Tarihin çeşitli periyotlarından birbirinden çarpıcı 20 propaganda sinemasını sizin için derledik. Yeterli okumalar!
1. The Green Berets (1968)
Direktörleri ortasında (aynı vakitte başrolde yer alan) John Wayne'in yer aldığı sinema, çekildiği tarihlerde sürmekte olan Vietnam Savaşı'nı güzelleyen ve savaşı öven bir imal olması nedeniyle çokça tenkit almıştı.
IMDb: 5,7
2. Titanic (1943)
Nazi Almanyası'nda hükümetin buyruğuyla çekilen sinemalardan biri olan "Titanic", bilhassa İngiliz aykırısı hali ve Titanic'in batış öyküsünü ele alış formu itibariyle ilgi alımlı bir üretim.
IMDb: 6,2
3. Die Rothschilds (1940)
Bu antisemitik biyografi, Nazi Almanyası hükümeti tarafından sipariş edilen propaganda sinemalarından bir başkası. Sinema, Alman asıllı Yahudi Rothschild ailesinin zenginleşme öyküsünü husus ediniyor.
IMDb: 6,2
4. The Iron Curtain (1948)
ABD'de komünizm aksisi propagandanın tesirli olmaya başladığı 1940'ların sonunda çekilen "The Iron Curtain" (Demir Perde), Sovyetler'in Kanada'ya karşı yürüttüğü casusluk faaliyetlerini çözmek için misyon alan bir 'şifre çözücü'nün öyküsünü anlatıyor.
IMDb: 6,4
5. Red Dawn (1984)
Red Dawn, Ruslar ile Kübalıların ortak olup istila ettiği ABD'de gidişata dur demeye çalışan bir küme gencin öyküsünü mevzu ediniyor.
IMDb: 6,4
6. Heartbreak Ridge (1986)
Kore ve Vietnam'da savaşmış olan gazi Tom Highway, çok sayıda onur madalyası da kazanmıştır. Ama çoğunlukla sarhoş olarak geçirdiği yeni hayatı, ufuktaki bir savaşla altüst olacaktır.
IMDb: 6,9
7. Why We Fight (1942)
2. Dünya Savaşı esnasında ABD hükümeti tarafından çektirilen sinemada, ABD'nin ne sebeplerle savaşa girdiği ayrıntılı biçimde açıklanıyor. Sinema, "It's A Wonderful Life" ve "It Happened One Night" üzere klasiklerde imzası bulunan ünlü direktör Frank Capra'nın imzasını taşıyor.
IMDb: 7.0
8. Triumph des Willens (1935)
'The Triumph of the Will' şahsen Adolf Hitler'in isteğiyle imali tamamlanan, Leni Riefenstahl'ın direktörlüğünü yaptığı bir sinema. Nazi propagandası niteliğinde olan sinema, Alman askerlerinin eğitim ve şov imgeleriyle başlıyor; propaganda belgeseli genel sınırlarıyla 1934 yılındaki Nuremberg Nazi Parti Kongresi için yapılan hazırlıkları ve orada yaşananları kayıt ediyor.
IMDb: 7,3
9. 49th Parallel (1941)
2. Dünya Savaşı'nın çabucak başında, 1940 Temmuz'unda bir Alman U-Botu, savaşta oldukları Kanada'ya ilişkin bir petrol tankerini Kanada suları içinde, St. Lawrence Körfezi'nde batırır ve gizlenmek için Hudson Körfezi'ne kaçar. Burada iki subay komutasında bir manga asker yakıt ve yiyecek bulmaları için karaya çıkartılırlar. Onlar karaya ayak basar basmaz da denizaltıları Kanada uçakları tarafından bombalanarak batırılır. Bir manga Alman askeri artık ıssız ve uçsuz bucaksız Kanada topraklarında tek başlarına kalmışlardır. Yapacakları tek şey yakalanmadan Kanada'yı baştan başa kat ederek o tarihte şimdi tarafsız olan ABD topraklarına ulaşmaktır.
IMDb: 7,3
10. Oktyabr (1927)
Petrogard'da 1917'de monarşinin sona ermesinden sonra tekrar tıpkı yılın Kasım ayında barışçıl hareketlerin artmasıyla yaşanan olaylar belgesel niteliğinde canlandırılıyor. Lenin Nisan ayında döner, Temmuz'da evvelce planlanmayan bir başkaldırıya ön ayak olur ve Lenin'in tutuklanması istenir. Ekim'in sonlarına gerçek ise Bolşevikler 10 gün boyunca dünyayı sallarlar. Grigori Aleksandrov ile Sergei M. Eisenstein'ın direktör koltuğunda bulunduğu sinemanın en önemli rollerinde Boris Livanov, Nikolay Popov, Vasili Nikandrov bulunuyor.
