Periyodik Cetvel Donem 0Odevi Ornek
Periyodik Cetvel Kısa Donem Odevi
Periyodik Cetvel Tarihcesi
19 yuzyıl başlarında kimyasal cozumleme yontemlerinde hızlı gelişmeler elementlerin ve bileşiklerin fiziksel ve kimyasal ozelliklerine ilişkin cok geniş bir bilgi birikimine neden oldu Bunun sonucunda bilim adamları elementler icin ceşitli sınıflandırma sistemleri bulmaya calıştılar Rus kimyacı Dimitriy İvanovic Mendeleyev 1'larda elementlerin ozellikleri arasındaki ilişkileri ayrıntılı olarak araştırmaya başladı 1869'da, elementlerin artan atom ağırlıklarına gore dizildiklerinde ozelliklerinin de periyodik olarak değiştiğini ifade eden periyodik yasayı geliştirdi ve gozlemlediği bağlantıları sergilemek icin bir periyodik tablo hazırladı Alman kimyacı Lothar Meyer de, Mendeleyev'den bağımsız olarak hemen hemen aynı zamanda benzer bir sınıflandırma yontemi geliştirdi Mendeleyev'in periyodik tablosu o gune değin tek başına incelenmiş kimyasal bağlantıların pek coğunun birlikte gozlemlenmesini de olanaklı kıldı Ama bu sistem onceleri pek kabul gormedi Mendeleyev tablosunda bazı boşluklar bıraktı ve bu yerlerin henuz bulunmamış elementlerle doldurulacağını on gordu Gercekten de bunu izleyen 20 yıl icinde skandiyum, galyum ve germanyum elementleri bulunarak boşluklar doldurulmaya başlandı
Periyotlar
Periyodik sistemin bugun kullanılan uzun Periyotlu biciminde, doğal olarak bulunmuş ya da yapay yolla elde edilmiş olan 107 element artan atom numaralarına gore yedi yatay periyotta sıralanır ; lantandan (atom numarası 57) lutesyuma (71) kadar uzanan lantanitler dizisi ile aktinyumdan (89) lavrensiyuma (103) aktinitler dizisi bu periyotların altında ayrıca sıralanır Periyotların uzunlukları farklıdır İlk periyot hidrojen periyodudur Ve burada hidrojen (1) ile helyum (21) yer alır Bunun ardından her birinde 8 element bulunan iki kısa periyot uzanır Birinci kısa periyotta lityumdan (3) neona (10) kadar olan elementler, ikinci kısa periyotta ise sodyumdan (11) argona (18) kadar olan elementler yer alır Bunları, her birinde 18 elementin bulunduğu iki uzun periyot izler Birinci uzun periyotta potasyumdan (19) kriptona (36), ikinci uzun periyotta rubidyumdan (37) ksenona (54) kadar olan elementler bulunur Sezyumdan (55) radona (86) kadar uzanan 32 elementlik cok uzun altıncı periyot, lantanitlerin ayrı tutulmasıyla 18 sutunda toplanmıştır ve ozellikleri birinci ve ikinci uzun periyottaki elementlerinkine cok benzeyen elementler bu elementlerin altında yer alır 32 elementlik en son uzun periyot tamamlanmamıştır Bu periyot ikinci en uzun periyottur ve atom numarası 118 olan elementlerle tamamlanacaktır
Gruplar
Helyum, neon, argon, kripton, ksenon ve radondan oluşan altı soy gaz, tumuyle dolu altı periyodun sonunda yer alır ve bunlar periyodik sistemin 0 grubunu oluştururlar Lityumdan fluora ve sodyumdan klora kadar uzanan ikinci ve ucuncu periyottaki yedişer element ise sırasıyla I, II, III, IV, V, VI, VII grupları oluştururlar Dorduncu periyotta yer alan, potasyumdan broma kadar sıralanan 17 elementin ozellikleri farklıdır Bunların periyodik sistemde 17 alt grup oluşturdukları duşunulebilir, ama bu elementler geleneksel olarak 15 alt grupta toplanırlar ve demir, kobalt, nikel ve bundan sonraki periyotta benzer ozellikte olan elementler tek bir grupta, VIII Grupta yer alırlar Potasyumdan (19) manganeze (25) kadar olan elementler sırasıyla Ia, IIa, IIIa, IVa, Va, VIa, VIIa alt gruplarında, bakırdan (29) broma (35) kadar olan elementler de Ib, IIb, IIIb, IVb, Vb, VIb, VIIb, alt gruplarında toplanırlar
