Sasani İmparatorluğu hakkında bilgi
Pers İmparatorluğu
İsa'dan once 5yy'da Persler II Keyhusrev onderliğinde birleşerek kuzeydeki Medleri yıkmış ve bir devlet haline gelmişlerdir Bundan sonra Keyhusrev fetih hareketlerine girişmiştir Bu fetihlerde ise Babil, Fenike gibi zengin yerleri fethedip ulkeyi zengin bir krallık haline getirmiştir Ermenistan'ı, Lidya'yı ve Krezus'unservetini ele gecirip tum Anadolu'yu hakimiyeti altında birleştirmiştir Anadolu'yu ele gecridikten sonra Babil uzerine saldırmış ve orayı da fethedip kendini Babil kralı ilan etmiştir Bundan sonra ise Mısır'a saldırma hazırlıklarına başlamış, kuzeydoğuyu sağlamlaştırmak icin iki kabileyle savaş yapmış ve bu savaşlar da kabileler direniş gostermişler, Keyhusrev de bu savaşta hayatını kaybetmiştir
Yerine ise oğlu Kambis gecmiştir Kambis devrinde Mısır fethedilmiş, Kartaca'ya kadar Pers ordusu ilerlemiş, ancak Kartacalıları gecememiştir Kambis doneminde İranlı kabileler ayaklanmışlardır, bunlar Gomata isimli bir Med rahibinin başını cektiği mecusilerdir
II Artakserkes doneminde devlet hızla cozulmeye başlamış, İmparatorluk'ta ayaklanmalar olmuş, Mısır bağımsızlığını ilan etmiştir İsyanlar guclukle bastırılmış, ama daha sonra III Darious doneminde Persler İmparatorluğu'na Buyuk İskender son vermiştir
Ahameniş İmparatorluğu
MO 550'de Persler Buyuk Kiros (ya da II Kiros ya da II KYROS) onderliğinde birleşerek kuzeydeki Medleri yıkmış ve bir devlet haline gelmişlerdir Bundan sonra Kyros fetih hareketlerine girişmiştir Bu fetihlerde ise Babil, Fenike gibi zengin yerleri fethedip ulkeyi zengin bir krallık haline getirmiştir Ermenistan'ı, Lidya'yı ve Krezus'un servetini ele gecirip tum Anadolu'yu hakimiyeti altında birleştirmiştir Anadolu'yu ele gecirdikten sonra Babil'e saldırmış ve orayı da fethedip kendini Babil kralı ilan etmiştir Bundan sonra ise Mısır'a saldırma hazırlıklarına başlamış, kuzeydoğuyu sağlamlaştırmak icin iskitsaka imparatorluğu ile savaş yapmış ve bu savaşların birinde Kralice Tomrisin ordusuna mağlup olarak hayatını kaybetmiştir
Yerine ise oğlu Kambis gecmiştir Kambis devrinde Mısır fethedilmiş, Kartaca'ya kadar Pers ordusu ilerlemiş, ancak Kartacalıları gecememiştir Kambis doneminde İranlı kabileler ayaklanmışlardır, bunlar Gomata isimli bir Med rahibinin başını cektiği mecusiler dir
Kambis Mısır donuşu olmuş, yerine ise unlu Pers İmparatoru I Darius gecmiştir İlk olarak kabile isyanlarını bastırmış ve ceşitli alanlarda devrim niteliğindeki hareketlere girişmiştir I Darius da fetih hareketlerine girişmiş, İmparatorluk sınırları doğuda Hindistan'a dayanmıştır Kafkasya'ya doğru İskitlere karşı da sefer yapmış, ama başarısızlıkla sonuclanmıştır Daha sonra batıya yonelip, Trakya, Makedonya ve Ege'ye saldırıp buraları ele gecirmiştir Bunun uzerine Spartalılar, Darius ve oğlu Kserkes'e karşı Salamis Deniz Savaşı'nı yapmışlardır Salamis Deniz Savaşı'nda elde edilen ganimetlerin butunu Buyuk İskenderin fethinde ele gecirilmiştir
II Artakserkes doneminde devlet hızla cozulmeye başlamış, İmparatorluk'ta ayaklanmalar olmuş, Mısır bağımsızlığını ilan etmiştir İsyanlar guclukle bastırılmış, ama daha sonra III Darius doneminde Pers İmparatorluğu'na Buyuk İskender son vermiştir
