Epileptik hastaların gebelikte en yaygın yaptığı hata ilacı kesmek Sağlıklı gebelik icin duzenli ilac kullanımı ve doktor takibi şart Hamile kalmadan once folik asit takviyesi ilacların yan etkisini azaltıyor İlac
Epileptik hastaların gebelikte en yaygın yaptığı hata ilacı kesmek Sağlıklı gebelik icin duzenli ilac kullanımı ve doktor takibi şart Hamile kalmadan once folik asit takviyesi ilacların yan etkisini azaltıyor
İlac yetmiyorsa ameliyat şart
Epilepsi hastaları ile kendilerini takip eden doktorlarda Kullanılan ilaclar bebeğe zarar verir diye bir onyargı var Ancak epilepsi ilaclarını kesmek hata Cunku hamilelik sırasında gecirilecek buyuk nobetler, anne karnındaki bebeğe, kullanılan ilacların yan etkilerinden daha fazla zarar verebilir
İstanbul Universitesi İstanbul Tıp Fakultesi Noroloji Anabilim Dalı Oğretim Uyesi Doc Dr Candan Gurses anlattı
Epilepsi nasıl teşhis edilir?
Once hastadan ayrıntılı bir oyku alırız Hastaya nobet sırasında neler hissettiğini, nobetin geleceğini anlayıp anlamadığını sorarız Daha sonra hasta yakınlarından nobet sırasında neler olduğunu oğreniriz
Oyku kısmı cok onemli Cunku bazen ilk seferinde tabloyu anlamak pek mumkun olmayabilir Hastayı defalarca gorup dinlemek gerekebilir İkinci adım EEG dediğimiz beyin elektrosudur Bu yontemde beynin elektriksel faaliyeti kaydedilir Yarım saat suren cekim sonunda filmde bir sorun tespit edilebilir Eğer hastanın epilepsi olduğunu duşunuyor ancak filmde problem gormuyorsak cekim mutlaka tekrarlanmalı Gerekirse en az uc defa EEG cekilmeli
EEG cekimi nasıl yapılıyor?
Hastanın başına elektrot dediğimiz teller yerleştirilir Kafa derisinin uzerinden beynin elektrik faaliyeti bilgisayara veya kağıda aktarılır İşlem kesinlikle hastaya zarar vermez, can yakmaz Cekim sırasında epilepsiyi ortaya cıkarıcı faaliyetler var Mesela aralıklı ışık vererek hastanın ışığa duyarlı olup olmadığını anlıyoruz Bir başka uygulama, hastaya en az beş dakika soluk alıp verdirmedir Cunku soluma bazen nobetleri tetikleyebilir EEG cekimlerinin standarda uygun yapılması cok onemli Maalesef cekimler coğu zaman teknik donanımlara uyulmadan yapılıyor
Kullandığınız başka tetkikler var mı?
Eğer beyin elektrosu normal cıktıysa ama şuphemiz hala suruyorsa yapacağımız tetkik uykuuyanıklık EEGsidir Bu yontemde hasta tum gece uykusuz bırakılır ve sabah EEG cekimi yapılır En son video EEG monitorizasyon yaparız Bu, uzun sureli bir EEG incelemesidir Bir başka goruntuleme yontemi MR’dır Bu yontem icin iyi bir cihaz ve iyi bir yorum onemli Her beyin MR’ı epilepsinin nedenini gostermez MR, beyin tumoru, damar yumağı olup olmadığını acığa cıkarabilir
Epilepsisi olan kadınlar cocuk sahibi olabilir mi?
Evet, sağlıklı bir gebelik yaşayabilirler Ne yazık ki, bazı doktorların bu konuda cok kesin bir on yargısı var Hastalara bu donemde ilaclarını bırakmalarını soyleyebiliyorlar Elbette, ilac kullanımının birtakım yan etkileri, bebeğe zarar verme riski var Ama bu risk cok yuksek değil Epilepsisi olmayan, hic ilac kullanmayan gebe bir kadında anomali riski yuzde 12dir İlac kullanmak zorunda olan bir epilepsi hastasında bu oran en fazla yuzde 45tir
Gebelikte ilac bırakılınca ne olur?
İlacı bırakmak nobetin gelmesini tetikler Zaten bazı epilepsi turleri hamilelikte artma eğilimine girer Bu yuzden ilac kesildiğinde gelebilecek nobet daha şiddetli olabilir Şiddetli bir nobet ilacın bebeğe vereceği zarardan cok daha fazladır Orneğin duşuk, anne ve bebek olumleri olabilir
Cocuk doğurmak isteyen hastalar nasıl hazırlıklar yapmalı?
