saltanat nedir, saltanatın anlamı nedir
SALTANAT : Osmanlı Devletinde babadan oğula gecen tahtın adıdır yepyeni Turk Devletinin siyasal yapısını sağlamlaştıracak ilk adım, saltanatın kaldırılması olacaktı yalnız bu ilk adımın atılması kolay değildi Turk ulusu tarih boyunca başında 1 hukumdarın bulunmasına alışmıştı Eski Orta Asya Turklerindeki hakanlar, Selcuklu ve Osmanlı devirlerinde Padişah bi şekilde yaşamışlardı Eski Turk anlayışına gore, hakimiyet kutsal kavramdı Bu kutsallığı gok tanrısı, 1 aileye vermişti Ailenin uyelerinden başkası, ulusu yonetme hakkına sahip değildi Turkler, İslamlığı kabul ettikten sonraları bu kutsal hakimiyet kavramı, yepyeni dinsel kurallarla da desteklendi Peygamberlerin vekili olan halifeler, Turk hakanlarına, ulusu yonetmek hakkını dinsel kurallara dayanarak verdiler boylelikle, eski Turk hakimiyet anlayışı, İslam ilkeleriyle bağdaşınca saltanatın onemi de arttı Osmanlılar hem Bizans imparatorlarının kayıtsız şartsız hukumdarlık etme anlayışını benimsediler, hem de XVI yydan sonraları kendilerine Halife şanı da vererek, son aşama guclendiler Yuzlerce sene suren bu yonetim bicimi oylesine kokleşmişti ki padişahsız 1 Turk devletinin var olabileceğini, ancak halk değil, 1 epey aydın dahi duşunemiyordu Bu nedenle Ataturk, egemenliği, padişahtan alıp,hakikat sahibi olan ulusa verme işini, pek dikkatli ve ihtiyatlı şekilde gercekleştirmiştir Mustafa Kemal, Anadoluya cıktığı gunden itibaren ulusal egemenliğe dayalı bağımsız 1 devlet kurmayı hedefliyordu ama bu hedefi gercekleştirebilmek icin oncelikle milli gucleri birleştirmek, politik birlik ve beraberliği sağlamak ve savaşın kazanılmasına oncelik vermek gerekiyordu Mustafa Kemal 1 yandan milli gucleri birleştirmeye ve Kurtuluş Savaşının yonetim mekanizmasını kurmaya calışırken, 1 yandan da ulusal hakimiyet anlayışını cevresindekilere benimsetmeye caba etti Genelge ve kongrelerle ulusal hakimiyet anlayışını cevresinde yaydı TBMMyi acmakla da ulusal hakimiyet ilkesini yururluğe koydu TBMMnin kurulmasından itibaren ulusal hakimiyet ilkesi uygulanıyordu Saltanatın varlığını surdurmesi bu ilkeye ters duşmesine rağmen, kamuoyunun hazır olmamasından dolayı saltanata dokunulmamıştı Mudanya Ateşkes Antlaşmasından sonraları sulh konferansı hazırlıkları başladığında İstanbul Hukumeti ve padişah, Kurtuluş Savaşı suresince Kuvai Milliye Hareketini bolmeye calışmış ve padişahlık makamının surdurulmesi uğruna İtilaf Devletleriyle işbirliği surdurulmuştu İtilaf Devletleri Lozan Konferansında Osmanlı Devletinin temsilci gonderilmesini istemiştir boylelikle Turk tarafında ikililik yaratarak boluculuk yapacaklar ve gucsuz duşeceklerdi Halbuki Kurtuluşa Osmanlı Devletinin 1 yardımı olmadığı gibi, bu hareketi engellemeye calışmışlardı TBMM bu duruma sert tepki gosterdi 23 Nisan 1920de kurulan yepyeni Turk devleti egemenliğin ulusa aitliğini belirtirlerken, 1 yandan da padişaha bağlantılı olduklarını soyluyorlardı Ataturk zafere adım adım koştukca bu sorunun