Aslında reflü umumî manada bir organ içinde olması gereken likit içeriğinin gayrı bir yere geçmesine verilen isimdir. Örneğin mesane içerindeki idrarın yukarı idrar yollarına kaçmasına vezikoüretral reflü, mide içerisindekilerin yemek borusuna kaçmasına ise gastroözofageal reflü denir. Günümüzde toplulukta her 5 insandan birisinde gastroözofageal reflü illeti görüldüğü için artık yaygın olarak reflü dendiği vakit bu hastalık akla gelmektedir. Yediğimiz azıklar yemek borusu ile mideye ulaşır. Mide içeriğinde bulunan asit ve safra kapsamı olağanda yemek borusuna kaçmaz. Yemek borusu ile midenin bileşim mahallinde bir kapakçık sistemi bulunur. Bu sistemle yemek borusundan besinlerin geçişine müsaade edilirken , mide içeriğinin yemek borusuna kaçışı engellenir. Bu kapakçık sayesinde yemek borusunun asit ve safraya dayanıksız yemek borusunun iç döşemesi (çok katlı yassı epitel) tahrip olmaktan kurtulur. Tıpkı hengamda asit ve safra, boğaz (larynx) ve akciğerlere ulaşarak bu yerlerde zararlı tesir gösteremez.
Şayet bu kapakçık sistemi zayıflık gösterirse mide içeriği yemek borusuna kaçar bu duruma gastro ezofageal reflü marazı denir.
Reflü nasıl oluşur?
Kişilerde yemek borusu ile mide arasında geçişi düzenleyen çok kompleks bir kapak sistemi vardır. Mide içerisinde bulunan besinlerin ve mahsusen açlıkta asit ve safranın yemek borusuna kaçması bu biçimde önlenir. Reflünün en değerli nedeni bu kapak sisteminin gayrikâfi olması yahut halk arasında mide fıtığı olarak bilinen kapak sisteminin karın boşluğundan göğüs boşluğuna kayması sonucu vazifesini zayıf yapması sonucu gelişir. Reflü illetinde, mide asit yüksekliği yoktur. Alışılagelmiş velev düşük asit seviyesinde bile yemek borusuna kaçan mide içeriği, yemek borusunda tahribat yapar. Reflü olması için kesinlikle kapakçık yetmezliği olması kural değildir. Yemek borusuna ilişkin hastalıklarda ve mide boşalma bozukluğu durumunda da reflü olabilir.
Hastalarda hangi şikayetler vardır ?
Üst mide ortamından başlayan ve göğüs kafesinin orta hattı boyunca yayılabilen yanma en tipik şikayettir. Bunun nedeni mide içerisinde olağanda bulunması gereken asit ve safranın buna dayanaksız yemek borusu iç döşemesine kaçması ile yaptığı hasardır. Yemeklerden sonra ekşime ve mide içeriğinin ağıza akıllıca gelmesi ilerleyen devirlerde ortaya çıkabilir. Mide içeriği gırtlak kesimine geçmesi ile boğaz ağrısı, ses kısıklığı ve öksürük görülebilir.
Nedeni bulunamayan öksürüğü olan üç hastanın ikisinde reflü vardır. Yeniden Reflü ile astım illeti arasında birtakım vakalarda sıkı bir bağ vardır. Hastaların göğüs ağrısı nedeniyle kalp illetinden şüphelenmesi ve kalp tabibine gitmesi velev anjiyo yapılması sık rastlanan bir durumdur. Kalp anjiyosu sıradan çıkan hastaların yarısında reflü marazı mevcuttur.
Marazın ilerleyen periyotlarında geceleri mide içeriğinin teneffüs yollarına kaçması ile uykudan ani uyanmalar olabilir. Yapılan ilmî çalışmalar kalp yetmezliği kadar reflü illetinin insanın ömür kalitesini bozduğunu ortaya koymaktadır.
Reflü niye gündemde?
Tıp yerküresi reflü illetini günümüzde gelişen tanı ve klinik muayene usulleri ile en yaygın hastalık olduğunu ortaya koymuştur. Memleketimizde de yapılan ön çalışmalar garp memleketlerinde olduğu üzere 5 bireyden birinde reflü olduğunu göstermektedir. Bu orantının sayısal göstergesi memleketimizde 10 milyona yakın reflü hastası olduğudur. Maatteessüf reflü illeti son yıllara kadar bazen hekimlerinde kolayına geldiği için gastrit teşhisinin gölgesinde kalmıştır. Nerdeyse rastgele bir tetkik yapılmadan mide ortamında rahatsızlığı olan herkese gastrit damgası vurulmakta. Aslında gastrit mideden alınan dokunun mikroskopik incelemesi ile konulabilecek bir teşhistir. Devletimizde 100 kimseden 70 de bulunan Helicobacter pylori mikrobu gastritin en sık görülen nedenidir. Şikayeti olmayan kişilerde H. pylori tespit edilse bile yok edici tedavilere gerek yoktur. Mide şikayeti olan ve H. pylori mevcut olan hastalarında antibiyotik tedavisi ile lakin %9 da şikayetleri makbul. Memleketimizde H.Pylori tedavisi gereksiz sıklıkta uygulanmakta ve bu hastaların çoğunluğuda reflü hastası olduğu için şikayetleri tekrarlamaktadır.