sera gazlarının ekolojik denge uzerindeki olumsuz etkileri nelerdir
Dunya uzerine duşen guneş ışınlarından cok, dunyadan yansıyan guneş ışınlarıyla ısınır Bu yansıyan ışınlar başta karbondioksit ve su buharı olmak uzere atmosferde bulunan gazlar tarafından tutulur, boylece dunya ısınır Işınların bu gazlar tarafından tutulmasına da sera etkisi denir Atmosferde bu gazların miktarının artması ısınmayı artırır
Gunumuzdeki tehlike, karbondioksit ve diger sera gazlarinin miktarindaki artışın bu dogal sera etkisini şiddetlendirmesinde yatmaktadır Binlerce yıldır dunyamizdaki karbon kaynakları kararlı kalırken, şimdi modern insanoğlu aktivitelerifosil yakıtlarin kullanımı, ormanların yokoluşu, aşırı tarım yapılması, atmosfere buyuk miktarlarda karbondioksit ve diger sera gazlarının atmosfere salınmasına sebep olmaktadır
Sera etkisi dunyamızı nasıl değiştiriyor?
Yeryuzu guneşten gelen bir ışık enerjisi alır Bu enerjinin bir kısmı bulutlar ve yer yuzeyi tarafından yansıtılır Geriye kalan kısım atmosfer ve yeryuzu tarafından toplanır Yeryuzu, bir kısmı atmosfer tarafından soğurulan kızılotesi ışınlar yayar Bu kızılotesi ışınların uzaya giden kısmıyla yeryuzunde biriken guneş enerjisi dunyanın ortalama sıcaklığını sabitleyebilecek şekilde dengelenir
Eğer atmosfer daha fazla kızılotesi ışın soğurursa, yeryuzu topladığından daha az enerji yayar ve bu ısınmasına neden olur Bu durum, ilk sıcaklıktan daha yuksek bir sıcaklıkta yeni bir denge sağlanana dek yeryuzun ışımasını artırır Buna sera etkisi denir Sera etkisi olmasaydı yeryuzundeki ortalama sıcaklık 18 derece olurdu Oysa,bugun sıcaklık 15 derece
Kısaca kızılotesi ışınların atmosfer tarafından tutulması “sera etkisi olarak adlandırılır, cunku bitki seralarındaki camların ic tarafı, gezegenin atmosferi gibi gorunen guneş ışınlarını gecirme ve nesneler tarafından seranın icine salınan kızılotesi ışınların bir kısmını gecirmeyerek tutma ozelliğine sahiptir Ancak bu etki seraların icine hakim olan sıcaklığın tek sorumlusu değildir Camların ic tarafı havanın dolaşımını ve dolayısıyla ısının taşınarak azalmasını engeller Bu durum ozellikle ruzgar kuvveti dikkate alındığında daha onemlidir Ancak, sera etkisinin bu son ozelliği gezegeni cevreleyen uzay boşluğu icin gecerli değildir ve bu anlamda sera etkisi olarak adlandırılan olaya dahil değildir
Kızılotesi ışınları soğuran tum gazlar sera etkisine neden olan gazlardır Bunlar, karbondioksit, su buharı, azot protoksit, ozon ve sentetik endustri molekulleridir Etkileri, yoğunluklarına ve molekul başına soğurma kapasitelerine bağlıdır Yoğunlukla ilgili olarak su buharının durumu ayrıcalıklıdır, cunku yeryuzunde bolca bulunan su iklim sisteminin ayrılmaz parcasıdır Su buharının atmosferdeki yoğunluğu havanın onu tutma kapasitesi ile belirlenir Endustriyel cağın başından beri insan faaliyetleri sera etkisi yaratan başka gazların salımına sebep oluyor ve bu gazların atmosferdeki yoğunluğu belirgin ve duzenli bir şekilde artıyor Ek sera etkisi de kuresel ısınmayı tetikliyor Bu “radyoaktif gelişme 1990 ile 2004 yılları arasında yuzde 20 oranında artış gosterdi
Gezegenimiz 4,65 milyar yıllık tarihi boyunca bircok kez ısınmış ve soğumuştur Gunumuzde dunyamız yine hızlı bir ısınma periyoduna girmiştir ve bu kez diğerlerinden farklı olarak, oldukca fazla bir nufus kitlesiyle bu etkiye maruz kalacaktır
Kuresel ısınmayı sade bir tanımlama ile; “atmosfer, okyanuslar ve kara kutleleri yuzeyindeki sıcaklıktaki yukselme olarak tanımlayabiliriz Bu ısınmaya komur, petrol ve doğal gaz gibi fosil yakıtların yakılması sonucu atmosfere dahil olan sera gazlarının neden olduğu
sanılmaktadır
Sera Etkisi
Dunyamızı aydınlatan ve ısıtan enerjinin kayna ğ ı gune ş tir Guneşten, gezegenimizin yuzeyine ulaşan kısa dalgalı radyasyon, ışıktan ısıya donuşmek suretiyle dunyamızı ısıtır Yeryuzu, bu radyasyonun bir kısmını uzun dalgalı kızılotesi ışın olarak uzaya geri yansıtır Bu uzun dalgalı kızılotesi ışınların buyuk bolumu uzaya geri donerken, bir bolumu dunya atmosferinde sera gazları vasıtasıyla tutulu kalmaktadır Atmosferde kızılotesi ışınların tutulması ve yansıtılması sırasında, tıpkı seradaki camlar gibi ısıyı muhafaza etme ozelliklerinden dolayı bu gazlara “sera gazı adı verilmiş tir Bu gazların atmosfer icindeki miktarlarının artması ile atmosfer, gune ş yoluyla dunyamıza sağlanan ısının tutulmasını tekrar geriye bırakılmasını sağlayan bir yalıtkana donuşmektedir
Dunya uzerine duşen guneş ışınlarından cok, dunyadan yansıyan guneş ışınlarıyla ısınır Bu yansıyan ışınlar başta karbondioksit ve su buharı olmak uzere atmosferde bulunan gazlar tarafından tutulur, boylece dunya ısınır Işınların bu gazlar tarafından tutulmasına da sera etkisi denir Atmosferde bu gazların miktarının artması ısınmayı artırır
Gunumuzdeki tehlike, karbondioksit ve diger sera gazlarinin miktarindaki artışın bu dogal sera etkisini şiddetlendirmesinde yatmaktadır Binlerce yıldır dunyamizdaki karbon kaynakları kararlı kalırken, şimdi modern insanoğlu aktivitelerifosil yakıtlarin kullanımı, ormanların yokoluşu, aşırı tarım yapılması, atmosfere buyuk miktarlarda karbondioksit ve diger sera gazlarının atmosfere salınmasına sebep olmaktadır
Sera etkisi dunyamızı nasıl değiştiriyor?
