osmanlı saray teşkilatı,
saray teşkilatı gorevlileri,
saray teşkilatındaki gorevlilerin gorevleri,
saray teşkilatının gorevleri
Anadolu Selcuklulari saray teskilati Buyuk Selcuklu devleti saray teskilati esas alinarak olusturulmustur
Baslica saray gorevlileri sunlardir:
a Hacibu'lhuccab: Sultan ile an uyeleri arasinda irtibati saglayan bas hacib saray gorevlilerinin hizmetlerini kontrol etmekten de sorumlu idi Hacibu'lhuccab'in emrinde hacip ve perdedar denilen gorevliler vardi
b Emiri candar: Sarayi ve sultani korumakla gorevli olan Candarlarin reisi olan emiri candar hazarda ve seferde buyrugu altindaki muhafizlarla birlikte sultani korumakla mukelleftir I Alaeddin Keykubad sultan olarak Konya'ya gelirken yaninda 120 kisiden olusan muhafiz (candar) birligi vardi Bunlar altin sirmali hamayil ile asili kilic tasirlardi Candarogullari beyliginin kurucusu Emir Semseddin Yaman'in lakabina bakilarak onun da Anadolu Selcuklularinda emiri candar olarak gorev yaptigi soylenebilir
c Ustaduddar: Saray naziri olup saraya ait butun harcamalari ve saray gorevlilerini kontrol eder
d Emiri casnigir: Sultanin sofrasinin hazirlanmasina nezaret ve yemekleri kontrol eden gorevlidir Cok guvenilir emirler arasindan secilen casnigirin gorevi sofraya konulan yemekleri sultandan once tatmak suretiyle yemege zehir katilma ihtimalini ortadan kaldirmakti Buyuk Selcuklularda ve diger bazi Islam devletlerinde de gordugumuz casnigir Anadolu Selcuklu devletinde de onemli bir gorevli idi Meshur emirlerden Mubarizuddin Cavli ile Semseddin Altunaba da casnigir (emiri zevvak) olarak hizmet etmislerdi
e Emiri silah: Silahlarin bakim ve muhafaza edilmesiyle gorevli olan silahdarlarin emiri olup merasimlerde hukumdarin silahini tasirdi
f Emiri sikar: Hukumdarin av islerini idare eden ve av kuslariyla av hayvanlarinin egitiminden sorumlu olan saray gorvlisidir Emiri sikarlar nufuz ve itibar sahibi kumandanlar arasindan secilirdi Mesela meshur devlet adami Sadeddin Kopek Sultan I Alaeddin Keykubad'in, Kilavuzoglu Tumanbay da III Giyaseddin Keyhusrev'in emiri sikarlari idiler Butun kuscular emiri sikarlarin emrindeydi Bunlarin yaninda yine av ile gorevli askerler bulunurdu Anadolu Selcuklularinda emiri sikarliga tayinle ilgili bir vesikada bu gorevlilerde aranan vasiflar ve av sirasinda dikkat edilmesi gereken hususlar sayilarak emiri sikarin bu onemli vazifede bazdarlari kulluk ve mulazemette bulundurmasi, surgun avinda kus ve hayvanlari halka haline getirme zamaninda cesur ve marifetli avcilari hizmete sokmasi ve kuslarin avlanma mevsiminde avcilari pusuya yatirmasi gerektigi ifade edilmektedir
Buyuk Selcuklu ve Anadolu Selcuklu sultanlarinin sofrasinda av eti hic eksik olmazdi Nitekim sultan Meliksah ile I Alaeddin Keykubad bir rivayete gore yedikleri av etinden zehirlenerek olmuslerdir II Giyaseddin Keyhusrev'in av hayvanlari yaninda vahsi hayvanlari da besledigi, Ermeni kralinin sultan I Izzeddin KeykavUs'a cesitli hediyeler yaninda baz (dogan) ve sahin de gondermesi Selcuklu sultanlarinin kuslara ne derecede onem verdiklerini gostermektedir Anadolu Selcuklularinda yilda iki defa umUmi ava cikilirdi Bu ava butun devlet erkani katilir ve av solenle sona ererdi
g Emiri alem: Sultan sancagini tasiyan ve onu korumakla gorevli olan emirdir
h Emiri ahUr: Hukumdarin atlarina bakmakla gorevli emirdir Buyrugu altindaki hademeler atlarin egitimi ve tavlalarin bakimindan sorumludur
k Camedar: Hukumdarin elbiselerine nezaret etmekle gorevlidir Elbiselerin muhafaza edildigi camehane de onun kontrolundeydi Camedarlar sultanin elbiselerini giymelerine de yardimci olurlardi
l Tastdar: Hukumdar elini yikarken, abdest alirken legen tutup su doken saray gorevlisi
m Emiri meclis: Sultanin bezm denilen meclisine girecek olanlari iceri alan, ziyafet salonlarini duzenlemekten sorumlu saray gorevlisi olup Anadolu Selcuklulari'nda onemli bir memuriyetti
n Havayicsalar: Havayichane denilen mutfak islerine bakan ve yemekleri pisiren saray ahcisi
o Serhenk (Cavus): Sultanin onunden giderek yol acardi Merasimlerde ve alaylarda ellerinde suslu degneklerle gorev yaparlardi I Alaeddin Keykubad sultan ilan edilip tahta cikmak uzere Konya'ya giderken yaninda 500 serhenk vardi
p Emiri devat (devatdar): Baslangicta sultanin it takimindan sorumlu olan ve daha sonra cesitli gorevler ustlenen saray memuru Meshur devlet adami Celaleddin Karatay da emiri devat olarak hizmet etmişti
