NOT: Bu içerik Webtekno editörleri tarafından rastgele editoryal müdahale yapılmaksızın, direkt ilgili düzenlemenin unsurlarını tek bir yerde toplamak emeliyle yayınlanmıştır.
Aşağıdaki yasanın birinci 15 hususu Haziran 2022 prestiji ile TBMM Adalet Komitesi'nde görüşülmüş ve kabul edilmiştir.
Konuya dair gelişmelere ve yorumlara aşağıdaki haberlerden ulaşabilirsiniz:
İçindekiler
Genel Gerekçe
Basın Kanunu ile Kimi Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Teklifi
MADDE 1:
Gerekçe:
MADDE 2:
Gerekçe:
MADDE 3:
Gerekçe:
MADDE 4:
Gerekçe:
MADDE 5:
Gerekçe:
MADDE 6:
Gerekçe:
MADDE 7:
Gerekçe:
MADDE 8:
Gerekçe:
MADDE 9:
Gerekçe:
MADDE 10:
Gerekçe:
MADDE 11:
Gerekçe:
MADDE 12:
Gerekçe:
MADDE 13:
Gerekçe:
MADDE 14:
Gerekçe:
MADDE 15:
Gerekçe:
MADDE 16:
Gerekçe:
MADDE 17:
Gerekçe:
MADDE 18:
Gerekçe:
MADDE 19:
Gerekçe:
MADDE 20:
Gerekçe:
MADDE 21:
Gerekçe:
MADDE 22:
Gerekçe:
MADDE 23:
Gerekçe:
MADDE 24:
Gerekçe:
MADDE 25:
Gerekçe:
MADDE 26:
Gerekçe:
MADDE 27:
Gerekçe:
MADDE 28:
Gerekçe:
MADDE 29:
Gerekçe:
MADDE 30:
Gerekçe:
MADDE 31:
Gerekçe:
MADDE 32:
Gerekçe:
MADDE 33:
Gerekçe:
MADDE 34:
Gerekçe:
MADDE 35:
Gerekçe:
MADDE 36:
Gerekçe:
MADDE 37:
Gerekçe:
MADDE 38:
Gerekçe:
MADDE 39:
Gerekçe:
MADDE 40:
Gerekçe:
Genel Gerekçe
Teknolojinin değerli sonuçlarından biri olan internet, başka kitle bağlantı araçlarını geride bırakırken; internet üzerinden geliştirilen ve her geçen gün artan kolay erişim ve bağlantı usulleri, “sosyal medya” kavramını toplumsal ömrün merkezine taşımıştır. İnternet, haber ve bilgiye erişimi kolaylaştırdıkça ve hızlandırdıkça, buna bağlı olarak toplumsal medyanın kullanımı da artmaktadır. Bu artış, yeni ve farklı temalı toplumsal medya platformlarının oluşmasına ve insanların vaktinin büyük bir kısmını bu platformlarda geçirmesine neden olmaktadır.
Öyle ki, dijitalleşme ortamıyla irtibatlı olarak yeni toplumsal sorunların, kişilik bozukluklarının ya da ruhsal hastalıkların tartışıldığı bir dünyaya hakikat gidildiği, uzmanlarınca lisana getirilmektedir. Öbür taraftan dijital dünyanın insan hayatında ziyadesiyle tesirli olması ve toplumsal medya platformlarının bu derece çeşitlenmesi, şahısların gerek sosyolojik gerek türel birçok sorunla yahut şahsî haklarının ihlaliyle müsabakasını beraberinde getirmiştir. Buna rağmen toplumsal ağ sağlayıcıların yahut dijital dünyanın art planında rol alan öbür aktörlerin, geniş çaplı kullanıcı sayıları ile kullanıcı datalarından yararlanarak elde ettikleri milyarlarca dolar gelire yahut özel bilgiye karşın, bireylerin haklarının korunması noktasında muhtaçlık duyulan önleyici ve kollayıcı sistemleri geliştirmedikleri ya da aktif önlemler almadıkları yahut kullanıcıların ve devletlerin haklı taleplerine direnç gösterdikleri gözlemlenmektedir.
İnternet ortamının; ulusal hudut tanımayan olgusu, süratli erişim ve geniş paylaşım kolaylığı sağlaması, dağınık, çok değişkenli ve dinamik global ağ yapısı nedeniyle berbat niyetli kullanıcıların kimliklerini gizleyerek yasa dışı iş ve aksiyonlarını hayata geçirmesine fırsat tanıdığı artık bilinen bir gerçekliktir. Hasebiyle, geçersiz isim ve hesaplarla yasa dışı içerik oluşturup paylaşma, farklı siyasi fikirdeki bireylere, rastgele bir alanda rakip olarak gördüklerine, farklı dinlere yahut milletlere yönelik küfür, iftira yahut hakaret etmek, karalamak ya da itibarsızlaştırmak, nefret ve ayrımcılığa taban oluşturmak emeliyle kullanıldığı durumlarda internet, düzenleme yapılması gerekli alan olarak karşımıza çıkmaktadır.
Bu durumda kişilik hakları ihlal edilen bireyler, anayasal teminat altında olan haklarının korunması noktasında devletten beklenti içine girmektedirler. Devletin bu alanda ki yükümlülüğü, temel hak ve özgürlüklerin korunacağı ve birebir vakitte söz özgürlüğünün de teminat altına alınacağı düzenleyici bir rol üstlenmesidir. Bunun sonucunda devletlerin vatandaşlarının temel hak ve özgürlüklerini hem başka kullanıcılara hem de toplumsal medya platformlarına karşı müdafaası gerekmektedir. Hakikaten, hem Avrupa ülkeleri (Almanya, Fransa, İngiltere...) hem de Amerika Birleşik Devletleri, dijital dönüşümün global ölçekte ve toplumun tüm kesitlerinde hissedilir hale gelmesi ile birlikte bu alanda yeni regülasyonlar yapmaktadırlar.
