sağlıklı iletişim yolları nelerdir
Gunluğumu takip edenler bilirler; bu aralar “sosyal insan kavramına takmış durumdayım Bazı kavramları sizlerle aydınlatmaya calışırken takıldığımız en onemli noktalardan biride insanların iletişim eksikliği oldu
Bu eksikliğin değişik şekilleri sizlerinde başına gelmiştir Bir ortama girdiğinizde insanlar birbirleri ile konuşurlarken siz bir kac bile kelime edememekten yakınırsınız kendi kendinize Sanki soyleyecek birşeyiniz yoktur onlara
Yukarıda verdiğim kucuk ornek her insanın başına gelmiştir, bu bir sorundan ziyada sadece eksikliktir
Bu eksikiliği giderebilmek icin bazı teknikler geliştirilmiştir Yazının devamında bu tekniklere kısaca değineceğiz
a) Konum Değiştirme Yontemi: Benzer uygulamalar benzer sonucları doğurur Aynı yoldan gidersek aynı yere varırız Sonucu değiştirmek istiyorsak uygulamayı ve davranışı da değiştirmemiz gerekir Orneğin, konuşuyor*uz ve problem hala cozulmuyorsa o zaman konuşmayı surdurmenin bir faydası yoktur Hatta konuştukca durum daha da kotu olabilir Boyle durumlarda konum değiştirmek gerekir demektir Kısaca kaynak iken alıcı konumuna, alıcı iken kaynak rolune gecmektir
b) Doğru İletişim Kurma Yontemi: Kendini en kolay ifade etme yontemi, doğru konuşmak ve durust olmaktır Bu teknik her devirde var olan ve sonsuza kadar yaşayacak bir iletişim tekniğidir Yabancılar “Doğruluk en iyi politikadır İbni Sina: “Konuştuğunuzda daima doğruyu soyleyin, ama her doğruyu her yerde soylemeyin, demiştir Ne soylemek istediğimizi cok iyi bilmemiz ve doğru kelimeleri secip kullanmamız gerekir Doğruyu, doğru zamanda doğru bicimde ifade edebilmektir
c)Paralel İletişim Kurma: İnsanlar genel olarak kendilerine benzeyenlerden hoşlanır Benzerlikler uzerinde yoğunlaşmak yakınlaşmaya, farklılıklar uzerine odaklanmak ise catışmaya ***urur Benzer davranış ve tutumla kurulan iletişime paralel iletişim veya ahenk kurma denilmektedir Bu da gostermektedir ki, dostluk kurup geliştirmek icin ya karşımızdakiyle aynı ya da onun bakış acısıyla dunyayı gormek gerekmektedir
Paralel iletişim, iki farklı duşunceye gore değerlendirilmektedir Birinci duşunce, kişilerin iletilere duyarlılıklarının farklı olduğu duşuncesinden hareketle bireyleri uc tipe ayırmaktadır Bunlar; dokunsal, gorsel ve işitseldir Yani insanlar, algı kanalları gorme, duyma veya dokunma konularında daha duyarlılar Dolayısıyla gorsel duyarlılığı olan bir kimse ile iletişimde bulunurken onun gorselliğine hitap edecek unsurlar kullanmak gerekliliği savunulmaktadır Boylece o kişiyle paralel bir iletişim kurulmaktadır Aynı kişiye, guzel ve suslu laflarla hazırlanmış iyi bir sozel sunum yetersiz kalacaktır Aynı duşunceyle dokunsal hassasiyeti olan birisine belki hicbir şey soylemeden ve gostermeden sadece koluna girmek, sırtını sıvazlamak veya kucaklaşmak daha etkili olabilmektedir
Paralel iletişim konusundaki ikinci yaklaşım aslında bu konuda temel olan yaklaşımdır Psikolojide buna, “Transaksiyonel Analiz denilmektedir Buna gore insan kişiliği uc alt benlikten oluşmaktadır
Bu benlikler; Anababa benliği, yetişkin benliği ve cocuk benliği şeklindedir Bu benliklerin herbiri kayıtlı birer kaset olarak insan bilincinde yer etmiştir Birey gunluk yaşamında, olay ve durumlar veya kişilerle ilişkilerinde bu benlik kasetlerini kullanır İşte paralel iletişim, karşılıklı iki kişi iletişimde bulunurken aynı benlik kasetlerini calıyorlarsa mumkun olan, aksi takdirde paralel olmayan bir iletişim soz konusudur