Anadolu'ya hakim olan Perslerin satrapları ulkeyi imar etmek icin caba gostermişlerdir Bu calışmalar sırasında Bodrum'da yapılan Mausoleum (Mozole kral mezarı) dunyaca unlu eserlerden biridir Ahameniş imparatorluğu bugune kadar Şark'ta ki en geniş imparatorluk olmuşturEge'ye ve Hint'e uzanan gercek anlamda imparatorluk gercekleştirildi
Sasani İmparatorluğu
Sasani hanedanı, 3 yuzyıl başlarında bugunku İran'ın Persis eyaletinin hukumdarlığını ele geciren tanrıca Anahita'yı takibeden rahiplerin soyundan gelen I Ardeşir tarafından Persis'te (Pars ya da Fars vilayeti) Istakhr şehrinde kurulmuştur
Sasani İmparatorluğu (Sasani Devleti veya Sasaniler) , dorduncu İran Hanedanlığı ve ikinci Pers İmparatorluğu'nun adıdır (224 651) Sasani İmparatorluğu, son Arşaklı hanedanı (Partlar) kralı IV Artabanus'u yenmesinin ardından I Ardeşir tarafından kurulmuş, son Sasani hukumdarı Şehinşah (Krallar kralı) III Yezdigirt'in (632651), erken Halifelik'le yani ilk İslam Devleti ile girdiği 14 senelik mucadeleyi kaybetmesiyle sona ermiştir İmparatorluğun sınırları bugunku İran, Irak, Ermenistan, Afganistan, Turkiye'nin doğu bolgesi (Buyuk İran olarak bilinen bolge), Suriye'nin bir kısmı, Pakistan, Kafkaslar, Orta Asya ve Arabistan'ın tamamını kapsıyordu II Husrev'in hukumdarlığı (590628) sırasında Mısır, Urdun, Filistin ve Lubnan da kısa sureli olarak imparatorluğa dahil oldu Sasaniler, imparatorluklarını 'İranşehr' 'İranlıların (Aryanların) memleketi' diye adlandırırlardı
Cokuşu ve yıkılışı
Omer bin Hattab'ın halifeliği sırasında bir Musluman ordusu 637 yılında Rustem Farrokhzad komutasındaki kendinden daha buyuk bir orduyu Kadisiye Savaşı'nda mağlup etti ve Ktesifon'u kuşattı Uzun suren bir kuşatmanın ardından Ktesifon duştu Yezdigirt ardında imparatorluğun devasa hazinesinin cok buyuk bir kısmını bırakarak doğuya kactı Kısa bir sure sonra Ktesifon'u ele geciren Araplar guclu bir finansal kaynağın sahibi oldular Sasaniler de kaynak sıkıntısına duştu İmparatorluk yorgun, bolunmuş ve etkili bir hukumetten yoksun olmasa bir araya gelen ve tek bir ordu olarak hareket eden Sasani askeri kanadının ozel atlı birlikleri olan Azadan (AsavaranAsatan) kastı bir ihtimal Arapları yenebilirdi Fakat olayların hızlı gelişmesi sonucu İmparatorlukta beliren guc boşluğunda hicbir zaman bir araya gelemediler Bunun sonucu İslam fethi oldu Bir kısım Sasani valileri guclerini birleştirerek İslam Ordularını puskurtmek isteseler de merkezi otoritenin olmaması buna engel oldu ve Nihavend Savaşı'nı kaybettiler18 Ordu komuta yapısı yok olan, soylular dışında kalan tımarlı birlikleri onemli olcude azalan, finansal kaynakları elinden giden ve azar azar yok edilen Sasani İmparatorluğu, 10 yıl boyunca Arap ordularının istilasına sahne oldu
Nihavend Yenilgisi'nin haberini alan Yezdigirt yanindaki Fars soyluları ile birlikte kuzeyde Horasan vilayetinin ic taraflarına kadar kactı 651 yılının sonlarına doğru bir değirmenci tarafından Merv'de suikast sonucu olduruldu Diğer İran soyluları Orta Asya'ya yerleşerek bu bolgede İran kulturunu ve dilini yayacak olan ilk yerel Fars hanedanlığı Samanileri kurdular Samaniler İslam'ın egemen olmasından sonra Sasani gelenek ve kulturunu yeniden diriltmeye calıştılar
