En çok büyük eklemler, yani diz, ayak ve el bilekleri, dirsekler, tutulur. Şiddetli ağrı, şişlik ve kızarıklık olur. Tipik olarak gezici tarzdadır. Mesela sol dizde başlayan ağrı ve şişlik akşama diğer bir eklemde, ertesi gün başka bir eklemde başlayabilir. Bazen hareket ettiremeyecek hatta dokunulmayacak denli ağrı olabilir.
Diğer bir bulgusu ciltte döküntüdür ama bu az görülür. Gövdede ve boyunda ortası soluk, sınırları düzensiz, kaşıntılı olmayan pembemsi bir döküntüdür.
Yine az sıklıkta cilt altında nodül adını verdiğimiz sertlikler görülebilir. Bazen de korea dediğimiz el ve kollarda istemsiz hareketler ve duygu değişikliği ile karakterize bir bulgu da ortaya çıkabilir.
Ama tüm bunlar geçicidir ve müzmin hal almazlar. Tek bir durum vardır ki, Kardit adını veririz, kalp kapakları ve katmanları tutulmuştur. Tüm olguların nerdeyse yarısında bu kalp tutulumu vardır. En sık mitral kapak ve şah damarının kapağı tutulur. Bu kapaklardaki tutulum kimi zaman hafif, bazen orta ve ağır düzeydedir. Romatizmal ateş hastalığının müzminleşen tek hali kalp tutulumudur. Bu yüzden hastalığın erken dönemlerinde kalp tutulumu varsa tanısını koymak gerekir.
Bu önemli bulgular dışında çocukta ateş, halsizlik, iştahsızlık gibi şikayetler de olur.
Hastalığın tanısını var olan klinik bulgularına ve laboratuvar tetkiklerine göre koyarız, ekokardiyografisi ile kalp tutulumu varlığını ispat ederiz ve tedavisini düzenleriz.
Tedavide öncelikle a grubu beta hemolitik streptokokun ortadan kaldırılması gerekir. Buna uygun antibiyotik başlanır. Eklem tutulumu ve kalp tutulumu varlığına göre antiinflamatuvar tedavi eklenir. Bazen yatak istirahati gerekebilir. Bazen kalp tutulumu ağır olabilir ve kalp yetersizliği de gelişebilir, böyle bir durumda buna yönelik tedavi de gerekir. Aynı zamanda romatizmal ateş hastalığının tekrarını önlemek için koruyucu, üç haftada bir penisilin uygulamasına başlanır.
Romatizmal ateş hastalığı tüm bu tedavilere genelde iyi yanıt veren bir hastalıktır. Önemli olan özellikle kalp tutulumunun erken varlığını saptayarak tanıyı ve tedaviyi buna göre yönetmektir.
Bu yüzden bir bademcik enfeksiyonu sonrasında oluşan eklem ağrıları ve şişliklerinde vakit geçirmeden başvurulması gereklidir.
Sevgili çocuklarımıza sağlıklı günler diliyorum…