Olaylara Yaklaşımda Kullanılan, Kişiliğin Uc “Benlik Durumu:
AnneBaba (Ebeveyn) Benliğimiz: Kural koyan, koruyucu, eleştiren tarafımızdır Diğer insanlara nasıl davranılması gerektiği konusunda oğutler veya emirler verir
Yetişkin Benliğimiz: Bireyleşmiş ve akılcı yanımızdır Gercekliği dikkate alan, veri toplayan, değerlendiren, analiz yapan ve mantıklı sonuclar cıkaran tarafımız Kişiliğin akılcı yanıdır Dış dunyadan ve yukarıda belirttiğimiz diğer benliklerde gelen verileri kodlar, işler ve gercekci bir şekilde bir davranış bicimi oluşturur
Cocuk Benliğimiz: Duyguların ağır bastığı yanımızdır Cocuk benliğimiz doğal cocuk ve uyarlanmış cocuk olarak ikiye ayrılır Kişiliğimizin az gelişmiş ve cocuksu yanıdır Doğal cocuk benliğimiz kişinin fiziksel ihtiyaclarını gozetir Tepkileri anlıktır Eğitilmemiştir Uyarlanmış cocuk benliği ise bağımlı ve eğitilmiş cocuktur
Bir insan başka biriyle konuşurken kendi benlik durumlarının birinden, karşısındakinin benlik durumlarından birine doğru konuşur Burada beklediğimiz ya da oğrenilmesini istediğimiz iletişimdeki iki kişinin yetişkin benlik durumlarını kullanmalarıdır
d)Doğru Dili Kullanma: Yerine gore, “sen dili, “ben dili , biz dili, “ego geliştirici dil ve sevgi dili kullanılmalıdır (Bu diller ve kullanımı ile ilgili bilgiler aile ici iletişim unitesinde verilmiştir)
e)İnsanları Değil Problemleri Karşımıza Alma: Kimilerine gore hayat, bir sorun cozme surecidir ve gunluk yaşam, bu sorunları cozmek icin gosterdiğimiz cabalardan oluşur Sorun cozerken insanları karşımıza alan bir tutum sergilediğimizde catışma sureci başlar Bu, işleri zorlaştırır Oysa kişileri bir tarafa bırakıp sadece soruna (davranışa) yoneldiğimizde daha cok işbirliği kurma ve geliştirme şansı yakalayabiliriz Kişi hakkında değil, durum (sorun) hakkında konuşmalıyız Bu da, başkalarıyla daha kolay iletişim kurmayı ve beraberinde daha kolay cozumu getirir Orneğin; Duygulara değil, davranışlara sınır getirmeliyiz Ofkelenmen normal (anlayabiliyorum) ama camakapıya vurman uygun değil gibi
f)Catışmayı Değil, Toleransı ve Uzlaşmayı Oğrenme: İnsanları koruyan gerginlikler değil, esnekliklerdir Bir duşunurun dediği gibi Sert olma kırılırsın Yumuşak olma ezilirsin Esnek davranmayı oğrenmek iyi bir iletişim ve olumlu insan ilişkileri icin gereklidir Tolerans (esneklik) catışmaları onler Catışma, “Ben boyle dedim, sen şoyle dedin gibi karşıdakini tokezletecek ve duşurecek horoz dovuşu tarzındaki davranışlardan (iletişimden) doğar Dengede ise, kısaca herkes tahteravallinin bir tarafında ve karşısındakinin duşmeyeceği şekilde davranmasıdır
Catışmayı cozmek icin daima bir noktaya yoğunlaşmalı ve esas konunun dışına cıkılmamalıdır Genellikle bir mesele tartışılırken başka meselelere gecilerek eski defterler karıştırılarak cozum yerine yeni problemler yaratılır Bu durum sorunu buyuterek ve karmaşıklaştırarak icinden cıkılmaz hale getirir
g) Guvenli Tutum Sergileme ve Tutumunu Kontrol Etme: Tutum her şeydir ve her durum bizim davranışımıza gore şekil alır Başkaları ile sağlıklı iletişim kurmak isteyen kişinin yapabileceği en onemli davranış doğru iletişim kurmaktır