Gebeliklerini planlamaları gerekiyor Orneğin doktorlarına ‘ucbeş ay sonra gebe kalmayı duşunuyorum demeliler Bu durumda biz o hastaların ilaclarını onceden duzenleme şansına sahip oluruz Duzenlemeden şunu kastediyoruz: Nobetleri kontrol altında tutabilecek, mumkun olduğunca duşuk dozda ilac Bir de, hasta birden fazla ceşit ilac kullanıyor olabilir Yine mumkunse bunu tek ilaca indirmeye calışıyoruz Veya hasta aynı anda uc ilacı birden alıyor olabilir Bu durumda alması gereken ilacları gun icinde eşit aralıklara bolmeye calışıyoruz ki, bebek bundan zarar gormesin Hazırlık doneminde hastaya vitaminler veriyoruz Vitamin, bebek anne rahmine duşmeden once epilepsi ilacının yan etkilerini aza indiriyor
Hangi vitaminler kullanılıyor?
Gunde 5 miligram folik asit veriyoruz Daha sonra bebeğin organlarının geliştiği ilk uc aylık donemde bu vitamin takviyesine devam ediyoruz Şu noktayı vurgulamak istiyorum: Folik asit takviyesinin mutlaka gebelikten iki ay once başlaması gerekiyor Yoksa ilacların zararını azaltmıyor
Gebelikte nobet nasıl riskler taşır?
Diyelim kişi ilaclarını almadı Bu durumda buyuk nobet gecirip karnının ustune duşebilir Bu da iki turlu zarar oluşturur Bir, anne adayının karnının carpması dış travmaya yol acar İki, anne karnında bebeğe giden kan ve oksijen azalır
Nobetin gebelikte artma ihtimali nedir?
Epilepsinin şiddeti yuzde 85 oranında aynı kalır Şiddeti yuzde 5 artar, yuzde 10 azalır Kucuk nobetlerin bebeğe cok zararlı etkisi yok Yeter ki, hasta o buyuk, kasılmalı nobetten gecirmesin Ancak kucuk nobetleri hafife almamak lazım Cunku bunlar buyuk nobetlerin habercisi olabilir
Epilepsisi olan gebelerin hangi aralıklarla doktora gitmesi gerekiyor?
Hastaların en az ayda bir kez kontrole gelmesi lazım Ayrıca epilepsi ve kadın doğum uzmanının birlikte calışması gerekiyor
Yapılması gereken başka testler var mı?
Anne karnında bebeğin icinde bulunan sıvıdan ornek alıp bunu incelemek mumkun Bu sıvıdaki hucreleri tarayarak bazı sorunlar onceden tespit edilebiliyor Ancak bu her zaman gerekli olan bir uygulama değil Aylık kontroller ve ultrason coğu zaman yeterli Eğer ultrason takiplerinde sorun varsa orneğin bebeğin kalp atışlarında duzensizlik ya da bebeğin gelişmesinde gerilik saptanmışsa ayrıntılı incelemeler yapılabilir
Peki cocukta epilepsi cıkma riski var mı?
Epilepsisi olan annebabaların cocuklarında risk artar, ama bu, her cocuk hasta olacak anlamına gelmez Kabaca anne veya babada epilepsi varsa cocukta olma riski yuzde 5tir Genellikle kalıtsal olan epilepsiler iyi seyirlidir Ancak akraba evliliği hastalığın gorulme olasılığını artırır Bu durumda anne ya da babanın hasta olması bile gerekmez Akraba evliliği, epilepsiyle birlikte diğer bazı hastalıklar acısından da risk yaratır
Doğum nasıl olmalı?
Eğer anne veya bebekte başka bir sorun yoksa normal doğum beklenir Ancak başka sorunlar varsa sezaryen onerilir
Anne bebeğini emzirebilir mi?
Evet Sutle cocuğa gecen ilac miktarı onemsizdir Anne sutu alması cocuklar icin cok onemlidir Bebek doğduktan sonra anne şunlara dikkat etmeli: Bebeği ayakta emzirmemesi lazım Annenin yanında kendisine yardım edecek birileri bulunmalı Uykusuzluk, yorgunluk epilepsiyi tetikleyici faktorlerdir
Peki, doğum kontrol yontemleri icin neler oneriyorsunuz?
