Yumurtalık (over) Kanseri
YUMURTALIKLAR NE İŞE YARAR ?
Yumurtalıklar,kadın vucudunda alt karın bolgesinde rahmin her iki yanında yer alan bir cift organdır Buyukleri birer badem kadardır İşlevleri yumurta uretmek ve dişilik hormonu salgılamaktır Her adet (menstruasyon) ayında, yumurtalıklardan birisinden bir yumurta salgılanır Bu yumurta, yumurtalıklardan rahme bir tup aracılığı (fallop tupu) ile ulaşır Orada dollenirse, gebelik oluşur Dollenmezse, adet kanaması başlar
Salgıladığı dişilik hormonlarına ostrojen ve progestron denir Bu hormonlar memeleri, vucut şeklini ve vucut kıllarını kontrol eder, aynı zamanda adet donemini ve gebeliği ayarlar
YUMURTALIK (OVER) KANSERİ NEDİR ?
Kanser vucudumuzun temel taşı olan hucreyi etkilemektedir Kanser hucreyi ceşitli mekanizmalarla etkileyince, hucreler ihtiyac dışı anormal bolunmeye ve sonucunda kontrol dışı coğalmaya başlar
Sağlıklı kişilerde yumurtalıklar vucudun ihtiyacı doğrultusunda coğalan hucrelerden oluşmaktadır Oysa ihtiyac dışı oluşan hucreler anormaldir ve bunlara “tumor’’’ adı verilir Tumorler selim ya da habis olabilirler Orneğin, 30 yaş altı kadınlarda gorulen ici sıvı dolu yumurtalık kistleri selimdir Kendiliğinden kaybolabilceği gibi gerekirse operasyonla cıkartılabilir Selim huylu tumorler cevre dokuları istila etmezler Ama habis diye adlandırdığımız tumorler hem yumurtalıkları hem de cevre dokuları işgal ederler Yumurtalık kanseri karnın icinde barsaklara, mideye, hatta kan veya lenfatik yolla vucudun uzak bolgelerine kadar yayılabilirler Boyle yayılmaya sıcrama yani “*Yasak Kelime**Yasak Kelime**Yasak Kelime**Yasak Kelime*staz denilmektedir
Yumurtalık kanserlerinin birkac ceşidi vardır Burada biz size en sık rastlanan “epitelyal over kanseri nden bahsedeceğiz Diğer tipler ise cok enderdir Epitelyal over kanserinin gorulme oranı 55 kadında birdir
ERKEN TANI KONABİLİR Mİ ?
Tanısı erken konduğunda tedavi edilebilen bir kanserdir Ancak erken evrelerinde hastalık hicbir şikayete yol acmadığı icin tanı konduğunda hastalığın ilerlemiş olduğunu gormekteyiz Bu nedenden dolayı yumurtalık kanserlerinden olum oranlarının tum diğer ureme organı kanserlerinden daha fazla olduğunu gormekteyiz Kadınlarda kanserden olum nedeni olan hastalıkları sıraladığımızda yumurtalık kanseri dorduncu sırayı almaktadır
BELİRTİLERİ NELERDİR ?
Erken tanının zorluğundan soz edilmişti Kanser, şikayete yol acana kadar cok ilerlemiş olabilmektedir Şişkinlik, gaz hissi, karnın alt yarısında rahatsızlık hissi, iştah azalması, veya tokluk hissi gibi şikayetler olabilir Hazımsızlık, bulantı, kilo kaybı dikkati cekebilir Buyumuş tumor komşu organlara bası yapıp, sık idrar yapma isteğine yol acabilir Daha seyrek olarak hazneden kanama gorulebilir Karnın icinde sıvı birikmesi şişkinliğe, akciğer yaprakları arasında sıvı birikmesi ise nefes darlığına yol acabilir
TANI NASIL KONUR VE HASTALIK NASIL EVRELENDİRİLİR ?