Avrupa Birliği “Digital Services Act/ Dijital Hizmetler Yasası” ile “Genel Data Müdafaa Tüzüğünde” olduğu üzere yeniden öncü regülatör olarak gerekli adımları atmaktadır. Ülkemiz de, dijital dünyada vatandaşlarının karşılaştığı problemleri, gerçek dünya da olduğu üzere çözebilmek ismine, kelam konusu öbür ülke ve memleketler arası kuruluş düzenlemelerini de dikkate alarak gerekli adımları atmayı hedeflemektedir. Bu adımların yerinde, bilhassa tabir özgürlüğüne temas eden noktalarda, Avrupa însan Hakları Kontratının 10 uncu unsurunun birinci ve ikinci fıkralarında yer alan kararlar yer almaktadır. Anayasanın ilgili kararları ile tanınan ve muhafaza altına alınan temel hak ve özgürlükleri, Ülkemiz gerçek dünyada olduğu üzere, dijital dünyada da müdafaayı amaçlamaktadır. Belirtmek gerekir ki, dijital dünyada da insanların onur, onur ve saygınlığının, şahsî haklarının, özel hayatlarının dokunulmazlığının ve ferdî datalarının korunması gerekmektedir.
Bu bağlamda, palavra haberi kasıtlı olarak üretme ve yayma hareketinin (dezenformasyon), birey ve toplum iradesini ipotek altına alan ve vatandaşların gerçek bilgiye ulaşma hakkını engelleyen önemli bir tehdit haline geldiği aşikârdır. Bu tehdit, birebir vakitte çeşitli özgürlükleri istismar etmek suretiyle başta tabir özgürlüğü ve haber alma özgürlüğü olmak üzere temel hak ve özgürlüklerin kullanılmasını engellemeye yöneliktir.
Gelişen teknoloji ile birlikte dezenformasyonun vardığı nokta, temel hak ve özgürlükleri korumak ismine bu tehditle çaba etmeyi mecburî kılmıştır. Bu çerçevede mevzuatımızda ki mevcut düzenlemeleri yeni duruma uygun hale getirmeye yönelik ek düzenlemeler yapılması mecburiliği ortaya çıkmıştır.
Bilgiye bir tuşla ulaşabilme kolaylığı interneti başka bağlantı araçlarının önüne geçirmiş, fakat haberleri bu formda rahat ulaşılabilir hale getiren internet haber siteleri ve çalışanları, gazetelere ve gazetecilere tanınmış olan haklardan yararlanamamıştır. Bu durumu ortadan kaldırabilmek gayesiyle Teklifle internet haber siteleri 5187 sayılı Basın Kanunu ile 5953 sayılı Basın Mesleğinde Çalışanlarla Çalıştıranlar Ortasındaki Münasebetlerin Tanzimi Hakkında Kanun kapsamına alınmış ve çalışanları yazılı medyada çalışan basın mensupları ile eşit kurallara sahip hale getirilmiştir. 5953 sayılı Kanunda yapılan değişiklikle; internet haber sitelerinde fikir ve sanat işlerinde fiyat karşılığı çalışanlar da gazeteci tarifine dahil edilmiştir. Bu sayede söz özgürlüğü ve gerçek haber alma hakkının kuvvetlendirilmesi hedeflenmiştir.
Değişiklik Teklifiyle, internet haber siteleri müddetli yayın kapsamına alınarak, periyodik yayınlara benzeri biçimde beyanname verilmesi, cezai ve türel sorumluluğu, düzeltme ve yanıt hakkı, tabi olacakları yargılama adabı ve beyannamelerin verileceği mercii düzenlenmiştir. İnternetin tabiatı ve dinamik yapısından kaynaklanabilecek sorunların giderilmesi emeliyle bir içeriğin internette birinci sefer sunulmaya başlandığı tarihin, her erişildiğinde değişmeyecek halde içeriğin üzerinde belirtilmesi mecburî hale getirilerek bu içerikten doğacak sorumluluklar açısından tarih tespiti mümkün hale getirilmektedir. Böylelikle basın duyurularının ve yargı organlarınca verilen yayın yasağı kararlarının süratli ve faal bir halde bildirisinin sağlanması amaçlanmaktadır.
Ayrıca, 195 sayılı Basın İlan Kurumu Teşkiline Dair Kanunda, internet haber sitelerini de kapsayacak formda değişiklik yapılarak, resmi ilan ve reklamların bu mecralarda makul kurallar çerçevesinde yayınlanmasının sağlanması suretiyle halihazırda yazılı medya işletmelerine verilen resmi ilan ve reklamların, internet haber sitelerine de verilmesi öngörülmektedir. Bu kapsamda, özel kanunlardaki kararlar uyarınca gazetelerde yayınlatılması zarurî olan resmi ilanların, faal ve verimli biçimde daha fazla muhataba ulaştırılması, şeffaflık ve rekabet ortamının sağlanması hedefiyle internet haber sitelerinde de yayınlanmasına imkan verilmekte, böylelikle bu siteler de resmi ilanların yayın mecrası olarak belirlenmektedir.
Diğer taraftan, 5651 sayılı İnternet Ortamında Yapılan Yayınların Düzenlenmesi ve Bu Yayınlar Yoluyla İşlenen Hatalarla Gayret Edilmesi Hakkında Kanunda yapılan değişiklikler ile uygulamada karşılaşılan sıkıntıların giderilmesi gayesiyle içeriğin çıkarılması/erişimin engellenmesi kararlarının uygulama mercii noktasındaki tereddütlerin ortadan kaldırılması ve Erişim Sağlayıcıları Birliğinin vazife ve yetki alanının belirlenmesi öngörülmektedir. Çocukların, gençlerin ve ailenin internetin yasa dışı içerikleri hakkında bilinçlendirilmesi ve inançlı kullanımı konusunda bilgilendirilmesi için Birliğe ek vazifeler tevdi edilmektedir. Kişilik haklarının korunmasına yönelik olarak Birliğe yapılan müracaatlara ait yapılacak itirazlarda takip edilecek yargısal kontrol yöntemi konusunda düzenleme yapılmaktadır.
Gelişen teknoloji ile birlikte, internet ortamında işlenen suça husus yayınların içerik yahut yer sağlayıcısının belirlenmesinde yaşanan sıkıntılar nedeniyle içeriğin çıkarılması ve/veya erişimin engellenmesi kararı verilebilecek katalog kabahatlerde, yurt içi-yurt dışı ayrımı kaldırılmaktadır.