Yeryuzu guneşten gelen bir ışık enerjisi alır Bu enerjinin bir kısmı bulutlar ve yer yuzeyi tarafından yansıtılır Geriye kalan kısım atmosfer ve yeryuzu tarafından toplanır Yeryuzu, bir kısmı atmosfer tarafından soğurulan kızılotesi ışınlar yayar Bu kızılotesi ışınların uzaya giden kısmıyla yeryuzunde biriken guneş enerjisi dunyanın ortalama sıcaklığını sabitleyebilecek şekilde dengelenir
Eğer atmosfer daha fazla kızılotesi ışın soğurursa, yeryuzu topladığından daha az enerji yayar ve bu ısınmasına neden olur Bu durum, ilk sıcaklıktan daha yuksek bir sıcaklıkta yeni bir denge sağlanana dek yeryuzun ışımasını artırır Buna sera etkisi denir Sera etkisi olmasaydı yeryuzundeki ortalama sıcaklık 18 derece olurdu Oysa,bugun sıcaklık 15 derece
Kısaca kızılotesi ışınların atmosfer tarafından tutulması “sera etkisi olarak adlandırılır, cunku bitki seralarındaki camların ic tarafı, gezegenin atmosferi gibi gorunen guneş ışınlarını gecirme ve nesneler tarafından seranın icine salınan kızılotesi ışınların bir kısmını gecirmeyerek tutma ozelliğine sahiptir Ancak bu etki seraların icine hakim olan sıcaklığın tek sorumlusu değildir Camların ic tarafı havanın dolaşımını ve dolayısıyla ısının taşınarak azalmasını engeller Bu durum ozellikle ruzgar kuvveti dikkate alındığında daha onemlidir Ancak, sera etkisinin bu son ozelliği gezegeni cevreleyen uzay boşluğu icin gecerli değildir ve bu anlamda sera etkisi olarak adlandırılan olaya dahil değildir
Kızılotesi ışınları soğuran tum gazlar sera etkisine neden olan gazlardır Bunlar, karbondioksit, su buharı, azot protoksit, ozon ve sentetik endustri molekulleridir Etkileri, yoğunluklarına ve molekul başına soğurma kapasitelerine bağlıdır Yoğunlukla ilgili olarak su buharının durumu ayrıcalıklıdır, cunku yeryuzunde bolca bulunan su iklim sisteminin ayrılmaz parcasıdır Su buharının atmosferdeki yoğunluğu havanın onu tutma kapasitesi ile belirlenir Endustriyel cağın başından beri insan faaliyetleri sera etkisi yaratan başka gazların salımına sebep oluyor ve bu gazların atmosferdeki yoğunluğu belirgin ve duzenli bir şekilde artıyor Ek sera etkisi de kuresel ısınmayı tetikliyor Bu “radyoaktif gelişme 1990 ile 2004 yılları arasında yuzde 20 oranında artış gosterdi
Gezegenimiz 4,65 milyar yıllık tarihi boyunca bircok kez ısınmış ve soğumuştur Gunumuzde dunyamız yine hızlı bir ısınma periyoduna girmiştir ve bu kez diğerlerinden farklı olarak, oldukca fazla bir nufus kitlesiyle bu etkiye maruz kalacaktır
Kuresel ısınmayı sade bir tanımlama ile; “atmosfer, okyanuslar ve kara kutleleri yuzeyindeki sıcaklıktaki yukselme olarak tanımlayabiliriz Bu ısınmaya komur, petrol ve doğal gaz gibi fosil yakıtların yakılması sonucu atmosfere dahil olan sera gazlarının neden olduğu
sanılmaktadır
Sera Etkisi
Dunyamızı aydınlatan ve ısıtan enerjinin kayna ğ ı gune ş tir Guneşten, gezegenimizin yuzeyine ulaşan kısa dalgalı radyasyon, ışıktan ısıya donuşmek suretiyle dunyamızı ısıtır Yeryuzu, bu radyasyonun bir kısmını uzun dalgalı kızılotesi ışın olarak uzaya geri yansıtır Bu uzun dalgalı kızılotesi ışınların buyuk bolumu uzaya geri donerken, bir bolumu dunya atmosferinde sera gazları vasıtasıyla tutulu kalmaktadır Atmosferde kızılotesi ışınların tutulması ve yansıtılması sırasında, tıpkı seradaki camlar gibi ısıyı muhafaza etme ozelliklerinden dolayı bu gazlara “sera gazı adı verilmiş tir Bu gazların atmosfer icindeki miktarlarının artması ile atmosfer, gune ş yoluyla dunyamıza sağlanan ısının tutulmasını tekrar geriye bırakılmasını sağlayan bir yalıtkana donuşmektedir