IMDb: 7,5
11. Fahrenheit 9/11 (2004)
Sinema dünyasında imza attığı her işle tartışma konusu olan direktör Micheal Moore, derin ve sağlam provoke edici iç görülerle Amerika güvenlik sistemi üzerine odaklanıyor bu sinemada. Paranoya, dehşet, belirsizlik, yanılgı pahaları ve vatanseverlik kavramlarını bir ortaya getirip George Washington Bush’un 11 Eylül saldırısının arkasındaki gerçeklere ulaşmak yerine Irak’a savaş açmayı planladığını ileri sürüyor. Bu belgesel tıpkı vakitte birtakım Suudiler’in nasıl inançlı bir biçimde ve gizlice Amerika’dan çıkarıldığını mercek altına alıyor; ve elbette ki silah tüccarları ile petrol şirketleri ile ilgili kısmına da. Sinema, vizyona girdikten sonra ABD'de birtakım çevrelerce 'sol propagandası' yapmakla itham edilmişti.
IMDb: 7,5
12. Olympia 1. Teil - Fest der Völker (1938)
1936 Olimpiyat oyunlarının Berlin'de yapılması kararı alındıktan sonra, Almanya'daki Olimpiyat Komitesi oyunların perdeye aktarılacağı bir belgesel yapılması kararı alır. Direktör Leni Riefenstahl'ın idaresindeki grup, Olimpiyatlar müddetince yarışları ve atletleri kameraya alır. Nazi idaresi devrinde yapılan sinemalardan biri olan belgesel, teknik alanda, bilhassa de yakın çekim planlar manasında ehemmiyet atfedilen belgesellerden biri.
IMDb: 7,8
13. Bronenosets Potemkin (1925)
Rus-Japon savaşı sırasında mağlubiyete uğrayıp zayıf düşen Çarlık Ordusu, köylü ayaklanmalarını bastırırken daha da güçsüz duruma düşer. Askerler ortasında da hoşnutsuzluklar artmaya başlar. Bunun yanında çarlık subayları, gemi mürettebatına daima baskı yapar, mürettebatın yatma yerleri, yedikleri, içtikleri ve çalışma şartlarının dayanılmazlığının yanında subayların bu davranışları da işi katlanılmaz boyutlara taşır. 27 Haziran 1905’te Potemkin Zırhlısı’nda bir isyan patlak verir. Bu isyan denizciler ve askerler ortasındaki hoşnutsuzluğun birinci yığınsal belirtisi olur. Ve 1905’te Rusya’da Çarlık rejimine karşı ayaklanan askerler, Büyük Ekim İhtilali yolundaki en değerli adımlardan birisini atmış olur. Mürettebat potemkin zırhlısına kızıl bayrağı çeker ve akabinde personel grevlerinin ağır olduğu Odessa’da demirler. Daha sonra ayaklanmayı bastırmak üzere gönderilen savaş gemilerinde denizciler, ayaklananların üzerine ateş açmayı reddeder ve böylelikle Potemkin Zırhlısı’nın ayaklanması daha da güçlenir.Ama Potemkin Zırhlısı’nın ayaklanmasına Karadeniz donanmasının başka gemileri katılmaz. Erzak ve yakıtı azalan Potemkin Zırhlısı Romanya kıyılarına yanaşarak, Romanya hükümetine teslim olur. Böylelikle zırhlıda ki ayaklanma mağlubiyetle sonuçlanır. Potemkin Zırhlı’sının ayaklanması Çarlık ordu ve donanmaları ortasında başlayan birinci devrimci ayaklanmaydı. 27 Haziran 1905’te Çarlık rejimine karşı Potemkin Zırhlısı ayaklanması, Ekim Devrimi’nin bir provası haline gelmişti.
Dünya sinemasının başyapıtları ortasında, tüm vakitlerin en kıymetli sineması olarak görülen Potemkin Zırhlısı; 1905 ihtilali yansıtan devrimci bir sinema olmasının yanında, büyük usta Eisenstein’ın sinema sanatında ihtilal yaratan bir çalışmasıdır.
IMDb: 8.0
14. Taegukgi hwinalrimyeo (2004)
Kore Savaşı'ndan yıllar sonra, savaş alanda yapılan bir hafriyat Jin Tae Lee’yi geçmişe götürür. Hafriyattan çıkan kimi eşyalarla savaş sırasında kaybolan ağabeyinden bir ize ulaşabileceğini uman Jin Tae sayesinde 1950-53 yıllarında iki ülke ortasında patlak veren savaşa şahit oluruz. Savaş çıkmadan evvel üniversite öğrencisi olan Jin Tae Lee, ağabeyi ile ayakkabı tamirciliği yapmaktadır. Annesi ve ağabeyinin nişanlısı ile kurdukları memnun ve sıradan bir hayatları vardır. Ağabeyi bir yandan annesine ve kardeşine bakarken, öteki yandan da evlilik hazırlıkları yapmaktadır. Her şey olağan giderken Kuzey Kore ve Güney Kore ortasında savaş çanları çalar. Aile göç etmek durumunda kalır ancak iki kardeş seyahatleri esnasında askere alınırlar. Ağabey Jin Seok’un hayattaki tek bir emeli artık savaştan sağ salim ve zaferle çıkarak ailesinin yanına dönmektir...