Karşımızdakinin ne soylemesini istiyorsak, ona, oyle soylemeli ve davranmalıdır Bir insanın bize “Evet veya “Hayır demesinde bizim onunla kurduğunuz iletişim, belirleyici olmaktadır
İnsan davranışları, genellikle psikolojideki karşılılık ilkesine gore işler Bunun sonucu olarak, karşımızdakilerin davranışlarını, buyuk olcude bizim onlara gosterdiğimiz davranış belirlemektedir “Saldırgan, “Cekingen yoksa “Guvenli tutum mu sergiliyorsunuz? Alacağımız tepki, bu tutumlardan hangisini gosterdiğimize bağlı olarak değişecektir Mevlana, “Dunya aksi seda veren bir dağa benzer, ona ne gonderirseniz size, aynısını gonderir der Bu uc tutumun iletişim acısından sonuclarına bir goz atalım
Saldırgan tutum: Kendini koruma adına başkalarının haklarına zarar verecek bicimde davranmadır Saldırgan, istekleri tehlikeye girdi mi, elde etmek icin saldırıya gecer ve karşımızdakine zarar verir Kendisi de zarar gorur Kendi sınırlarına duyarlı ancak muhatabının sınırlarına karşı duyarlı değildir Genelde cezalandırıcı, duşmanca, suclayıcı ve aşırı talepleri vardır
Cekingen tutum: Gercek duygularını saklar ve sırf sorun cıkmasın diye haklarından, fedakarlık eder Coğunlukla sadece kendisi zarar gorur Sınırlarını koruyamaz Sonuc kotu iletişim ve bozuk insan ilişkileri
Atılgan (guvenli) tutum: Etkileşimde bulunulan kişiye karşı duyarlı olmaktır Hem kendi haklarına hem de başkalarının haklarına saygılıdır Sınırlarının farkındadır Kendi sınırını korur Kimsenin sınırına tecavuze kalkışmaz İsteklerini ve duygularını durustce belirtir Sonuc iyi iletişim ve sağlıklı insan ilişkileri
h)Aynı Anda İki İşi Birlikte Yapmaya Kalkışmamak: İnsan genellikle, iki işi aynı anda tam olarak yapamaz Bir iş yaparken birinin bize soylediklerini anlayamayabiliriz Nitekim boyle bir durumda annebabamız “oğlumkızım su istemiştim der, oysa biz, boyle bir şeyi asla hatırlamıyoruzdur Yalnız bir konuya yoğunlaşıp ve tek bir iş yapmalıyız
I) Ofkeli İken İletişim Kurmama: Doğru ve etkili bir iletişim, uyanık ve bilincli bir halde iken gercekleşendir Soğukkanlı olup Ofkeli anlarda iletişim kurulmamalıdır Kızgınlık ve ofke, duşunme etkinliğini zayıflatan bir duygudur “Kotuluk, duşunceye ofke bulaştığında doğar ve “Hırs gelir goz kararır; hırs gider yuz kızarır, “sozleri bu yargıyı desteklemektedir
i)Yargılamama, Durumu Acıklama Ve Duygularını Anlatma: Duyguların ifade edilmesini oğrenmeden etkili bir iletişim kurmak zordur Duygularını ifade edebilen onları biriktirmez Biriktirilen duyguların şiddeti artar Bazı insanlar sadece olumsuz duygularını ifade etmede ustalaşmışlardır Oysa onemli olan, olumsuz duygular kadar olumlu olanlarını da, ifade etmektir Olumlu ve olumsuz duyguları ifade ederken, kendimizi kontrol etmeliyiz
Tenkit yapmadan, insanları yargılamadan onları anlamaya calışmalı sadece o konudaki duygularımızı anlatmalıyız Hata değil, care bulmalı, sadece soruna değil, cozume de odaklanmalıyız Hata bulmak, eleştirmek ve yargılamak iletişimi koparmanın en kestirme yollarındandır
k)İletişimde KOD Tekniğini Uygulama: Bu teknik, Kabul, Onay ve Değer sozcuklerinin baş harflerinin bir araya getirilmesi ile oluşturulan bir kelimedir Tekniğin ozu, insanları olduğu gibi kabul et ve onlara değer ver olumlu davranışlarını onayla
