'Şu anda 1200-1300'ler bandında olaylar direniyor' diyen Öztürk, toplu aktiflikleri de eleştirdi: Nişanlar, düğünler, taziyeler, cenazeler, asker uğurlamaları, ziyafetler... Bir bakıyorsunuz konutunda yahut sitesinde 20-30 kişilik ziyafet veriyor. Tüm bir ortaya gelişi artıran davranışlar nedeniyle beklenenin çok üzerinde kalabalıklar oluştu. Plajlar, kıyılar...
Bilim Konseyi üyesi Prof. Dr. Recep Öztürk, Türkiye'de Kovid-19 vakalarının yaklaşık yüzde 45-47'sinin İstanbul'da olduğunu, öteki vilayetlere nazaran son vakitlerde kısmen daha az olay görüldüğünü söyledi.
Öztürk, Güneydoğu Anadolu Bölgesi vilayetleri ile Konya ve Ankara'da belirgin bir artış yaşandığını, Batı Marmara'daki birtakım vilayetler ve İzmir'de ise Türkiye ortalamasının altında bir sayı gözlendiğini anlattı.
Kapalı ortamlarda fiziki uzaklık ve maske takma kurallarına uyulmadığını belirten Öztürk, olay sayılarının artışındaki faktörleri şöyle sıraladı:
"BEKLENENİN ÇOK ÜZERİNDE KALABALIKLAR OLUŞTU"
"Nişanlar, düğünler, taziyeler, cenazeler, asker uğurlamaları, ziyafetler... Bir bakıyorsunuz konutunda yahut sitesinde 20-30 kişilik ziyafet veriyor. Tüm bir ortaya gelişi artıran davranışlar nedeniyle beklenenin çok üzerinde kalabalıklar oluştu. Plajlar, kıyılar... Gençlerin, televizyona da yansıyan, kıyıda yahut bir ortamda büyük kitleler halinde bir ortaya gelişi, şampiyon ekiplerin büyük kitleler halinde kutlamaları, farklı televizyon programları... Hiç kimse bu salgından korunma garantisinde değil. Kim kural ihlal ediyorsa, kim beklenen kalabalığın üzerine çıkıyorsa o alan bir risk alanı."
Kurallara uyumsuz toplu bir ortaya gelişlerin beklenen azalmayı sağlayamadığının altını çizen Öztürk, "Şu anda 1200-1300'ler bandında hadiseler direniyor." dedi.
"İSTENEN SEVİYEDE DENETİM ALTINA ALAMADIK"
Bir kişinin kaç bireye virüs bulaştırdığını gösteren 'R0' pahasının salgının pik yaptığı periyotta 13'lere kadar vardığını, bu sayının dünya genelinde 2-3 ortası olduğunu vurgulayan Öztürk, "Şu anda belirli bir vakitteki bulaştırıcılık sayısı 'RT', Türkiye'de yaklaşık 0,94-1 üzere. Demek ki bulaştırıcılık, risk toplumda hala devam ediyor. Bu pahası 0,6'nın altına düşürmediğimiz takdirde salgını denetim edemedik manasına geliyor. Salgın şimdi istenen seviyede denetim altında değil. Israr eden yeni olaylar da bunu gösteriyor." sözlerini kullandı.
Kovid-19 salgınına karşı farkındalık devam etse de hassasiyetin azaldığını söyleyen Öztürk, kurallara ahenk ve itinada bir bozukluk olduğunu, muhakkak bir bölüme ulaşmada sorun yaşandığını lisana getirdi.
Öztürk, bu şahısların salgınla alakalı haberleri izleyip izlemediğinin, izlese de bunu nasıl anladığı ve yorumladığının irdelenmesi gerektiğini belirterek, "Bunlara ulaşıp, gerek şahsî gerek toplumsal seviyede farkındalığı artırıp, sürece katkı vermelerini beklemek lazım. Bu bir sıhhat seferberliğidir. Seferberliğin kendine mahsus kuralları var. Toplum ve sağlık kurallarına daha fazla dikkat etme ve uyma dönemindeyiz" dedi.