I grup alkali metaller grubudur; lityum ve sodyumun yanı sıra potasyumdan fransiyuma kadar inen metalleri kapsayan bu grup, farklı ozelliklere sahip Ib grubu metallerini icermez Aynı bicimde, berilyumdan radyuma kadar inen elementleri kapsayan II grup toprak alkali metallerdir ve IIb grubundaki elementleri kapsamaz III grubu oluşturan bor grubu elementlerinin ozellikleri, IIIa grubunun mu yoksa IIIb grubunun mu, bu grupta yer alacağı sorusuna kesin bir yanıt getirmez, ama coğunlukla IIIa grubu elementleri bor grubu olarak duşunulur IV grubu karbon grubu elementleri oluşturur ; bu grup silisyum, kalay, kurşun, gibi elementleri kapsar Azot grubu elementleri V grupta toplanmışlardır VI grup oksijen grubu elementlerinden, VII grup ise halojenlerden oluşur Hidrojen elementi bazı tablolarda Ia grubunda gosterilmekle birlikte kimyasal ozellikleri alkali metallere ya da halojenlere cok benzemez ve elementler arasında benzersiz ozelliklere sahip tek elementtir Bu nedenle hic bir grubun kapsamında değildir
Uzun periyotların (4, 5 Ve 6 periyotlar) orta bolumunde yer alan IIIb, IVb, Vb, VIIb, Ib gruplarındaki ve VIII gruptaki 56 elemente geciş elementleri denir
Bir Periyotta Soldan Sağa Doğru Gidildikce
Atom no, kutle no, proton sayısı, atom kutlesi, notron sayısı, elektron sayısı, değerlik elektron sayısı artar Atom capı kuculur İyonlaşma enerjisi artar Elektron ilgisi ve elektronegatifliği artar (8A haric) Elementlerin metal ozelliği azalır, ametal ozelliği artar (8A haric) Elementlerin oksitlerinin ve hidroksitlerinin baz ozelliği azalır, asitlik ozellik artar (8A haric) Elementlerin indirgen ozelliği azalır, yukseltgen ozelliği artar (8A haric)
Bir Grupta Yukarıdan Aşağıya Doğru İnildikce
Proton sayısı, notron sayısı, elektron sayısı, cekirdek yuku, Atom no, Kutle no artar Atom capı buyur Değerlik elektron sayısı değişmez İyonlaşma enerjisi, elektron ilgisi ve elektronegatiflik azalır Elementlerin metal ozelliği artar, ametal ozelliği azalır Elementlerin, oksitlerin ve hidroksitlerin baz ozelliği artar, asit ozelliği azalır Elementlerin indirgen ozelliği artar, yukseltgen ozelliği azalır Periyodik Cetvelin İncelenmesi
KİMYA DERSİ DONEM ODEVİ
İCİNDEKİLER
Periyodik Tablo Hakkında Kısa Bilgi Periyodik Cetvelin Şekli Periyodik Cetvelin Ozellikleri Bazı grupların Ozellikleri Elementlerin Periyodik Cetveldeki Yeri Bazı ozelliklerin Periyodik Cetveldeki Değişimi
1 Periyodik Tablo Hakkında Kısa Bilgi
Kimyacılar,19yuzyılın başlarında,elementlerin atom kutleleri ve kimyasal ozellikleriyle,bunlar arasındaki ilişkiler konusunda cok yoğun calışmalarda bulunmuşlar ve ilk olarak JAR Newlands adlı bilim adamı, elementler artan atom kutlelerine gore sıralandığında,bir elementin kendisini izleyen sekizinci elemente benzer ozellikler gosterdiğini ifade eden oktavlar yasasını ortaya koymuştur
Elementleri,Periyodik olarak ilk defa duzenleyen JL Meyer ve D Mendeleev (1869) adlı bilim adamıdırBu bilim adamları,benzer ozellikler taşıyan elementleri ard arda dizdiklerinde,atom kutlesine dayanan bir tablo elde etmişler ve Galyum (Ga) ve Germanyum (Ge) gibi o zamanlar bilinmeyen bazı elemenlerin varlığını,hatta ozelliklerini tahmin edebilmişlerdirBu konuda ilerliyen calışmalar,elementlere ait periyodik(belirli bir duzen icinde tekrarlanan) ozelliklerin atom kutlesine değil,atomun başka bir ozelliğine bağlı olduğunu gostermiştirBu ozelliğin atom numarası olduğu anlaşılmış ve gunumuzde kullanılan modern periyodik tablo ortaya cıkmıştır