Bizler, soz ve davranışlarımızla cevremize uc temel mesaj veririz Bunlar: “Kabul, “Red ve “Umursamama mesajlarıdır Yani, cevremizdekilerle kurduğumuz iletişim ve ilişkilerde, gizliden onlara, ya “Senin farkındayım, seni kabul ediyorum, benim icin değerlisin, onemlisin, “mesajı veririz, ya da “seni umursamıyorum, benim icin sen yoksun (reddediyorum), hicbir kıymetin yokmesajı veririz KOD tekniği kısaca bu temel anlayış uzerine kurulmuştur
Bu kavramları kısaca acıklayalım:
İnsanları olduğu gibi kabul etmeliyiz Cunku kabul edilmek tum insanların temel ihtiyaclarındandır Kabul, bir insanın kendi olma hakkına saygıdır Bu dunyada değiştirme kudretine sahip olduğumuz tek kişi var O da, kendimiz Başkasını değiştirmeye kalkmak boş bir cabadır Mademki değiştiremiyoruz o kabul edip ve benzersizliğine saygı duymalıyız
Olumlu davranışları onaylamalı, onay ifadeleri kullanmalıyız Olumlu davranışları onaylamak kısacası onay gormek insanı olumlu yonde geliştirir, Onaylamak, kişinin guzel yonlerine odaklanmayı gerektirir Bir tv Programında, Prof Dr Ustun Dokmen, “Eşim bana, sen ne guzel kofte pişiriyorsun dediğini ve o gun bu gundur, evde kofteleri hep kendisinin pişirdiğini anlatmıştı Onaylanan kişi, iyi bir iş yapma ya da başarmanın mutluluğunu yaşar
İnsanlara ve tum canlılara değer vermeliyiz Değerli olmak, değer verilmek tum insanların ortak hedefidir O halde insanlara değer verdiğimiz, onlara gosterilmelidir Aslında değer vermek saygının bir sonucudur Saygıda kusur etmeyenler sevilir Değer goren insan, değerli olmaya calışır İnsanları ayakta karşılamak, bekletmemek, teşekkur etmek vb tum olumlu davranışlar değer vermenin ve saygının bir sonucudur Hic kimse sıradan kişi gibi algılanmak istemez Cunku her insan kendini muhim ve mukemmel olarak gorur
Ortak İhtiyaclara Yonelik Olma: İletişimde onemli olan bir konu da, mesajın iletişimde bulunanların ihtiyaclarına yonelik olmasıdır Surdurulebilir iletişim, karşımızdakinin ihtiyaclarına yonelik olduğu surece mumkundur Gercekte ise, kurulan iletişimden, her iki taraf karşılıklı yarar sağlamalıdır (kazankazan tutumu) Tek taraflı ve cıkar ilişkisi uzerine kurulu iletişim, sağlıksızdır ve uzun surmez Unutmayalım ki, iletişim ortak noktalar uzerinde surdurulebilir
İlgi Gosterme, İlginc Olma ve İletişimi Surdurme: İlgi gorme isteği tum insanlarda ortaktır Maslow ’un yaptığı ihtiyaclar hiyerarşisine gore, fizyolojik ihtiyaclardan sonra gelen onemli bir ihtiyactır, “‘ilgi gorme ihtiyacı Bir bakıma, aclık ve barınmadan sonra gelir Sonuc olarak, tum insanlar ilgi gormek ister ve ozel ilgiden hoşlanır Ancak nedense cok az insan, ilgi gormenin tek yolu olan ilgi gostermeyi secer Oysa ilgi gosterme, iletişim başlatmanın en kestirme yoludur Doğal olarak iletişim surdurmenin de Cunku insanlar arasındaki iletişimi surdurme onların bir birlerine karşı ilgilerini canlı tuttuğu surece devam eder İnsanlarla ilişkilerinde ilginc olabilenler her zaman ilgi cekerler “Sıradanlık yegane suctur Sıradanlık ilişkileri oldurur İletişim kurmak kadar surdurmek de onemlidir Bunun icin, ilgi gostererek yardımcı olmak, orneğin, ilgilendiği konularla ilgili kartlar yollamak, teşekkur mektupları yazmak, davetlere katılmak faks ve elektronik posta ile iletişim kurmak iletişimin surdurulmesine yardımcı olacak bazı yontemlerdir
