissedilmeyen lakin kendisince algılanan , karakterine ya da saygınlığına saldırıldığı seklinde bir yargıya vararak, öfke ya da karşısında hamle ile birdenbire tepki gösterir
7Haksiz yere, esinin veya arkadaşının sadakatsizliğiyle ilgili kuşkulara kapılır
Bu kişiler is arkadaşları ya da dostlarının güvenilirliği ya da kendilerine bağlılıkları konusunda geveze kuşkulara sahiptirlerBaşkaları ile paylaştıkları konuların kendilerine karsı kullanılacağından korktuklarından nedeniyle çevrelerindekilere güvenmeye veya yakınlaşmaya isteksizdirler Kendilerine yöneltilen kişisel soruları bu nedenle yanıtlamayı reddedebilirler Kendilerine yapılan iltifatları bile hatalı yorumlayıp, ters anlamda kabul edebilirler Kendilerine yapılan yardim önerilerini “eksik görülmeolarak algılayıp,geri çevirirler Kıskançlık düşüncelerini destekleyen önemsiz kanıtlar toplayabilirlerİhanete uğramamak için yakın ilişkilerinde kontrolü ellerinde bulundurmak isterler Kesintisiz esinin yada arkadaşının nerede olup,ne yaptığını izlemeye çalışır
Bu şahısların tavır tarzları:
Başlıca geçinmesi şiddet kişilerdir Birebir ilişkilerinde başlıca sorunlar yasarlar, kuşkuları sebebiyle uzaktan dururlar,soğuk görünebilirler,sevgi göstermeyebilirler Kavgacı ve şüpheci nitelikleri karsısındakilerde de sert tepkiler doğurabilir, bu da onların beklentilerini gerçekleştirir Güvensizlikleri nedeniyle kendi baslarına tatminkarlık gereksinimleri yüksektir İlişkide olduklarını aralıksız kontrollerinde tutma ihtiyacındadırlar Eleştiriye fazla aklıselim olup,cephe alabilir, işbirliğine girmezlerken kendileri diğerlerini eleştirmeye,yakınmaya eğilimlidirler
Kendi yaptıkları yanlışlıklarda bile kendilerini suçsuz görüp, başkalarını suçlarlar Farz ettikleri tehditlere karsı hukuki yollara başvurabilirler Başkalarına da bir takım kişi ve durumların bu ot gibi yaşama algılanan özelliklerini onaylatma ihtiyacı içindedirler Şahsiyet yapılarının altında gerçeklere uymayan,hayali fazla büyüklük, güçlülük düşünceleri vardır Kendilerine yakıştıramadıkları eksiklik ve yanlışlıkları yansıtma ( projeksiyon) denen bir savunma mekanizmasıyla karsılarındakilere yansıtırlar
Toplumda farklı sosyokültürel gruplar, öbür ırksa gruplar ya da başka sosyoekonomik düzeydeki kişilere yönelik negatif önyargılı düşüncelerle hareket edebilirler Benzer paranoid düşünceleri olan veya basit ikna olan kişilerle bir araya gelip,gruplar ya da inanç sistemleri oluşturabilirler
Bu kişiler başkaları tarafından plancı, içlerini açmayan, kapalı kutu, pireyi deve yapan, kıskanç,tartışmacı kişiler olarak görülebilirler Aralıksız gergin olup, kendilerini sıcacık ve gevsek bırakamazlarÇevrelerinde rahatsızlık yaratırlarAşırı ihtiyatlı davrandıklarından girişkenlikleri kısıtlıdır
Birlikte görülebilen psikiyatrik bozukluklar:
Majör bunalım
Saplantızorlantı boz (obsesif kompulsif boz)
Içkimadde bağımlılığı
Öteki şahsiyet bozuklukları ( en çok sizotipal kbolmak üzere hem narsisistik,kaçıngan ve borderline kb)
Çocukluk veya gençlik döneminde görünümü:
Tek basına kalma, aynı yastakilerle arkadaşlıklarının iyi olmaması, kalabalık ortamlarda vesvese duyma, ders notlarının düşüklüğü, fazla hassaslık, huzursuzluk, giyim,söylev, us itibari ile kendini kısıtlama, bambaşka hayaller ile kendini gösterebilir
Toplumda görülme derecesi:
Genel toplumda % 0525 arasında , ayaktan tedavi ile psikiyatri yataklı kurumlarında yatanlarda % 1 oranında görülmektedir
Genetik özellikler:
Daha fazla erkeklerde görülmektedirBu kişilik bozukluğunun ailesinde kronik şizofreni olanlarda daha fazla görüldüğü gözlenmiştir ayrıca ailede sanrısal (deluzyonel boz) paranoid tipin varlığı ile de ilişkili olduğu düşünülmektedir
Paranoid düşüncelerin varlığı:
Mahkumlarda, mültecilerde, yaslılarda, işitme kaybı olanlarda da paranoid düşünceler zaman zaman çoğaltma gösterir
Paranoid KBnin olası sebepleri:
Ailenin mantıkdışı ve aşırı baskıcı ezici nitelikteki öfkesinden etkilenen çocuğun bu duygularla özdeşip, ardından bu kavgacı dürtülerin haberdar lığından kaçınmak için bu dürtülerin kendinde yok, karsısındakilerde olup,kendine yöneldiği seklinde bir yansıtma mekanizması ile gerçekleştiği düşünülmektedir hem bu kişilerin beceriksiz, aşağılanmış ve kendilerine yardim edilemez hissettikleri, bu duyguların etkisini hissetmemek için çevreyi suçladıkları düşünülmektedir
Çare:
Kişilerde güven ilişkisi kurmaya karşın başlayan terapiler uzun sure ile sürdürülebildiği takdirde basarili sonuçlar vermektedir Psikotik deformasyon dönemlerinde küçük dozlarda antipsikotik grup hap tedavisi geçici olarak kullanılabilmektedir
alıntı *