7253 sayılı Kanunla düzenlenen toplumsal ağ sağlayıcıların yükümlülük ve sorumluluklarına yönelik; muhataplık ilgisinin güçlendirilmesi, raporlama yükümlülüğünün kapsamının genişletilmesi, çocuklara yönelik uygulamalar konusunda ayrıştırılmış hizmet sunumunun sağlanması, yargı mercilerinin bilgi taleplerine müddetinde ve direkt yanıt verilmesi, kullanıcı haklarının korunması, kamu güvenliğini ve kamu sıhhatini etkileyen harika durumlarda kriz planı oluşturarak faal tedbirler alınması üzere konularda Avrupa Birliğindeki regülasyonlara ait gelişmeler de göz önünde bulundurularak ek düzenlemeler yapılmaktadır.
Ayrıca, 5809 sayılı Elektronik Haberleşme Kanununda öngörülen değişikliklerle; şebekeler üstü (Över The Top (OTT) - İnternet Tabanlı) hizmetler tanımlanmaktadır. Türkiye’deki rastgele bir mevzuata tabi tutulmadan sunulan bu hizmetler, Bilgi Teknolojileri ve Bağlantı Kurumu (BTK) tarafından yetkilendirilen ve benzeri hizmeti sunan işletmeciler açısından haksız rekabet oluşturduğu için BTK'ya bu hizmetlere ait gerekli düzenlemeleri yapma ve ilgili önlemleri alma konusunda yetki verilmektedir. Böylece, BTK tarafından yetkilendirilen işletmecilerin, ilgili mevzuat çerçevesinde kamu hizmetinin gereği üzere yürütülmesini teminen tüketici hakları, şahsî dataların korunması, hizmet kalitesi, raporlama, mali yükümlülükler üzere kimi yükümlülüklere tabi tutulması amaçlanmaktadır.
Değişiklik Teklifiyle palavra haberin vardığı nokta ve tesirleri dikkate alınarak dezenformasyonla uğraş kapsamında bir taraftan idari önlemler güçlendirilirken öbür taraftan 5237 sayılı Kanunun “Kamu Barışına Karşı Suçlar" başlıklı beşinci kısmında “Halkı aldatıcı bilgiyi alenen yayma" başlığıyla müstakil bir cürüm ihdas edilmektedir. Bu doğrultuda, yalnızca halk ortasında telaş, panik yaratmak saikiyle, ülkenin iç ve dış güvenliği, kamu sistemi ve genel sıhhati ile ilgili gerçeğe karşıt bir bilginin, kamu barışını bozmaya elverişli halde alenen yayılması cürüm olarak düzenlenmektedir. Böylece failde özel kast, gerçeğe ters bilgi de özel nitelik ve harekette elverişlilik aranmaktadır.
Basın Kanunu ile Birtakım Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Teklifi
MADDE 1:
9/6/2004 tarihli ve 5187 sayılı Basın Kanununun 1 inci hususunun birinci fıkrası aşağıdaki halde, ikinci fıkrasında yer alan “yayımını” ibaresi “yayımı ile internet haber sitelerini” formunda değiştirilmiş ve unsura aşağıdaki fıkra eklenmiştir.
“Bu Kanunun hedefi, basın özgürlüğü ve bu özgürlüğün kullanımı ile basın kartına ait tarz ve temelleri belirlemektir.”
“Basın kartı düzenlenmesi bakımından basın kartı talep eden medya mensupları ve enformasyon vazifelileri bu Kanun kapsamına dahildir.”
Gerekçe:
Maddeyle, yasal yere kavuşturulmaları emeliyle internet haber siteleri ile basın kartına ait konular 5187 sayılı Basın Kanununun kapsamına alınarak radyo, televizyon ve kamu kurum ve kuruluşlarının yürüttükleri enformasyon hizmetlerinde çalışan kamu işçisinin, basın kartı düzenlenmesi bakımından vadeli yayın çalışanları üzere değerlendirileceği öngörülmüştür.
MADDE 2:
5187 sayılı Kanunun 2 nci unsurunun birinci fıkrasının (c) bendine “yayınlarını” ibaresinden sonra gelmek üzere “ve internet haber sitelerini” ibaresi; (ı) bendine “karikatürü yapanı,” ibaresinden sonra gelmek üzere “görsel yahut işitsel içerikleri kaydeden yahut düzenleyeni,” ibaresi ve fıkraya (1) bendinden sonra gelmek üzere aşağıdaki bentler eklenmiştir.
- m) İnternet haber sitesi: İnternet ortamında, belli aralıklarla haber yahut yorum niteliğinde yazılı, görsel yahut işitsel içeriklerin sunumunu yapmak üzere kurulan ve işletilen müddetli yayını,
- n) Basın kartı: Bu Kanunda belirtilen bireylere, Başkanlıkça verilen kimlik kartını,
- o) Lider: İrtibat Liderim,
- ö) Başkanlık: İrtibat Başkanlığını,
- p) Kurul: Basın Kartı Kurulunu,
- r) Medya mensubu: Radyo, televizyon ve periyodik yayınların basın-yayın faaliyeti yürüten çalışanlarını,
- s) Enformasyon vazifelisi: Kamu kurum ve kuruluşlarının yürüttükleri Devlet enformasyon hizmetlerinde çalışan kamu işçisini,”
5187 sayılı Kanunun 2 nci hususunda, anılan Kanunun uygulanmasına yönelik kimi kavramlar tanımlanmış olup, internet haber sitelerinin de Kanun kapsamına alınmasına yönelik olarak bu unsurun (c) bendinde tanımlanan periyodik yayın tarifine internet haber siteleri de eklenmekte ve böylelikle internet haber siteleri de vadeli yayın tarifi kapsamına alınmakta, (ı) bendi ile eser sahibinin tarifi genişletilmekte ve yeni eklenen (m) bendi ile de internet haber sitesinin tarifi yapılmaktadır. Bunun yanı sıra basın kartı, basın kartı verilecek medya mensupları ve enformasyon vazifelileri, basın kartı düzenleyecek olan İrtibat Başkanlığı ve basın kartı müracaatlarını kıymetlendirecek olan Komite tanımlanarak unsura eklenmiştir.
MADDE 3:
5187 sayılı Kanunun 4 üncü hususuna aşağıdaki fıkralar eklenmiştir.
“İnternet haber sitelerinde ayrıyeten, faaliyet gösterdiği iş yeri adresi, ticari unvanı, elektronik posta adresi, irtibat telefonu ve elektronik tebligat adresi ile yer sağlayıcısının ismi ve adresi kendilerine ilişkin internet ortamında kullanıcıların ana sayfadan direkt ulaşabileceği biçimde ve bağlantı başlığı altında bulundurulur.