Doktor tarafından yapılan hastalık sorgulamasından sonra hasta muayene edilir Bu muayene, “kadındoğum uzmanı tarafından yapılır Ayrıca “ultrasonografi tetkiki ile yumurtalıklar incelenir Buna ek olarak yumurtalık kanseri gostergesi olarak CA125 adlı bir maddeye kanda bakılır Ancak bu madde aynı zamanda yumurtalığın selim hastalıklarında da yukselebilir
Kanser tanısı ancak yumurtalıktan “biyopsi ile alınan bir doku orneğinin veya karında sıvısı olan hastalarda sıvı orneğinin “patolog tarafından incelenmesi sonucunda konur Karnın tanı koymak amacıyla acılarak şupheli bolgelerden biyopsi alınması icin yapılan ameliyata “laparotomi adı verilir Alınan ornek operasyon sırasında patolog tarafından incelenir Eğer bu parca “kanser tanısı alırsa, ameliyata devam edilir Operasyon sırasında cerrahın kararına gore rahim, tupler, yumurtalıklar, karın zarı alınır Ayrıca diyaframdan, diğer organlardan, komşu lenf bezlerinden ve karın ici sıvıdan ornekler alınarak “cerrahi evreleme tamamlanır ve tum ornekler patolog tarafından incelenir Hastalığın ne oranda yayılmış olduğunun saptanması tedavi ve takipte onemlidir Over kanseri ameliyatları bu konuda uzmanlaşmış jinekolog onkologlar tarafından yapılmalıdır
NASIL TEDAVİ EDİLİR ?
Hastalığın yaygınlığı, hastanın yaşı ve genel durumu tedavi şeklini etkilemektedir Over kanserinin klasik tedavisi cerrahi ve ardından yapılan ilac (kemoterapi) tedavisidir Bazı durumlarda hastanın şikayetlerini gidermek icin radyoterapide (ışın tedavisi) uygulanabilir
Cerrahi yaklaşımda ya “histerektomi ve iki taraflı salpingo ooforektomi denilen hem rahim hem de iki yumurtağın alınması, ya da “debulking denilen ve gerekli ameliyatın yapılamağı yaygın hastalıkta mumkun olduğunca tumor dokusunun cıkartılması gibi yaklaşımlar soz konusu olabilir Laparotomi oncesi tanı konulabilmişse ve hastalığın cerrahi olarak tam cıkartılması mumkun olamayacaksa once ilac tedavisi ile tumor kucultulup sonra gerekli operasyon tamamlanır Nadir durumlarda hastalık tek yumurtalık ile sınırlıysa ve hasta genc ve doğurmak istiyorsa; yalnızca hastalıklı yumurtalık alınır
Ameliyattan sonra, antikanser ilacların verilmesine kemoterapi denir Bu tedavi ağızdan ilac yutma, damardan serumla ilac verilmesi veya karın icine serumla ilac verilmesi gibi ceşitli şekillerde olabilir Kemoterapi genellikle ayaktan uygulanır, hastanede yatmaya gerek yoktur Kemoterapi ilacları bazı istenmeyen yan etkilere neden olabilir Uygulanan ilaclara gore değişiklik gostermekle birlikte bulantıkusma, sac dokulmesi, kas ağrısı, ağız yarası, infeksiyona eğilim, halsizlik en sık rastlanan yanetkilerdir Yan etkileri gidermek icin bazı yardımcı ilaclar vardır Kemoterapinin kan hucrelerine ve organlara olan yanetkileri duzenli yapılan kan tetkikleri ile izlenir
TEDAVİ SONRASI TAKİP NASIL YAPILIR?
Hastalar tedavi sonrası ilk iki yıl boyunca uc ayda bir fizik muayene, kanda CA125 tayini ve gerekli durumlarda akciğer filmi ve karın tomografileri ile kontrol edilmektedir Sonraki uc yıl icin bu kontrol altı ayda bir yapılıp, sonra da yılda bir olmak uzere yapılmaktadır
YUMURTALIKLAR NE İŞE YARAR ?