Alıntıdır
Gunluğumu takip edenler bilirler; bu aralar “sosyal insan kavramına takmış durumdayım Bazı kavramları sizlerle aydınlatmaya calışırken takıldığımız en onemli noktalardan biride insanların iletişim eksikliği oldu
Bu eksikliğin değişik şekilleri sizlerinde başına gelmiştir Bir ortama girdiğinizde insanlar birbirleri ile konuşurlarken siz bir kac bile kelime edememekten yakınırsınız kendi kendinize Sanki soyleyecek birşeyiniz yoktur onlara
Yukarıda verdiğim kucuk ornek her insanın başına gelmiştir, bu bir sorundan ziyada sadece eksikliktir
Bu eksikiliği giderebilmek icin bazı teknikler geliştirilmiştir Yazının devamında bu tekniklere kısaca değineceğiz
a) Konum Değiştirme Yontemi: Benzer uygulamalar benzer sonucları doğurur Aynı yoldan gidersek aynı yere varırız Sonucu değiştirmek istiyorsak uygulamayı ve davranışı da değiştirmemiz gerekir Orneğin, konuşuyor*uz ve problem hala cozulmuyorsa o zaman konuşmayı surdurmenin bir faydası yoktur Hatta konuştukca durum daha da kotu olabilir Boyle durumlarda konum değiştirmek gerekir demektir Kısaca kaynak iken alıcı konumuna, alıcı iken kaynak rolune gecmektir
b) Doğru İletişim Kurma Yontemi: Kendini en kolay ifade etme yontemi, doğru konuşmak ve durust olmaktır Bu teknik her devirde var olan ve sonsuza kadar yaşayacak bir iletişim tekniğidir Yabancılar “Doğruluk en iyi politikadır İbni Sina: “Konuştuğunuzda daima doğruyu soyleyin, ama her doğruyu her yerde soylemeyin, demiştir Ne soylemek istediğimizi cok iyi bilmemiz ve doğru kelimeleri secip kullanmamız gerekir Doğruyu, doğru zamanda doğru bicimde ifade edebilmektir
c)Paralel İletişim Kurma: İnsanlar genel olarak kendilerine benzeyenlerden hoşlanır Benzerlikler uzerinde yoğunlaşmak yakınlaşmaya, farklılıklar uzerine odaklanmak ise catışmaya ***urur Benzer davranış ve tutumla kurulan iletişime paralel iletişim veya ahenk kurma denilmektedir Bu da gostermektedir ki, dostluk kurup geliştirmek icin ya karşımızdakiyle aynı ya da onun bakış acısıyla dunyayı gormek gerekmektedir
Paralel iletişim, iki farklı duşunceye gore değerlendirilmektedir Birinci duşunce, kişilerin iletilere duyarlılıklarının farklı olduğu duşuncesinden hareketle bireyleri uc tipe ayırmaktadır Bunlar; dokunsal, gorsel ve işitseldir Yani insanlar, algı kanalları gorme, duyma veya dokunma konularında daha duyarlılar Dolayısıyla gorsel duyarlılığı olan bir kimse ile iletişimde bulunurken onun gorselliğine hitap edecek unsurlar kullanmak gerekliliği savunulmaktadır Boylece o kişiyle paralel bir iletişim kurulmaktadır Aynı kişiye, guzel ve suslu laflarla hazırlanmış iyi bir sozel sunum yetersiz kalacaktır Aynı duşunceyle dokunsal hassasiyeti olan birisine belki hicbir şey soylemeden ve gostermeden sadece koluna girmek, sırtını sıvazlamak veya kucaklaşmak daha etkili olabilmektedir
Paralel iletişim konusundaki ikinci yaklaşım aslında bu konuda temel olan yaklaşımdır Psikolojide buna, “Transaksiyonel Analiz denilmektedir Buna gore insan kişiliği uc alt benlikten oluşmaktadır
Bu benlikler; Anababa benliği, yetişkin benliği ve cocuk benliği şeklindedir Bu benliklerin herbiri kayıtlı birer kaset olarak insan bilincinde yer etmiştir Birey gunluk yaşamında, olay ve durumlar veya kişilerle ilişkilerinde bu benlik kasetlerini kullanır İşte paralel iletişim, karşılıklı iki kişi iletişimde bulunurken aynı benlik kasetlerini calıyorlarsa mumkun olan, aksi takdirde paralel olmayan bir iletişim soz konusudur