İnternet haber sitelerinde bir içeriğin birinci sefer sunulmaya başlandığı tarih ile sonraki güncelleme tarihleri, her erişildiğinde değişmeyecek formda içeriğin üzerinde belirtilir.”
Gerekçe:
Maddeyle, 5187 sayılı Kanunun 4 üncü hususuna eklenen üçüncü fıkrada; internet haber sitelerinin de unsurda belirtilen mecburî bilgileri kendilerine ilişkin internet ortamında kullanıcıların ana sayfadan direkt ulaşabileceği biçimde ve irtibat başlığı altında bulundurmakla yükümlü olduğu belirtilmektedir.
Ayrıca eklenen başka fıkra ile, internet haber sitelerinde bir içeriğin internette birinci kere sunulmaya başlandığı tarihin, her erişildiğinde değişmeyecek formda içeriğin üzerinde belirtilmesi mecburî hale getirilerek bu içerikten doğacak sorumluluklar açısından tarih tespiti mümkün hale getirilmektedir.
MADDE 4:
5187 sayılı Kanunun 7 nci hususunun birinci fıkrasında yer alan “yönetim yerinin bulunduğu yer Cumhuriyet Başsavcılığına” ibaresi “Basın îlan Kurumuna” biçiminde, birinci ve dördüncü fıkralarda yer alan “Cumhuriyet Başsavcılığı” ibareleri “Basın îlan Kurumu” halinde değiştirilmiş, ikinci fıkrasına “türü” ibaresinden sonra gelmek üzere “ve elektronik tebligat adresi” ibaresi eklenmiştir.
Gerekçe:
Maddeyle, 5187 sayılı Kanunun 7 nci unsurunun ikinci fıkrasında yapılan değişiklik ile beyannamede Tebligat Kanununun 7/A unsuruna uygun elektronik tebligat adreslerinin bildirilmesi öngörülmektedir. Bu sayede basın duyurularının ve yargı organlarınca verilen yayın yasağı kararlarının süratli ve faal bir formda bildirisinin sağlanması amaçlanmaktadır.
Ayrıca yapılan bir başka değişiklikle, müddetli yayınlara internet haber sitelerinin eklenmesiyle birlikte beyanname sayısı değerli ölçüde artacağından yargının iş yükünü azaltmak hedefiyle beyannamelerin Cumhuriyet Başsavcılıkları yerine Basın İlan Kurumuna verilmesi öngörülmüştür.
MADDE 5:
5187 sayılı Kanunun 8 inci unsurunun birinci fıkrasında yer alan “Cumhuriyet Başsavcılığı” ibareleri “Basın îlan Kurumu” formunda değiştirilmiş, fıkraya “durdurulmasını” ibaresinden sonra gelmek üzere “İstanbul” ibaresi ve hususa aşağıdaki fıkralar eklenmiştir.
“Birinci fıkrada düzenlenen yayım durdurma müeyyidesi internet haber siteleri bakımından uygulanmaz. İnternet haber sitesinin bu husus kararına uymaması halinde. Basın İlan Kurumu iki hafta içinde eksikliğin giderilmesini yahut gerçeğe muhalif bilgilerin düzeltilmesini internet haber sitesinden ister. İstemin iki hafta içinde yerine getirilmemesi durumunda, Basın îlan Kurumu internet haber sitesi vasfının kazanamadığının tespiti gayesiyle İstanbul asliye ceza mahkemesine başvurur. Mahkeme en geç iki hafta içinde kararını verir. Bu karara karşı itiraz yoluna başvurulabilir.
Başvurunun kabul edilmesi halinde internet haber siteleri için sağlanabilecek resmi ilan ve reklam ile çalışanlarının basın kartına ait hakları ortadan kalkar. İnternet haber sitesi için sağlanan hakların ortadan kaldırılması, bu Kanun ve/veya ilgili mevzuat uyarınca öngörülen yaptırımların uygulanmasına mani değildir.”
Gerekçe:
Maddeyle, 5187 sayılı Kanunun 8 inci unsurunda değişiklik yapılmaktadır. Hususla, internet haber siteleri için yayın durdurma müeyyidesinin uygulanamayacağı belirlenmiş olup verilen mühlet içerisinde eksikliklerin giderilmemesi ya da gerçeğe alışılmamış bilgilerin düzeltilmemesi halinde öngörülen tarz çerçevesinde haber sitesi vasfı kazanılmaması tespiti koşulu düzenlenmiştir. Bu karar ile internet haber sitesi vasfını kazanamayan haber sitesi vadeli yayın kapsamının dışında bırakılmış olacaktır.
MADDE 6:
5187 sayılı Kanunun 10 uncu unsurunun başlığı “Teslim ve koruma yükümlülüğü” olarak değiştirilmiş ve hususa aşağıdaki fıkralar eklenmiştir.
“İnternet haber sitesinde yayınlanan içerikler, gerektiğinde talep eden Cumhuriyet Başsavcılığına teslim edilmek üzere doğruluğu ve bütünlüğü sağlanmış biçimde iki yıl müddet ile koruma edilir.
Yargı mercileri tarafından yayının soruşturma ve kovuşturma konusu olduğunun internet haber sitesine yazılı olarak bildirilmesi halinde, bu süreçlerin sonuçlandığının bildirilmesine kadar soruşturma ve kovuşturma konusu yayın kaydının saklanması zaruridir.”
Gerekçe:
İnternet haber sitelerinin 5187 sayılı Kanun kapsamına alınmasıyla birlikte 10 uncu unsurun başlığı “Teslim ve koruma yükümlülüğü” olarak değiştirilmektedir.
İnternet haber sitelerinin yayınladıkları içerikleri doğruluğu, bütünlüğü ve erişilebilirliği sağlanmış halde iki yıl mühlet ile koruma etmeye ve gerektiğinde talep eden yetkili mercilere teslim etmeye mecbur olduğu öngörülmektedir.
Ayrıca, yayının rastgele bir halde soruşturma yahut kovuşturma konusu yapılması halinde, bu süreçlerin sonuçlandığının yetkili mercilerce ilgili internet haber sitesine bildirilmesine kadar soruşturma yahut kovuşturma konusu yayın kaydının saklanmasının zarurî olduğu düzenlenmektedir.