Modern periyodik sistem Kimyayı kolaylaştıran en onemli araclardan biridir Bu tabloda elementler artan atom numaralarına gore sıralanmıştır Bu sıralama benzer ozellikteki elementleri aynı grup altında toplayacak şekildedir Periyodik sistem temel olarak, değerlik, bileşik formulleri gibi, kimyasal ozellikler gibi, yoğunluk, erime, kaynama sıcaklıkları gibi, fiziksel ozellikler temel alınarak hazırlanmıştır
Periyodik Tablonun Şekli
Periyodik Cetvelin Ozellikleri
Periyodik cetvelde duşey sutunlara grup yatay sıralara da periyot denir 8 tane A (baş grup) 8 tanede B olmak uzere 16 grup vardır
Bir elementin bulunduğu baş grup numarası onun değerlik elektron sayısına eşittir Orneğin element 7A grubundaysa değerlik elektronu 7, 3A grubundaysa değerlik elektronu 3 dur
Aynı gruptaki elementlerin değerlik elektronları aynı olduğundan kimyasal ozellikleri de aynıdır
Periyodik cetveldeki gruplar şoyle adlandırılır
1A Alkali metaller 2A Toprak alkali metaller 3A Toprak metalleri 4A Karbon grubu 5A Azot grubu 6A Oksijen grubu 7A Halojenler 8A Soygazlar(asal gazlar)
5 Her periyot bir alkali metalle başlar ve bir soygaz ile biter
6 Hidrojen alkali metal olmadığından 1periyot alkali metalle başlamaz
7 Periyotlarda soldan sağa doğru gidildikce asitlik ozelliği artar, bazlık ve elektrik iletkenliği azalır
8 Soldan sağa doğru atom capı azalırken yukarıdan aşağıya doğru atom capı artar
9 Soldan sağa doğru iyonlaşma enerjisi artarken yukarıdan aşağıya doğru iyonlaşma enerjisi azalır
10 Soldan sağa doğru cap azaldığı icin elementlerin elektron ilgisi (elektronegatiflik) artar, yukarıdan aşağıya doğru azalır
11 Yukarıdan aşağıya doğru metalik ozellik artar, soldan sağa doğru azalır
4 Bazı Grupların Ozellikleri
1A GRUBU (ALKALİ METALLER) (Li, Na, K, Rb,Cs,Fr)
1 Değerlik elektron sayıları bir olduğu icin bu elektronunu kolaylıkla vererek bileşiklerinde sadece +1 değerlik alırlar İyi indirgendirler
2 Cok aktif oldukları icin tabiatta bileşikleri halinde bulunurlar Tuzlarının elektroliziyle saf halde elde edilebilirler
3 Su ve hava oksijeniyle tepkimeye girdiklerinden laboratuvarda eter yada gaz yağında saklanırlar
4 Alevi karakteristik renklere boyarlar( Na sarıya, Li kırmızıya )
5 Yumuşak ve parlaktırlar Erime noktaları ve yoğunlukları kucuktur Grupta yukarıdan aşağıya inildikce yoğunlukları buyur, erime noktaları kuculur
7A GRUBU ( HALOJENLER ) (F,Cl,Br,I,At)
1 Değerlik elektron sayıları 7 olduğu icin bileşiklerinde +7 ile 1 arasında ceşitli değerlikler alabilirler Ozellikle 1 değerlik alırlar
2 Hidrojenli bileşikleri asit ozelliği gosterir(HCl,HI,HF) Grupta yukarıdan aşağıya inildikce asitlik ozelliği artar
3 Atom numaraları soygazlardan bir eksiktir
4 Grupta yukarıdan aşağıya inildikce atom no ve atom yarıcapı artar, elektron alma ozelliği (elektron ilgisi) azalır
5 Pcetvelde elektron alma ilgisi en fazla olan (elektronegatifliği en fazla) element flor olduğundan flor en iyi yukseltgendir
6 2 atomlu molekuller halinde bulunurlar Oda şartlarında F2, Cl2 gaz , Br2 sıvı I2 ve At2 katıdır
OSYM sınavında 1A , 7A ve 8A grubunun ozellikleri sorulmaktadır
8A GRUBU (SOYGAZLAR) (He, Ne, Ar, Kr, Xe Rn)
Bu gruba ait olan elementler kararlı olup kimyasal tepkimeye girmezler
5 Elementlerin Periyodik Cetveldeki Yeri
Yeri belirlenecek elementin elektron dağılımı yapılır Değerlik elektron sayısı grubunu, en yuksek enerji duzeyi de periyodunu gosterir Son orbital S yada P ile bitiyorsa A, d ile bitiyorsa B grubu elementidir
Ornek :
Atom numarası 15 olan elementin periyodik cetveldeki yeri neresidir ?
2+3 5 5A
15X 1s2 2s2 2p6 3s2 3p3
3 periyot
19X, 13Y, 23Z elementlerinin periyodik cetveldeki yerlerini belirleyiniz ?