IMDb: 8.0
15. The Soviet Story (2008)
Sovyet komünist rejimini ve SSCB ile ABD bağını mevzu edinen belgesel, birtakım çevrelerce tesirli ve güzel yapılmış bir propaganda sineması olarak değerlendirilmişti.
IMDb: 8,1
16. La battaglia di Algeri (1966)
Uzun yıllar boyunca Fransa'nın sömürgesi olarak varlığını sürdüren Cezayir'in bağımsızlığını kazanış öyküsünü anlatan sinema 1954 ve 1057 yılları ortasındaki uğraş periyodunda geçiyor. Casbah kalesinin bölmelerinde başlayan özgürlük hareketi vakitle tüm kente yayıldığında sivil savaş patlak verir. Bir vakit sonra şiddetini artırdığında ise Fransız ordusu, terör örgütü olarak isimlendirdiği, Cezayir direniş hareketi FLN'nin peşine düşerek üyelerini yok etmeye başlar. Bu savaş yıllara yayılarak insanlık tarihinin en kanlı özgürlük uğraşlarından birine dönüşür.Üç kıymetli kategoride Oscar'a aday gösterilen sinemanın direktör koltuğunda İtalyan direktör Gillo Pontecorvo bulunuyor.
IMDb: 8,1
17. Obyknovennyy fashizm (1965)
İkinci jenerasyon Sovyet sinemacılarından biri Mikhail Romm. Çabucak tümü arşivlerden derlenmiş, aralarında Hitler’in özel sinema arşivi, SS subaylarının çektiği özel sinemalar, Sovyetler’in ve öbür kimi ülkelerin devlet arşivleri üzere kaynaklar da bulunan bir gereci kurgulayarak oluşturduğu anıtsal “Sıradan Faşizm” sinemasıyla, Almanya’da Nazizm’in 1930’larda başlayan yükselişini ve savaş sonuyla birlikte gelen çöküşünü anlatıyor. Bunun yanı sıra, tıpkı vakitte, “faşizm”in içinde oluştuğu şartları, sıradan, küçük, kıymetsiz bulunan olaycıklarla, tehlikeli hoşgörülerle, gündelik boş verişlerle, yerine getirilmeyen vazifeler ve kaçınılan sorumluluklarla nasıl palazlandığını da gösteriyor. Bir taraftan “eğlenceye boğulmuş” ve çökmekte olan “soyluları ve zenginleriyle”, başka taraftansa, Hitler ve Mussolini’nin şahsında cisimleşen pespaye bir hakimiyet tutkusuyla çok başarılı bir üslupla dalga geçerken, öbür taraftan bu kepazeliklerin ağır bedellerini de seyircinin önüne koyuyor.
IMDb: 8,2
18. Soy Cuba (1964)
Mikhail Kalatozov 'un yönettiği, Batista idaresindeki Küba'dan ihtilale yanlışsız ilerleyen süreci anlatan, 1964 Küba Rusya ortak üretimi sinema. Propaganda emelli yapılmış olsa da her Rus eli değmiş propaganda sineması üzere görsel yani politik yanını geride bırakır. 1990'a kadar ABD'de gösterimi yasaklanmış, yasaklanmadığı ülkelere de pek ulaşamamıştır. Bu nedenledir ki dünya sinemasının unutulmuş başyapıtlarından biri olarak görülür.
IMDb: 8,2
19. Hearts and Minds (1974)
Vietnam Savaşı'nı ve etrafında süregelen tartışmaları iki cephenin de görüşlerine yer vererek anlatan sinema, savaş aksisi propaganda sinemalarının ortasında özel bir yere sahip.
IMDb: 8,2
20. The Great Dictator (1940)
Büyük Diktatör, bir yanlışlık sonucu diktatör Adenoid Hynkel ile karıştırılan bir berberin kıssasını anlatıyor. Yoksul lakin âlâ niyetli Yahudi bir berber, bir gün bir karışıklık sonucunda diktatör Adenoid Hynkel ile karıştırılır. Bu büyük karışıklık sonucunda halk karşısında yaptığı konuşma ise herkesin hayatına dair birçok şeyin değişmesine yol açacaktır.Charlie Chaplin’in her zamanki derin ironisiyle faşizmi ve faşist toplum yapısını sert bir biçimde eleştirdiği The Great Dictator, birebir vakitte büyük ustanın birinci sesli sineması.
IMDb: 8,4