Serviks (rahim ağzı), rahimin vajene açılan dar boynudur. Serviks hücreleri anormalleşip, kontrolsüz bir şekilde büyümeye başladığında serviks kanseri oluşmaktadır.
Serviks kanserinin nedeni, insan papillomavirüsüdür (HPV). 100’den fazla HPV tipi mevcuttur. Çoğu düşük riskli tipler olup, ancak göz ardı edilebilir bir serviks kanserine yol açma riskine sahiptir. Ancak yüksek riskli tipleri, serviks kanserine yol açabilen anormal hücrelerin gelişmesine neden olabilmektedir. Gerçekten serviks kanseri olgularının çoğuna iki tip HPV (HPV 16 ve 18) neden olmaktadır. Serviks kanseri olgularının aşağı yukarı % 70’inde bu iki tip bulunmuştur.
Dünya ölçeğinde 45 yaş altı kadınlarda en sık görülen 2. kanser türü, meme ve akciğer kanserinden sonra kanserden ölümlerin önde gelen 3. nedenidir. Dünya çapında 2 dakikada bir, bir kadın serviks kanserinden ölmektedir. Tarama programları, serviks kanserinin azalmasında önemli bir etkiye sahip olmasına rağmen, hala kadınlar serviks kanseri nedeniyle ölmektedir. Serviks kanserlerinin çoğu 35-55 yaş grubundaki kadınlarda görülmektedir.
Rahim ağzı kanseri belirtileri nelerdir?
Başlangıç aşamasında çoğunlukla herhangi bir belirti vermez. Bu da düzenli smear testi yaptırmanın önemini ortaya koyar. Genellikle ilk şikayetler, ilişki sonrasında olan lekelenmelerdir. Kanlı, kötü kokulu akıntı ve düzensiz kanamalar da sık görülür. Kanser belirli bir büyüklüğe ulaştığında ancak şikayetler başlar. Burada önemli olan kanserin, bu safhaya ulaşmadan tedavi edilmesidir. Ancak bu sayede tam bir iyileşme mümkün olabilir.
Rahim Ağzı Kanseri Önlenebilir mi, bunun için neler yapılabilir?
Tarama testinin olması ve en yaygın görülen HPV tiplerine karşı aşı bulunması nedeniyle kanserin en önlenebilir türlerinden bir tanesidir. Bu kanserden korunmada; risk faktörleri ve bunlardan kaçınmanın yolları bilinmeli, düzenli olarak pelvik muayene ve tarama amaçlı smear testi yaptırılmalıdır. Tarama testleri, hiç bulgusu olmayan kişiler için kanser işaretlerini tanımada kullanılır. Serviks kanseri için tarama son derece başarılıdır. Servikal kanseri erken yakalamanın en iyi yolu düzenli smear testi yaptırmaktır. Smear testinde, serviksten alınan hücreler patolog tarafından mikroskop altında, şüpheli olup olmadıkları yönünden değerlendirilir. Bu kanser öncesi değişiklikler tedavi edilerek, kanser gelişmesi önlenebilir.
Sigarayı bırakmak, tek eşli yaşamak ve cinsel ilişkide prezervatif kullanmak kansere yakalanma riskini azaltacaktır.
Kimler ve ne sıklıkta tarama yaptırmalıdır?
Cinsel yönden aktif, 18 yaşın üzerinde ki kadınlara yılda bir kez smear testi yapılmalıdır. Eğer yeni bir yöntem olan likit bazlı sitoloji kullanılıyorsa, bu sayı iki yılda bire çıkabilir. Likit bazlı sitoloji yöntemi, kanser öncesi hücrelerin tespit edilmesinde daha başarılıdır. Smear testinin hangi aralıklarla yapılacağına karar vermede en iyisi, doktorunuzla görüşmeniz ve kişisel risk faktörlerinize göre size özel bir takip programı hazırlanmasıdır.
Smear testi nasıl yapılır?
Ağrısız ve basit bir testttir. Çoğu hasta muayene sırasında smear alındığını fark etmez bile. Adet döneminde zorunluluk dışında yapılmaz. Smear testi, servikal kanseri ya da kanser olmadan önceki aşamaları yakalamaya yardım eder.
Bilinmelidir ki; ’’Kanser yada kanser öncesi lezyon yok’’ şeklinde rapor edilen smear sonuçları hastada, gerçekte de bu değişikliklerin olmadığı anlamına gelmeyebilir. Her test de olduğu gibi, smear testinde de yalancı negatiflik söz konusu olabilir. Bu nedenle smear testinin düzenli yapılması çok önemlidir.
Rahim Ağzı Kanseri Aşısı nedir?
Rahim ağzı kanseri sıklıkla HPV tip 16 ve 18 ile ilişkili olduğundan, aşılar kadınları HPV enfeksiyonundan korumak için geliştirilmiştir. Yalnızca kansere karşı koruma sağlayan ikili ve hem kansere hem de genital siğillere karşı koruma sağlayan dörtlü aşı mevcuttur. Aşının en yüksek düzeyde etkili olması, henüz cinsel ilişkiye başlamamış kişilere uygulanması ile mümkün olur. A.B.D’de 9 yaşından itibaren bu aşıların uygulanması onaylanmıştır. Aşılar; HPV tipleri tarafından oluşturulan kanser öncesi lezyonlara karşı da koruma sağlamaktadır. Aşının kanser oluşturan tüm HPV tiplerine karşı etkili olmadığı bilinmeli, bu nedenle düzenli smear testlerinin aşılanmış kişilerde de gerekli olduğu unutulmamalıdır.