19X : 1s2 2s2 2p6 3s2 3p6 4s1 : 4periyot 1A grubu
13Y: 1s2 2s2 2p6 3s2 3p1 : 3periyot 3A grubu
23Z: 1s2 2s2 2p6 3s2 3p6 4s2 3d3 : 4periyot B grubu
6 Bazı Ozelliklerin Periyodik Cetveldeki Değişimi
1 ATOM NUMARASI
Periyotlarda soldan sağa, gruplarda yukarıdan aşağıya inildikce atom numarası artar
2 ATOM YARICAPI (Atom hacmi)
Atom yarıcapı atomun buyukluğunun olcusudur Bu bakımdan yorunge sayısyıla doğru orantılıdır Yorunge sayıları eşitse, atom numrası kucuk olanın (cekirdekteki cekim kuvveti az olduğundan) yarıcapı daha buyuktur
Bu bakımdan gruplarda yukarıdan aşağıya inildikce atoma yeni yorungeler eklendiğinden atom capı artmakta, soldan sağa doğru yeni yorunge eklenmediğinden atom capı azalmaktadır
3 İYONLAŞMA ENERJİSİ
İyonlaşma enerjisi atom capı ile ters orantılıdır Soldan sağa doğru cap azaldığından iyonlaşma enerjisi artmakta, yukarydan aşağıya doğru cap arttığından iyonlaşþma enerjisi azalmaktadır
4 ELEKTRON ALMA VE VERME OZELLİĞİ
Gruplarda yukarydan aşağıya inildikce elektron verme ozelliği artar, periyotlarda soldan sağa gidildikce azalır Yorunge sayıları eşit olanlardan, değerlik elektron sayısı az olan daha kolay elektron verir
Bir elementin metalik ozelliği elektron verme eğilimiyle olculur
Bir elementin ametalik ozelliğide elektron alma eğilimiyle olculur Periyodik Cetvelin İncelenmesi
KİMYA DERSİ DONEM ODEVİ
İCİNDEKİLER
Periyodik Tablo Hakkında Kısa Bilgi
Periyodik Cetvelin Şekli
Periyodik Cetvelin Ozellikleri
Bazı grupların Ozellikleri
Elementlerin Periyodik Cetveldeki Yeri
Bazı ozelliklerin Periyodik Cetveldeki Değişimi
Kaynakca
1 Periyodik Tablo Hakkında Kısa Bilgi
Kimyacılar,19yuzyılın başlarında,elementlerin atom kutleleri ve kimyasal ozellikleriyle,bunlar arasındaki ilişkiler konusunda cok yoğun calışmalarda bulunmuşlar ve ilk olarak JAR Newlands adlı bilim adamı, elementler artan atom kutlelerine gore sıralandığında,bir elementin kendisini izleyen sekizinci elemente benzer ozellikler gosterdiğini ifade eden oktavlar yasasını ortaya koymuştur
Elementleri,Periyodik olarak ilk defa duzenleyen JL Meyer ve D Mendeleev (1869) adlı bilim adamıdırBu bilim adamları,benzer ozellikler taşıyan elementleri ard arda dizdiklerinde,atom kutlesine dayanan bir tablo elde etmişler ve Galyum (Ga) ve Germanyum (Ge) gibi o zamanlar bilinmeyen bazı elemenlerin varlığını,hatta ozelliklerini tahmin edebilmişlerdirBu konuda ilerliyen calışmalar,elementlere ait periyodik(belirli bir duzen icinde tekrarlanan) ozelliklerin atom kutlesine değil,atomun başka bir ozelliğine bağlı olduğunu gostermiştirBu ozelliğin atom numarası olduğu anlaşılmış ve gunumuzde kullanılan modern periyodik tablo ortaya cıkmıştır
Modern periyodik sistem Kimyayı kolaylaştıran en onemli araclardan biridir Bu tabloda elementler artan atom numaralarına gore sıralanmıştır Bu sıralama benzer ozellikteki elementleri aynı grup altında toplayacak şekildedir Periyodik sistem temel olarak, değerlik, bileşik formulleri gibi, kimyasal ozellikler gibi, yoğunluk, erime, kaynama sıcaklıkları gibi, fiziksel ozellikler temel alınarak hazırlanmıştır
2 Periyodik Tablonun Şekli
3 Periyodik Cetvelin Ozellikleri
1 Periyodik cetvelde duşey sutunlara grup yatay sıralara da periyot denir 8 tane A (baş grup) 8 tanede B olmak uzere 16 grup vardır
2 Bir elementin bulunduğu baş grup numarası onun değerlik elektron sayısına eşittir Orneğin element 7A grubundaysa değerlik elektronu 7, 3A grubundaysa değerlik elektronu 3 dur
3 Aynı gruptaki elementlerin değerlik elektronları aynı olduğundan kimyasal ozellikleri de aynıdır
4 Periyodik cetveldeki gruplar şoyle adlandırılır
1A Alkali metaller
2A Toprak alkali metaller
3A Toprak metalleri
4A Karbon grubu
5A Azot grubu
6A Oksijen grubu
7A Halojenler
8A Soygazlar(asal gazlar)
