Hıristiyan felsefesinin skolastik dönemi düşünürlerinden Duns Scotus'un öğretisi Skotçuluk, ortaçağın IX yüzyıldan XIV yüzyıla dek süren skolastik döneminde, Tomacılığın (Tomizm) aleyhinde yer alır İnce Hekim adıyla anılan İskoçyalı Duns Scotus'un (12701308) öğretisiyle İtalyan Saint Thomas'nın (Aquino'lu; 12241274) öğretisi, Hıristiyanlığın esas sorunları üstünde çatışırlar Her iki öğretinin kökleri, ortaçağın patristik dönemindedir Thomas ve Dominikenler, Ogüstinusçudurlar (Saint Augustinus; 354430), Scotus ve Fransiskenler Pelagusçudurlar (Pelagus; 360430)
Tomacılığa tarafından akıl iradeden üstündür (intellectu est superior voluntas), Skotçuluğa tarafından irade zekadan üstündür (voluntas est superior intellectu) Tomacılık gerekircidir, Tanrı'ya bile bir Hür tanımaz, Tanrı dünyayı yaratmak zorunda olduğu için yaratmıştır Skotculuk özgürlükçüdür, Tanrı en büyük özgürlüktür ve dünyayı yaratmak istediği için yaratmıştır Tomacılık entellektüelci (entellektüalizm), Skotçuluk iradecidir (volontarizm)
Bu iki prensip, Tanrı'dan insana yayılır; Tomacılığa tarafından insan hür değildir, kendi gücüyle kurtulamaz, Tanrı ’nın bağışına muhtaçtır Skotçuluğa tarafından insan özgürdür, kendi çabasıyla kurtulabilir, Tanrı ’nın yardımına yoksul değildir Görüldüğü gibi, Tomacılık insanı aşağılatır, güçsüzleştirir, kör bir yazgıcılığın (fatalizm) kucağına atar; Skotçuluk insanı yüceltir, güvenini artırır, töresel sorumluluğa sokar (endeterminizm) Bir De, her iki doktrin de kavramcı (konseptüalizm) oldukları halde Thomas'nın kavramcılığı adcılığa (nominalizm) yakındır Thomas kavramları hakiki saymaya, Scotus gerçek saymamaya eğilimlidir Nitekim Skotçuluk, Ockham'ın adcılığını hazırlamıştır; Ockham, Durand de SaintPourçain, Jean Buridanus, Pierre d'Ailly ondan güçlenmişlerdir
Skotçular, Meryem'in birincil günahtan kurtulmuş olan gebeliği (immaculee conception) savını tutarlar, Tomacılar karşıt düşünceyi savunurlar Skotçular, İsa'nın çarmıha gerilisini Tanrı ricası sayarlar, Tomacılar bunun insanların günahları için gerektiğinden çok ödenmiş bir karşılık olduğunu ileri sürerler Skotçuluk usçudur (akılcılık), akıl'u en büyük zor sayar, tanrısal kitaba ve kilise öğretisine usa yerinde olduğu için inanılmalıdır Bu, açıkça, hafıza tanrısal kitaptan üstündür anlamına kazanç İnakçılığa (dogmatizm) aleyhinde fazla kayda değer bir tepkidir Skotçuluk, ortaçağ Hıristiyan felsefesinde skolastik dönemin ilerici akımıdır ve skolastiğin çöküşünü hazırlamıştır *