Olaylara Yaklaşımda Kullanılan, Kişiliğin Uc “Benlik Durumu:
AnneBaba (Ebeveyn) Benliğimiz: Kural koyan, koruyucu, eleştiren tarafımızdır Diğer insanlara nasıl davranılması gerektiği konusunda oğutler veya emirler verir
Yetişkin Benliğimiz: Bireyleşmiş ve akılcı yanımızdır Gercekliği dikkate alan, veri toplayan, değerlendiren, analiz yapan ve mantıklı sonuclar cıkaran tarafımız Kişiliğin akılcı yanıdır Dış dunyadan ve yukarıda belirttiğimiz diğer benliklerde gelen verileri kodlar, işler ve gercekci bir şekilde bir davranış bicimi oluşturur
Cocuk Benliğimiz: Duyguların ağır bastığı yanımızdır Cocuk benliğimiz doğal cocuk ve uyarlanmış cocuk olarak ikiye ayrılır Kişiliğimizin az gelişmiş ve cocuksu yanıdır Doğal cocuk benliğimiz kişinin fiziksel ihtiyaclarını gozetir Tepkileri anlıktır Eğitilmemiştir Uyarlanmış cocuk benliği ise bağımlı ve eğitilmiş cocuktur
Bir insan başka biriyle konuşurken kendi benlik durumlarının birinden, karşısındakinin benlik durumlarından birine doğru konuşur Burada beklediğimiz ya da oğrenilmesini istediğimiz iletişimdeki iki kişinin yetişkin benlik durumlarını kullanmalarıdır
d)Doğru Dili Kullanma: Yerine gore, “sen dili, “ben dili , biz dili, “ego geliştirici dil ve sevgi dili kullanılmalıdır (Bu diller ve kullanımı ile ilgili bilgiler aile ici iletişim unitesinde verilmiştir)
e)İnsanları Değil Problemleri Karşımıza Alma: Kimilerine gore hayat, bir sorun cozme surecidir ve gunluk yaşam, bu sorunları cozmek icin gosterdiğimiz cabalardan oluşur Sorun cozerken insanları karşımıza alan bir tutum sergilediğimizde catışma sureci başlar Bu, işleri zorlaştırır Oysa kişileri bir tarafa bırakıp sadece soruna (davranışa) yoneldiğimizde daha cok işbirliği kurma ve geliştirme şansı yakalayabiliriz Kişi hakkında değil, durum (sorun) hakkında konuşmalıyız Bu da, başkalarıyla daha kolay iletişim kurmayı ve beraberinde daha kolay cozumu getirir Orneğin; Duygulara değil, davranışlara sınır getirmeliyiz Ofkelenmen normal (anlayabiliyorum) ama camakapıya vurman uygun değil gibi
f)Catışmayı Değil, Toleransı ve Uzlaşmayı Oğrenme: İnsanları koruyan gerginlikler değil, esnekliklerdir Bir duşunurun dediği gibi Sert olma kırılırsın Yumuşak olma ezilirsin Esnek davranmayı oğrenmek iyi bir iletişim ve olumlu insan ilişkileri icin gereklidir Tolerans (esneklik) catışmaları onler Catışma, “Ben boyle dedim, sen şoyle dedin gibi karşıdakini tokezletecek ve duşurecek horoz dovuşu tarzındaki davranışlardan (iletişimden) doğar Dengede ise, kısaca herkes tahteravallinin bir tarafında ve karşısındakinin duşmeyeceği şekilde davranmasıdır
Catışmayı cozmek icin daima bir noktaya yoğunlaşmalı ve esas konunun dışına cıkılmamalıdır Genellikle bir mesele tartışılırken başka meselelere gecilerek eski defterler karıştırılarak cozum yerine yeni problemler yaratılır Bu durum sorunu buyuterek ve karmaşıklaştırarak icinden cıkılmaz hale getirir
g) Guvenli Tutum Sergileme ve Tutumunu Kontrol Etme: Tutum her şeydir ve her durum bizim davranışımıza gore şekil alır Başkaları ile sağlıklı iletişim kurmak isteyen kişinin yapabileceği en onemli davranış doğru iletişim kurmaktır