5 Her periyot bir alkali metalle başlar ve bir soygaz ile biter
6 Hidrojen alkali metal olmadığından 1periyot alkali metalle başlamaz
7 Periyotlarda soldan sağa doğru gidildikce asitlik ozelliği artar, bazlık ve elektrik iletkenliği azalır
8 Soldan sağa doğru atom capı azalırken yukarıdan aşağıya doğru atom capı artar
9 Soldan sağa doğru iyonlaşma enerjisi artarken yukarıdan aşağıya doğru iyonlaşma enerjisi azalır
10 Soldan sağa doğru cap azaldığı icin elementlerin elektron ilgisi (elektronegatiflik) artar, yukarıdan aşağıya doğru azalır
11 Yukarıdan aşağıya doğru metalik ozellik artar, soldan sağa doğru azalır
Periyodik Cetvel Kısa Donem Odevi
Periyodik Cetvel Tarihcesi
19 yuzyıl başlarında kimyasal cozumleme yontemlerinde hızlı gelişmeler elementlerin ve bileşiklerin fiziksel ve kimyasal ozelliklerine ilişkin cok geniş bir bilgi birikimine neden oldu Bunun sonucunda bilim adamları elementler icin ceşitli sınıflandırma sistemleri bulmaya calıştılar Rus kimyacı Dimitriy İvanovic Mendeleyev 1'larda elementlerin ozellikleri arasındaki ilişkileri ayrıntılı olarak araştırmaya başladı 1869'da, elementlerin artan atom ağırlıklarına gore dizildiklerinde ozelliklerinin de periyodik olarak değiştiğini ifade eden periyodik yasayı geliştirdi ve gozlemlediği bağlantıları sergilemek icin bir periyodik tablo hazırladı Alman kimyacı Lothar Meyer de, Mendeleyev'den bağımsız olarak hemen hemen aynı zamanda benzer bir sınıflandırma yontemi geliştirdi Mendeleyev'in periyodik tablosu o gune değin tek başına incelenmiş kimyasal bağlantıların pek coğunun birlikte gozlemlenmesini de olanaklı kıldı Ama bu sistem onceleri pek kabul gormedi Mendeleyev tablosunda bazı boşluklar bıraktı ve bu yerlerin henuz bulunmamış elementlerle doldurulacağını on gordu Gercekten de bunu izleyen 20 yıl icinde skandiyum, galyum ve germanyum elementleri bulunarak boşluklar doldurulmaya başlandı
Periyotlar
Periyodik sistemin bugun kullanılan uzun Periyotlu biciminde, doğal olarak bulunmuş ya da yapay yolla elde edilmiş olan 107 element artan atom numaralarına gore yedi yatay periyotta sıralanır ; lantandan (atom numarası 57) lutesyuma (71) kadar uzanan lantanitler dizisi ile aktinyumdan (89) lavrensiyuma (103) aktinitler dizisi bu periyotların altında ayrıca sıralanır Periyotların uzunlukları farklıdır İlk periyot hidrojen periyodudur Ve burada hidrojen (1) ile helyum (21) yer alır Bunun ardından her birinde 8 element bulunan iki kısa periyot uzanır Birinci kısa periyotta lityumdan (3) neona (10) kadar olan elementler, ikinci kısa periyotta ise sodyumdan (11) argona (18) kadar olan elementler yer alır Bunları, her birinde 18 elementin bulunduğu iki uzun periyot izler Birinci uzun periyotta potasyumdan (19) kriptona (36), ikinci uzun periyotta rubidyumdan (37) ksenona (54) kadar olan elementler bulunur Sezyumdan (55) radona (86) kadar uzanan 32 elementlik cok uzun altıncı periyot, lantanitlerin ayrı tutulmasıyla 18 sutunda toplanmıştır ve ozellikleri birinci ve ikinci uzun periyottaki elementlerinkine cok benzeyen elementler bu elementlerin altında yer alır 32 elementlik en son uzun periyot tamamlanmamıştır Bu periyot ikinci en uzun periyottur ve atom numarası 118 olan elementlerle tamamlanacaktır
Gruplar
Helyum, neon, argon, kripton, ksenon ve radondan oluşan altı soy gaz, tumuyle dolu altı periyodun sonunda yer alır ve bunlar periyodik sistemin 0 grubunu oluştururlar Lityumdan fluora ve sodyumdan klora kadar uzanan ikinci ve ucuncu periyottaki yedişer element ise sırasıyla I, II, III, IV, V, VI, VII grupları oluştururlar Dorduncu periyotta yer alan, potasyumdan broma kadar sıralanan 17 elementin ozellikleri farklıdır Bunların periyodik sistemde 17 alt grup oluşturdukları duşunulebilir, ama bu elementler geleneksel olarak 15 alt grupta toplanırlar ve demir, kobalt, nikel ve bundan sonraki periyotta benzer ozellikte olan elementler tek bir grupta, VIII Grupta yer alırlar Potasyumdan (19) manganeze (25) kadar olan elementler sırasıyla Ia, IIa, IIIa, IVa, Va, VIa, VIIa alt gruplarında, bakırdan (29) broma (35) kadar olan elementler de Ib, IIb, IIIb, IVb, Vb, VIb, VIIb, alt gruplarında toplanırlar