MADDE 7:
5187 sayılı Kanunun 14 üncü hususunun birinci fıkrasına aşağıdaki cümleler eklenmiştir.
“İnternet haber sitelerinde ise ziyan gören kişinin düzeltme ve yanıt yazısının; sorumlu müdür, hiçbir düzeltme ve ekleme yapmaksızın, yazıyı aldığı tarihten itibaren en geç bir gün içinde, ilgili yayının yer aldığı sayfa ve sütunlarda, URL teması sağlanmak suretiyle, tıpkı puntolarla ve birebir biçimde yayımlamak zorundadır. Yayın hakkında verilen erişimin engellenmesi ve/veya içeriğin çıkarılması kararının uygulanması ya da internet haber sitesi tarafından içeriğin tabiatıyla çıkarılması durumunda, düzeltme ve karşılık metni ilgili yayının yapıldığı internet haber sitesinin ana sayfasında bir hafta müddetle yayımlanır.”
Gerekçe:
Maddeyle, internet haber siteleri 5187 sayılı Kanunun 14 üncü unsuru kapsamına alınmaktadır. Bu doğrultuda, internet haber sitelerinde karşılık ve düzeltme hakları açık bir halde teminat altına alınmış ve içeriğin yayından çıkarılması ile erişimin engellenmesi durumlarında da düzeltme ve karşılık metninin bir hafta mühlet ile yayınlanmaya devam edileceği belirtilmiştir.
MADDE 8:
5187 sayılı Kanunun 17 nci hususunun başlığı “Teslim ve koruma yükümlülüğüne uymama’* formunda değiştirilmiş, birinci fıkrasında yer alan "basımcı,” ibaresi “basımcı ile teslim ve koruma yükümlülüğünü yerine getirmeyen internet haber sitesi sorumlu müdürü” formunda değiştirilmiştir.
Gerekçe:
5187 sayılı Kanunun 17 nci unsurunun başlığı “Teslim ve koruma yükümlülüğüne uymama” olarak değiştirilmekte ve tıpkı unsurda yer alan basımcı ibaresinden sonra gelmek üzere “ile teslim ve koruma yükümlülüğünü yerine getirmeyen internet haber sitesi sorumlu müdürü” ibaresi eklenmektedir. Böylelikle teslim ve koruma yükümlülüğüne uymayan internet haber siteleri için de müeyyide getirilmiş olmaktadır.
MADDE 9:
5187 sayılı Kanunun 26 ncı hususunun birinci fıkrasına “Basılmış eserler” ibaresinden sonra gelmek üzere “veya internet haber siteleri” ibaresi, “günlük vadeli yayınlar” ibaresinden sonra gelmek üzere “ve internet haber siteleri”, ikinci fıkrasına “teslim edildiği tarihten” ibaresinden sonra gelmek üzere “, internet haber siteleri için ise habere ait kabahat ihbarının yapıldığı tarihten” ibaresi eklenmiş ve ikinci fıkranın üçüncü cümlesi aşağıdaki biçimde değiştirilmiştir. “Ancak bu müddetler, Türk Ceza Kanununun dava zamanaşımına ait unsurunda öngörülen müddetlerin yarısını aşamaz ve bu mühlet sonunda yayının yenilenmesi hali ile cürmün temadi ettiğinin belirlendiği hallerde, dava zamanaşımı mühleti tam olarak uygulanır.”
Gerekçe:
5187 sayılı Kanunun 26 ncı hususunda, günlük müddetli yayınlar ve öteki basılmış eserler istikametinden dava açma mühletleri ve bu müddetlerin ne vakit başlayacağına ait kararlar bulunmakta olup internet haber siteleri de bu unsur kapsamına alınmak suretiyle belirsizlik giderilmektedir.
MADDE 10:
5187 sayılı Kanuna aşağıdaki ek husus eklenmiştir.
Basın kartı başvurusu, niteliği ve türleri
EK UNSUR 1: Basın kartı başvurusu Başkanlığa yapılır.
Basın kartı, resmi nitelikte bir kimlik dokümanıdır.
Basın kartı tipleri aşağıda sayılanlardan ibarettir:
- a) Misyona bağlı basın kartı: Bir medya kuruluşuna bağlı olarak çalışan Türk vatandaşı medya mensuplarına ve enformasyon görevlilerine verilen basın kartını,
- b) Periyodik basın kartı: Misyon alanı Türkiye’yi kapsayan yabancı medya mensuplarına verilen basın kartını,
- c) Süreksiz basın kartı: Misyon alanı Türkiye'yi kapsamamakla bir arada süreksiz bir mühletle Türkiye’ye haber hedefli gelen yabancı medya mensuplarına verilen basın kartını,
- ç) Özgür basın kartı: Süreksiz bir mühletle çalışmayan medya mensuplarına verilen basın kartını, d) Daima basın kartı: En az on sekiz yıl mesleksel hizmeti bulunan medya mensupları ve enformasyon görevlilerine ömür uzunluğu verilen basın kartını söz eder.”
Ek 1 inci unsurla, basın kartı müracaatının 14 nolu Cumhurbaşkanlığı Kararnamesinde düzenlenen vazifesine uygun bir halde İrtibat Başkanlığına yapılacağı ve basın özgürlüğünü güçlendirmek gayesiyle basın kartının resmi nitelikte bir kimlik dokümanı olduğu vurgulanarak basın kartı çeşitlerinin neler olduğu düzenlenmiştir.
MADDE 11:
5187 sayılı Kanuna aşağıdaki ek husus eklenmiştir.
Basın kartı alabilecek kişiler
EK UNSUR 2: Basın kartı;
- a) Türkiye’de faaliyet gösteren medya kuruluşlarının Türk vatandaşı medya mensuplarına,
- b) Periyodik yayınların sahiplerine yahut hukuksal kişi temsilcileri ile radyo ve televizyonların idare konseyi liderlerine,
- c) Medya kuruluşları ismine hareket eden ve vazife alanı Türkiye’yi kapsayan yabancı medya mensupları ile vazife alanı Türkiye’yi kapsamamakla birlikte süreksiz bir müddetle Türkiye’ye haber emelli gelen yabancı medya mensuplarına,
- ç) Yurt dışında yayın yapan medya kuruluşlarının, Türk vatandaşı sahiplerine ve çalışanlarına, d) Yurt dışında hür gazetecilik yapan Türk vatandaşı medya mensuplarına,
- e) Medya alanında hizmet veren kamu kurum ve kuruluşlarında ve kamu kurum ve kuruluşlarının yürüttükleri enformasyon hizmetlerinde çalışan kamu çalışanına,
- f) Medya alanında faaliyet göstermeleri koşuluyla, sendikalar ile kamu faydasına faaliyette bulunduğu Cumhurbaşkanı kararıyla tespit edilen dernek ve vakıfların yöneticilerine, verilebilir.”
