Saldırganlık dürtüsü, tüm insanlarda doğuştan olan itibaren var olan bir dürtüdür Bebek, birincil saldırganlık eğilimlerini dişlerinin çıkmaya başlamasıyla beraber emme faaliyeti esnasında annesinin memesini ısırarak gösterir ve bundan zevk duyar Abraham tarafından bu dönem “Geç Oral Safha (birincil 6 aydan sonra) olarak belirtilmiştir
Çocuk büyüdükçe saldırganlık dürtüsü varlığını korumakla beraber toplumsallaşmanın da etkisiyle daha sosyal açıklama biçimleri bulmaya başlar
Çocuk gevşemek için çoğunlukla sözel saldırganlıkla yetinir Saldırganlık genel olarak çocuk kendini anlaşılmamış hissettiğinde ve çocuğun hüsran eşiğinin düşük olduğu durumlarda ortaya çıkar Bu durumlarda çocuk, yaşıtları ve genellikle çevresiyle düzenli ilişkiler kurmakta zorluk çeker Yukarıda bahsettiğimiz tavır ve davranışlarda program metni varsa çocuğumuz saldırgan konuşma ve davranışlar gösteriyor diyebiliriz
SALDIRGANLIK EĞİLİMİ BELIRTEN ÇOCUKLARIN ÖZELLİKLERİ:
*
Sinirli ve eyleme hazırdırlarAkranları ve yetişkinlerle ilişkileri gergin ve sürtüşmelidirHemen parlarlar ve kavgaya hazırdırlarKuralları çiğner ve canice görürler Bir vakit sonra cezadan etkilenmez veya kısa süreli etkilenmiş gibi görünürlerOlağan anlaşmazlıklarda bile öfkesine hâkim olmakta zorlanır ve fiziksel olarak sertleşebilirlerTepkileri ölçüsüz ve durumla orantısız olabilirEngellenmelere karşı toleransları düşüktür bu nedenle kendi istediklerinin yapılması konusunda ısrarcı olabilirler Dolayısıyla aile için evde ve okulda sorun yaratırlarProblem çözme becerileri, duygularını uygun şekilde açıklama edebilme becerileri düşüktür*
ORTAYA ÇIKMA NEDENLERİ:
*
Saldırganlık, çocuk kendini tehdit aşağı hissettiğinde ve kendini savunma gereği duyduğunda ortaya çıkarÇocukta güven duygusunun yetersiz olması,AnneBaba tutumları (Aşırı toleranslı veya sert ve hoşgörüsüz tutumlar, katı cezalandırmalar, sevgi ve alaka yetersizliği) ortaya çıkmasında etkilidirKalıtımsal karakter özellikleri de etkili olabilirTV ’de izlediği saldırgan içerikli film, haber vb programlar, çizgi filmler çocukta kavgacı davranışları tetikleyebilir Çocuk bu davranışları taklit edebilirFiziksel cezalandırmalarSağlıksız aile ortamının (Evlilik anlaşmazlıkları, işsizlik, idareli sıkıntılar vb) olmasıYapılan çalışmalar saldırganlığın, erkeklerde kızlara tarafından daha fazla görüldüğünü göstermiştir Cinsiyet ve kültürel etkenlerin bu durumda etkin olduğu söylenebilir Kültürel faktörlerin de etkisiyle bilhassa erkek çocuğun saldırganlığına anlayışla bakılarak “ataklık olarak değerlendirilebilmekte ve çocuğun bu davranışları aile ve çevredekiler kadar desteklenebilmektedir* *******
OKULDA ORTAYA ÇIKABİLECEK SORUNLAR
Dikkat ve konsantrasyon sorunları olabilirSınıf aktivitelerinde ‘‘oyunbozan ’ ’ davranışlar sergilerOkulda diğer çocuklarla sık sık ağız dalaşı ederÇok eksik sayıda arkadaşı olurBazen hayvanlara yönelik olumsuz davranışlarda bulunabilir (bilhassa saldırganlık dürtülerini hayvanlara yönlendirebilir)Bu gibi durumlarda çoğunlukla annebaba veya erişkin, önleyici tedbir olarak cinayet kullanır Oysaki ceza bir vakit için saldırganlığı durdurur lakin çocuğun gözünde kendi saldırganlığını da meşrulaştırır Sonuçta saldırganlık davranışı büsbütün yerleşir ve verilen cinayet da ödeşme yerine geçer
böylece hemen cezalandırma yerine, çocuktaki saldırganlığın kişisel ve çevresel nedenlerini araştırmak, çocuğun olumsuz tutumunu gereğinde görmezlikten varmak, bazen açıklamalar gerçekleştirmek, saldırganlığından beklenilen sonucu elde etmesini durdurmak (alaka, istediğini bu şekilde yaptırmaya çalışması vb) için uğraş sarf etmek yararlıdır
