Prostat kanseri riskinin yaşla birlikte arttığı bilinse de, daha erken yaşlardaki görülme oranını hafife almamak gerekiyor. 50 yaş öncesi her 350 erkekten biri bu hastalıkla tanışıyor. 50-60 yaş aralığında 52 erkek, 65 yaş üstünden sonra her iki erkekten biri teşhis alıyor.
Erken teşhisin bu hastalıkta çok değerli olduğunu söyleyen Üroloji Uzmanı Prof. Dr. Ali İstek Kural, ailesinde prostat kanseri olanların 40 yaşından itibaren denetimlere başlaması gerektiğini vurguluyor. Prostat kanseri, sık duyduğumuz kanser cinslerinden biri. Tüm dünyada erkeklerde en sık rastlanan ikinci kanser tipi olmasıyla dikkati çekiyor. Yaş, prostat kanseri için kıymetli bir risk. Araştırmalar; 65 yaş üzerindeki erkeklerin yüzde 60’ında prostat kanseri saptandığını, yani en az iki erkekten birinin bu hastalıkla tanıştığını gösteriyor. Prostat Kanseri Farkındalık Ayı nedeniyle hastalık hakkında bilgi veren Robotik Üroloji Kısım Lideri Prof. Dr. Ali İstek Kural, prostat kanserinin, dünya nüfusunun yaşlanmasıyla birlikte görülme oranı artan hastalıkların başında geldiğini belirtiyor. Erken saptanmadığında ise, ölümcül sonuçlara yol açıyor. O denli ki, günümüzde kansere bağlı ölümlerde 5. sırada yer alıyor.
Prostat Kanserinde Riski artıran 3 değerli neden!
Prostat kanserinde riski artıran faktörler var. Bunların ortasında genetik risk dikkat çekiyor. Baba ya da baba tarafındaki erkek akrabalarda prostat kanseri varsa, oran daha genç yaşlara iniyor. Irksal özellikler de risk açısından değerli bir faktör. Batı Avrupa ve ABD’de prostat kanseri daha sık görülürken Ortadoğu ve Uzak Doğu ülkelerinde daha az rastlanıyor. Siyahilerde prostat kanserinin daha sık görüldüğü ortaya çıkan öbür bir sonuç. Genetik ve ırksal özellikler değiştirilemese de, prostat kanserinde şahısların değiştirebileceği öbür bir risk faktörü var; obezite. Çünkü kolestrol oranı yüksek besinler alan obezlerde prostat kanseri riski artıyor.
Prostat Kanseri Belirti vermiyor!
Prostat kanserinin en dezavantajlı durumu, erken devirde belirti vermemesi. Lakin ilerleyen periyotlarda kendini belirli ediyor. İleri evrede tümörün büyüklüğü, idrar akışını engelliyor. Hasta idrarını zorlukla yaptığı için doktora başvuruyor. Bunun yanı sıra idrarda ve menide kan gelmesi de belirtilerin ortasında sayılıyor. Prostattaki kanser, kemiğe sıçramışsa hastalarda kemik ağrısı da görülebilmektedir.
Erken teşhis için denetim şart!
Prostat kanserinin erken periyotta belirti vermemesi, ileri evre saptanmasına yol açıyor ve bu da mevt riskini artıyor. Ancak prostat kanseri riskini erken saptamak ve tedaviye başlamak hayat kurtarıyor. Prof. Dr. Ali İstek Kural kimlerin, ne vakit denetime başlaması gerektiği ile ilgili şu bilgileri veriyor: “Erken teşhis için 50 yaşından sonra rutin tetkiklere başlanması gerekiyor. Fakat babada ya da baba tarafından gelen yakın akrabalarda prostat kanseri varsa, risk artıyor. Bu nedenle bu şahısların 40-45 yaş ortasında rutin tetkiklere başlaması erken teşhis açısından çok önemlidir”
Prostat Kanserinde Kandan saptanan risk
Prostat kanseri riskini saptayan tarama testi için sadece kan verilmesi kâfi. PSA yani Prostat Spesifik Antijen denilen kan tahlili yapılıyor. Bu test, kesin sonuç için değil, risk oluşup oluşmadığına dair fikir veren bir tarama testi. Yaşa mahsus PSA bedelinin yüksek bulunması yahut yıllar içerisindeki artış suratı kanser kuşkusu oluşturuyor. Uzmanlar, rektal muayene de yapıyor, muayenede sertlik bulunması PSA kıymetinden bağımsız olarak da kanser kuşkusu için bir sinyal manasına gelmektedir.
