Sizin Kıskanclığınız Hangisi?
Hepimiz zaman zaman kıskanclıklar yaşarız Bazılarımızınki tatlı kıskanclıklarken bazılarımız kıskanclığın dozunu kacırırız Peki, hemen herkesde ilişkileri ve romantizmi kimi zaman tuketen, kimi zaman da guclendiren kıskanclığın turleri olduğunu biliyor muydunuz?
Kıskanclığın tarifi her ne kadar onu yaşayan her kişiye gore farklı bir bicime burunse de, fazlası istenmeyen, yokluğu da cekilmeyen bu garip duygu halinin psikologlar tarafından kabullenilen tek ve genel bir tanımı bulunuyor: Değerli bir ilişkiye veya onun niteliğine tehdit algılanması durumunda verilen karmaşık bir tepki
Bu karmaşık tepkinin icsel ve dışsal oğeleri bulunuyor İcsel oğeler, genellikle dışardan gorulmeyen duygular, duşunceler ve fiziksel belirtileri iceriyor: Gucenme, kendini suclama, rakiple kendini karşılaştırma, toplum icindeki imajının sarsılmasından duyulan endişe ve kendine acıma gibi
Kışkanclık Nasıl Ortaya Cıkıyor?
Kıskanclık fiziksel anlamda yuz kızarması, ellerde titreme ve terleme, nefessiz kalma, mide krampları, baygınlık hissi, hızlı nabız ve uyuma gucluğu gibi semptomlarla belirebiliyor Bu duyguyu oluşturan dışsal oğeler ise sorun hakkında acıkca konuşma, bağırma, ağlama, konuyu onemsemiyor gibi gorunme, alaya alma, karşılık verme veya şiddete başvurma gibi kolayca gorulebilir bazı davranışlarla ifade ediliyor
Gercek ya da Sanal Tehditler
Kıskanclık tepkisi, ilişkiye bir tehdit algılanmasıyla tetikleniyor Algılanan tehdit gercek ya da sanal olabiliyor Orneğin bir erkek karısının başka erkeklere ilgi duyduğunu duşunurse, tehdit onun cılgın hayalinden kaynaklanmasına rağmen yoğun bir kıskanclıkla tepki gosterebiliyor Ote yandan evliliğinde kendini guvende hisseden bir erkek karısı başka erkeklerle yakın ilişkideyken bunu ilişki icin tehdit olarak algılamıyorsa kıskanclıkla tepki vermeyebiliyor
Sebepler Birbirinden Farklı
Kıskanclık tepkisini doğuran duyguların oncelikleri de kişiden kişiye değişebiliyor Kimileri icin kıskanclığın en onemli oğesi terk edilme korkusuyken, bazıları icin birincil oğe başkalarının gozunde değer yitirmek olabiliyor Bazıları icin en acı veren olay ihanete uğramakken, kimileri icin en onemli oge rekabet olabiliyor
Temelde Neler Var?
Kıskanclık değişik şekiller ve değişken yoğunluk derecelerinde gorulmesine rağmen bir eğilimle karşı karşıya gelme veya bir olayın tetiklemesiyle ortaya cıkıyor Bu eğilim icinde yetiştiğimiz kultur tarafından bicimlendiriliyor Bazı kulturler kıskanclığı koruklerken, diğer kulturler kıskanclığı hoş gormeyebiliyor Kıskanclık eğilimi bireyin yetiştiği aile tarafından da yonlendiriliyor Anne ya da baba arasında aldatma ya da kıskanclık krizlerinin yaşandığı bir ailede yetişen kişi, anne ve babanın guvenli bir sevgiyle birbirine bağlı olduğu bir ailede yetişen kişiye gore kıskanclığa daha fazla eğilimli olabiliyor Cocukluk donemini kardeşleriyle rekabet duygusu icinde gecirmiş olan bir insanın kıskanclığa eğilimli olma ihtimali de yuksek olabiliyor Sosyobiyolojik yaklaşımkadın ve erkeğin doğuştan kıskanclık eğilimlerini cinsiyet farklılıklara bağlarken sosyopsikolojik yaklaşımkıskanclığın nedenlerini kulturel normlarda arıyor
Cocukluk travmaları yaşayan bir kişi yetişkinlik doneminde bunun yansımalarını alınganlık, korku veya guvensizlik olarak yaşayabiliyor Aşık olduklarında duygularına karşılık gordukleri zaman bu korkular azalıyor ve kendilerini guvende hissediyorlar Aşık olunan insanı kaybetme korkusunun kıskanclık tepkisine donuşmesi kacınılmaz oluyor
Sizin Kıskanclığınız Normal mi, Anormal mi?