Çocuğun kendisine veya başkasına zarar verme tehlikesi varsa ya da eşyalara hasar veriyorsa sakin bir şekilde ortamdan uzaklaştırılmalıdır Özetle “sakinleştiğinde konuşabiliriz mesajı verilmelidir Yapılan hitabe ise onun “duygularını anlamaya yönelik olmalıdır
Bunun dıştan:
Çocuklarınıza yönelik sevgi ve ilginizin, kurallarınız ve disiplin yöntemleriniz konusunda tutarlı olmanız,Annebaba olarak davranışlarınızla model olmanız,Çocuklarınızın çevrenizde veya evinizde zorlama görmelerini önlemeye çalışmanız önemlidirÇocuğun kavgacı davranışları muhakkak dayakla ya da maddi cezalar uygulanarak önlenmeye çalışılmamalıdır Çocuğa bu davranışın dezavantajları gösterilmelidir Agresif davranışları ile isteklerini elde edemeyeceğini görmeli ve yaşamalıdırAnnebaba çocuğun bulunduğu ortamlarda ağız dalaşı etmekten ya da sert tartışmalara girmekten kaçınmalıdırSaldırganlığa eğilimli çocuğun televizyonda veya diğer kitle iletişim araçlarında zor ve saldırganlık içeren görüntüleri izlemesi engellenmeli ve bunları model almasına izin verilmemelidirÇocuğunuzun olumlu ve beğendiğiniz davranışlarını ödüllendirmeniz onun kendine güven duygusunu artıracaktırÇocukların içlerindeki enerjiyi boşaltabilecekleri ya da saldırganlığını yöneltebileceği uygun ortamlar hazırlanmalıdır Fotoğraf çizme, boyama, futbol, basketbol gibi faaliyetlere yön belirleme, bir parkta koşma, oyuncak tahtalara çivi çakma vb etkinlikler keza çocuğun kavgacı duygularını yönlendirebileceği kabul görebilen çıkış yollarıdırAnne babalar, çocuğu ile irtibat kurarken davranışları karşısında kendi duygu ve rahatsızlıklarını dile getirmelidir (mesela “Ağız Dalaşı ettiğin süre rahatsız oluyorum, üzülüyorum gibi)Özel ALEV Anaokulu Rehberlik Servisi
Çocuk büyüdükçe saldırganlık dürtüsü varlığını korumakla beraber toplumsallaşmanın da etkisiyle daha sosyal açıklama biçimleri bulmaya başlar
Çocuk gevşemek için çoğunlukla sözel saldırganlıkla yetinir Saldırganlık genel olarak çocuk kendini anlaşılmamış hissettiğinde ve çocuğun hüsran eşiğinin düşük olduğu durumlarda ortaya çıkar Bu durumlarda çocuk, yaşıtları ve genellikle çevresiyle düzenli ilişkiler kurmakta zorluk çeker Yukarıda bahsettiğimiz tavır ve davranışlarda program metni varsa çocuğumuz saldırgan konuşma ve davranışlar gösteriyor diyebiliriz
SALDIRGANLIK EĞİLİMİ BELIRTEN ÇOCUKLARIN ÖZELLİKLERİ:
*
Sinirli ve eyleme hazırdırlarAkranları ve yetişkinlerle ilişkileri gergin ve sürtüşmelidirHemen parlarlar ve kavgaya hazırdırlarKuralları çiğner ve canice görürler Bir vakit sonra cezadan etkilenmez veya kısa süreli etkilenmiş gibi görünürlerOlağan anlaşmazlıklarda bile öfkesine hâkim olmakta zorlanır ve fiziksel olarak sertleşebilirlerTepkileri ölçüsüz ve durumla orantısız olabilirEngellenmelere karşı toleransları düşüktür bu nedenle kendi istediklerinin yapılması konusunda ısrarcı olabilirler Dolayısıyla aile için evde ve okulda sorun yaratırlarProblem çözme becerileri, duygularını uygun şekilde açıklama edebilme becerileri düşüktür*
ORTAYA ÇIKMA NEDENLERİ:
*