Prostat Kanseri Kesin teşhis için ileri tetkik gerekiyor
Prostat kanseri teşhisinde en değerli tetkik, Multiparametrik Prostat MR. Bu MR’da adeta prostatın yüksek çözünürlüklü bir fotoğrafı çekiliyor. Kanser kuşkusu olan bölgeyi gösterebildiği üzere maksada yönelik biyopside (MR-TRUS füzyon biyopsi) istenilen yere ulaşabilmek için de kullanılıyor. Böylelikle evvelden olduğu üzere gereksiz tekrar tekrar biyopsi yapmaya gerek kalmamamaktadır.
Prostat Kanseri Tedavisinde Milimetrik hassasiyetle biyopsi yapılıyor
Prostat kanserinin kesin tanısı için biyopsi yapmak, gereksiz ameliyatları önleyen kıymetli bir formül. Öncelikle prostattaki tümör kuşkusu olan noktalar bulunuyor ve oradan örnek alarak patolojik inceleme yapılıyor. Son yıllarda uygulanan “MR-TRUS füzyon biyopsisi” olarak bilinen yeni metotta, kuşkulu noktaya milimetrik hassasiyetle direkt ulaşılabiliyor. Süreç sırasında hastadan daha evvel çekilen MRI imgeleri kullanılıyor. İmgeler, transrektal ultrasonografi manzaralarıyla üst üste getiriliyor. Bir tıp navigasyon formülü sayesinde biyopsi iğnesi kuşkulu noktaya yöneltiliyor. Böylelikle milimetrik sapma ile kuşkulu noktadan biyopsi alınmaktadır.
PSA’da her yükseklik kanserden kaynaklanmıyor
Her PSA yüksekliği prostat kanseri varlığı manasına gelmiyor; zira prostat iltihabı da PSA’yı yükseltebiliyor. Bilhassa iltihap olduğu düşünülen vakitlerde çekilen multiparametrik prostat MRI kansere benzeri imajlar ortaya koyabiliyor. Bu nedenle kuşku oluşması halinde MRI’ın en az 8-10 hafta sonra çekilmesi gerekiyor. Kronik prostatit oluşan hastalarda da benzeri bir durum görülebiliyor. Lakin farklı fazlarda alınan imgelerle tecrübeli bir radyolog bunları ayırt edebilir.
Farklı tedaviler uygulanıyor
Prostat kanseri saptanan hastaların tedavisinde farklı teknikler uygulanıyor. Klinik olarak saptanan fakat kanser ilerlemesi açısından riskli sayılmayan hastalarda, hiçbir tedaviye gerek duyulmadan “Aktif İzlem” denilen teknikle; aralıklı PSA ölçümleri ve MR çekimleri ile takip ediliyor. Tetkiklerde tümör saptanmış hastalarda şayet öbür organlara sıçramamış, sadece prostatla hudutlu kalmışsa, cerrahi yollar tercih ediliyor. Genç hastalarda kanser robotik cerrahi ile ameliyat edilirken, daha ileri yaşlardaki hastalarda cerrahi yerine radyocerrahi yani ışın tedavisi uygulanıyor. Öbür organlara yayılmış ileri evre kanserlerde ise hormon, kemoterapi üzere hastanın durumuna uygun tedaviler yapılır.
Robotik cerrahi ile hudut ve damar hasarı riski düşüyor
Prostat kanseri hastalarında robotik cerrahinin sık kullanılan değerli prosedürlerden biri olduğunu belirten Prof. Dr. Ali İstek Kural şunları söyledi, “Prostat bölgesi, hudut ve damar yoğunluğu olan bir bölgedir. Bu nedenle bu yapıların muhafazası gerekiyor. Robotik cerrahi, bu yapıların korunmasında kıymetli imkanlar sağlıyor. Prostattan kanserli dokuyu çıkarırken hastanın cinsel fonksiyonuna ziyan vermemesi ve idrar kaçırma sorunu oluşmaması açısından değerli kazanımlar sağlıyor. Ameliyatı yapan uzman, robotik usul sayesinde; ameliyat bölgesini 3 boyutlu, yüksek kalitede ve neredeyse 20 kat daha büyük biçimde görebiliyor. Küçük kesilerle yapılan bu ameliyat sırasında hastada daha az kan kaybı oluyor. Ameliyat sonrasında hasta, daha az ağrı hissediyor ve gündelik hayata daha kısa müddette dönebiliyor.” (BSHA