Karşımızdakinin ne soylemesini istiyorsak, ona, oyle soylemeli ve davranmalıdır Bir insanın bize “Evet veya “Hayır demesinde bizim onunla kurduğunuz iletişim, belirleyici olmaktadır
İnsan davranışları, genellikle psikolojideki karşılılık ilkesine gore işler Bunun sonucu olarak, karşımızdakilerin davranışlarını, buyuk olcude bizim onlara gosterdiğimiz davranış belirlemektedir “Saldırgan, “Cekingen yoksa “Guvenli tutum mu sergiliyorsunuz? Alacağımız tepki, bu tutumlardan hangisini gosterdiğimize bağlı olarak değişecektir Mevlana, “Dunya aksi seda veren bir dağa benzer, ona ne gonderirseniz size, aynısını gonderir der Bu uc tutumun iletişim acısından sonuclarına bir goz atalım
Saldırgan tutum: Kendini koruma adına başkalarının haklarına zarar verecek bicimde davranmadır Saldırgan, istekleri tehlikeye girdi mi, elde etmek icin saldırıya gecer ve karşımızdakine zarar verir Kendisi de zarar gorur Kendi sınırlarına duyarlı ancak muhatabının sınırlarına karşı duyarlı değildir Genelde cezalandırıcı, duşmanca, suclayıcı ve aşırı talepleri vardır
Cekingen tutum: Gercek duygularını saklar ve sırf sorun cıkmasın diye haklarından, fedakarlık eder Coğunlukla sadece kendisi zarar gorur Sınırlarını koruyamaz Sonuc kotu iletişim ve bozuk insan ilişkileri
Atılgan (guvenli) tutum: Etkileşimde bulunulan kişiye karşı duyarlı olmaktır Hem kendi haklarına hem de başkalarının haklarına saygılıdır Sınırlarının farkındadır Kendi sınırını korur Kimsenin sınırına tecavuze kalkışmaz İsteklerini ve duygularını durustce belirtir Sonuc iyi iletişim ve sağlıklı insan ilişkileri
h)Aynı Anda İki İşi Birlikte Yapmaya Kalkışmamak: İnsan genellikle, iki işi aynı anda tam olarak yapamaz Bir iş yaparken birinin bize soylediklerini anlayamayabiliriz Nitekim boyle bir durumda annebabamız “oğlumkızım su istemiştim der, oysa biz, boyle bir şeyi asla hatırlamıyoruzdur Yalnız bir konuya yoğunlaşıp ve tek bir iş yapmalıyız
I) Ofkeli İken İletişim Kurmama: Doğru ve etkili bir iletişim, uyanık ve bilincli bir halde iken gercekleşendir Soğukkanlı olup Ofkeli anlarda iletişim kurulmamalıdır Kızgınlık ve ofke, duşunme etkinliğini zayıflatan bir duygudur “Kotuluk, duşunceye ofke bulaştığında doğar ve “Hırs gelir goz kararır; hırs gider yuz kızarır, “sozleri bu yargıyı desteklemektedir
i)Yargılamama, Durumu Acıklama Ve Duygularını Anlatma: Duyguların ifade edilmesini oğrenmeden etkili bir iletişim kurmak zordur Duygularını ifade edebilen onları biriktirmez Biriktirilen duyguların şiddeti artar Bazı insanlar sadece olumsuz duygularını ifade etmede ustalaşmışlardır Oysa onemli olan, olumsuz duygular kadar olumlu olanlarını da, ifade etmektir Olumlu ve olumsuz duyguları ifade ederken, kendimizi kontrol etmeliyiz
Tenkit yapmadan, insanları yargılamadan onları anlamaya calışmalı sadece o konudaki duygularımızı anlatmalıyız Hata değil, care bulmalı, sadece soruna değil, cozume de odaklanmalıyız Hata bulmak, eleştirmek ve yargılamak iletişimi koparmanın en kestirme yollarındandır
k)İletişimde KOD Tekniğini Uygulama: Bu teknik, Kabul, Onay ve Değer sozcuklerinin baş harflerinin bir araya getirilmesi ile oluşturulan bir kelimedir Tekniğin ozu, insanları olduğu gibi kabul et ve onlara değer ver olumlu davranışlarını onayla
