Serviks Kanseri Nedir?
Serviks kanseri serviks olarak adlandırılan, rahmin alt kısmının (rahim ağzı) kanseridir. Serviks kanseri kadınlar arasındaki en ölümcül kanserler arasındadır. Erken dönemde tanı konulmuş serviks kanserli kadınların bu hastalıktan kurtulma şansları çok yüksek düzeydedir.
Serviks Kanseri risk faktorleri nelerdir?
Serviks Kanserinin kanıtlanmış en önemli nedeni yüksek riskli HPV virüsüdür. HPV enfeksiyonu oldukça sıktır; cinsel aktif insanların çoğu enfektedir. Halbuki çoğu HPV enfeksiyonu semptom vermez ve serviks kanserine ilerlemez. Yaklaşık olarak 14 HPV tipi serviks kanserine yol açabilen yüksek tipler olarak belirlenmiştir. HPV 16 ve 18 servikal kanserlerle ilişkili en sık görülen iki yüksek riskli HPV tipidir. Pap smear ve HPV testi ile serviks kanser riskini azaltmak kolaydır. Anormal Pap smear sonuçları, kanser öncesi ve kanser lezyonlarını gösterdiği için erken teşhis şansı artmaktadır. Çoğu serviks kanseri daha önce Pap smear yaptırmamış kadınlarda ortaya çıkmaktadır. HPV testleri herhangi bir yüksek risk HPV tipinin olup olmadığını belirleyerek kanser riski için ileri izleme olanak vermektedir.
Bazı faktörler rahim ağzı kanserinin oluşmasını kolaylaştırabilir ve hastalık sürecini hızlandırabilir. Genel olarak Rahim ağzı kanserinin diğer risk faktörleri ise şöyledir;
Çok eşli olmak
Cinsel ilişkiye 20 yaşından önce başlanmak
Sigara içmek
Bağışıklık sisteminin zayıf olması.
Genital organlarda viral ve bakteriyal enfeksiyonların sıkça görülmesi
Çok sayıda doğum yapmak
Sosyoekonomik düzeyin düşük olması
C vitamini ve A vitamini eksikliği
Belirtiler nedir?
Serviks kanserinin erken evrelerinde tipik olarak bir belirti yoktur. En erken bulgu rutin jinekolojik muayene esnasında saptanan anormal Pap smear sonucu olabilir. En sık klinik belirti ise cinsel ilişki sonrası oluşan vajinal kanamadır. Adet arası kanama, menopoz sonrası kanama gibi anormal vajinal kanama, sulu, pembe, soluk ve devamlı olan vajinal akıntı diğer belirtiler olabilir. Serviks kanseri oldukça yavaş gelişir, böylece belirtisiz dönem yıllar sürebilir. İlerlemiş serviks kanserleri genel olarak düzenli Pap smear testi yaptırmayan ya da anormal Pap smear sonucu alıp takiplere devam etmemiş kadınlarda görülür.
Smear Testi Nedir?
Smear testi son derce basit ve ağrısız bir kanser tarama yöntemidir. Kadınların yılda 1 kez smear testi yaptırmaları, rahim ağzı kanserinden korunmak için oldukça önemlidir. Smear testi laboratuvara gönderilir ve orada belirli aşamalardan geçirilerek mikroskobik muayenesi yapılır.
21 yaş üzerindeki aktif cinsel yaşamı başlamış tüm kadınların her yıl bir kez smear testi yaptırmaları gerekir. Eğer aktif cinsel yaşam bu yaştan önce başlamışsa, başlanan yaştan itibaren ilk üç yıl içinde smear testi yapılması önerilir. Testler menopoz sırasında da aksatılmamalıdır. 65 yaşından sonra, hastanın o zamana kadar en az üç normal smear testi sonucu bulunuyorsa, doktorunun bilgisi ile smear testlerine son verilebilir. Ayrıca smear testinde şüpheli bir durum görülmüşse, test daha sık aralıklarla yapılabilir ya da ileri tetkik uygulanabilir.