- MADDE 12- 5187 sayılı Kanuna aşağıdaki ek husus eklenmiştir.
EK UNSUR 3: Basın kartı talep edenlerin müracaatta bulunabilmeleri için;
- a) 18 yaşını bitirmiş olması,
- b) En az lise yahut dengi bir eğitim kurumundan mezun olması,
- c) Kısıtlı yahut kamu hizmetlerinden yasaklı olmaması,
- ç) 26/9/2004 tarihli ve 5237 sayılı Türk Ceza Kanununun 53 üncü unsurunda belirtilen mühletler geçmiş olsa bile; taammüden işlenen bir kabahatten ötürü 5 yıl yahut daha fazla mühletle mahpus cezasına ya da şantaj, hırsızlık, sahtecilik, dolandırıcılık, itimadı berbata kullanma, palavra tanıklık, palavra yere yemin, iftira, kabahat uydurma, müstehcenlik, fuhuş, hileli iflas, zimmet, irtikâp, rüşvet, kaçakçılık, ihaleye fesat karıştırma, edimin ifasına fesat karıştırma, hatadan kaynaklanan malvarlığı kıymetlerini aklama kabahatleri ile cinsel dokunulmazlığa karşı hatalar, kamu barışına karşı hatalar, Anayasal tertibe ve bu nizamın işleyişine karşı hatalar, ulusal savunmaya karşı kabahatler, devlet sırlarına karşı cürümler ve casusluk kabahatlerinden karar giymemiş olması,
- d) 12/4/1991 tarihli ve 3713 sayılı Terörle Uğraş Kanununun 3 üncü hususunda sayılan terör cürümleri ile 4 üncü unsurunda sayılan terör emeli ile işlenen hatalardan yahut 6 ncı hususta belirtilen kabahatler ile 7/2/2013 tarihli ve 6415 sayılı Terörizmin Finansmanının Önlenmesi Hakkında Kanunun 4 üncü hususu uyarınca karar giymemiş olması,
- e) Bu Kanunun 25 inci hususunun ikinci fıkrasında yer alan kabahatlerden karar giymemiş olması,
- f) 13/6/1952 tarihli ve 5953 sayılı Basın Mesleğinde Çalışanlarla Çalıştıranlar Ortasındaki Münasebetlerin Tanzimi Hakkında Kanun kararlarına uygun kontrat yapmış olması ve zorlayıcı sebepler dışında işten ayrıldığı tarihten itibaren bir aydan fazla olmamak üzere orta vermeden çalışması,
- g) Medya faaliyeti dışında ticari faaliyette bulunmaması, koşuldur.
Sürekli ve özgür basın kartı talep edenler ile Türkiye Radyo Televizyon Kurumu aracılığıyla vazifeye bağlı basın kartı talep edenlerde birinci fıkranın (f) bendinde belirtilen koşul aranmaz.”
Gerekçe:
Ek 2 nci unsurla, yargı kararları doğrultusunda basın kartının basın ve söz özgürlüğüyle ilişkilendirilmesi sebebiyle basın kartının kimlere verileceğinin kanunla düzenlenmesi öngörülmüştür.
MADDE 12:
5187 sayılı Kanuna aşağıdaki ek husus eklenmiştir.
Basın kartı alabilecek bireylerde aranan şartlar
EK HUSUS 3: Basın kartı talep edenlerin müracaatta bulunabilmeleri için;
- a) 18 yaşını bitirmiş olması,
- b) En az lise yahut dengi bir eğitim kurumundan mezun olması,
- c) Kısıtlı yahut kamu hizmetlerinden yasaklı olmaması,
- ç) 26/9/2004 tarihli ve 5237 sayılı Türk Ceza Kanununun 53 üncü hususunda belirtilen mühletler geçmiş olsa bile; taammüden işlenen bir cürümden ötürü 5 yıl yahut daha fazla müddetle mahpus cezasına ya da şantaj, hırsızlık, sahtecilik, dolandırıcılık, itimadı berbata kullanma, palavra tanıklık, palavra yere yemin, iftira, kabahat uydurma, müstehcenlik, fuhuş, hileli iflas, zimmet, irtikâp, rüşvet, kaçakçılık, ihaleye fesat karıştırma, edimin ifasına fesat karıştırma, hatadan kaynaklanan malvarlığı pahalarını aklama hataları ile cinsel dokunulmazlığa karşı cürümler, kamu barışına karşı kabahatler, Anayasal nizama ve bu sistemin işleyişine karşı hatalar, ulusal savunmaya karşı cürümler, devlet sırlarına karşı cürümler ve casusluk hatalarından karar giymemiş olması,
- d) 12/4/1991 tarihli ve 3713 sayılı Terörle Çaba Kanununun 3 üncü unsurunda sayılan terör cürümleri ile 4 üncü hususunda sayılan terör gayesi ile işlenen cürümlerden yahut 6 ncı unsurda belirtilen hatalar ile 7/2/2013 tarihli ve 6415 sayılı Terörizmin Finansmanının Önlenmesi Hakkında Kanunun 4 üncü hususu uyarınca karar giymemiş olması,
- e) Bu Kanunun 25 inci unsurunun ikinci fıkrasında yer alan kabahatlerden karar giymemiş olması,
- f) 13/6/1952 tarihli ve 5953 sayılı Basın Mesleğinde Çalışanlarla Çalıştıranlar Ortasındaki Münasebetlerin Tanzimi Hakkında Kanun kararlarına uygun kontrat yapmış olması ve zorlayıcı sebepler dışında işten ayrıldığı tarihten itibaren bir aydan fazla olmamak üzere orta vermeden çalışması,
- g) Medya faaliyeti dışında ticari faaliyette bulunmaması, kaidedir.
Sürekli ve özgür basın kartı talep edenler ile Türkiye Radyo Televizyon Kurumu aracılığıyla vazifeye bağlı basın kartı talep edenlerde birinci fıkranın (f) bendinde belirtilen koşul aranmaz.”
