RAM her ne kadar önemli gözükmüyor gibi olsa da aslında durum pek de öyle değil. Doğru seçilecek RAM ile performansınızda artışlar olduğunu görebilirsiniz. RAM seçiminin önemini anlamanız için AMD Ryzen’in 3000 serisi işlemcilerinin eskisine göre iki kat daha fazla yüksek hızlı ön belleğe sahip olduğunu söyleyebiliriz. Buna ek olarak stok bellek hızı birinci nesil Ryzen CPU’larda Gen 1 için 2666MHz, Gen 2 için 2933MHz ve Gen 3 için 3200MHz’lere kadar yükselmiş durumda.
Burada yer alan MHz değerleri işlemci modelinin maksimum desteklediği hızları ifade etmekte. Öte yandan overclock ile bu değeri 3600 MHz ve üstüne de çıkartabilirsiniz. 3600 MHz ve üzeri hızlara ulaşmak içinse anakart ve kit seçimini titizlikle yapmanız gerekiyor. Performansı en uç noktaya kadar alabilmek için anakartınızla uyumlu kitleri almanızda fayda var. Aksi taktirde performans sorunları oluşabilir.
G. Skill Trident Z
Bu RAM modeli XMP (Yüksek frekanslı bellek profili) ile 3600 MHz değerine kadar çalışabiliyor. Bu modele Trident Z Neo, Royal ve RGB gibi varyantlar da eşlik ediyor. Çok yüksek fiyata sahip olmamakla birlikte performans odaklı bir model olan Trident Z, bazı ince ayarlamalarla daha da yüksek frekans hızına erişebiliyor. Ayrıca çoğu anakart üreticisinin listesinde G.Skill Trident Z modelini bulmak mümkün. Bu bağlamda performans anlamında verimli olabilecek modellerden bir tanesi diyebiliriz.
En az 3600 MHz hız (tercihen CL16 gecikme değeri) sunan bir kit tercih edebilirsiniz. Infinity fabric ve diğer saat hızlarını ayarlamak ve özellikle zamanlamaları sıkılaştırmak, stok frekans üzerinde size büyük bir performans avantajı (%10’a kadar) sağlayacaktır. Ve 3600MHz bir stok kit tercih etmek, eğer zaman ayırmaya istekliyseniz, mümkün olan performans artışının çoğunu elde etmenize izin verecektir. Ayrıca bu frekans değerinde çalışan bellekler video veya fotoğraf üzerinde çalışırken çıktı alma sürecini de bir miktar hızlandırabilir.
Neden 3600MHz aralığında olan her kiti listelemediğimizi merak ediyor olabilirsiniz. Bunun nedenlerinden biri, büyük bir etkiye sahip olduğunu kanıtlayan CAS gecikmesi. Örneğin, CL 19 4000MHz HyperX Predator gibi bir kit, aslında CL14 ile 3200MHz G. Skill TridenZ seçeneğinden daha kötü performansa sahiptir.
G.Skill Ripjaws V gibi standart kit (2400MHz) ile CL 16 (3800 veya 4200MHz) kitin arasında oyun içi performans farkı oyuna göre değişmekle birlikte %15 ila 30 arasındadır. Bu, oyunlarda daha yüksek FPS almanızı sağlayacak bir şeydir.
Corsair Vengeance RGB 2x8GB Kit Modeli CMR16GX4M2C3600C18
Bu, piyasadaki en popüler kitlerden biri olduğu için, bu model numarasının burada yer aldıından emin olmak istedik. İlk olarak, makul bir seçenek. Ancak C18 ile geliyor, bu yüzden tercihimiz, özellikle herhangi bir değişiklik yapmayı düşünmüyorsanız Trident Z kitlerinden birini seçmeniz olacaktır.
Bu ve diğer birçok modelin B-Die olduğu doğrulanmakta. Yani hem 1. hem de 2. nesil Ryzen işlemcilerle 3200MHz+ hız elde edebilen bu kit 3. nesil işlemcide de rahatça bu hızı görecektir. Fiyatlandırma açısından Corsair’in 16GB kiti, piyasadaki daha iyi RGB modellere nazaran iyi bir fiyatlandırmaya sahip. Tabii ki RGB şart değil; ancak, RGB sevenler için bu kit biçilmiş kaftan. Öte yandan bu modeli piyasada bulamazsanız firmanın piyasadaki diğer modellerine de göz atabilirsiniz:
- CMW16GX4M2D3600C18
- CMK16GX4M2D3600C18
- CMT16GX4M2C3600C18
Çok bütçeniz olmamasına karşın performanstan da ödün vermek istemeyebilirsiniz. Burada da genel tabirle fiyat performans olarak tabir ettiğimiz modellere yönelebilirsiniz. Örneğin: G.Skill’in Flare X Serisi DDR4 2400 Model F4-2400C15D-16GFX. Voltaj değeri 1.2V’dan başlıyor ve bir miktar ek voltajla üst seviye F4-3200C14D’nin performansını yakalama şansınız olabilir.
