nicebayan
Yeni Üye
Epileptik hastaların gebelikte en yaygın yaptığı hata ilacı kesmek Dinç gebelik için uyumlu hap kullanımı ve hekim takibi şart Gebe kalmadan önce folik asit takviyesi ilaçların emrindeki etkisini azaltıyor Ilaç
Epileptik hastaların gebelikte en yaygın yaptığı kusur ilacı kesmek Dinç hamilelik için ahenkli ilaç kullanımı ve doktor takibi durum Gebe kalmadan önce folik asit takviyesi ilaçların yan etkisini azaltıyor
Ilaç yetmiyorsa ameliyat durum
Sara hastaları ile kendilerini peşine düşüp takip eden doktorlarda Kullanılan ilaçlar bebeğe hasar verir diye bir önyargı var Ama sara ilaçlarını kesmek hata Çünkü gebelik esnasında geçirilecek büyük nöbetler, anne karnındaki bebeğe, kullanılan ilaçların emrindeki etkilerinden daha artı zarar verebilir
İstanbul Üniversitesi İstanbul Tıp Fakültesi Nöroloji Anabilim Dalı Öğretim Üyesi Doç Dr Candan Gürses anlattı
Epilepsi nasıl teşhis edilir?
Önce hastadan ayrıntılı bir öykü alırız Hastaya nöbet esnasında neler hissettiğini, nöbetin geleceğini anlayıp anlamadığını sorarız sonradan hasta yakınlarından nöbet sırasında neler olduğunu öğreniriz
Hikaye kısmı çok önemli Çünkü bazen birincil seferinde tabloyu kavramak öyle muhtemel olmayabilir Hastayı defalarca görüp kulak vermek gerekebilir İkinci adım EEG dediğimiz beyin elektrosudur Bu yöntemde beynin elektriksel faaliyeti kaydedilir Yarım saat süren çekim sonunda filmde bir sorun tespit edilebilir Eğer hastanın epilepsi olduğunu düşünüyor ama filmde problem görmüyorsak çekim mutlaka tekrarlanmalı Gerekirse minimum üç kere EEG çekilmeli
EEG çekimi nasıl yapılıyor?
Hastanın başına elektrot dediğimiz teller yerleştirilir Kafa derisinin üzerinden beynin elektrik faaliyeti bilgisayara ya da kâğıda aktarılır Operasyon kuşkusuz hastaya hasar vermez, can yakmaz Çekim esnasında epilepsiyi ortaya çıkarıcı etkinlikler var Mesela gidip gelen ışık vererek hastanın ışığa aklıselim olup olmadığını anlıyoruz Bir başka dilekçe, hastaya en düşük beş dakika bitik alıp verdirmedir Çünkü soluma bazen nöbetleri tetikleyebilir EEG çekimlerinin standarda uygun yapılması fazla manâlı Maalesef çekimler çoğu süre teknik donanımlara uyulmadan yapılıyor
Kullandığınız diğer tetkikler var mı?
Eğer beyin elektrosu adi çıktıysa ama şüphemiz hâlâ sürüyorsa yapacağımız muayene uykukurnazlık EEGsidir Bu yöntemde hasta tüm gece uykusuz bırakılır ve sabahleyin EEG çekimi yapılır En son video EEG monitörizasyon yaparız Bu, uzun süreli bir EEG incelemesidir Bir başka görüntüleme yöntemi MR ’dır Bu usul için iyi bir cihaz ve iyi bir açıklama manâlı Her beyin MR ’ı epilepsinin nedenini göstermez MR, beyin tümörü, damar yumağı olup olmadığını açığa çıkarabilir
Epilepsisi olan kadınlar çocuk sahibi olabilir mi?
Evet, sağlıklı bir gebelik yaşayabilirler Ne yazık oysa, bir takım doktorların bu konuda çok muhakkak bir ön yargısı var Hastalara bu dönemde ilaçlarını bırakmalarını söyleyebiliyorlar Muhakkak, ilaç kullanımının birtakım yan etkileri, bebeğe zarar verme riski var Lakin bu tehlike fazla yüksek yok Epilepsisi olmayan, hiç hap kullanmayan hamile bir kadında anomali riski yüzde 12dir Hap göstermek zorunda olan bir sara hastasında bu oran en fazla yüzde 45tir
Gebelikte hap bırakılınca ne olur?
İlacı teslim etmek nöbetin gelmesini tetikler Zaten bir takım epilepsi türleri hamilelikte büyüme eğilimine girer Bu yüzden hap kesildiğinde gelebilecek nöbet daha şiddetli olabilir Şiddetli bir nöbet ilacın bebeğe vereceği zarardan fazla daha fazladır Örneğin düşük, anne ve bebek ölümleri olabilir
Çocuk doğum yapmak isteyen hastalar nasıl hazırlıklar yapmalı?