Kıskanclıkla verilen bazı tepkiler o kadar aşırı olabiliyor ki, bunların patolojik olduğunu gormek icin uzman olmak gerekmiyor Normal kıskanclık koklerini gercek tehditten alırken sanrılı kıskanclık gercek veya olası tehdidin bulunmaması durumunda da devam ediyor Sadık karısından şuphelenen ve onu takip eden adam sanrılı kıskanclığa iyi bir ornek olabilir Anormal kıskanclık tanımlamasıyla tarif edilen kıskanclık turleri ise kronik ve akut kıskanclıklar olarak biliniyor Akut kıskanclık hic kıskanc olduğunu duşunmeyen, ancak partneri tarafından aldatıldığında bunu keşfeden kişilerde goruluyor
Kıskanclıkla Baş Edilebilir mi?
Aile terapisti Sevil Gencay kendisine kıskanclık sorunuyla başvuran kişilerin en sık sordukları sorulardan birinin Kıskanclık yenilebilir mi?olduğunu soyluyor ve kendisinin verebildiği yanıtın Evet, ama zorluklaolduğunu da eklemeden gecemiyor Gencay'a gore diğer tum duygusal deneyimler gibi kıskanclık da doğru şekilde ele alındığında gelişime yol acabiliyor Kıskanclıkla baş edebilmek icin yapılması gereken en oncelikli şey bir uzmana başvurmak Uzman kontrolunde yapılan terapide ilk aşamada kıskanclık sorununun farkına varmak konusunda caba gosteriliyor Daha sonra bu konuda bir şeyler yapma sorumluluğunu almak, ne yapılabileceği ve yapılması gerektiği konusunu acıklığa kavuşturmak, yeni yontemler uretmek ve eski yontemleri geliştirmek gibi aşamalar izlenerek cozume ulaşmaya calışılıyor Kıskanclık sorununun farkına varmanınsa iki unsuru bulunuyor: Bunlardan biri sorun olduğunu fark etmek, diğeri ise sorunu kıskanc kişinin sucu olarak gormek yerine ilişkinin belirli dinamiklerinin veya belirli bir durumunun işlevi olarak değerlendirmek İnsanlar bunun farkına varınca, başa cıkmanın odak noktası, Beni bu kadar kıskanc yapan şey nedir?sorusundan, Kıskanclığımın bu kadar kolay ortaya cıkmasını onlemek amacıyla durumu değiştirmek icin ne yapabilirim?sorusuna kayıyor Kıskanclık yaratan ilişkide belirli davranışlar belirli cabalar sonucu değiştirilebiliyor Cunku kıskanclık sadece farkındalıkla aşılabilecek bir tutkunluk patlamasıolarak tanımlanıyor
Hepimiz zaman zaman kıskanclıklar yaşarız Bazılarımızınki tatlı kıskanclıklarken bazılarımız kıskanclığın dozunu kacırırız Peki, hemen herkesde ilişkileri ve romantizmi kimi zaman tuketen, kimi zaman da guclendiren kıskanclığın turleri olduğunu biliyor muydunuz?
Kıskanclığın tarifi her ne kadar onu yaşayan her kişiye gore farklı bir bicime burunse de, fazlası istenmeyen, yokluğu da cekilmeyen bu garip duygu halinin psikologlar tarafından kabullenilen tek ve genel bir tanımı bulunuyor: Değerli bir ilişkiye veya onun niteliğine tehdit algılanması durumunda verilen karmaşık bir tepki
Bu karmaşık tepkinin icsel ve dışsal oğeleri bulunuyor İcsel oğeler, genellikle dışardan gorulmeyen duygular, duşunceler ve fiziksel belirtileri iceriyor: Gucenme, kendini suclama, rakiple kendini karşılaştırma, toplum icindeki imajının sarsılmasından duyulan endişe ve kendine acıma gibi
Kışkanclık Nasıl Ortaya Cıkıyor?
Kıskanclık fiziksel anlamda yuz kızarması, ellerde titreme ve terleme, nefessiz kalma, mide krampları, baygınlık hissi, hızlı nabız ve uyuma gucluğu gibi semptomlarla belirebiliyor Bu duyguyu oluşturan dışsal oğeler ise sorun hakkında acıkca konuşma, bağırma, ağlama, konuyu onemsemiyor gibi gorunme, alaya alma, karşılık verme veya şiddete başvurma gibi kolayca gorulebilir bazı davranışlarla ifade ediliyor
Gercek ya da Sanal Tehditler
Kıskanclık tepkisi, ilişkiye bir tehdit algılanmasıyla tetikleniyor Algılanan tehdit gercek ya da sanal olabiliyor Orneğin bir erkek karısının başka erkeklere ilgi duyduğunu duşunurse, tehdit onun cılgın hayalinden kaynaklanmasına rağmen yoğun bir kıskanclıkla tepki gosterebiliyor Ote yandan evliliğinde kendini guvende hisseden bir erkek karısı başka erkeklerle yakın ilişkideyken bunu ilişki icin tehdit olarak algılamıyorsa kıskanclıkla tepki vermeyebiliyor
Sebepler Birbirinden Farklı
Kıskanclık tepkisini doğuran duyguların oncelikleri de kişiden kişiye değişebiliyor Kimileri icin kıskanclığın en onemli oğesi terk edilme korkusuyken, bazıları icin birincil oğe başkalarının gozunde değer yitirmek olabiliyor Bazıları icin en acı veren olay ihanete uğramakken, kimileri icin en onemli oge rekabet olabiliyor
Temelde Neler Var?
