Ses teli felci, ses telleri hareketini kontrol eden sinirlerin (Nervus Vagus) hasar gormesiyle gelişen bir sorun Genellikle goğus ve boyun yaralanmaları, tumorler, hastalık, ameliyat veya felc sonrasında gorulur Coğu zaman konuşmayı gucleştirir Hatta bazı durumlarda yutkunmayı zorlaştırarak boğulmaya neden olabilir
Ses teli felci kimlerde gorulur?
Tum hastalıklarda olduğu gibi ses teli felci de bazı grupları daha cok seviyor Şimdi bu grupları ele alalım ve kimler daha fazla risk altında bakalım
Kadınlar: Ses teli felci kadınları cok seviyor Ancak bu ilginin nedeni tam olarak bilinmiyor
Goğus ve boyun ameliyatı olanlar: Tiroit, paratiroit, boyun ve goğus ameliyatı sırasında ses teli hareketini kontrol eden sinirlerin zarar gorme ihtimali fazla Ayrıca uzun sureli solunum sorunu yaşayan kişilerin kullandığı tupler de ses teli felcini tetikleyebilir
Norolojik sorunları olanlar: Parkinson hastalığı, multipl skleroz veya myastenia gravis gibi norolojik sorunlardan kaynaklanan hastalıklar ses teli felci riskini arttırır
Ses teli felci bana ne yapar?
Ses teli felci kişiden kişiye farklı etkiler gosterir Kimi nefes bile almada gucluk cekerken, kiminin yalnızca sesi kısılır Ancak yine de tum vakalardaki en buyuk tehlike boğulma riskidir Cunku ses tellerinin tek gorevi konuşmak değil, aynı zamanda yemek yerken veya konuşurken yutma ve yutkunma refleksinin doğru calışmasıdır Hal boyle olunca felc yuzunden tam kapanamayan ses telleri işlevini yerine getiremez ve soluk borusunu tam olarak kapatamaz Sonucta yemek veya tukuruk soluk borusuna kacabilir Bu gibi durumlarda acil tıbbi mudahale gerekebilir
Ses teli felci nasıl teşhis edilir?
Belirtilerden rahatsız olup doktora giden bir kişi oncelikle fiziki muayeneye alınır Gecmiş sağlık durumu ve yaşam tarzı hakkında bilgi toplanır Ardından ceşitli testler ve uygulamalardan gecirilir Şimdi bunlara bakalım:
Endoskopi: Doktorunuz oncelikle ucunda kamera olan ince ve esnek bir tupu boğazınızdan iceri sokar Kameradan aldığı goruntuyu ekrana yansıtır ve ses tellerinizi inceler Bu şekilde ses tellerinin durumu ve hareket seviyesi hakkında ayrıntılı bilgi alır Bu işlem acısızdır Genellikle 5 – 10 dakika surer
Laringeal elektromiyografi: Bu test ses tellerini hareket ettiren kaslardaki elektrik akımını olcer Yani bu kasları hareket ettiren sinirlerin aktif olup olmadığına bakar Bu şekilde sorunun yapısal ya da norolojik bir nedene bağlı olup olmadığı oğrenilir Olcum icin boğazın dışına, ses tellerini hareket ettiren kasların uzerine cok ince iğneler yerleştirilir
Kan testleri ve taramalar: Ceşitli hastalıkların ses teli felcine neden olduğunu biliyoruz İşte bu hastalıkları belirlemek icin bazı kan ve akciğer fonksiyon testlerine, rontgene, MR ve CT taramalarına başvurulabiliyor
Ses teli felci tedavisi nasıl yapılır?
Ses teli felci tedavisi kişiden kişiye değişir Tedavi yontemi, hastalığın nedenine, belirtilerin turune, ilerleyişine, ses tellerinin pozisyonuna, zamanla kendiliğinden iyileşme olasılığının olup olmadığına ve hastanın ihtiyaclarına gore belirlenir Bazı durumlarda cerrahi mudahaleye gerek kalmadan ses terapisi gibi yontemlerle sorun cozulebildiğinden operasyon icin 6 ay kadar beklenebilir Bu sure boyunca ses tellerinin hareketlerini yoneten sinirlerin canlandırılması icin bazı teknikler uygulanır Şimdi tedavi yollarını ayrıntılı bakalım
Ses terapisi: Bu seanslarda ses tellerini guclendirilir Konuşma sırasında nefes kontrolu arttırılır Sorunlu kaslardaki anormal gerilimler azaltılır Yutkunma sırasında havayolunu korumak icin egzersizler yapılır
Cerrahi mudahale: Cerrahi mudahale, sorunun kaynağına ve daha once saydığımız diğer etkenlere gore belirlenir Nefes almada gucluğe neden olan ses teli felclerinde lazer kordomotomi uygulanır Ses kısıklığına neden olan ses teli felclerindeyse gırtlak icine enjeksiyon veya medializasyon laringoplasti tekniği uygulanabilir
Ses teli felci kimlerde gorulur?