I grup alkali metaller grubudur; lityum ve sodyumun yanı sıra potasyumdan fransiyuma kadar inen metalleri kapsayan bu grup, farklı ozelliklere sahip Ib grubu metallerini icermez Aynı bicimde, berilyumdan radyuma kadar inen elementleri kapsayan II grup toprak alkali metallerdir ve IIb grubundaki elementleri kapsamaz III grubu oluşturan bor grubu elementlerinin ozellikleri, IIIa grubunun mu yoksa IIIb grubunun mu, bu grupta yer alacağı sorusuna kesin bir yanıt getirmez, ama coğunlukla IIIa grubu elementleri bor grubu olarak duşunulur IV grubu karbon grubu elementleri oluşturur ; bu grup silisyum, kalay, kurşun, gibi elementleri kapsar Azot grubu elementleri V grupta toplanmışlardır VI grup oksijen grubu elementlerinden, VII grup ise halojenlerden oluşur Hidrojen elementi bazı tablolarda Ia grubunda gosterilmekle birlikte kimyasal ozellikleri alkali metallere ya da halojenlere cok benzemez ve elementler arasında benzersiz ozelliklere sahip tek elementtir Bu nedenle hic bir grubun kapsamında değildir
Uzun periyotların (4, 5 Ve 6 periyotlar) orta bolumunde yer alan IIIb, IVb, Vb, VIIb, Ib gruplarındaki ve VIII gruptaki 56 elemente geciş elementleri denir
Bir Periyotta Soldan Sağa Doğru Gidildikce
Atom no, kutle no, proton sayısı, atom kutlesi, notron sayısı, elektron sayısı, değerlik elektron sayısı artar Atom capı kuculur İyonlaşma enerjisi artar Elektron ilgisi ve elektronegatifliği artar (8A haric) Elementlerin metal ozelliği azalır, ametal ozelliği artar (8A haric) Elementlerin oksitlerinin ve hidroksitlerinin baz ozelliği azalır, asitlik ozellik artar (8A haric) Elementlerin indirgen ozelliği azalır, yukseltgen ozelliği artar (8A haric)
Bir Grupta Yukarıdan Aşağıya Doğru İnildikce
Proton sayısı, notron sayısı, elektron sayısı, cekirdek yuku, Atom no, Kutle no artar Atom capı buyur Değerlik elektron sayısı değişmez İyonlaşma enerjisi, elektron ilgisi ve elektronegatiflik azalır Elementlerin metal ozelliği artar, ametal ozelliği azalır Elementlerin, oksitlerin ve hidroksitlerin baz ozelliği artar, asit ozelliği azalır Elementlerin indirgen ozelliği artar, yukseltgen ozelliği azalır Periyodik Cetvelin İncelenmesi
KİMYA DERSİ DONEM ODEVİ
İCİNDEKİLER
Periyodik Tablo Hakkında Kısa Bilgi Periyodik Cetvelin Şekli Periyodik Cetvelin Ozellikleri Bazı grupların Ozellikleri Elementlerin Periyodik Cetveldeki Yeri Bazı ozelliklerin Periyodik Cetveldeki Değişimi
1 Periyodik Tablo Hakkında Kısa Bilgi
Kimyacılar,19yuzyılın başlarında,elementlerin atom kutleleri ve kimyasal ozellikleriyle,bunlar arasındaki ilişkiler konusunda cok yoğun calışmalarda bulunmuşlar ve ilk olarak JAR Newlands adlı bilim adamı, elementler artan atom kutlelerine gore sıralandığında,bir elementin kendisini izleyen sekizinci elemente benzer ozellikler gosterdiğini ifade eden oktavlar yasasını ortaya koymuştur
Elementleri,Periyodik olarak ilk defa duzenleyen JL Meyer ve D Mendeleev (1869) adlı bilim adamıdırBu bilim adamları,benzer ozellikler taşıyan elementleri ard arda dizdiklerinde,atom kutlesine dayanan bir tablo elde etmişler ve Galyum (Ga) ve Germanyum (Ge) gibi o zamanlar bilinmeyen bazı elemenlerin varlığını,hatta ozelliklerini tahmin edebilmişlerdirBu konuda ilerliyen calışmalar,elementlere ait periyodik(belirli bir duzen icinde tekrarlanan) ozelliklerin atom kutlesine değil,atomun başka bir ozelliğine bağlı olduğunu gostermiştirBu ozelliğin atom numarası olduğu anlaşılmış ve gunumuzde kullanılan modern periyodik tablo ortaya cıkmıştır