Gebeliklerini planlamaları gerekiyor Mesela doktorlarına ‘üçbeş ay daha sonra gebe kalmayı düşünüyorum demeliler Bu durumda biz o hastaların ilaçlarını evvelden düzenleme şansına sahip oluruz Düzenlemeden şunu kastediyoruz: Nöbetleri teftiş altında tutabilecek, mümkün olduğunca düşük dozda ilaç üstelik, hasta birden artı değişiklik ilaç kullanıyor olabilir Yine mümkünse bunu tek ilaca indirmeye çalışıyoruz Ya Da hasta aynı anda üç ilacı pat diye alıyor olabilir Bu durumda alması gereken ilaçları gün içinde eşit aralıklara bölmeye çalışıyoruz ama, bebek bundan hasar görmesin Hazırlık döneminde hastaya vitaminler veriyoruz Vitamin, bebek anne rahmine düşmeden önce sara ilacının tabi etkilerini aza indiriyor
Hangi vitaminler kullanılıyor?
Günde 5 miligram folik asit veriyoruz daha sonra bebeğin organlarının geliştiği birincil üç aylık dönemde bu vitamin takviyesine devam ediyoruz Şu noktayı vurgulamak istiyorum: Folik asit takviyesinin mutlaka gebelikten iki ay önce başlaması gerekiyor Yahut ilaçların zararını azaltmıyor
Gebelikte nöbet nasıl riskler taşır?
Diyelim kişi ilaçlarını almadı Bu durumda büyük nöbet geçirip karnının üstüne düşebilir Bu da iki türlü hasar oluşturur Bir, anne adayının karnının çarpması dış travmaya yol açar İki, anne karnında bebeğe dışarı giden kan ve oksijen azalır
Nöbetin gebelikte çoğaltma ihtimali nedir?
Epilepsinin şiddeti yüzde 85 oranında benzer kalır Şiddeti yüzde 5 artar, yüzde 10 azalır Minik nöbetlerin bebeğe fazla zararlı etkisi yok Yeter fakat, hasta o büyük, kasılmalı nöbetten geçirmesin Ancak ufak nöbetleri hafife almamak lüzumlu Çünkü bunlar büyük nöbetlerin habercisi olabilir
Epilepsisi olan gebelerin hangi aralıklarla doktora gitmesi gerekiyor?
Hastaların en düşük ayda bir kere kontrole gelmesi gerekli Hem epilepsi ve bayan doğum uzmanının birlikte çalışması gerekiyor
Yapılması gereken diğer testler var mı?
Anne karnında bebeğin içinde yer alan sıvıdan örnek alıp bunu incelemek mümkün Bu sıvıdaki hücreleri tarayarak bir takım sorunlar evvelden saptama edilebiliyor Ama bu defalarca zorunlu olan bir kullanım yok Aylık kontroller ve ultrason birçok vakit yeterli Eğer ultrason takiplerinde sorun varsa örneğin bebeğin kalp atışlarında düzensizlik veya bebeğin gelişmesinde gerilik saptanmışsa ayrıntılı çalışmalar yapılabilir
Peki çocukta epilepsi çıkma riski var mı?
Epilepsisi olan annebabaların çocuklarında tehlike artar, ama bu, her çocuk hasta olacak anlamına gelmez Kabaca anne ya da babada epilepsi varsa çocukta olma riski yüzde 5tir Çoğunlukla ırsi olan epilepsiler iyi seyirlidir Ama akraba evliliği hastalığın görülme olasılığını artırır Bu durumda anne veya babanın hasta olması bile gerekmez Akraba evliliği, epilepsiyle birlikte diğer bir takım hastalıklar açısından da tehlike yaratır
Doğum nasıl olmalı?
Eğer anne veya bebekte başka bir sorun yahut bayağı doğum beklenir Fakat başka sorunlar varsa sezaryen önerilir
Anne bebeğini emzirebilir mi?
Evet Sütle çocuğa geçen ilaç miktarı önemsizdir Anne sütü alması çocuklar için fazla önemlidir Bebek doğduktan sonradan anne şunlara dikkat etmeli: Bebeği ayakta emzirmemesi lazım Annenin yanında kendisine takviye edecek birileri bulunmalı Uykusuzluk, takâtsizlik epilepsiyi tetikleyici faktörlerdir
Peki, doğum teftiş yöntemleri için neler öneriyorsunuz?