G.Skill’in F4-2400C15D-16GFX modeli, bütçeye önem veren oyuncular için de iyi bir seçenek. Daha pahalı modüllerle (kırmızı veya siyah) aynı harika görünüme sahip ve ince ayar yapıldığında çok iyi performans gösterebilir. En iyi yanı, karşılaştırılabilir 3200MHz model F4-3200C14D-GFX’ten yaklaşık %40 daha ucuz olması. Kitin özellikleri, 15-15-15-39 zamanlama ve 1.2V DDR4 2400 olması.
Daha pahalı model gibi, Ryzen için tasarlanmış ve test edilmiş olarak listelenmiştir ve sınırlı bir ömür boyu parça ve işçilik garantisi içerir.
Ryzen’den en iyi şekilde yararlanmak ister misiniz? Doğruluğu kesinleşmiş Samsung B-Die kitleri kullanın. B-die olduğu onaylanmış her kiti ele almadığımızı belirtelim; ancak, B-Die 3200MHz’e ulaşmanıza izin veriyor. Aynı zamanda 3600MHz veya üzeri olarak listelenen herhangi bir bir model de bu kategoride yer almakta. Lakin bütçe dostu seçenekler için Samsung E-Die ile 2933 MHz’e ulaşılması mümkün.
Bu kitler, ek bilgi istiyorsanız takip edebileceğiniz bu başlıkta B-Die olarak doğrulanmıştır. Bu modellerin tümü Samsung B-Die çipler kullanıyor. Piyasadaki en ucuz seçenekler olmasalar da, sizi ulaşmak istediğiniz performansa taşırlar. Bu serideki belleklerin tamamen farklı olan çeşitli modelleri mevcut. Önerdiğimiz modellere ulaşmak için aşağıdaki tabloya göz atabilirsiniz.
Ayrıca fiyat performans odaklı bir Ryzen sistem toplayacaksanız 2966MHz hızında RAM’ler tercih edebilirsiniz. Ek olarak B350 yonga setini kullananlar için anakart satıcı sitesindeki RAM QVL’yi kontrol etmek faydalı olacaktır. Bu yonga seti için bellek gereksinimleri, X370 platformundakilerden biraz daha sıkı görünüyor.
Aşağıdaki tabloda 3000 MHz – 4266 MHz arası (CL sırasına göre) RAM kitleri ve model numaraları yer alıyor.
| G.Skill Trident Z 3000 MHz CL14 | F4-3000C14D-16GTZ |
| G.Skill Flare X 3200 MHz CL14 | F4-3200C14D-16GFX |
| G.Skill Trident Z 3200 MHz CL14 | F4-3200C14D-16GTZ |
| G.Skill Ripjaws V 3200 MHz CL14 | F4-3200C14D-16GVK |
| G.Skill Trident Z 3200 MHz CL15 | F4-3200C15D-16GTZ |
| G.Skill Ripjaws V 3200 MHz CL15 | F4-3200C15D-16GVK |
| G.Skill Trident Z 3466 MHz CL16 | F4-3466C16D-16GTZ |
| Crucial Elite 3466 MHz CL16 | BLE2K8G4D34AEEAK |
| G.Skill Trident Z 3600 MHz CL15 | F4-3600C15D-16GTZ |
| G.Skill Trident Z 3600 MHz CL16 | F4-3600C16D-16GTZ |
| G.Skill Ripjaws V 3600 MHz CL16 | F4-3600C16D-16GVK |
| Corsair Vengeance 3600 MHz CL16 | CMK32GX4M4B3600C16 |
| G.Skill Trident Z 3600 MHz CL17 | F4-3600C17D-16GTZ |
| KFA2 HOF 3600 MHz CL17 | HOF4CXLBS3600K17LD162K |
| Corsair Vengeance 3600 MHz CL18 | CMK32GX4M4B3600C18 |
| G.Skill Trident Z 3733 MHz CL17 | F4-3733C17D-16GTZ |
| G.Skill Trident Z 3866 MHz CL18 | F4-3866C18D-16GTZ |
| G.Skill Trident Z 4000 MHz CL18 | F4-4000C18D-16GTZ |
| G.Skill Trident Z 4000 MHz CL19 | F4-4000C19D-16GTZ |
| G.Skill Trident Z 4133 MHz CL19 | F4-4133C19D-16GTZ |
| G.Skill Trident Z 4266 MHz CL19 | F4-4266C19D-16GTZ |
| G.Skill Ripjaws V 3000 MHz CL14 | F4-3000C14D-32GVK |
| G.Skill Trident Z 3200 MHz CL14 | F4-3200C14D-32GTZ |
| G.Skill Ripjaws V 3200 MHz CL14 | F4-3200C14D-32GVK |
Hepimiz teknik özellikler boyunca yazılmış bu sayıları görüyoruz. Nasıl çalıştıklarından veya ne olduklarından emin değilseniz, işte kısa bir açıklama. Öncelikle sayılar, CAS Gecikmesi, tRCD, tRP, tRAS ve son olarak Komut Oranı için saat döngüleri olarak yazılan değerleri temsil eden belirli bir sırada yazılır. Ne kadar düşük o kadar iyi.