cozulmesi biraz daha kolaylaştı Duşmanlarla işbirliği yapan 1 hukumdarın, zaferi kazanan yepyeni Turk Devletine baş olması bundan sonra kabul değildi yalnız ya farklı 1 Osmanlı prensi veya Ataturkun kendisi padişah olmalı idi butun 2 cozum yolunun da milli hakimiyet ilkesi karşısında tutarlı yolu yoktu Lozan Konferansı arifesinde, İstanbuldaki padişah hukumetinin sulh goruşmelerine cağırılması, Ataturke fırsat verdi her aydınların duşuncesi adaletli 1 sulh yapılması uzerinde duğumlendiği sırada saltanat sorunu kestirme yoldan cozumlenecekti ulusal egemenliği butun bi şekilde gercekleştirebilmesi ve demokratik 1 duzenin kurulabilmesi icin saltanatın kaldırılması gerekiyordu
SALTANATI KALDIRMANIN NEDENLERİ
1) Saltanat sisteminin ulusal hakimiyet anlayışına ters duşmesi
2) Osmanlı Devletinin TBMM Hukumeti yanında Lozan goruşmelerine cağrı edilmesi ve durumun Turk Milletinin cıkarına ters duşmesi
3) İstanbul Hukumeti ve padişahının, Kurtuluş Savaşı sırasında milli direnişe karşı olması
4) Bir ulkede 2 hukumetin bulunmasının ulusal menfaatlerle bağdaşmaması
5) TBMM Hukumetinin padişahın da yanında bulunduğu İtilaf Devletlerine karşı kesin zafer kazanılması
27 Ekim 1922de İtilaf Devletleri TBMM Hukumeti yanında İstanbul hukumetini de Lozan goruşmelerine cağrı ettiler İtilaf Devletlerinin amacı; goruşmeler sırasında 2 hukumeti birbiri ile duşurerek Turk Milleti aleyhine kararlar kabul ettirmektir Bu durum saltanatın kaldırılmasını hızlandırmıştır Bu gelişmeler ve nedenlerden dolayı Mustafa Kemal Paşa, padişahlıkla halifeliği birbirinden ayırıp politik İktidarı temsil eden saltanatın kaldırılması, halifeliğin ise surek etmesi şeklinde 1 cozum yolu buldu Komisyonda goruşmelerinin cıkmaza girdiğini goren Mustafa Kemal Paşa, 1 sıranın uzerine cıkarak şunları soylemiştir Efendiler, egemenliği, asla kimse, asla kimseye bilim gereğidir, diye goruşmeyle tartışmayla vermez hakimiyet gucle, kudretle ve zorla alınır Osman oğulları zorla Turk milletinin egemenliğine el koymuşlardır Bu yolsuzluklarını altı 100 yıldan beri surdurmuşlerdir Şimdi de Turk Milleti, bunlara yeter diyerek ve bunlara karşı ayaklanarak egemenliğini kendi eline almış bulunuyor Bu 1 oldu bittidir dedi
SALTANATI KALDIRMANIN SONUCLARI
1) Milli Egemenliğin gercekleşmesi yolunda kritik 1 adım atıldı Saltanatın kaldırılmasıyla TBMM Hukumeti Turkiyede yonetimi tek başına ele almıştır
2) Devletin Laikliği konusunda ilk derece gercekleştirildi Bu gelişme birlikte din ve devlet işleri birbirinden ayrılmıştır
3) TBMMnin acılışından sonraları ikinci buyuk İnkılap hareketi gercekleştirilmiştir
4) Altı 100 yıllık Osmanlı Saltanatı sona erdi boylelikle Turkiyedeki 2 başlılığın ve 2 hukumetin bulunması sona erdi
5) Ulusal egemenliğin butun bi şekilde sağlanması icin kritik 1 adım atıldı
6) Son Osmanlı padişahı VI Mehmet Vahdettin, 17 Kasım 1922de İngiltereye sığınarak ulkeyi terk etti
7) TBMM halifeliğinin İngiltere tarafından kullanılmasının engellenmesi amacıyla, Osmanlı hanedanından Abdulmecid Efendiyi halife sectiğini duyuru etti