Modern periyodik sistem Kimyayı kolaylaştıran en onemli araclardan biridir Bu tabloda elementler artan atom numaralarına gore sıralanmıştır Bu sıralama benzer ozellikteki elementleri aynı grup altında toplayacak şekildedir Periyodik sistem temel olarak, değerlik, bileşik formulleri gibi, kimyasal ozellikler gibi, yoğunluk, erime, kaynama sıcaklıkları gibi, fiziksel ozellikler temel alınarak hazırlanmıştır
Periyodik Tablonun Şekli
Periyodik Cetvelin Ozellikleri
Periyodik cetvelde duşey sutunlara grup yatay sıralara da periyot denir 8 tane A (baş grup) 8 tanede B olmak uzere 16 grup vardır
Bir elementin bulunduğu baş grup numarası onun değerlik elektron sayısına eşittir Orneğin element 7A grubundaysa değerlik elektronu 7, 3A grubundaysa değerlik elektronu 3 dur
Aynı gruptaki elementlerin değerlik elektronları aynı olduğundan kimyasal ozellikleri de aynıdır
Periyodik cetveldeki gruplar şoyle adlandırılır
1A Alkali metaller 2A Toprak alkali metaller 3A Toprak metalleri 4A Karbon grubu 5A Azot grubu 6A Oksijen grubu 7A Halojenler 8A Soygazlar(asal gazlar)
5 Her periyot bir alkali metalle başlar ve bir soygaz ile biter
6 Hidrojen alkali metal olmadığından 1periyot alkali metalle başlamaz
7 Periyotlarda soldan sağa doğru gidildikce asitlik ozelliği artar, bazlık ve elektrik iletkenliği azalır
8 Soldan sağa doğru atom capı azalırken yukarıdan aşağıya doğru atom capı artar
9 Soldan sağa doğru iyonlaşma enerjisi artarken yukarıdan aşağıya doğru iyonlaşma enerjisi azalır
10 Soldan sağa doğru cap azaldığı icin elementlerin elektron ilgisi (elektronegatiflik) artar, yukarıdan aşağıya doğru azalır
11 Yukarıdan aşağıya doğru metalik ozellik artar, soldan sağa doğru azalır
4 Bazı Grupların Ozellikleri
1A GRUBU (ALKALİ METALLER) (Li, Na, K, Rb,Cs,Fr)
1 Değerlik elektron sayıları bir olduğu icin bu elektronunu kolaylıkla vererek bileşiklerinde sadece +1 değerlik alırlar İyi indirgendirler
2 Cok aktif oldukları icin tabiatta bileşikleri halinde bulunurlar Tuzlarının elektroliziyle saf halde elde edilebilirler
3 Su ve hava oksijeniyle tepkimeye girdiklerinden laboratuvarda eter yada gaz yağında saklanırlar
4 Alevi karakteristik renklere boyarlar( Na sarıya, Li kırmızıya )
5 Yumuşak ve parlaktırlar Erime noktaları ve yoğunlukları kucuktur Grupta yukarıdan aşağıya inildikce yoğunlukları buyur, erime noktaları kuculur
7A GRUBU ( HALOJENLER ) (F,Cl,Br,I,At)
1 Değerlik elektron sayıları 7 olduğu icin bileşiklerinde +7 ile 1 arasında ceşitli değerlikler alabilirler Ozellikle 1 değerlik alırlar
2 Hidrojenli bileşikleri asit ozelliği gosterir(HCl,HI,HF) Grupta yukarıdan aşağıya inildikce asitlik ozelliği artar
3 Atom numaraları soygazlardan bir eksiktir
4 Grupta yukarıdan aşağıya inildikce atom no ve atom yarıcapı artar, elektron alma ozelliği (elektron ilgisi) azalır
5 Pcetvelde elektron alma ilgisi en fazla olan (elektronegatifliği en fazla) element flor olduğundan flor en iyi yukseltgendir
6 2 atomlu molekuller halinde bulunurlar Oda şartlarında F2, Cl2 gaz , Br2 sıvı I2 ve At2 katıdır
OSYM sınavında 1A , 7A ve 8A grubunun ozellikleri sorulmaktadır
8A GRUBU (SOYGAZLAR) (He, Ne, Ar, Kr, Xe Rn)
Bu gruba ait olan elementler kararlı olup kimyasal tepkimeye girmezler
5 Elementlerin Periyodik Cetveldeki Yeri
Yeri belirlenecek elementin elektron dağılımı yapılır Değerlik elektron sayısı grubunu, en yuksek enerji duzeyi de periyodunu gosterir Son orbital S yada P ile bitiyorsa A, d ile bitiyorsa B grubu elementidir
Ornek :
Atom numarası 15 olan elementin periyodik cetveldeki yeri neresidir ?
2+3 5 5A
15X 1s2 2s2 2p6 3s2 3p3
3 periyot
19X, 13Y, 23Z elementlerinin periyodik cetveldeki yerlerini belirleyiniz ?