Epilepsi hastasının gebelikten korunma aşamasında da doktorla işbirliği yapması lüzumlu Çünkü doğum teftiş haplarının bazıları epilepsi ilaçlarıyla etkileşir Örneğin birinin kandaki miktarını azaltıp diğerini artabilir Bu durumda ilaçlardan biri etkisini yitirir
h 3Sara hastalığı anneliğe engel yok
Epileptik hastaların gebelikte en yaygın yaptığı kusur ilacı kesmek Dinç hamilelik için ahenkli ilaç kullanımı ve doktor takibi durum Gebe kalmadan önce folik asit takviyesi ilaçların yan etkisini azaltıyor
Ilaç yetmiyorsa ameliyat durum
Sara hastaları ile kendilerini peşine düşüp takip eden doktorlarda Kullanılan ilaçlar bebeğe hasar verir diye bir önyargı var Ama sara ilaçlarını kesmek hata Çünkü gebelik esnasında geçirilecek büyük nöbetler, anne karnındaki bebeğe, kullanılan ilaçların emrindeki etkilerinden daha artı zarar verebilir
İstanbul Üniversitesi İstanbul Tıp Fakültesi Nöroloji Anabilim Dalı Öğretim Üyesi Doç Dr Candan Gürses anlattı
Epilepsi nasıl teşhis edilir?
Önce hastadan ayrıntılı bir öykü alırız Hastaya nöbet esnasında neler hissettiğini, nöbetin geleceğini anlayıp anlamadığını sorarız sonradan hasta yakınlarından nöbet sırasında neler olduğunu öğreniriz
Hikaye kısmı çok önemli Çünkü bazen birincil seferinde tabloyu kavramak öyle muhtemel olmayabilir Hastayı defalarca görüp kulak vermek gerekebilir İkinci adım EEG dediğimiz beyin elektrosudur Bu yöntemde beynin elektriksel faaliyeti kaydedilir Yarım saat süren çekim sonunda filmde bir sorun tespit edilebilir Eğer hastanın epilepsi olduğunu düşünüyor ama filmde problem görmüyorsak çekim mutlaka tekrarlanmalı Gerekirse minimum üç kere EEG çekilmeli
EEG çekimi nasıl yapılıyor?
Hastanın başına elektrot dediğimiz teller yerleştirilir Kafa derisinin üzerinden beynin elektrik faaliyeti bilgisayara ya da kâğıda aktarılır Operasyon kuşkusuz hastaya hasar vermez, can yakmaz Çekim esnasında epilepsiyi ortaya çıkarıcı etkinlikler var Mesela gidip gelen ışık vererek hastanın ışığa aklıselim olup olmadığını anlıyoruz Bir başka dilekçe, hastaya en düşük beş dakika bitik alıp verdirmedir Çünkü soluma bazen nöbetleri tetikleyebilir EEG çekimlerinin standarda uygun yapılması fazla manâlı Maalesef çekimler çoğu süre teknik donanımlara uyulmadan yapılıyor
Kullandığınız diğer tetkikler var mı?
Eğer beyin elektrosu adi çıktıysa ama şüphemiz hâlâ sürüyorsa yapacağımız muayene uykukurnazlık EEGsidir Bu yöntemde hasta tüm gece uykusuz bırakılır ve sabahleyin EEG çekimi yapılır En son video EEG monitörizasyon yaparız Bu, uzun süreli bir EEG incelemesidir Bir başka görüntüleme yöntemi MR ’dır Bu usul için iyi bir cihaz ve iyi bir açıklama manâlı Her beyin MR ’ı epilepsinin nedenini göstermez MR, beyin tümörü, damar yumağı olup olmadığını açığa çıkarabilir
Epilepsisi olan kadınlar çocuk sahibi olabilir mi?
Evet, sağlıklı bir gebelik yaşayabilirler Ne yazık oysa, bir takım doktorların bu konuda çok muhakkak bir ön yargısı var Hastalara bu dönemde ilaçlarını bırakmalarını söyleyebiliyorlar Muhakkak, ilaç kullanımının birtakım yan etkileri, bebeğe zarar verme riski var Lakin bu tehlike fazla yüksek yok Epilepsisi olmayan, hiç hap kullanmayan hamile bir kadında anomali riski yüzde 12dir Hap göstermek zorunda olan bir sara hastasında bu oran en fazla yüzde 45tir
Gebelikte hap bırakılınca ne olur?
İlacı teslim etmek nöbetin gelmesini tetikler Zaten bir takım epilepsi türleri hamilelikte büyüme eğilimine girer Bu yüzden hap kesildiğinde gelebilecek nöbet daha şiddetli olabilir Şiddetli bir nöbet ilacın bebeğe vereceği zarardan fazla daha fazladır Örneğin düşük, anne ve bebek ölümleri olabilir
Çocuk doğum yapmak isteyen hastalar nasıl hazırlıklar yapmalı?