Yumurtalıklar,kadın vucudunda alt karın bolgesinde rahmin her iki yanında yer alan bir cift organdır Buyukleri birer badem kadardır İşlevleri yumurta uretmek ve dişilik hormonu salgılamaktır Her adet (menstruasyon) ayında, yumurtalıklardan birisinden bir yumurta salgılanır Bu yumurta, yumurtalıklardan rahme bir tup aracılığı (fallop tupu) ile ulaşır Orada dollenirse, gebelik oluşur Dollenmezse, adet kanaması başlar
Salgıladığı dişilik hormonlarına ostrojen ve progestron denir Bu hormonlar memeleri, vucut şeklini ve vucut kıllarını kontrol eder, aynı zamanda adet donemini ve gebeliği ayarlar
YUMURTALIK (OVER) KANSERİ NEDİR ?
Kanser vucudumuzun temel taşı olan hucreyi etkilemektedir Kanser hucreyi ceşitli mekanizmalarla etkileyince, hucreler ihtiyac dışı anormal bolunmeye ve sonucunda kontrol dışı coğalmaya başlar
Sağlıklı kişilerde yumurtalıklar vucudun ihtiyacı doğrultusunda coğalan hucrelerden oluşmaktadır Oysa ihtiyac dışı oluşan hucreler anormaldir ve bunlara “tumor’’’ adı verilir Tumorler selim ya da habis olabilirler Orneğin, 30 yaş altı kadınlarda gorulen ici sıvı dolu yumurtalık kistleri selimdir Kendiliğinden kaybolabilceği gibi gerekirse operasyonla cıkartılabilir Selim huylu tumorler cevre dokuları istila etmezler Ama habis diye adlandırdığımız tumorler hem yumurtalıkları hem de cevre dokuları işgal ederler Yumurtalık kanseri karnın icinde barsaklara, mideye, hatta kan veya lenfatik yolla vucudun uzak bolgelerine kadar yayılabilirler Boyle yayılmaya sıcrama yani “*Yasak Kelime**Yasak Kelime**Yasak Kelime**Yasak Kelime*staz denilmektedir
Yumurtalık kanserlerinin birkac ceşidi vardır Burada biz size en sık rastlanan “epitelyal over kanseri nden bahsedeceğiz Diğer tipler ise cok enderdir Epitelyal over kanserinin gorulme oranı 55 kadında birdir
ERKEN TANI KONABİLİR Mİ ?
Tanısı erken konduğunda tedavi edilebilen bir kanserdir Ancak erken evrelerinde hastalık hicbir şikayete yol acmadığı icin tanı konduğunda hastalığın ilerlemiş olduğunu gormekteyiz Bu nedenden dolayı yumurtalık kanserlerinden olum oranlarının tum diğer ureme organı kanserlerinden daha fazla olduğunu gormekteyiz Kadınlarda kanserden olum nedeni olan hastalıkları sıraladığımızda yumurtalık kanseri dorduncu sırayı almaktadır
BELİRTİLERİ NELERDİR ?
Erken tanının zorluğundan soz edilmişti Kanser, şikayete yol acana kadar cok ilerlemiş olabilmektedir Şişkinlik, gaz hissi, karnın alt yarısında rahatsızlık hissi, iştah azalması, veya tokluk hissi gibi şikayetler olabilir Hazımsızlık, bulantı, kilo kaybı dikkati cekebilir Buyumuş tumor komşu organlara bası yapıp, sık idrar yapma isteğine yol acabilir Daha seyrek olarak hazneden kanama gorulebilir Karnın icinde sıvı birikmesi şişkinliğe, akciğer yaprakları arasında sıvı birikmesi ise nefes darlığına yol acabilir
TANI NASIL KONUR VE HASTALIK NASIL EVRELENDİRİLİR ?