19X : 1s2 2s2 2p6 3s2 3p6 4s1 : 4periyot 1A grubu
13Y: 1s2 2s2 2p6 3s2 3p1 : 3periyot 3A grubu
23Z: 1s2 2s2 2p6 3s2 3p6 4s2 3d3 : 4periyot B grubu
6 Bazı Ozelliklerin Periyodik Cetveldeki Değişimi
1 ATOM NUMARASI
Periyotlarda soldan sağa, gruplarda yukarıdan aşağıya inildikce atom numarası artar
2 ATOM YARICAPI (Atom hacmi)
Atom yarıcapı atomun buyukluğunun olcusudur Bu bakımdan yorunge sayısyıla doğru orantılıdır Yorunge sayıları eşitse, atom numrası kucuk olanın (cekirdekteki cekim kuvveti az olduğundan) yarıcapı daha buyuktur
Bu bakımdan gruplarda yukarıdan aşağıya inildikce atoma yeni yorungeler eklendiğinden atom capı artmakta, soldan sağa doğru yeni yorunge eklenmediğinden atom capı azalmaktadır
3 İYONLAŞMA ENERJİSİ
İyonlaşma enerjisi atom capı ile ters orantılıdır Soldan sağa doğru cap azaldığından iyonlaşma enerjisi artmakta, yukarydan aşağıya doğru cap arttığından iyonlaşþma enerjisi azalmaktadır
4 ELEKTRON ALMA VE VERME OZELLİĞİ
Gruplarda yukarydan aşağıya inildikce elektron verme ozelliği artar, periyotlarda soldan sağa gidildikce azalır Yorunge sayıları eşit olanlardan, değerlik elektron sayısı az olan daha kolay elektron verir
Bir elementin metalik ozelliği elektron verme eğilimiyle olculur
Bir elementin ametalik ozelliğide elektron alma eğilimiyle olculur Periyodik Cetvelin İncelenmesi
KİMYA DERSİ DONEM ODEVİ
İCİNDEKİLER
Periyodik Tablo Hakkında Kısa Bilgi
Periyodik Cetvelin Şekli
Periyodik Cetvelin Ozellikleri
Bazı grupların Ozellikleri
Elementlerin Periyodik Cetveldeki Yeri
Bazı ozelliklerin Periyodik Cetveldeki Değişimi
Kaynakca
1 Periyodik Tablo Hakkında Kısa Bilgi
Kimyacılar,19yuzyılın başlarında,elementlerin atom kutleleri ve kimyasal ozellikleriyle,bunlar arasındaki ilişkiler konusunda cok yoğun calışmalarda bulunmuşlar ve ilk olarak JAR Newlands adlı bilim adamı, elementler artan atom kutlelerine gore sıralandığında,bir elementin kendisini izleyen sekizinci elemente benzer ozellikler gosterdiğini ifade eden oktavlar yasasını ortaya koymuştur
Elementleri,Periyodik olarak ilk defa duzenleyen JL Meyer ve D Mendeleev (1869) adlı bilim adamıdırBu bilim adamları,benzer ozellikler taşıyan elementleri ard arda dizdiklerinde,atom kutlesine dayanan bir tablo elde etmişler ve Galyum (Ga) ve Germanyum (Ge) gibi o zamanlar bilinmeyen bazı elemenlerin varlığını,hatta ozelliklerini tahmin edebilmişlerdirBu konuda ilerliyen calışmalar,elementlere ait periyodik(belirli bir duzen icinde tekrarlanan) ozelliklerin atom kutlesine değil,atomun başka bir ozelliğine bağlı olduğunu gostermiştirBu ozelliğin atom numarası olduğu anlaşılmış ve gunumuzde kullanılan modern periyodik tablo ortaya cıkmıştır
Modern periyodik sistem Kimyayı kolaylaştıran en onemli araclardan biridir Bu tabloda elementler artan atom numaralarına gore sıralanmıştır Bu sıralama benzer ozellikteki elementleri aynı grup altında toplayacak şekildedir Periyodik sistem temel olarak, değerlik, bileşik formulleri gibi, kimyasal ozellikler gibi, yoğunluk, erime, kaynama sıcaklıkları gibi, fiziksel ozellikler temel alınarak hazırlanmıştır
2 Periyodik Tablonun Şekli
3 Periyodik Cetvelin Ozellikleri
1 Periyodik cetvelde duşey sutunlara grup yatay sıralara da periyot denir 8 tane A (baş grup) 8 tanede B olmak uzere 16 grup vardır
2 Bir elementin bulunduğu baş grup numarası onun değerlik elektron sayısına eşittir Orneğin element 7A grubundaysa değerlik elektronu 7, 3A grubundaysa değerlik elektronu 3 dur
3 Aynı gruptaki elementlerin değerlik elektronları aynı olduğundan kimyasal ozellikleri de aynıdır
4 Periyodik cetveldeki gruplar şoyle adlandırılır
1A Alkali metaller
2A Toprak alkali metaller
3A Toprak metalleri
4A Karbon grubu
5A Azot grubu
6A Oksijen grubu
7A Halojenler
8A Soygazlar(asal gazlar)
5 Her periyot bir alkali metalle başlar ve bir soygaz ile biter
6 Hidrojen alkali metal olmadığından 1periyot alkali metalle başlamaz
7 Periyotlarda soldan sağa doğru gidildikce asitlik ozelliği artar, bazlık ve elektrik iletkenliği azalır
8 Soldan sağa doğru atom capı azalırken yukarıdan aşağıya doğru atom capı artar
9 Soldan sağa doğru iyonlaşma enerjisi artarken yukarıdan aşağıya doğru iyonlaşma enerjisi azalır
10 Soldan sağa doğru cap azaldığı icin elementlerin elektron ilgisi (elektronegatiflik) artar, yukarıdan aşağıya doğru azalır
11 Yukarıdan aşağıya doğru metalik ozellik artar, soldan sağa doğru azalır