alıntı
Pers İmparatorluğu
İsa'dan once 5yy'da Persler II Keyhusrev onderliğinde birleşerek kuzeydeki Medleri yıkmış ve bir devlet haline gelmişlerdir Bundan sonra Keyhusrev fetih hareketlerine girişmiştir Bu fetihlerde ise Babil, Fenike gibi zengin yerleri fethedip ulkeyi zengin bir krallık haline getirmiştir Ermenistan'ı, Lidya'yı ve Krezus'unservetini ele gecirip tum Anadolu'yu hakimiyeti altında birleştirmiştir Anadolu'yu ele gecridikten sonra Babil uzerine saldırmış ve orayı da fethedip kendini Babil kralı ilan etmiştir Bundan sonra ise Mısır'a saldırma hazırlıklarına başlamış, kuzeydoğuyu sağlamlaştırmak icin iki kabileyle savaş yapmış ve bu savaşlar da kabileler direniş gostermişler, Keyhusrev de bu savaşta hayatını kaybetmiştir
Yerine ise oğlu Kambis gecmiştir Kambis devrinde Mısır fethedilmiş, Kartaca'ya kadar Pers ordusu ilerlemiş, ancak Kartacalıları gecememiştir Kambis doneminde İranlı kabileler ayaklanmışlardır, bunlar Gomata isimli bir Med rahibinin başını cektiği mecusilerdir
II Artakserkes doneminde devlet hızla cozulmeye başlamış, İmparatorluk'ta ayaklanmalar olmuş, Mısır bağımsızlığını ilan etmiştir İsyanlar guclukle bastırılmış, ama daha sonra III Darious doneminde Persler İmparatorluğu'na Buyuk İskender son vermiştir
Ahameniş İmparatorluğu
MO 550'de Persler Buyuk Kiros (ya da II Kiros ya da II KYROS) onderliğinde birleşerek kuzeydeki Medleri yıkmış ve bir devlet haline gelmişlerdir Bundan sonra Kyros fetih hareketlerine girişmiştir Bu fetihlerde ise Babil, Fenike gibi zengin yerleri fethedip ulkeyi zengin bir krallık haline getirmiştir Ermenistan'ı, Lidya'yı ve Krezus'un servetini ele gecirip tum Anadolu'yu hakimiyeti altında birleştirmiştir Anadolu'yu ele gecirdikten sonra Babil'e saldırmış ve orayı da fethedip kendini Babil kralı ilan etmiştir Bundan sonra ise Mısır'a saldırma hazırlıklarına başlamış, kuzeydoğuyu sağlamlaştırmak icin iskitsaka imparatorluğu ile savaş yapmış ve bu savaşların birinde Kralice Tomrisin ordusuna mağlup olarak hayatını kaybetmiştir
Yerine ise oğlu Kambis gecmiştir Kambis devrinde Mısır fethedilmiş, Kartaca'ya kadar Pers ordusu ilerlemiş, ancak Kartacalıları gecememiştir Kambis doneminde İranlı kabileler ayaklanmışlardır, bunlar Gomata isimli bir Med rahibinin başını cektiği mecusiler dir
Kambis Mısır donuşu olmuş, yerine ise unlu Pers İmparatoru I Darius gecmiştir İlk olarak kabile isyanlarını bastırmış ve ceşitli alanlarda devrim niteliğindeki hareketlere girişmiştir I Darius da fetih hareketlerine girişmiş, İmparatorluk sınırları doğuda Hindistan'a dayanmıştır Kafkasya'ya doğru İskitlere karşı da sefer yapmış, ama başarısızlıkla sonuclanmıştır Daha sonra batıya yonelip, Trakya, Makedonya ve Ege'ye saldırıp buraları ele gecirmiştir Bunun uzerine Spartalılar, Darius ve oğlu Kserkes'e karşı Salamis Deniz Savaşı'nı yapmışlardır Salamis Deniz Savaşı'nda elde edilen ganimetlerin butunu Buyuk İskenderin fethinde ele gecirilmiştir
II Artakserkes doneminde devlet hızla cozulmeye başlamış, İmparatorluk'ta ayaklanmalar olmuş, Mısır bağımsızlığını ilan etmiştir İsyanlar guclukle bastırılmış, ama daha sonra III Darius doneminde Pers İmparatorluğu'na Buyuk İskender son vermiştir