saray teşkilatı gorevlileri,
saray teşkilatındaki gorevlilerin gorevleri,
saray teşkilatının gorevleri
Anadolu Selcuklulari saray teskilati Buyuk Selcuklu devleti saray teskilati esas alinarak olusturulmustur
Baslica saray gorevlileri sunlardir:
a Hacibu'lhuccab: Sultan ile an uyeleri arasinda irtibati saglayan bas hacib saray gorevlilerinin hizmetlerini kontrol etmekten de sorumlu idi Hacibu'lhuccab'in emrinde hacip ve perdedar denilen gorevliler vardi
b Emiri candar: Sarayi ve sultani korumakla gorevli olan Candarlarin reisi olan emiri candar hazarda ve seferde buyrugu altindaki muhafizlarla birlikte sultani korumakla mukelleftir I Alaeddin Keykubad sultan olarak Konya'ya gelirken yaninda 120 kisiden olusan muhafiz (candar) birligi vardi Bunlar altin sirmali hamayil ile asili kilic tasirlardi Candarogullari beyliginin kurucusu Emir Semseddin Yaman'in lakabina bakilarak onun da Anadolu Selcuklularinda emiri candar olarak gorev yaptigi soylenebilir
c Ustaduddar: Saray naziri olup saraya ait butun harcamalari ve saray gorevlilerini kontrol eder
d Emiri casnigir: Sultanin sofrasinin hazirlanmasina nezaret ve yemekleri kontrol eden gorevlidir Cok guvenilir emirler arasindan secilen casnigirin gorevi sofraya konulan yemekleri sultandan once tatmak suretiyle yemege zehir katilma ihtimalini ortadan kaldirmakti Buyuk Selcuklularda ve diger bazi Islam devletlerinde de gordugumuz casnigir Anadolu Selcuklu devletinde de onemli bir gorevli idi Meshur emirlerden Mubarizuddin Cavli ile Semseddin Altunaba da casnigir (emiri zevvak) olarak hizmet etmislerdi
e Emiri silah: Silahlarin bakim ve muhafaza edilmesiyle gorevli olan silahdarlarin emiri olup merasimlerde hukumdarin silahini tasirdi
f Emiri sikar: Hukumdarin av islerini idare eden ve av kuslariyla av hayvanlarinin egitiminden sorumlu olan saray gorvlisidir Emiri sikarlar nufuz ve itibar sahibi kumandanlar arasindan secilirdi Mesela meshur devlet adami Sadeddin Kopek Sultan I Alaeddin Keykubad'in, Kilavuzoglu Tumanbay da III Giyaseddin Keyhusrev'in emiri sikarlari idiler Butun kuscular emiri sikarlarin emrindeydi Bunlarin yaninda yine av ile gorevli askerler bulunurdu Anadolu Selcuklularinda emiri sikarliga tayinle ilgili bir vesikada bu gorevlilerde aranan vasiflar ve av sirasinda dikkat edilmesi gereken hususlar sayilarak emiri sikarin bu onemli vazifede bazdarlari kulluk ve mulazemette bulundurmasi, surgun avinda kus ve hayvanlari halka haline getirme zamaninda cesur ve marifetli avcilari hizmete sokmasi ve kuslarin avlanma mevsiminde avcilari pusuya yatirmasi gerektigi ifade edilmektedir
Buyuk Selcuklu ve Anadolu Selcuklu sultanlarinin sofrasinda av eti hic eksik olmazdi Nitekim sultan Meliksah ile I Alaeddin Keykubad bir rivayete gore yedikleri av etinden zehirlenerek olmuslerdir II Giyaseddin Keyhusrev'in av hayvanlari yaninda vahsi hayvanlari da besledigi, Ermeni kralinin sultan I Izzeddin KeykavUs'a cesitli hediyeler yaninda baz (dogan) ve sahin de gondermesi Selcuklu sultanlarinin kuslara ne derecede onem verdiklerini gostermektedir Anadolu Selcuklularinda yilda iki defa umUmi ava cikilirdi Bu ava butun devlet erkani katilir ve av solenle sona ererdi
g Emiri alem: Sultan sancagini tasiyan ve onu korumakla gorevli olan emirdir
h Emiri ahUr: Hukumdarin atlarina bakmakla gorevli emirdir Buyrugu altindaki hademeler atlarin egitimi ve tavlalarin bakimindan sorumludur
k Camedar: Hukumdarin elbiselerine nezaret etmekle gorevlidir Elbiselerin muhafaza edildigi camehane de onun kontrolundeydi Camedarlar sultanin elbiselerini giymelerine de yardimci olurlardi
l Tastdar: Hukumdar elini yikarken, abdest alirken legen tutup su doken saray gorevlisi
m Emiri meclis: Sultanin bezm denilen meclisine girecek olanlari iceri alan, ziyafet salonlarini duzenlemekten sorumlu saray gorevlisi olup Anadolu Selcuklulari'nda onemli bir memuriyetti
n Havayicsalar: Havayichane denilen mutfak islerine bakan ve yemekleri pisiren saray ahcisi
o Serhenk (Cavus): Sultanin onunden giderek yol acardi Merasimlerde ve alaylarda ellerinde suslu degneklerle gorev yaparlardi I Alaeddin Keykubad sultan ilan edilip tahta cikmak uzere Konya'ya giderken yaninda 500 serhenk vardi
p Emiri devat (devatdar): Baslangicta sultanin it takimindan sorumlu olan ve daha sonra cesitli gorevler ustlenen saray memuru Meshur devlet adami Celaleddin Karatay da emiri devat olarak hizmet etmişti