TBMMde tartışmalar daha da artarak Meclisin calışmaları olumsuz yonde etkilendi Bununda etkisiyle, TBMMnin secimlere gitmesi hızlandı
9) Turkiyede devlet başkanlığı sorunu ortaya cıktı Bu mesele Cumhuriyetin ilanını hızlandırmış ve devlet başkanlığı sorunu Cumhuriyetin ilanı birlikte cozumlenmişti
SALTANATI KALDIRMANIN ONEMİ
1) Birinci TBMMnin ilk ve tek inkılabıdır
2) Cumhuriyetcilik ilkesi doğrultusunda yapılmış esas inkılaptır
3) Cumhuriyete geciş suresi hızlanmış demokratik 1 duzenin kurulmasının onundeki en kritik ehemmiyet kaldırılmıştır
4) Halifelik ulusal egemenliğe bağlantılı sembolik 1 kurum halin getirilmiştir
Saltanatın 16 Mart 1920 tarihinden itibaren yok sayılması yerine bunu 23 Nisan 1920ye goturmek daha yerinde olurdu Cunku milli hakimiyet ilkesinin uygulanmaya başlamasından itibaren, şahsi hakimiyet son ermiştir 16 Mart 1920 tarihinde saltanatın kalkmış sayılması TBMM birlikte kurulan duzenin hic gecici olmadığını anlatmış bulunuyordu
TBMM daha yepyeni halifeyi secmeden 17 Kasım gecesi Vahdettin, İngiliz donanmasına sığınarak vatan dışına kactı Nedeni; Kendisinin İngiltereye sığınırken halife sıfatını kullanmış olmasındandır Bunun uzerine TBMM, 18 Kasımda verdiği 1 kararla Vahdettinin halife olmadığını belirtti 20 Kasım tarihli kararı birlikte de Osmanlı ailesinden Abdulmecidi halife secti Vahdettin bu hadiseler sonucunda Malta adsına oradan da Hicaz adsına gitti Daha sonraları 65 yaşında iken 1926da SanRemada oldu
SALTANAT : Osmanlı Devletinde babadan oğula gecen tahtın adıdır yepyeni Turk Devletinin siyasal yapısını sağlamlaştıracak ilk adım, saltanatın kaldırılması olacaktı yalnız bu ilk adımın atılması kolay değildi Turk ulusu tarih boyunca başında 1 hukumdarın bulunmasına alışmıştı Eski Orta Asya Turklerindeki hakanlar, Selcuklu ve Osmanlı devirlerinde Padişah bi şekilde yaşamışlardı Eski Turk anlayışına gore, hakimiyet kutsal kavramdı Bu kutsallığı gok tanrısı, 1 aileye vermişti Ailenin uyelerinden başkası, ulusu yonetme hakkına sahip değildi Turkler, İslamlığı kabul ettikten sonraları bu kutsal hakimiyet kavramı, yepyeni dinsel kurallarla da desteklendi Peygamberlerin vekili olan halifeler, Turk hakanlarına, ulusu yonetmek hakkını dinsel kurallara dayanarak verdiler boylelikle, eski Turk hakimiyet anlayışı, İslam ilkeleriyle bağdaşınca saltanatın onemi de arttı Osmanlılar hem Bizans imparatorlarının kayıtsız şartsız hukumdarlık etme anlayışını benimsediler, hem de XVI yydan sonraları kendilerine Halife şanı da vererek, son aşama guclendiler Yuzlerce sene suren bu yonetim bicimi oylesine kokleşmişti ki padişahsız 1 Turk devletinin var olabileceğini, ancak halk değil, 1 epey aydın dahi duşunemiyordu Bu nedenle Ataturk, egemenliği, padişahtan alıp,hakikat sahibi olan ulusa verme işini, pek dikkatli ve ihtiyatlı şekilde gercekleştirmiştir Mustafa Kemal, Anadoluya cıktığı gunden itibaren ulusal egemenliğe dayalı bağımsız 1 devlet kurmayı hedefliyordu