Kıskanclık değişik şekiller ve değişken yoğunluk derecelerinde gorulmesine rağmen bir eğilimle karşı karşıya gelme veya bir olayın tetiklemesiyle ortaya cıkıyor Bu eğilim icinde yetiştiğimiz kultur tarafından bicimlendiriliyor Bazı kulturler kıskanclığı koruklerken, diğer kulturler kıskanclığı hoş gormeyebiliyor Kıskanclık eğilimi bireyin yetiştiği aile tarafından da yonlendiriliyor Anne ya da baba arasında aldatma ya da kıskanclık krizlerinin yaşandığı bir ailede yetişen kişi, anne ve babanın guvenli bir sevgiyle birbirine bağlı olduğu bir ailede yetişen kişiye gore kıskanclığa daha fazla eğilimli olabiliyor Cocukluk donemini kardeşleriyle rekabet duygusu icinde gecirmiş olan bir insanın kıskanclığa eğilimli olma ihtimali de yuksek olabiliyor Sosyobiyolojik yaklaşımkadın ve erkeğin doğuştan kıskanclık eğilimlerini cinsiyet farklılıklara bağlarken sosyopsikolojik yaklaşımkıskanclığın nedenlerini kulturel normlarda arıyor
Cocukluk travmaları yaşayan bir kişi yetişkinlik doneminde bunun yansımalarını alınganlık, korku veya guvensizlik olarak yaşayabiliyor Aşık olduklarında duygularına karşılık gordukleri zaman bu korkular azalıyor ve kendilerini guvende hissediyorlar Aşık olunan insanı kaybetme korkusunun kıskanclık tepkisine donuşmesi kacınılmaz oluyor
Sizin Kıskanclığınız Normal mi, Anormal mi?
Kıskanclıkla verilen bazı tepkiler o kadar aşırı olabiliyor ki, bunların patolojik olduğunu gormek icin uzman olmak gerekmiyor Normal kıskanclık koklerini gercek tehditten alırken sanrılı kıskanclık gercek veya olası tehdidin bulunmaması durumunda da devam ediyor Sadık karısından şuphelenen ve onu takip eden adam sanrılı kıskanclığa iyi bir ornek olabilir Anormal kıskanclık tanımlamasıyla tarif edilen kıskanclık turleri ise kronik ve akut kıskanclıklar olarak biliniyor Akut kıskanclık hic kıskanc olduğunu duşunmeyen, ancak partneri tarafından aldatıldığında bunu keşfeden kişilerde goruluyor
Kıskanclıkla Baş Edilebilir mi?
Aile terapisti Sevil Gencay kendisine kıskanclık sorunuyla başvuran kişilerin en sık sordukları sorulardan birinin Kıskanclık yenilebilir mi?olduğunu soyluyor ve kendisinin verebildiği yanıtın Evet, ama zorluklaolduğunu da eklemeden gecemiyor Gencay'a gore diğer tum duygusal deneyimler gibi kıskanclık da doğru şekilde ele alındığında gelişime yol acabiliyor Kıskanclıkla baş edebilmek icin yapılması gereken en oncelikli şey bir uzmana başvurmak Uzman kontrolunde yapılan terapide ilk aşamada kıskanclık sorununun farkına varmak konusunda caba gosteriliyor Daha sonra bu konuda bir şeyler yapma sorumluluğunu almak, ne yapılabileceği ve yapılması gerektiği konusunu acıklığa kavuşturmak, yeni yontemler uretmek ve eski yontemleri geliştirmek gibi aşamalar izlenerek cozume ulaşmaya calışılıyor Kıskanclık sorununun farkına varmanınsa iki unsuru bulunuyor: Bunlardan biri sorun olduğunu fark etmek, diğeri ise sorunu kıskanc kişinin sucu olarak gormek yerine ilişkinin belirli dinamiklerinin veya belirli bir durumunun işlevi olarak değerlendirmek İnsanlar bunun farkına varınca, başa cıkmanın odak noktası, Beni bu kadar kıskanc yapan şey nedir?sorusundan, Kıskanclığımın bu kadar kolay ortaya cıkmasını onlemek amacıyla durumu değiştirmek icin ne yapabilirim?sorusuna kayıyor Kıskanclık yaratan ilişkide belirli davranışlar belirli cabalar sonucu değiştirilebiliyor Cunku kıskanclık sadece farkındalıkla aşılabilecek bir tutkunluk patlamasıolarak tanımlanıyor