Gebeliklerini planlamaları gerekiyor Mesela doktorlarına ‘üçbeş ay daha sonra gebe kalmayı düşünüyorum demeliler Bu durumda biz o hastaların ilaçlarını evvelden düzenleme şansına sahip oluruz Düzenlemeden şunu kastediyoruz: Nöbetleri teftiş altında tutabilecek, mümkün olduğunca düşük dozda ilaç üstelik, hasta birden artı değişiklik ilaç kullanıyor olabilir Yine mümkünse bunu tek ilaca indirmeye çalışıyoruz Ya Da hasta aynı anda üç ilacı pat diye alıyor olabilir Bu durumda alması gereken ilaçları gün içinde eşit aralıklara bölmeye çalışıyoruz ama, bebek bundan hasar görmesin Hazırlık döneminde hastaya vitaminler veriyoruz Vitamin, bebek anne rahmine düşmeden önce sara ilacının tabi etkilerini aza indiriyor
Hangi vitaminler kullanılıyor?
Günde 5 miligram folik asit veriyoruz daha sonra bebeğin organlarının geliştiği birincil üç aylık dönemde bu vitamin takviyesine devam ediyoruz Şu noktayı vurgulamak istiyorum: Folik asit takviyesinin mutlaka gebelikten iki ay önce başlaması gerekiyor Yahut ilaçların zararını azaltmıyor
Gebelikte nöbet nasıl riskler taşır?
Diyelim kişi ilaçlarını almadı Bu durumda büyük nöbet geçirip karnının üstüne düşebilir Bu da iki türlü hasar oluşturur Bir, anne adayının karnının çarpması dış travmaya yol açar İki, anne karnında bebeğe dışarı giden kan ve oksijen azalır
Nöbetin gebelikte çoğaltma ihtimali nedir?
Epilepsinin şiddeti yüzde 85 oranında benzer kalır Şiddeti yüzde 5 artar, yüzde 10 azalır Minik nöbetlerin bebeğe fazla zararlı etkisi yok Yeter fakat, hasta o büyük, kasılmalı nöbetten geçirmesin Ancak ufak nöbetleri hafife almamak lüzumlu Çünkü bunlar büyük nöbetlerin habercisi olabilir
Epilepsisi olan gebelerin hangi aralıklarla doktora gitmesi gerekiyor?
Hastaların en düşük ayda bir kere kontrole gelmesi gerekli Hem epilepsi ve bayan doğum uzmanının birlikte çalışması gerekiyor
Yapılması gereken diğer testler var mı?
Anne karnında bebeğin içinde yer alan sıvıdan örnek alıp bunu incelemek mümkün Bu sıvıdaki hücreleri tarayarak bir takım sorunlar evvelden saptama edilebiliyor Ama bu defalarca zorunlu olan bir kullanım yok Aylık kontroller ve ultrason birçok vakit yeterli Eğer ultrason takiplerinde sorun varsa örneğin bebeğin kalp atışlarında düzensizlik veya bebeğin gelişmesinde gerilik saptanmışsa ayrıntılı çalışmalar yapılabilir
Peki çocukta epilepsi çıkma riski var mı?
Epilepsisi olan annebabaların çocuklarında tehlike artar, ama bu, her çocuk hasta olacak anlamına gelmez Kabaca anne ya da babada epilepsi varsa çocukta olma riski yüzde 5tir Çoğunlukla ırsi olan epilepsiler iyi seyirlidir Ama akraba evliliği hastalığın görülme olasılığını artırır Bu durumda anne veya babanın hasta olması bile gerekmez Akraba evliliği, epilepsiyle birlikte diğer bir takım hastalıklar açısından da tehlike yaratır
Doğum nasıl olmalı?
Eğer anne veya bebekte başka bir sorun yahut bayağı doğum beklenir Fakat başka sorunlar varsa sezaryen önerilir
Anne bebeğini emzirebilir mi?
Evet Sütle çocuğa geçen ilaç miktarı önemsizdir Anne sütü alması çocuklar için fazla önemlidir Bebek doğduktan sonradan anne şunlara dikkat etmeli: Bebeği ayakta emzirmemesi lazım Annenin yanında kendisine takviye edecek birileri bulunmalı Uykusuzluk, takâtsizlik epilepsiyi tetikleyici faktörlerdir
Peki, doğum teftiş yöntemleri için neler öneriyorsunuz?
Epilepsi hastasının gebelikten korunma aşamasında da doktorla işbirliği yapması lüzumlu Çünkü doğum teftiş haplarının bazıları epilepsi ilaçlarıyla etkileşir Örneğin birinin kandaki miktarını azaltıp diğerini artabilir Bu durumda ilaçlardan biri etkisini yitirir
h 3Sara hastalığı anneliğe engel yok