"TEMEL UNSURLARA NAZARAN DE KUL HAKKIDIR"
Öztürk, Kovid-19 tanısı aldığı halde topluma karışan bireyleri de uyararak, şöyle konuştu:
"Kendi hastalığınızı biliyor ve topluma çıkma hamaseti gösteriyorsunuz... Bilerek, toplumdaki şahısların hastalanmasına ve bir kısmının ölmesine razı oluyorsunuz. Teşhis almış kişinin belirtilen mühlet meskende kalmaması katiyen toplumsal kurallara önemli bir uyumsuzluk ve kabahattir. İnsan haklarına akındır. Bakacağımız şey şu: 'Ben bunun kendime yapılmasını ister miydim?' Hiç kimse istemez. Esasen bu türlü birinin topluma çıkması kabahattir. Bu kişilere taahhütname imzalatılıyor ya da beyanda bulunuluyor. En azından bizim medeniyetimizin temel unsurlarına nazaran de kul hakkıdır. O denli olumsuz bir zincirin kurulmasına neden oluyor ki bu bireyler, çok önemli sorumluluklar altına giriyorlar."
Öztürk, Ekim, Kasım ve Aralık aylarında mevsimsel gribin Türkiye'nin de içinde bulunduğu Kuzey Yarım Küre'de arttığına işaret ederek, gelecek aylarda salgın seyrinde Türkiye'yi bekleyen tabloya dair şu değerlendirmelerde bulundu:
"GRİP VE KOVİD-19 BİRLEŞİRSE..."
"Bu Ocak ve Şubat'ta çok daha yükseklere çıkıyor. Soğuk algınlığı olayları artıyor. Bunlar mevcut hastanenin yükünü bir açıdan dolduruyor. Kovid-19'un seyrine bakıldığında yüzde 20 civarında öteki hastalıklarla birliktelik var. Yani tıpkı vakitte Kovid-19 ve grip, Kovid-19 ve soğuk algınlığı. Birliktelikler olunca bilhassa yaşlılar ve kronik hastalığı olanlarda daha ağır seyretme riski var. Kovid bu formda devam ederse, esasen hastanelerimiz muhakkak bir oranda dolu olacak, o vakit İspanya, İtalya, Amerika üzere sıhhat sisteminin karşılık vermede büyük zorluk yaşamasıyla karşılaşırız.
Natürel ki Türkiye planlarını yapıyor, tedbirlerini alıyor ancak hiçbir ülkenin imkanı nihayetsiz değildir. Her ülkenin bir kapasitesi vardır. Salgını denetim altına almanın, bilhassa ağır bakıma muhtaçlık gösterecek yaşlılarımızı müdafaanın temel nedeni buydu; sistem kapasitesinin üzerinde yüklenmesin. Sıhhat çalışanları mart başından beri çok büyük fedakarlıkla hizmet veriyor. Sağlık işçisi sonsuz bir güce sahip değil, tıpkı vakitte risk içerisindeler, hastalanıyorlar, yorgunlukları var."
"AŞI SALGINI SIFIRLAMAK MANASINA GELMEZ"
Şu anda dünyada 3. faza giren aşılar olduğunu, Türkiye'de de iki aşı çalışmasının sürdüğünü hatırlatan Öztürk, "Türkiye'nin kendi üretmekte olduğu aşılar var, devam ediyor. Birisi Almanya'da birisi Çin'de üretilen iki aşının da 3. faz denemeleri değişik ülkelerde devam ediyor. Kimileri 'Efendim bu aşıyı Türkiye'de deneyecekler' diyor. Şu anda Amerika ve farklı ülkelerde bu aşılar deneniyor. Türkiye de bu aşıların deneneceği ülkelerden yalnızca birisidir. Az sayıda bireyle bu denenecek." dedi.
Aşının koruyuculuğunun ne kadar süreceğinin bilinmediğini, salgını 'bıçakla keser gibi' bitirmesinin mümkün olmadığını vurgulayan Öztürk, "Böyle bir aşı alındığında birinci kim aşılanacak? Yaşlı, en riskli kümeler. Doğal olarak onların tehlikeden kısmen uzaklaştırılması avantaj olacak. Lakin bu, dünyanın hiçbir ülkesinde ve bizim ülkemizde de salgını sıfırlamak, bıçakla kesmek, çabucak durdurmak manasında değil. Biz bu salgınla 2021 Ağustos-Eylül'üne kadar uğraşmak zorunda olduğumuzu görüyoruz. Fakat aşının kıymetli bir katkısının olacağını da yadsımamak lazım." ifadelerini kullandı.