Epilepsi hastasının gebelikten korunma aşamasında da doktorla işbirliği yapması lazım Cunku doğum kontrol haplarının bazıları epilepsi ilaclarıyla etkileşir Orneğin birinin kandaki miktarını azaltıp diğerini artabilir Bu durumda ilaclardan biri etkisini yitirir
h 3Sara hastalığı anneliğe engel değil
Epileptik hastaların gebelikte en yaygın yaptığı hata ilacı kesmek Sağlıklı gebelik icin duzenli ilac kullanımı ve doktor takibi şart Hamile kalmadan once folik asit takviyesi ilacların yan etkisini azaltıyor
İlac yetmiyorsa ameliyat şart
Epilepsi hastaları ile kendilerini takip eden doktorlarda Kullanılan ilaclar bebeğe zarar verir diye bir onyargı var Ancak epilepsi ilaclarını kesmek hata Cunku hamilelik sırasında gecirilecek buyuk nobetler, anne karnındaki bebeğe, kullanılan ilacların yan etkilerinden daha fazla zarar verebilir
İstanbul Universitesi İstanbul Tıp Fakultesi Noroloji Anabilim Dalı Oğretim Uyesi Doc Dr Candan Gurses anlattı
Epilepsi nasıl teşhis edilir?
Once hastadan ayrıntılı bir oyku alırız Hastaya nobet sırasında neler hissettiğini, nobetin geleceğini anlayıp anlamadığını sorarız Daha sonra hasta yakınlarından nobet sırasında neler olduğunu oğreniriz
Oyku kısmı cok onemli Cunku bazen ilk seferinde tabloyu anlamak pek mumkun olmayabilir Hastayı defalarca gorup dinlemek gerekebilir İkinci adım EEG dediğimiz beyin elektrosudur Bu yontemde beynin elektriksel faaliyeti kaydedilir Yarım saat suren cekim sonunda filmde bir sorun tespit edilebilir Eğer hastanın epilepsi olduğunu duşunuyor ancak filmde problem gormuyorsak cekim mutlaka tekrarlanmalı Gerekirse en az uc defa EEG cekilmeli
EEG cekimi nasıl yapılıyor?
Hastanın başına elektrot dediğimiz teller yerleştirilir Kafa derisinin uzerinden beynin elektrik faaliyeti bilgisayara veya kağıda aktarılır İşlem kesinlikle hastaya zarar vermez, can yakmaz Cekim sırasında epilepsiyi ortaya cıkarıcı faaliyetler var Mesela aralıklı ışık vererek hastanın ışığa duyarlı olup olmadığını anlıyoruz Bir başka uygulama, hastaya en az beş dakika soluk alıp verdirmedir Cunku soluma bazen nobetleri tetikleyebilir EEG cekimlerinin standarda uygun yapılması cok onemli Maalesef cekimler coğu zaman teknik donanımlara uyulmadan yapılıyor
Kullandığınız başka tetkikler var mı?
Eğer beyin elektrosu normal cıktıysa ama şuphemiz hala suruyorsa yapacağımız tetkik uykuuyanıklık EEGsidir Bu yontemde hasta tum gece uykusuz bırakılır ve sabah EEG cekimi yapılır En son video EEG monitorizasyon yaparız Bu, uzun sureli bir EEG incelemesidir Bir başka goruntuleme yontemi MR’dır Bu yontem icin iyi bir cihaz ve iyi bir yorum onemli Her beyin MR’ı epilepsinin nedenini gostermez MR, beyin tumoru, damar yumağı olup olmadığını acığa cıkarabilir
Epilepsisi olan kadınlar cocuk sahibi olabilir mi?
Evet, sağlıklı bir gebelik yaşayabilirler Ne yazık ki, bazı doktorların bu konuda cok kesin bir on yargısı var Hastalara bu donemde ilaclarını bırakmalarını soyleyebiliyorlar Elbette, ilac kullanımının birtakım yan etkileri, bebeğe zarar verme riski var Ama bu risk cok yuksek değil Epilepsisi olmayan, hic ilac kullanmayan gebe bir kadında anomali riski yuzde 12dir İlac kullanmak zorunda olan bir epilepsi hastasında bu oran en fazla yuzde 45tir
Gebelikte ilac bırakılınca ne olur?
İlacı bırakmak nobetin gelmesini tetikler Zaten bazı epilepsi turleri hamilelikte artma eğilimine girer Bu yuzden ilac kesildiğinde gelebilecek nobet daha şiddetli olabilir Şiddetli bir nobet ilacın bebeğe vereceği zarardan cok daha fazladır Orneğin duşuk, anne ve bebek olumleri olabilir
Cocuk doğurmak isteyen hastalar nasıl hazırlıklar yapmalı?
