Skolyoz, omurga'nın goğus (thoracic) veya bel (lumbar) bolgelerinde gorulebilen, yana doğru eğriliğidir Tek başına olabileceği gibi, kifoz (arkadan one doğru anormal bir eğrilik) ile beraber de gorulebilir (Kifoskolyoz)
Skolyoz 3 şekilde ortaya cıkabilir:
Doğuştan olabilir (konjenital) Bu durum genellikle omurgadaki bir kusura veya birbirine kaynamış kaburgalara bağlıdır
Polio (cocuk felci), beyin felci veya kas distrofisi (erimesi) gibi durumlara bağlı olarak kasların felci sonucunda oluşabilir
İdiyopatik (nedeni bilinmeyen) olabilir Daha once duzgun olan bir omurgada, bilinmeyen bir nedenle ortaya cıkabilir
İdiyopatik skolyoz en sık gorulen formudur ve kalıtsal bir nedeni olabileceği duşunulmektedir En sık olarak genc kızlarda, ergenlik cağının hızlı buyume doneminde ortaya cıkar Muayene sırasında, bir omuzun diğerinden daha yukarıda olduğunun farkedilmesi durumunda skolyoz olabileceği duşunulebilir Şu anda Amerika Birleşik Devletleri'nde, ortaokul ve lise oğrencilerine skolyoz taraması rutin olarak yapılmaktadır ve bu sayede bircok skolyozlu gence erken tanı konabilmekte ve vakit kaybedilmeden tedaviye başlanabilmektedir
Uzun sure oturma veya ayakta durma sonucunda omurgada yorulma olabilir Bağların tahriş olması sonucu devamlı ağrı duyulabilir Omurga yana doğru eğildikce, dengeyi koruyabilmek amacıyla, ters yone doğru ikinci bir eğrilik oluşabilir Omurgadaki ilk eğrilik ne kadar buyuk ise, buyume tamamlandıktan sonra durumun daha da ilerlemesi olasılığı o kadar fazladır Aşırı skolyoz (omurgada 60 dereceden daha fazla eğrilik) solunum problemlerine neden olabilir
Bulgular:
Omurganın yana doğru eğriliği
Omuz ve kalcaların simetrik durmaması
Birinci eğriliği karşılayıcı ikinci bir eğri varlığı
Sırt veveya bel ağrısı
Yorgunluk
Nefes darlığı
Fizik muayene sırasında, hasta one doğru eğildiğinde eğrilik daha belirgin gozukur Farklı pozisyonlarda omurga rontgenleri ve skolyozometre (omurganın eğrilik miktarını olcen bir alet) olcumleri, skolyozun miktarını belirleyebilmek icin yapılabilecek testlerdir
Tedavi, eğriliğin miktarına ve kemik buyumesinin hangi aşamada olduğuna gore belirlenir Bircok skolyozun (30 dereceden az olanlar) tedavisine gerek yoktur, fakat 6 aylık aralarla izlenmesi gerekir Tedavi alternatifleri arasında: egzersiz, sırt kuşağı kullanımı, ameliyat veya bu tedavilerin bir kombinasyonu duşunulebilir Tedavi, erken başlandığı olcude başarılı olur
Hafif, yani 30 dereceden az eğriliklerde, govde kaslarını kuvvetlendirici egzersizler, eğriliğin artmasını onlemede yeterli olabilir
Milwaukee kuşağı adı verilen bir kuşağın kullanılması da skolyozun ilerlemesinin onlenmesinde etkilidir, ancak cok uzun sore kullanımı gerekir Bu kuşak ile omurga asimetrik basınclara karşı desteklenir ve kuşak, hasta buyudukce, vucuda uyum sağlıyacak şekilde modifiye edilebilir Kuşağın, gec ergenlik doneminde, kemik buyumesi durana kadar kullanılması gerekir 30 ila 50 derece arasındaki omurga eğrilikleri, kuşak kullanımı ve egzersizler ile kontrol altında tutulabilir
40 derece veya uzerindeki skolyozlarda, eğrilik kemik buyumesi durduktan sonra da artmaya devam edebileceği icin, genelde ameliyat ile duzeltme gerekir Cerrahi yontemlerden biri, eğriliğin artmasını onleyen, ancak omurganın hareketliliğini de kısıtlayan bir metal cubuk yerleştirilmesidir (Harrington cubuğu) Cerrahiden sonra, omurgayı stabilize etmek icin kuşak kullanımı gerekebilir
Tedavilerin getirdiği sınırlamaları duygusal olarak kabul etmek, genelde ergenlik cağındaki gencler olan hastalar icin zordur Tedavinin bu zorluklarına alışmada, duygusal destek onemli rol oynar Fizik tedavi uzmanları ve ortopedistlerin, hastalara tedavi yontemlerini acıklamaları ve kuşağın vucuda rahat oturmasını sağlamaları, hastaların tedavi planına uyumunu arttırır
Hastalığın seyri ve tedavinin nasıl bir sonuc vereceği, eğriliğin yerine ve miktarına bağlıdır Eğrilik ne kadar fazla ise, buyume durduktan sonra eğriliğin artma şansı da o kadar coktur Tedavi edilmeyen aşırı skolyozlar, azalan akciğer kapasitesine bağlı olarak kalp ve akciğer problemlerine, sırt ağrılarına, fiziksel bozukluklara, omurganın dejeneratif artritine ve siyatik'e neden olabilirler
