Sıcak bir duş birden fazla yorucu bir iş gününden sonra rahatlatıcı tesir yaratabilir. Yahut günümüzde yaşanan sıcak hava dalgalarında soğuk bir duş kendinize gelmenizi sağlayabilir. İnsanların günlük hayatlarında yaptığı her bahiste olduğu üzere, bilim bu mevzuyu da inceleyerek sıcak duşun mu, yoksa soğuk duşun mu bedenimiz için daha âlâ olduğu sorusunu cevaplamaya çalıştı.
Sıcak duşun avantajları
Çoğu kişi için tercih edilen duş seçeneği sıcak olacaktır. 2018 yılında Su Dağıtım Sistemi Tahlili ve Su Sanayisinde Bilişim ve Denetim Milletlerarası Ortak Konferansı’nda sunulan bir tahlile nazaran, duş kelam konusu olduğunda çoğumuz suyun ortalamada 40 ve 41 santigrat derece aralığında olmasını tercih ediyoruz.
Bu tercih, sıcak duşun rahatlatıcı tesirini gösteriyor. Sıcak bir duş, beden gerginliğini ve yorgunluğu azaltırken uyumamızı da kolaylaştırabiliyor. Ayrıyeten sıcak su kan deveranını da arttırıyor. Yapılan araştırmalar, sıcak suda durmanın damarları genişlettiğini ve damar sertliğini güzelleştirdiğini gösteriyor.
Sıcak duşun dezavantajları
Ancak sıcak duşun dezavantajları da bulunuyor. Bu dezavantajların ortasında derinin doğal yağlarını kaybetmesi nedeniyle kuruması, kaşınması ve en sonunda egzama gelişmesi de bulunuyor. Misal bir biçimde doğal yağlarından arınan saçlar da daha kuru oluyor.
Belki de daha değerlisi, kan basıncının azalması karşıt tesir de yaratabiliyor. CIC Centers girişimsel kardiyoloğu Hassan Makki “benzer bir kıssayı en az bir düzine kere duymuşumdur; biri sıcak bir duş alıyordur, başı döner ve baş yaralanmasından kaynaklı bir kan gölü içerisinde uyanır” diyor. Makki, bu olayın vazovagal senkop olarak isimlendirildiğini ve sıcak duşun bu olay için en uygun yer olduğunu söylüyor.
Soğuk duşun avantajları
Soğuk duşun da kendine nazaran avantajları bulunuyor. 18 ve 19’uncu yüzyıllarda tabipler “çılgınlık” olarak tanımladıkları çabucak her durum için soğuk duş tedavisi öneriyor olsa da, bu mevzuda bir delil bulunmuyor. Lakin birkaç farklı araştırma, soğuk duşun bağışıklık güçlendirici tesiri olabileceğini gösteriyor. Şimdi bu tesirin düzeneği tam olarak çözülmüş değil lakin soğuk su ile faal olarak reflekslerimizi devreye sokan sempatik hudut sistemi ile ilgisi olabileceği düşünülüyor. Soğuk suda kalp ritmimiz ve kan basıncımız artıyor.
Soğuk suda da kan dolaşımımız artıyor fakat sıcak suya nazaran farklı bir halde direkt olarak suyun tesiriyle değil. Bunun yerine bedenin kendini tekrar ısıtmak için daha fazla çalışması ve deriye kan akışını arttırması ile bu artışın yaşandığı düşünülüyor.
Bu ek çalışma da ek kalori kaybı manasına geliyor. 14 dereceye kadar inebilen sahiden soğuk suyun metabolizmayı 4,5 faktör arttırdığı biliniyor ve bu da soğuk duşun kilo kaybına yardımcı olabileceği teklifini destekliyor.
Son olarak soğuk suyun zihinsel yararları da bulunuyor. Yüze ve boyna uygulanan soğuk suyun, bilhassa daha yaşlı yetişkinlerde beyin fonksiyonlarını güzelleştirebildiği düşünülüyor. Bunların yanı sıra depresyon semptomlarını da azaltmaya yardımcı olduğu söyleniyor.
Soğuk duşun dezavantajları
Tabii ki çok soğuk duşun da tehlikeleri bulunuyor. Pek çok hekimin size söyleyebileceği üzere aşırı soğuk suya girmek bedenin şoka girmesine ve kalp krizi de dahil olmak üzere pek çok farklı ve tehlikeli olaya yol açabiliyor.
Peki lakin hangisi?
Kısacası, ne yazık ki, hangi sıcaklıktaki duşun daha güzel olduğu konusunda çok uçların rastgele birinin lehine bir yanıt yok. Bu yüzden uzamanlar "karışık duş" öneriyor. Dermatalog Carl Thornfeldt’in The Healthy’ye söylediğine nazaran “en yeterli tahlil sıcak, ılık bir duş almak ve sonra soğuk suyun avantajlarından da faydalanmak için son birkaç saniyede soğuk su ile durulanmak.”