Gebeliklerini planlamaları gerekiyor Orneğin doktorlarına ‘ucbeş ay sonra gebe kalmayı duşunuyorum demeliler Bu durumda biz o hastaların ilaclarını onceden duzenleme şansına sahip oluruz Duzenlemeden şunu kastediyoruz: Nobetleri kontrol altında tutabilecek, mumkun olduğunca duşuk dozda ilac Bir de, hasta birden fazla ceşit ilac kullanıyor olabilir Yine mumkunse bunu tek ilaca indirmeye calışıyoruz Veya hasta aynı anda uc ilacı birden alıyor olabilir Bu durumda alması gereken ilacları gun icinde eşit aralıklara bolmeye calışıyoruz ki, bebek bundan zarar gormesin Hazırlık doneminde hastaya vitaminler veriyoruz Vitamin, bebek anne rahmine duşmeden once epilepsi ilacının yan etkilerini aza indiriyor
Hangi vitaminler kullanılıyor?
Gunde 5 miligram folik asit veriyoruz Daha sonra bebeğin organlarının geliştiği ilk uc aylık donemde bu vitamin takviyesine devam ediyoruz Şu noktayı vurgulamak istiyorum: Folik asit takviyesinin mutlaka gebelikten iki ay once başlaması gerekiyor Yoksa ilacların zararını azaltmıyor
Gebelikte nobet nasıl riskler taşır?
Diyelim kişi ilaclarını almadı Bu durumda buyuk nobet gecirip karnının ustune duşebilir Bu da iki turlu zarar oluşturur Bir, anne adayının karnının carpması dış travmaya yol acar İki, anne karnında bebeğe giden kan ve oksijen azalır
Nobetin gebelikte artma ihtimali nedir?
Epilepsinin şiddeti yuzde 85 oranında aynı kalır Şiddeti yuzde 5 artar, yuzde 10 azalır Kucuk nobetlerin bebeğe cok zararlı etkisi yok Yeter ki, hasta o buyuk, kasılmalı nobetten gecirmesin Ancak kucuk nobetleri hafife almamak lazım Cunku bunlar buyuk nobetlerin habercisi olabilir
Epilepsisi olan gebelerin hangi aralıklarla doktora gitmesi gerekiyor?
Hastaların en az ayda bir kez kontrole gelmesi lazım Ayrıca epilepsi ve kadın doğum uzmanının birlikte calışması gerekiyor
Yapılması gereken başka testler var mı?
Anne karnında bebeğin icinde bulunan sıvıdan ornek alıp bunu incelemek mumkun Bu sıvıdaki hucreleri tarayarak bazı sorunlar onceden tespit edilebiliyor Ancak bu her zaman gerekli olan bir uygulama değil Aylık kontroller ve ultrason coğu zaman yeterli Eğer ultrason takiplerinde sorun varsa orneğin bebeğin kalp atışlarında duzensizlik ya da bebeğin gelişmesinde gerilik saptanmışsa ayrıntılı incelemeler yapılabilir
Peki cocukta epilepsi cıkma riski var mı?
Epilepsisi olan annebabaların cocuklarında risk artar, ama bu, her cocuk hasta olacak anlamına gelmez Kabaca anne veya babada epilepsi varsa cocukta olma riski yuzde 5tir Genellikle kalıtsal olan epilepsiler iyi seyirlidir Ancak akraba evliliği hastalığın gorulme olasılığını artırır Bu durumda anne ya da babanın hasta olması bile gerekmez Akraba evliliği, epilepsiyle birlikte diğer bazı hastalıklar acısından da risk yaratır
Doğum nasıl olmalı?
Eğer anne veya bebekte başka bir sorun yoksa normal doğum beklenir Ancak başka sorunlar varsa sezaryen onerilir
Anne bebeğini emzirebilir mi?
Evet Sutle cocuğa gecen ilac miktarı onemsizdir Anne sutu alması cocuklar icin cok onemlidir Bebek doğduktan sonra anne şunlara dikkat etmeli: Bebeği ayakta emzirmemesi lazım Annenin yanında kendisine yardım edecek birileri bulunmalı Uykusuzluk, yorgunluk epilepsiyi tetikleyici faktorlerdir
Peki, doğum kontrol yontemleri icin neler oneriyorsunuz?
Epilepsi hastasının gebelikten korunma aşamasında da doktorla işbirliği yapması lazım Cunku doğum kontrol haplarının bazıları epilepsi ilaclarıyla etkileşir Orneğin birinin kandaki miktarını azaltıp diğerini artabilir Bu durumda ilaclardan biri etkisini yitirir
h 3Sara hastalığı anneliğe engel değil