Doktor tarafından yapılan hastalık sorgulamasından sonra hasta muayene edilir Bu muayene, “kadındoğum uzmanı tarafından yapılır Ayrıca “ultrasonografi tetkiki ile yumurtalıklar incelenir Buna ek olarak yumurtalık kanseri gostergesi olarak CA125 adlı bir maddeye kanda bakılır Ancak bu madde aynı zamanda yumurtalığın selim hastalıklarında da yukselebilir
Kanser tanısı ancak yumurtalıktan “biyopsi ile alınan bir doku orneğinin veya karında sıvısı olan hastalarda sıvı orneğinin “patolog tarafından incelenmesi sonucunda konur Karnın tanı koymak amacıyla acılarak şupheli bolgelerden biyopsi alınması icin yapılan ameliyata “laparotomi adı verilir Alınan ornek operasyon sırasında patolog tarafından incelenir Eğer bu parca “kanser tanısı alırsa, ameliyata devam edilir Operasyon sırasında cerrahın kararına gore rahim, tupler, yumurtalıklar, karın zarı alınır Ayrıca diyaframdan, diğer organlardan, komşu lenf bezlerinden ve karın ici sıvıdan ornekler alınarak “cerrahi evreleme tamamlanır ve tum ornekler patolog tarafından incelenir Hastalığın ne oranda yayılmış olduğunun saptanması tedavi ve takipte onemlidir Over kanseri ameliyatları bu konuda uzmanlaşmış jinekolog onkologlar tarafından yapılmalıdır
NASIL TEDAVİ EDİLİR ?
Hastalığın yaygınlığı, hastanın yaşı ve genel durumu tedavi şeklini etkilemektedir Over kanserinin klasik tedavisi cerrahi ve ardından yapılan ilac (kemoterapi) tedavisidir Bazı durumlarda hastanın şikayetlerini gidermek icin radyoterapide (ışın tedavisi) uygulanabilir
Cerrahi yaklaşımda ya “histerektomi ve iki taraflı salpingo ooforektomi denilen hem rahim hem de iki yumurtağın alınması, ya da “debulking denilen ve gerekli ameliyatın yapılamağı yaygın hastalıkta mumkun olduğunca tumor dokusunun cıkartılması gibi yaklaşımlar soz konusu olabilir Laparotomi oncesi tanı konulabilmişse ve hastalığın cerrahi olarak tam cıkartılması mumkun olamayacaksa once ilac tedavisi ile tumor kucultulup sonra gerekli operasyon tamamlanır Nadir durumlarda hastalık tek yumurtalık ile sınırlıysa ve hasta genc ve doğurmak istiyorsa; yalnızca hastalıklı yumurtalık alınır
Ameliyattan sonra, antikanser ilacların verilmesine kemoterapi denir Bu tedavi ağızdan ilac yutma, damardan serumla ilac verilmesi veya karın icine serumla ilac verilmesi gibi ceşitli şekillerde olabilir Kemoterapi genellikle ayaktan uygulanır, hastanede yatmaya gerek yoktur Kemoterapi ilacları bazı istenmeyen yan etkilere neden olabilir Uygulanan ilaclara gore değişiklik gostermekle birlikte bulantıkusma, sac dokulmesi, kas ağrısı, ağız yarası, infeksiyona eğilim, halsizlik en sık rastlanan yanetkilerdir Yan etkileri gidermek icin bazı yardımcı ilaclar vardır Kemoterapinin kan hucrelerine ve organlara olan yanetkileri duzenli yapılan kan tetkikleri ile izlenir
TEDAVİ SONRASI TAKİP NASIL YAPILIR?
Hastalar tedavi sonrası ilk iki yıl boyunca uc ayda bir fizik muayene, kanda CA125 tayini ve gerekli durumlarda akciğer filmi ve karın tomografileri ile kontrol edilmektedir Sonraki uc yıl icin bu kontrol altı ayda bir yapılıp, sonra da yılda bir olmak uzere yapılmaktadır