Bizler, soz ve davranışlarımızla cevremize uc temel mesaj veririz Bunlar: “Kabul, “Red ve “Umursamama mesajlarıdır Yani, cevremizdekilerle kurduğumuz iletişim ve ilişkilerde, gizliden onlara, ya “Senin farkındayım, seni kabul ediyorum, benim icin değerlisin, onemlisin, “mesajı veririz, ya da “seni umursamıyorum, benim icin sen yoksun (reddediyorum), hicbir kıymetin yokmesajı veririz KOD tekniği kısaca bu temel anlayış uzerine kurulmuştur
Bu kavramları kısaca acıklayalım:
İnsanları olduğu gibi kabul etmeliyiz Cunku kabul edilmek tum insanların temel ihtiyaclarındandır Kabul, bir insanın kendi olma hakkına saygıdır Bu dunyada değiştirme kudretine sahip olduğumuz tek kişi var O da, kendimiz Başkasını değiştirmeye kalkmak boş bir cabadır Mademki değiştiremiyoruz o kabul edip ve benzersizliğine saygı duymalıyız
Olumlu davranışları onaylamalı, onay ifadeleri kullanmalıyız Olumlu davranışları onaylamak kısacası onay gormek insanı olumlu yonde geliştirir, Onaylamak, kişinin guzel yonlerine odaklanmayı gerektirir Bir tv Programında, Prof Dr Ustun Dokmen, “Eşim bana, sen ne guzel kofte pişiriyorsun dediğini ve o gun bu gundur, evde kofteleri hep kendisinin pişirdiğini anlatmıştı Onaylanan kişi, iyi bir iş yapma ya da başarmanın mutluluğunu yaşar
İnsanlara ve tum canlılara değer vermeliyiz Değerli olmak, değer verilmek tum insanların ortak hedefidir O halde insanlara değer verdiğimiz, onlara gosterilmelidir Aslında değer vermek saygının bir sonucudur Saygıda kusur etmeyenler sevilir Değer goren insan, değerli olmaya calışır İnsanları ayakta karşılamak, bekletmemek, teşekkur etmek vb tum olumlu davranışlar değer vermenin ve saygının bir sonucudur Hic kimse sıradan kişi gibi algılanmak istemez Cunku her insan kendini muhim ve mukemmel olarak gorur
Ortak İhtiyaclara Yonelik Olma: İletişimde onemli olan bir konu da, mesajın iletişimde bulunanların ihtiyaclarına yonelik olmasıdır Surdurulebilir iletişim, karşımızdakinin ihtiyaclarına yonelik olduğu surece mumkundur Gercekte ise, kurulan iletişimden, her iki taraf karşılıklı yarar sağlamalıdır (kazankazan tutumu) Tek taraflı ve cıkar ilişkisi uzerine kurulu iletişim, sağlıksızdır ve uzun surmez Unutmayalım ki, iletişim ortak noktalar uzerinde surdurulebilir
İlgi Gosterme, İlginc Olma ve İletişimi Surdurme: İlgi gorme isteği tum insanlarda ortaktır Maslow ’un yaptığı ihtiyaclar hiyerarşisine gore, fizyolojik ihtiyaclardan sonra gelen onemli bir ihtiyactır, “‘ilgi gorme ihtiyacı Bir bakıma, aclık ve barınmadan sonra gelir Sonuc olarak, tum insanlar ilgi gormek ister ve ozel ilgiden hoşlanır Ancak nedense cok az insan, ilgi gormenin tek yolu olan ilgi gostermeyi secer Oysa ilgi gosterme, iletişim başlatmanın en kestirme yoludur Doğal olarak iletişim surdurmenin de Cunku insanlar arasındaki iletişimi surdurme onların bir birlerine karşı ilgilerini canlı tuttuğu surece devam eder İnsanlarla ilişkilerinde ilginc olabilenler her zaman ilgi cekerler “Sıradanlık yegane suctur Sıradanlık ilişkileri oldurur İletişim kurmak kadar surdurmek de onemlidir Bunun icin, ilgi gostererek yardımcı olmak, orneğin, ilgilendiği konularla ilgili kartlar yollamak, teşekkur mektupları yazmak, davetlere katılmak faks ve elektronik posta ile iletişim kurmak iletişimin surdurulmesine yardımcı olacak bazı yontemlerdir
Alıntıdır