Tum hastalıklarda olduğu gibi ses teli felci de bazı grupları daha cok seviyor Şimdi bu grupları ele alalım ve kimler daha fazla risk altında bakalım
Kadınlar: Ses teli felci kadınları cok seviyor Ancak bu ilginin nedeni tam olarak bilinmiyor
Goğus ve boyun ameliyatı olanlar: Tiroit, paratiroit, boyun ve goğus ameliyatı sırasında ses teli hareketini kontrol eden sinirlerin zarar gorme ihtimali fazla Ayrıca uzun sureli solunum sorunu yaşayan kişilerin kullandığı tupler de ses teli felcini tetikleyebilir
Norolojik sorunları olanlar: Parkinson hastalığı, multipl skleroz veya myastenia gravis gibi norolojik sorunlardan kaynaklanan hastalıklar ses teli felci riskini arttırır
Ses teli felci bana ne yapar?
Ses teli felci kişiden kişiye farklı etkiler gosterir Kimi nefes bile almada gucluk cekerken, kiminin yalnızca sesi kısılır Ancak yine de tum vakalardaki en buyuk tehlike boğulma riskidir Cunku ses tellerinin tek gorevi konuşmak değil, aynı zamanda yemek yerken veya konuşurken yutma ve yutkunma refleksinin doğru calışmasıdır Hal boyle olunca felc yuzunden tam kapanamayan ses telleri işlevini yerine getiremez ve soluk borusunu tam olarak kapatamaz Sonucta yemek veya tukuruk soluk borusuna kacabilir Bu gibi durumlarda acil tıbbi mudahale gerekebilir
Ses teli felci nasıl teşhis edilir?
Belirtilerden rahatsız olup doktora giden bir kişi oncelikle fiziki muayeneye alınır Gecmiş sağlık durumu ve yaşam tarzı hakkında bilgi toplanır Ardından ceşitli testler ve uygulamalardan gecirilir Şimdi bunlara bakalım:
Endoskopi: Doktorunuz oncelikle ucunda kamera olan ince ve esnek bir tupu boğazınızdan iceri sokar Kameradan aldığı goruntuyu ekrana yansıtır ve ses tellerinizi inceler Bu şekilde ses tellerinin durumu ve hareket seviyesi hakkında ayrıntılı bilgi alır Bu işlem acısızdır Genellikle 5 – 10 dakika surer
Laringeal elektromiyografi: Bu test ses tellerini hareket ettiren kaslardaki elektrik akımını olcer Yani bu kasları hareket ettiren sinirlerin aktif olup olmadığına bakar Bu şekilde sorunun yapısal ya da norolojik bir nedene bağlı olup olmadığı oğrenilir Olcum icin boğazın dışına, ses tellerini hareket ettiren kasların uzerine cok ince iğneler yerleştirilir
Kan testleri ve taramalar: Ceşitli hastalıkların ses teli felcine neden olduğunu biliyoruz İşte bu hastalıkları belirlemek icin bazı kan ve akciğer fonksiyon testlerine, rontgene, MR ve CT taramalarına başvurulabiliyor
Ses teli felci tedavisi nasıl yapılır?
Ses teli felci tedavisi kişiden kişiye değişir Tedavi yontemi, hastalığın nedenine, belirtilerin turune, ilerleyişine, ses tellerinin pozisyonuna, zamanla kendiliğinden iyileşme olasılığının olup olmadığına ve hastanın ihtiyaclarına gore belirlenir Bazı durumlarda cerrahi mudahaleye gerek kalmadan ses terapisi gibi yontemlerle sorun cozulebildiğinden operasyon icin 6 ay kadar beklenebilir Bu sure boyunca ses tellerinin hareketlerini yoneten sinirlerin canlandırılması icin bazı teknikler uygulanır Şimdi tedavi yollarını ayrıntılı bakalım
Ses terapisi: Bu seanslarda ses tellerini guclendirilir Konuşma sırasında nefes kontrolu arttırılır Sorunlu kaslardaki anormal gerilimler azaltılır Yutkunma sırasında havayolunu korumak icin egzersizler yapılır
Cerrahi mudahale: Cerrahi mudahale, sorunun kaynağına ve daha once saydığımız diğer etkenlere gore belirlenir Nefes almada gucluğe neden olan ses teli felclerinde lazer kordomotomi uygulanır Ses kısıklığına neden olan ses teli felclerindeyse gırtlak icine enjeksiyon veya medializasyon laringoplasti tekniği uygulanabilir