Saldırganlık, çocuk kendini tehdit aşağı hissettiğinde ve kendini savunma gereği duyduğunda ortaya çıkarÇocukta güven duygusunun yetersiz olması,AnneBaba tutumları (Aşırı toleranslı veya sert ve hoşgörüsüz tutumlar, katı cezalandırmalar, sevgi ve alaka yetersizliği) ortaya çıkmasında etkilidirKalıtımsal karakter özellikleri de etkili olabilirTV ’de izlediği saldırgan içerikli film, haber vb programlar, çizgi filmler çocukta kavgacı davranışları tetikleyebilir Çocuk bu davranışları taklit edebilirFiziksel cezalandırmalarSağlıksız aile ortamının (Evlilik anlaşmazlıkları, işsizlik, idareli sıkıntılar vb) olmasıYapılan çalışmalar saldırganlığın, erkeklerde kızlara tarafından daha fazla görüldüğünü göstermiştir Cinsiyet ve kültürel etkenlerin bu durumda etkin olduğu söylenebilir Kültürel faktörlerin de etkisiyle bilhassa erkek çocuğun saldırganlığına anlayışla bakılarak “ataklık olarak değerlendirilebilmekte ve çocuğun bu davranışları aile ve çevredekiler kadar desteklenebilmektedir* *******
OKULDA ORTAYA ÇIKABİLECEK SORUNLAR
Dikkat ve konsantrasyon sorunları olabilirSınıf aktivitelerinde ‘‘oyunbozan ’ ’ davranışlar sergilerOkulda diğer çocuklarla sık sık ağız dalaşı ederÇok eksik sayıda arkadaşı olurBazen hayvanlara yönelik olumsuz davranışlarda bulunabilir (bilhassa saldırganlık dürtülerini hayvanlara yönlendirebilir)Bu gibi durumlarda çoğunlukla annebaba veya erişkin, önleyici tedbir olarak cinayet kullanır Oysaki ceza bir vakit için saldırganlığı durdurur lakin çocuğun gözünde kendi saldırganlığını da meşrulaştırır Sonuçta saldırganlık davranışı büsbütün yerleşir ve verilen cinayet da ödeşme yerine geçer
böylece hemen cezalandırma yerine, çocuktaki saldırganlığın kişisel ve çevresel nedenlerini araştırmak, çocuğun olumsuz tutumunu gereğinde görmezlikten varmak, bazen açıklamalar gerçekleştirmek, saldırganlığından beklenilen sonucu elde etmesini durdurmak (alaka, istediğini bu şekilde yaptırmaya çalışması vb) için uğraş sarf etmek yararlıdır
Çocuğun kendisine veya başkasına zarar verme tehlikesi varsa ya da eşyalara hasar veriyorsa sakin bir şekilde ortamdan uzaklaştırılmalıdır Özetle “sakinleştiğinde konuşabiliriz mesajı verilmelidir Yapılan hitabe ise onun “duygularını anlamaya yönelik olmalıdır
Bunun dıştan:
Çocuklarınıza yönelik sevgi ve ilginizin, kurallarınız ve disiplin yöntemleriniz konusunda tutarlı olmanız,Annebaba olarak davranışlarınızla model olmanız,Çocuklarınızın çevrenizde veya evinizde zorlama görmelerini önlemeye çalışmanız önemlidirÇocuğun kavgacı davranışları muhakkak dayakla ya da maddi cezalar uygulanarak önlenmeye çalışılmamalıdır Çocuğa bu davranışın dezavantajları gösterilmelidir Agresif davranışları ile isteklerini elde edemeyeceğini görmeli ve yaşamalıdırAnnebaba çocuğun bulunduğu ortamlarda ağız dalaşı etmekten ya da sert tartışmalara girmekten kaçınmalıdırSaldırganlığa eğilimli çocuğun televizyonda veya diğer kitle iletişim araçlarında zor ve saldırganlık içeren görüntüleri izlemesi engellenmeli ve bunları model almasına izin verilmemelidirÇocuğunuzun olumlu ve beğendiğiniz davranışlarını ödüllendirmeniz onun kendine güven duygusunu artıracaktırÇocukların içlerindeki enerjiyi boşaltabilecekleri ya da saldırganlığını yöneltebileceği uygun ortamlar hazırlanmalıdır Fotoğraf çizme, boyama, futbol, basketbol gibi faaliyetlere yön belirleme, bir parkta koşma, oyuncak tahtalara çivi çakma vb etkinlikler keza çocuğun kavgacı duygularını yönlendirebileceği kabul görebilen çıkış yollarıdırAnne babalar, çocuğu ile irtibat kurarken davranışları karşısında kendi duygu ve rahatsızlıklarını dile getirmelidir (mesela “Ağız Dalaşı ettiğin süre rahatsız oluyorum, üzülüyorum gibi)Özel ALEV Anaokulu Rehberlik Servisi