ama bu hedefi gercekleştirebilmek icin oncelikle milli gucleri birleştirmek, politik birlik ve beraberliği sağlamak ve savaşın kazanılmasına oncelik vermek gerekiyordu Mustafa Kemal 1 yandan milli gucleri birleştirmeye ve Kurtuluş Savaşının yonetim mekanizmasını kurmaya calışırken, 1 yandan da ulusal hakimiyet anlayışını cevresindekilere benimsetmeye caba etti Genelge ve kongrelerle ulusal hakimiyet anlayışını cevresinde yaydı TBMMyi acmakla da ulusal hakimiyet ilkesini yururluğe koydu TBMMnin kurulmasından itibaren ulusal hakimiyet ilkesi uygulanıyordu Saltanatın varlığını surdurmesi bu ilkeye ters duşmesine rağmen, kamuoyunun hazır olmamasından dolayı saltanata dokunulmamıştı Mudanya Ateşkes Antlaşmasından sonraları sulh konferansı hazırlıkları başladığında İstanbul Hukumeti ve padişah, Kurtuluş Savaşı suresince Kuvai Milliye Hareketini bolmeye calışmış ve padişahlık makamının surdurulmesi uğruna İtilaf Devletleriyle işbirliği surdurulmuştu İtilaf Devletleri Lozan Konferansında Osmanlı Devletinin temsilci gonderilmesini istemiştir boylelikle Turk tarafında ikililik yaratarak boluculuk yapacaklar ve gucsuz duşeceklerdi Halbuki Kurtuluşa Osmanlı Devletinin 1 yardımı olmadığı gibi, bu hareketi engellemeye calışmışlardı TBMM bu duruma sert tepki gosterdi 23 Nisan 1920de kurulan yepyeni Turk devleti egemenliğin ulusa aitliğini belirtirlerken, 1 yandan da padişaha bağlantılı olduklarını soyluyorlardı Ataturk zafere adım adım koştukca bu sorunun cozulmesi biraz daha kolaylaştı Duşmanlarla işbirliği yapan 1 hukumdarın, zaferi kazanan yepyeni Turk Devletine baş olması bundan sonra kabul değildi yalnız ya farklı 1 Osmanlı prensi veya Ataturkun kendisi padişah olmalı idi butun 2 cozum yolunun da milli hakimiyet ilkesi karşısında tutarlı yolu yoktu Lozan Konferansı arifesinde, İstanbuldaki padişah hukumetinin sulh goruşmelerine cağırılması, Ataturke fırsat verdi her aydınların duşuncesi adaletli 1 sulh yapılması uzerinde duğumlendiği sırada saltanat sorunu kestirme yoldan cozumlenecekti ulusal egemenliği butun bi şekilde gercekleştirebilmesi ve demokratik 1 duzenin kurulabilmesi icin saltanatın kaldırılması gerekiyordu
SALTANATI KALDIRMANIN NEDENLERİ
1) Saltanat sisteminin ulusal hakimiyet anlayışına ters duşmesi
2) Osmanlı Devletinin TBMM Hukumeti yanında Lozan goruşmelerine cağrı edilmesi ve durumun Turk Milletinin cıkarına ters duşmesi
3) İstanbul Hukumeti ve padişahının, Kurtuluş Savaşı sırasında milli direnişe karşı olması
4) Bir ulkede 2 hukumetin bulunmasının ulusal menfaatlerle bağdaşmaması
5) TBMM Hukumetinin padişahın da yanında bulunduğu İtilaf Devletlerine karşı kesin zafer kazanılması