Gerekçe:
Ek 3 üncü hususla, yargı kararları doğrultusunda basın kartının basın ve tabir özgürlüğüyle ilişkilendirilmesi sebebiyle basın kartı verilecek bireylerde aranacak koşulların kanunla düzenlenmesi öngörülmüştür.
MADDE 13:
5187 sayılı Kanuna aşağıdaki ek unsur eklenmiştir.
“Basın kartı alabilecek yabancı medya mensuplarında aranan şartlar
EK HUSUS 4: Basın kartı talep eden yabancı medya mensuplarına;
- a) Medya kuruluşu tarafından görevlendirildiklerini belgelendirmeleri,
- b) Türkiye’de çalışma müsaadelerinin olması,
- c) Bağlı bulundukları kuruluşun yönetim merkezinin bulunduğu ülkenin Türkiye’deki büyükelçilik, elçilik yahut konsolosluklarından aldıkları takdim mektubunu ibraz etmeleri, halinde, karşılıklılık temeli da gözetilerek Başkanlıkça basın kartı verilebilir.
Gerekçe:
Ek 4 üncü hususla, yabancı medya mensuplarının basın kartını hangi koşullarda alacağı düzenlenerek, basın kartı alım süreçlerinde karşılıklılık aslının da gözetileceği karar altına alınmıştır.
MADDE 14:
5187 sayılı Kanuna aşağıdaki ek husus eklenmiştir.
“Basın Kartı Komisyonu
EK UNSUR 5- Komite;
- a) Başkanlığı temsilen iki üye,
- b) Basın-yayın meslek kuruluşlarının birleşerek oluşturdukları üst kuruluşlar hariç olmak üzere; vadeli yayın organlarının sahip ve/veya çalışanlarınca kurulan basın-yayın meslek kuruluşlarından basın kartı sahibi en fazla üyesi bulunan meslek kuruluşu tarafından belirlenecek bir üye,
- c) Basın-yayın meslek kuruluşlarının birleşerek oluşturdukları üst kuruluşlar hariç olmak üzere; İstanbul, Ankara ve İzmir dışındaki vilayetlerde konseyi basın-yayın meslek kuruluşlarının sahip ve/veya çalışanları tarafından kurulmuş basın-yayın meslek kuruluşlarından en fazla basın kartı sahibi üyesi bulunan meslek kuruluşu tarafından belirlenecek bir üye,
- ç) Daima nitelikte basın kartı sahipleri ortasından Başkanlıkça belirlenecek bir üye,
- d) Basın- yayın meslek kuruluşlarının birleşerek oluşturdukları üst kuruluşlar hariç olmak üzere, ulusal seviyede yayın yapan radyo ve/veya televizyonların idare şurası liderleri ve/veya gazeteci çalışanlarınca kurulmuş olan basın-yayın meslek kuruluşlarından en fazla üyesi bulunan meslek kuruluşu tarafından belirlenecek bir üye,
- e) Vazifeye bağlı basın kartı sahibi gazeteciler ortasından Başkanlıkça belirlenecek bir üye,
- f) personel sendikası formunda faaliyet gösteren sendikalardan basın kartı sahibi üyesi en fazla olan sendika tarafından belirlenecek bir üye,
- g) İrtibat Fakültesi dekanları yahut basın kartı sahibi gazeteciler ortasından Başkanlıkça belirlenecek bir üye, olmak üzere, toplam dokuz üyeden oluşur.
Komisyon, müracaat sahibinin niteliklerini, mesleksel çalışmalarını, yapıtlarını, mükafatlarını kıymetlendirerek basın kartı taşıyıp taşımayacağına karar verir. Kurulun kararları, Lider tarafından onaylandıktan sonra uygulanır.”
Gerekçe:
Ek 5 inci unsurla, basın kartı müracaatlarını kıymetlendirecek Kurulun kimlerden teşekkül edeceği, üye sayısı, misyon müddeti ile Komitenin müracaat sahibinin niteliklerini, mesleksel çalışmalarını, yapıtlarını, mükafatlarını kıymetlendirerek basın kartı taşıyıp taşımayacağını takdir edeceği düzenlenmiştir.
MADDE 15:
5187 sayılı Kanuna aşağıdaki ek unsur eklenmiştir.
“Basın kartının iptal edileceği haller
EK UNSUR 6: Basın kartı sahibinin, ek 3 üncü hususta yer alan niteliklere sahip olmadığının yahut bu nitelikleri sonradan kaybettiğinin anlaşılması halinde basın kartı Başkanlıkça iptal edilir.
Basın kartı sahibinin, 195 sayılı Basın îlân Kurumu Teşkiline Dair Kanunun 49 uncu unsuruna nazaran belirlenen basın ahlâk temellerine muhalif davranışlarda bulunması halinde Komite kararıyla basın kartı iptal edilir.”
Gerekçe:
Ek 6 ncı hususun birinci fıkrasıyla basın kartı sahibinin sahip olması gereken nitelikleri kaybettiğinin anlaşılması halinde bu durumda Kurul değerlendirmesine gerek kalmadığından basın kartının Başkanlıkça iptal edilmesi öngörülmüştür.
Ek 6 ncı unsurun ikinci fıkrasıyla ise yargı kararları doğrultusunda türel bellilik ve öngörülebilirlik prensipleri dikkate alınarak basın kartı sahibinin basın ahlâk temellerine ters faaliyet ve davranışlarda bulunması halinde basın kartlarının Kurul kararıyla iptal edileceği öngörülmüştür.
MADDE 16:
5187 sayılı Kanuna aşağıdaki ek unsur eklenmiştir.
‘‘Basın kartının iptalinin sonuçları
EK HUSUS 7: Basın kartının;
- a) Ek 6 ncı unsurun birinci fıkrası uyarınca iptali halinde, kart almaya mani durum ortadan kalksa dahi iptal tarihinden itibaren bir yıl,
- b) Ek 6 ncı hususun ikinci fıkrası uyarınca iptali halinde, iptal tarihinden itibaren beş yıl geçmedikçe yine basın kartı verilmez.
Bu Kanunun ek 3 üncü unsurunun birinci fıkrasının (ç), (d) ve (e) bentlerine karşıt duruma düşenlere, 25/5/2005 tarihli ve 5352 sayılı İsimli Sicil Kanununun 12 nci ve/veya 13/A hususları uyarınca süreç tesis edildiği belirlenmedikçe basın kartı verilmez.”