Eğriliğin kendisinin veya uygulanan tedavi yontemlerinin, duygusal problemlere veya kendine guvenin azalmasına neden olabileceği unutulmamalıdır
Alıntı
Skolyoz 3 şekilde ortaya cıkabilir:
Doğuştan olabilir (konjenital) Bu durum genellikle omurgadaki bir kusura veya birbirine kaynamış kaburgalara bağlıdır
Polio (cocuk felci), beyin felci veya kas distrofisi (erimesi) gibi durumlara bağlı olarak kasların felci sonucunda oluşabilir
İdiyopatik (nedeni bilinmeyen) olabilir Daha once duzgun olan bir omurgada, bilinmeyen bir nedenle ortaya cıkabilir
İdiyopatik skolyoz en sık gorulen formudur ve kalıtsal bir nedeni olabileceği duşunulmektedir En sık olarak genc kızlarda, ergenlik cağının hızlı buyume doneminde ortaya cıkar Muayene sırasında, bir omuzun diğerinden daha yukarıda olduğunun farkedilmesi durumunda skolyoz olabileceği duşunulebilir Şu anda Amerika Birleşik Devletleri'nde, ortaokul ve lise oğrencilerine skolyoz taraması rutin olarak yapılmaktadır ve bu sayede bircok skolyozlu gence erken tanı konabilmekte ve vakit kaybedilmeden tedaviye başlanabilmektedir
Uzun sure oturma veya ayakta durma sonucunda omurgada yorulma olabilir Bağların tahriş olması sonucu devamlı ağrı duyulabilir Omurga yana doğru eğildikce, dengeyi koruyabilmek amacıyla, ters yone doğru ikinci bir eğrilik oluşabilir Omurgadaki ilk eğrilik ne kadar buyuk ise, buyume tamamlandıktan sonra durumun daha da ilerlemesi olasılığı o kadar fazladır Aşırı skolyoz (omurgada 60 dereceden daha fazla eğrilik) solunum problemlerine neden olabilir
Bulgular:
Omurganın yana doğru eğriliği
Omuz ve kalcaların simetrik durmaması
Birinci eğriliği karşılayıcı ikinci bir eğri varlığı
Sırt veveya bel ağrısı
Yorgunluk
Nefes darlığı
Fizik muayene sırasında, hasta one doğru eğildiğinde eğrilik daha belirgin gozukur Farklı pozisyonlarda omurga rontgenleri ve skolyozometre (omurganın eğrilik miktarını olcen bir alet) olcumleri, skolyozun miktarını belirleyebilmek icin yapılabilecek testlerdir
Tedavi, eğriliğin miktarına ve kemik buyumesinin hangi aşamada olduğuna gore belirlenir Bircok skolyozun (30 dereceden az olanlar) tedavisine gerek yoktur, fakat 6 aylık aralarla izlenmesi gerekir Tedavi alternatifleri arasında: egzersiz, sırt kuşağı kullanımı, ameliyat veya bu tedavilerin bir kombinasyonu duşunulebilir Tedavi, erken başlandığı olcude başarılı olur
Hafif, yani 30 dereceden az eğriliklerde, govde kaslarını kuvvetlendirici egzersizler, eğriliğin artmasını onlemede yeterli olabilir
Milwaukee kuşağı adı verilen bir kuşağın kullanılması da skolyozun ilerlemesinin onlenmesinde etkilidir, ancak cok uzun sore kullanımı gerekir Bu kuşak ile omurga asimetrik basınclara karşı desteklenir ve kuşak, hasta buyudukce, vucuda uyum sağlıyacak şekilde modifiye edilebilir Kuşağın, gec ergenlik doneminde, kemik buyumesi durana kadar kullanılması gerekir 30 ila 50 derece arasındaki omurga eğrilikleri, kuşak kullanımı ve egzersizler ile kontrol altında tutulabilir
40 derece veya uzerindeki skolyozlarda, eğrilik kemik buyumesi durduktan sonra da artmaya devam edebileceği icin, genelde ameliyat ile duzeltme gerekir Cerrahi yontemlerden biri, eğriliğin artmasını onleyen, ancak omurganın hareketliliğini de kısıtlayan bir metal cubuk yerleştirilmesidir (Harrington cubuğu) Cerrahiden sonra, omurgayı stabilize etmek icin kuşak kullanımı gerekebilir
Tedavilerin getirdiği sınırlamaları duygusal olarak kabul etmek, genelde ergenlik cağındaki gencler olan hastalar icin zordur Tedavinin bu zorluklarına alışmada, duygusal destek onemli rol oynar Fizik tedavi uzmanları ve ortopedistlerin, hastalara tedavi yontemlerini acıklamaları ve kuşağın vucuda rahat oturmasını sağlamaları, hastaların tedavi planına uyumunu arttırır
Hastalığın seyri ve tedavinin nasıl bir sonuc vereceği, eğriliğin yerine ve miktarına bağlıdır Eğrilik ne kadar fazla ise, buyume durduktan sonra eğriliğin artma şansı da o kadar coktur Tedavi edilmeyen aşırı skolyozlar, azalan akciğer kapasitesine bağlı olarak kalp ve akciğer problemlerine, sırt ağrılarına, fiziksel bozukluklara, omurganın dejeneratif artritine ve siyatik'e neden olabilirler
Eğriliğin kendisinin veya uygulanan tedavi yontemlerinin, duygusal problemlere veya kendine guvenin azalmasına neden olabileceği unutulmamalıdır
Alıntı