27 Ekim 1922de İtilaf Devletleri TBMM Hukumeti yanında İstanbul hukumetini de Lozan goruşmelerine cağrı ettiler İtilaf Devletlerinin amacı; goruşmeler sırasında 2 hukumeti birbiri ile duşurerek Turk Milleti aleyhine kararlar kabul ettirmektir Bu durum saltanatın kaldırılmasını hızlandırmıştır Bu gelişmeler ve nedenlerden dolayı Mustafa Kemal Paşa, padişahlıkla halifeliği birbirinden ayırıp politik İktidarı temsil eden saltanatın kaldırılması, halifeliğin ise surek etmesi şeklinde 1 cozum yolu buldu Komisyonda goruşmelerinin cıkmaza girdiğini goren Mustafa Kemal Paşa, 1 sıranın uzerine cıkarak şunları soylemiştir Efendiler, egemenliği, asla kimse, asla kimseye bilim gereğidir, diye goruşmeyle tartışmayla vermez hakimiyet gucle, kudretle ve zorla alınır Osman oğulları zorla Turk milletinin egemenliğine el koymuşlardır Bu yolsuzluklarını altı 100 yıldan beri surdurmuşlerdir Şimdi de Turk Milleti, bunlara yeter diyerek ve bunlara karşı ayaklanarak egemenliğini kendi eline almış bulunuyor Bu 1 oldu bittidir dedi
SALTANATI KALDIRMANIN SONUCLARI
1) Milli Egemenliğin gercekleşmesi yolunda kritik 1 adım atıldı Saltanatın kaldırılmasıyla TBMM Hukumeti Turkiyede yonetimi tek başına ele almıştır
2) Devletin Laikliği konusunda ilk derece gercekleştirildi Bu gelişme birlikte din ve devlet işleri birbirinden ayrılmıştır
3) TBMMnin acılışından sonraları ikinci buyuk İnkılap hareketi gercekleştirilmiştir
4) Altı 100 yıllık Osmanlı Saltanatı sona erdi boylelikle Turkiyedeki 2 başlılığın ve 2 hukumetin bulunması sona erdi
5) Ulusal egemenliğin butun bi şekilde sağlanması icin kritik 1 adım atıldı
6) Son Osmanlı padişahı VI Mehmet Vahdettin, 17 Kasım 1922de İngiltereye sığınarak ulkeyi terk etti
7) TBMM halifeliğinin İngiltere tarafından kullanılmasının engellenmesi amacıyla, Osmanlı hanedanından Abdulmecid Efendiyi halife sectiğini duyuru etti
TBMMde tartışmalar daha da artarak Meclisin calışmaları olumsuz yonde etkilendi Bununda etkisiyle, TBMMnin secimlere gitmesi hızlandı
9) Turkiyede devlet başkanlığı sorunu ortaya cıktı Bu mesele Cumhuriyetin ilanını hızlandırmış ve devlet başkanlığı sorunu Cumhuriyetin ilanı birlikte cozumlenmişti
SALTANATI KALDIRMANIN ONEMİ
1) Birinci TBMMnin ilk ve tek inkılabıdır
2) Cumhuriyetcilik ilkesi doğrultusunda yapılmış esas inkılaptır
3) Cumhuriyete geciş suresi hızlanmış demokratik 1 duzenin kurulmasının onundeki en kritik ehemmiyet kaldırılmıştır
4) Halifelik ulusal egemenliğe bağlantılı sembolik 1 kurum halin getirilmiştir
Saltanatın 16 Mart 1920 tarihinden itibaren yok sayılması yerine bunu 23 Nisan 1920ye goturmek daha yerinde olurdu Cunku milli hakimiyet ilkesinin uygulanmaya başlamasından itibaren, şahsi hakimiyet son ermiştir 16 Mart 1920 tarihinde saltanatın kalkmış sayılması TBMM birlikte kurulan duzenin hic gecici olmadığını anlatmış bulunuyordu
TBMM daha yepyeni halifeyi secmeden 17 Kasım gecesi Vahdettin, İngiliz donanmasına sığınarak vatan dışına kactı Nedeni; Kendisinin İngiltereye sığınırken halife sıfatını kullanmış olmasındandır Bunun uzerine TBMM, 18 Kasımda verdiği 1 kararla Vahdettinin halife olmadığını belirtti 20 Kasım tarihli kararı birlikte de Osmanlı ailesinden Abdulmecidi halife secti Vahdettin bu hadiseler sonucunda Malta adsına oradan da Hicaz adsına gitti Daha sonraları 65 yaşında iken 1926da SanRemada oldu