Hepimiz, hayatımızın en az bir devrinde kendimizi olağandan çok daha agresif, huysuz yahut mutsuz hissetmişizdir. Üstelik bu üzere devirlerden geçtiğimiz sıralarda etrafımızdaki beşerler bize çok daha keyifli görünmeye başlar. Uzmanlar ise bu üzere durumlarda sıklıkla duyduğumuz kimi tekliflerde bulunuyor. Örneğin; kendinizi olumsuz kanılardan uzaklaştırın, sizi keyifli hissettirecek şeyler yapın ve anı yaşayın gibi.
Yeni yapılan bir araştırmaysa şimdiye kadar duyduğumuz bu tavsiyelerin aslında çok da yararlı olmadığını; hatta tam bilakis pişmanlık ve tasa üzere hislerin faydalı olabileceğini ortaya koydu. Pekala nasıl oluyor da bizi üzen bu hisler ‘faydalı’ olabiliyor? Gelin araştırmanın detaylarına birlikte bakalım.
Pişmanlıklarınızı bir kenara bırakmayın, ders çıkarın!
Bizi en çok üzen hislerin başında ‘pişmanlık’ geliyor. “Keşke...” diye başlayan cümleler kurmak, birçok psikolog tarafından da makûs bir alışkanlık olarak nitelendiriliyor. Düşününce de bu tavsiye epeyce mantıklı. Sonuçta geçmişte yaptığımız yahut yapamadığımız şeyler yüzünden şu an içinde bulunduğumuz vakti üzülerek geçirebiliyoruz.
Ancak Lanchaster Üniversitesi tarafından yapılan araştırma, pişmanlık hissinin göründüğü kadar makus bir şey olmadığını ortaya koyuyor. Araştırmacılar, pişmanlık sırasında derin niyetlere dalmanın ve tekrar tekrar tıpkı senaryoları beynimizde canlandırmanın epey yararlı olabileceğini söylüyor. Pişmanlık duyan beşerler aynı yanılgıyı yapmaktan çekineceği için tüm adımlarını daha dikkatli atmaya başlar. Araştırmacılar, bu sayede gelecekte daha sağlıklı kararlar verilebileceğinin altını çiziyor.
Siz tekrar hobi olarak endişelenin...
Araştırmaya husus olan bir öteki his ise telaş. Neredeyse hepimiz içinde bulunduğumuz durumlar sebebiyle pek çok şeyden tasa duyuyoruz. Maalesef ki gerek ekonomik gerekse sosyal olarak epeyce sıkıntı bir devirden geçiyoruz. Bu sebeple de tasa üzere bir duyguyu hayatımızdan çıkartmamız neredeyse imkansız.
Araştırmacılar da hayatımızdan çıkaramadığımız bu hissin yararlı birkaç istikameti olduğunu bildirdi. Şöyle ki; telaş duymak, daha çok gelecek korkusu taşımamıza sebep oluyor ve bu telaş durumu pişmanlık duyduğumuz vakitlerde olduğu üzere bizi gelecekle ilgili daha derin niyetlere itiyor. Örneğin; “Okul bitince ne yapacağım?” diye düşünmek, sizi okulu bitirmeden bir şeyler yapmak için çabalamaya teşvik ediyor. İçinde bulunduğunuz anda bu his ve kanılar sizi gerilime soksa da araştırmacılar, aslında hayatınızda olumlu bir tesir bıraktığını ve harekete geçirdiğini belirtiyor.
Peki optimistlik ve itimat?
Yayınlanan makaleye nazaran, optimistlik aslında bizim güven duygumuzla gerçek orantılı gelişen bir his. Bunu da küçük bir örnekle açıklayacak olursak; bir imtihana çalıştığınızda, o imtihana karşı daha optimist hisler beslersiniz zira çalıştığınız için kendinize inancınız vardır. Yani aslında optimistlik, içine girdiğiniz bir ruh hali değil; sizin kendinizi soktuğunuz bir his olarak karşınıza çıkar. Lakin araştırmacılar, çok güvenmenin ve fazla optimist olmanın da bilhassa ikili bağlantılarda bir sıkıntıya dönüşebileceğini söylüyor.
Kısaca özetlemek gerekirse; araştırmacılar, olumlu yahut olumsuz her hissin çoka kaçılmadığı takdirde bir sorun oluşturmadığını söylüyor. Yani pişmanlık, kaygı, öfke üzere hisleri bile kendinize yarar sağlayabilecek biçimde kullanabilirsiniz. Ek olarak optimistlik, itimat üzere olumlu hisler da çoka kaçtığınızda size yarar değil ziyan verebilir.