CAS Gecikmesi
Bazı tanımlar aşırı karmaşık hale gelebilir. Bu yüzden, bunu mümkün olduğunca basit hale getirmeye çalışacağız. Çoğunuz bellek gecikme değerini bir yavaşlık olarak anlıyorsunuz ki bu doğru. CAS gecikmesi, bellek denetleyicisinin bir modüle, belirli bir sütuna erişmesini söylemesinden sonra verilerin o konumun çıkış pinlerinden erişilebilir olmasına kadar geçen süreyi temsil ediyor.
tRCD
tRCD, sütun adresinden satır adresine kadar olan gecikmedir. Aktif komut ile okuma/yazma komutu arasındaki döngü sayısını temsil eder.
tRAS
tRAS veya satır aktif zamanı, bir bank aktif komutu ile ön şarj komutu arasındaki saat döngü sayısıdır.
tRP
Bu, temelde tek satır erişimini sonlandırmak ve bir başkasını başlatmak için gereken süredir.
Komut Oranı
Komut Oranı, çip seçiminden RAM’e komutlar verilebildiği ana kadar olan gecikmedir. Tipik olarak bunun değerleri 1T veya bir saat döngüsü ve 2T veya iki saat döngüsüdür.
Bazı bellek kitleri bir anakartta diğerine göre daha iyi performans gösterir. Muhtemelen tüm bu bilgileri bulamadığınız veya farklı anakartları test edecek vaktiniz olmadığı için burada daha çok kullanılan seçeneklerle yönelmek muhtemelen daha iyi bir fikirdir.
Trident Z seçeneğinin bu kadar iyi olmasının nedeni budur. Genel olarak neredeyse tüm üreticilerin listelerinde tavsiye edilir.
RAM’inizi seçmeden önce anakartın QVL listesine bakabilirsiniz. Tabi unutmayın ki bu liste uyum listesi değildir! QVL listesi, anakart ile test edilen belleklerin bir listesidir. Lakin bellek üreticileri bile yeni revizyonda çip değiştirdiğinden QVL listesinde olmasına rağmen gerçek frekansından çalıştıramadığınız bellekler olabilir. Bu bağlamda QVL listesini size uyum listesi diye anlatanlardan uzak durun.
Ryzen sisteminizden en iyi şekilde yararlanmak istiyorsanız, daha yüksek bellek hızları isteyeceksiniz. Samsung’un B-Die çiplerini kullanan kitler idealdir. Öte yandan bütçe dostu sistem toplayanlar 2966MHz olarak değerlendireceğimiz tatlı noktaya ulaşabilecek alternatifleri tercih etmek isteyebilirler. Fiyat kontrolü, indirimde ucuza daha iyi kitler almanıza izin verebilir.
Buna ek olarak, Samsung B-Die kitleri dışındaki ek kitlerin günümüzde 3200MHz ve ötesine ulaştığını görebiliyoruz. Eğer amacınız ileride Ryzen 5000’e geçmek ise şimdiden 3600 MHz kitler almanız çok daha mantıklı olacaktır.
Diğer sorunlarınız için Technopat Sosyal‘de konu açabilirsiniz.