Kolposkopi: Kamera sistemi olan özel bir aletle rahim ağzına bakılarak rahim ağzını döşeyen epitelin büyütülerek incelenmesidir. Rahim ağzı kanseri bir günde başlayan bir olay değildir. Hücrelerde başlayan bozulma zaman içinde ve giderek artar. İşte bu değişiklikleri kolposkop muayenesi ile görerek takip etmek mümkündür. Kolposkopi muayenesi smearle beraber değerlendirilirse hata oranı da çok belirgin şekilde düşer.
Tedavi Seçenekleri Nelerdir?
Serviks kanseri için tedavi seçenekleri kanserin evresine dayanmaktadır. Erken evrelerde yakalanan serviks kanserinin tedavisi göreceli olarak kolaydır ve sadece ameliyatla hastalık tedavi edilebilir. Son olarak serviks kanseri erken teşhis edilebilir ve erken teşhis hayat kurtarır.
Rahim Ağzı Kanseri Aşısı
Cinsel ilişki yoluyla bulaşan HPV rahim ağzı kanserine neden olabilir. HPV’den korunmak için 12 yaşından itibaren kız çocukları ve kadınların rahim ağzı kanser aşısı olması önerilir. Ülkemizde iki tip HPV aşısı olmakla beraber, ABD’de üç HPV aşısı da FDA onayı almıştır. Rahim ağzı kanseri aşılarından bazıları sadece kadınlar için uygun olup, HPV’nin 16 ve 18 tiplerine karşı koruyucu özelliktedir. Bazı tür aşılar ise hem erkek hem kadın için uygun olup, 4’lü ve 9’lu olmak üzere ikiye ayrılır. 4’lü aşı tipleri 6, 11 gibi genital siğillere neden olan HPV tiplerine ve 16, 18 gibi rahim ağzı kanserine neden olabilecek HPV tiplerine karşı koruyucudur. Ülkemizde henüz kullanılmayan 9’lu tip ise rahim ağzı kanserine neden olabilecek daha fazla HPV tipine karşı koruma sağlamaktadır.
Rahim ağzı kanseri aşılarını yaptıran kadın ve erkekler aşıların içerdiği HPV tiplerine karşı %100’e yakın bağışıklık kazanır. 2’li aşı yaptıran kişilerin 4’lü aşı yaptırmasına gerek yoktur. 4’lü aşı genital siğillere karşı da koruma sağladığından tercih edilmesi önerilir. Aşıların ilgili HPV tiplerine karşı ömür boyu koruyuculuğu vardır, tekrara gerek yoktur. Hem rahim ağzı kanserine karşı hem de genital siğillere karşı etkili olan 4’lü veya 9’lu aşı yaptırılması da önerilebilir.
CDC (The Centers for Disease Control and Prevention), 11-12 yaşlarındaki kız ve erkek çocuklara rutin HPV aşısı önermektedir. Rahim ağzı kanseri aşısıiçin en ideal aşılama zamanı cinsel deneyim henüz başlamadan yani HPV virüsü ile temas olmadan önceki dönemdir. HPV bulaştığında aşı önerilen zamanda yaptırılması kadar etkili olmayabilir. Ekim 2016'da CDC önerisi ile 9-14 yaşlarındaki tüm ergen ve gençlerin, önerilen üç doz programından ziyade, en az altı ay arayla iki doz HPV aşısı almasını önermektedir. 15-26 yaşları arasında aşı yaptıracak gençler ve genç erişkinlerin üç doz aşı yaptırması önerilmektedir.
Ayrıca HPV virüsüne karşı 45 yaşa kadar rahim ağzı kanseri aşısı erkeklere de yapılması gerekmektedir. Çünkü HPV erkeklerde de bazı kanser türlerine yol açmakta ve taşıyıcılıkla HPV aktarımına neden olmaktadır.