Anadolu'ya hakim olan Perslerin satrapları ulkeyi imar etmek icin caba gostermişlerdir Bu calışmalar sırasında Bodrum'da yapılan Mausoleum (Mozole kral mezarı) dunyaca unlu eserlerden biridir Ahameniş imparatorluğu bugune kadar Şark'ta ki en geniş imparatorluk olmuşturEge'ye ve Hint'e uzanan gercek anlamda imparatorluk gercekleştirildi
Sasani İmparatorluğu
Sasani hanedanı, 3 yuzyıl başlarında bugunku İran'ın Persis eyaletinin hukumdarlığını ele geciren tanrıca Anahita'yı takibeden rahiplerin soyundan gelen I Ardeşir tarafından Persis'te (Pars ya da Fars vilayeti) Istakhr şehrinde kurulmuştur
Sasani İmparatorluğu (Sasani Devleti veya Sasaniler) , dorduncu İran Hanedanlığı ve ikinci Pers İmparatorluğu'nun adıdır (224 651) Sasani İmparatorluğu, son Arşaklı hanedanı (Partlar) kralı IV Artabanus'u yenmesinin ardından I Ardeşir tarafından kurulmuş, son Sasani hukumdarı Şehinşah (Krallar kralı) III Yezdigirt'in (632651), erken Halifelik'le yani ilk İslam Devleti ile girdiği 14 senelik mucadeleyi kaybetmesiyle sona ermiştir İmparatorluğun sınırları bugunku İran, Irak, Ermenistan, Afganistan, Turkiye'nin doğu bolgesi (Buyuk İran olarak bilinen bolge), Suriye'nin bir kısmı, Pakistan, Kafkaslar, Orta Asya ve Arabistan'ın tamamını kapsıyordu II Husrev'in hukumdarlığı (590628) sırasında Mısır, Urdun, Filistin ve Lubnan da kısa sureli olarak imparatorluğa dahil oldu Sasaniler, imparatorluklarını 'İranşehr' 'İranlıların (Aryanların) memleketi' diye adlandırırlardı
Cokuşu ve yıkılışı
Omer bin Hattab'ın halifeliği sırasında bir Musluman ordusu 637 yılında Rustem Farrokhzad komutasındaki kendinden daha buyuk bir orduyu Kadisiye Savaşı'nda mağlup etti ve Ktesifon'u kuşattı Uzun suren bir kuşatmanın ardından Ktesifon duştu Yezdigirt ardında imparatorluğun devasa hazinesinin cok buyuk bir kısmını bırakarak doğuya kactı Kısa bir sure sonra Ktesifon'u ele geciren Araplar guclu bir finansal kaynağın sahibi oldular Sasaniler de kaynak sıkıntısına duştu İmparatorluk yorgun, bolunmuş ve etkili bir hukumetten yoksun olmasa bir araya gelen ve tek bir ordu olarak hareket eden Sasani askeri kanadının ozel atlı birlikleri olan Azadan (AsavaranAsatan) kastı bir ihtimal Arapları yenebilirdi Fakat olayların hızlı gelişmesi sonucu İmparatorlukta beliren guc boşluğunda hicbir zaman bir araya gelemediler Bunun sonucu İslam fethi oldu Bir kısım Sasani valileri guclerini birleştirerek İslam Ordularını puskurtmek isteseler de merkezi otoritenin olmaması buna engel oldu ve Nihavend Savaşı'nı kaybettiler18 Ordu komuta yapısı yok olan, soylular dışında kalan tımarlı birlikleri onemli olcude azalan, finansal kaynakları elinden giden ve azar azar yok edilen Sasani İmparatorluğu, 10 yıl boyunca Arap ordularının istilasına sahne oldu
Nihavend Yenilgisi'nin haberini alan Yezdigirt yanindaki Fars soyluları ile birlikte kuzeyde Horasan vilayetinin ic taraflarına kadar kactı 651 yılının sonlarına doğru bir değirmenci tarafından Merv'de suikast sonucu olduruldu Diğer İran soyluları Orta Asya'ya yerleşerek bu bolgede İran kulturunu ve dilini yayacak olan ilk yerel Fars hanedanlığı Samanileri kurdular Samaniler İslam'ın egemen olmasından sonra Sasani gelenek ve kulturunu yeniden diriltmeye calıştılar
alıntı