Gerekçe:
Ek 7 nci unsurla basın kartı sahibinin gerekli nitelikleri kaybettiğinin anlaşılması sonucunda basın kartının iptal edilmesi halinde iptal tarihinden itibaren bir yıl; basın ahlâk temellerine alışılmamış faaliyet ve davranışlarda bulunması sonucunda iptal edilmesi halinde ise beş yıl müddet boyunca yine basın kartı düzenlenemeyeceği karar altına alınmıştır. Son fıkrada ise isimli sicil kaydında basın kartı verilmesine mani bir hatadan mahkumiyeti bulunan bireylere bu mahkumiyetler isimli sicil kaydından silinmedikçe yahut yasaklanmış hakların geri verilmesine karar verilmedikçe basın kartı düzenlenmeyeceği vurgulanmıştır.
MADDE 17:
5187 sayılı Kanuna aşağıdaki ek husus eklenmiştir.
“Yönetmelik
EK HUSUS 8: Başkanlıkça düzenlenecek olan basın kartlarının formu, medya kuruluşlarında aranacak kaideler, kontenjanlar, Komite üyelerinin belirlenmesi, çalışma ve karar alma tarzları, müracaat tipleri ile müracaatta istenilecek dokümanlar Başkanlık tarafından çıkarılacak yönetmelikle düzenlenir.”
Gerekçe:
Ek 8 inci unsurla, basın kartlarının hali, medya kuruluşlarında aranacak koşullar, kontenjanlar, Kurul üyelerinin belirlenmesi, çalışma ve karar alma yordamları, müracaat cinsleri ile müracaatta istenilecek evraklar Başkanlık tarafından çıkarılacak yönetmelikle düzenleneceği öngörülmüştür.
MADDE 18:
5187 sayılı Kanuna aşağıdaki süreksiz unsur eklenmiştir.
“GEÇİCİ HUSUS 4: Bu hususun yürürlüğe girdiği tarihten evvel faaliyet gösteren internet haber siteleri, bu unsurun yürürlüğe girdiği tarihten itibaren üç ay içinde bu Kanunda öngörülen yükümlülüklerini yerine getirmek zorundadır.
Bu unsurun yürürlüğe girdiği tarihten evvel yayımlanmakta olan vadeli yayınlarla ilgili olarak Cumhuriyet Başsavcılıklarında bulunan kayıtlar, Basın İlan Kurumuna üç ay içinde devredilir.
Bu unsurun yürürlüğe girdiği tarihten evvel yolunca verilmiş olan basın kartları ek 3 üncü unsurda yer alan kuralları taşımaları kaydıyla geçerliliğini muhafazaya devam eder.”
Gerekçe:
Geçici husus 4 ile 5187 sayılı Kanunda yapılan değişikliklerle ilgili tarafların ahenk sağlaması için üç aylık müddet öngörülmüştür ve Cumhuriyet Başsavcılıklarında bulunan kayıtların, bu bahiste misyon yapan Basın İlan Kurumuna verilmesi düzenlenmiştir. Ayrıyeten unsurla bu maddeyi ihdas eden Kanunun yayıma girdiği tarihten evvelki basın kartı yönetmelikleri gereği verilen basın kartı sahiplerinin kazanılmış haklarını korumak hedefiyle düzenleme yapılmaktadır.
MADDE 19:
2/1/1961 tarihli ve 195 sayılı Basın İlan Kurumu Teşkiline Dair Kanunun 5 inci unsurunun birinci fıkrasının (a) bendi aşağıdaki biçimde, fıkranın (b) bendinde yer alan “12” ibaresi “14” biçiminde, fıkranın (c) bendinde yer alan “Ege Üniversiteleri” ibaresi “Dokuz Eylül Üniversiteleri” halinde, bentte yer alan “Ankara Üniversiteleri” ibaresi “Ankara Üniversitesi” biçiminde, bentte yer alan “olmak üzere toplam olarak 12 temsilci” ibaresi “Bilgi Teknolojileri ve Bağlantı Kurumundan 1, Radyo ve Televizyon Üst Heyetinden 1 olmak üzere toplam olarak 14 temsilci” biçiminde ve fıkrada yer alan “36” ibaresi “42” halinde değiştirilmiş, ikinci fıkrasına birinci cümlesinden sonra gelmek üzere aşağıdaki cümle eklenmiş, dördüncü fıkrasında yer alan “Basın-Yayın Genel Müdürlüğünde kayıtlı tüm” ibaresi “resmi ilan yayınlayan” biçiminde, “Basın-Yayın Genel Müdürlüğünün” ibaresi “Genel Müdürlüğün” halinde değiştirilmiştir.
“a) Kurumun yönetimine katılmayı kabul eden gazete ve mecmua sahiplerinin kendi ortalarında seçecekleri; satışı 100 binin üzerinde olanlardan 1, satışı 99.999-50 bin ortasında olanlardan 1, satışı 49.999 - 10 bin ortasında olanlardan 1, satışı 10 binin altında olanlardan 1, resmi ilan yayınlayan internet haber sitesi sahiplerinin kendi ortalarından seçecekleri 2, İstanbul, Ankara, İzmir dışında kalan ve resmi ilan yayınlayan Anadolu gazete sahiplerinden 3, en çok üyeye sahip gazeteciler sendikasından 2, İstanbul, Ankara ve İzmir’deki en fazla basın kartlı üyeye sahip gazeteci derneklerinden 1 ’er olmak üzere toplam olarak 14 temsilci,”
“Yeni üyeler belirlenene kadar mevcut üyelerin vazifeleri devam eder.”
Gerekçe:
Maddede yapılan değişiklikle, 195 sayılı Kanunun 5 inci unsurunda yer alan 36 kişilik Basın îlan Kurumu Genel Konseyine, resmi ilan yayınlayacak internet haber sitelerinden 2, Cumhurbaşkanınca belirlenecek 2, Radyo, Televizyon ve internet siteleriyle ilgili süreçler gerçekleştiren BTK ve RTÜK’ten 2 temsilci eklenmektedir. Bu formda Kurum Genel Heyeti üye sayısı 42’ye çıkmaktadır.
Maddenin birinci fıkrasının (c) bendinde yer alan birinci ‘Ege’ ibaresi, büyük bir coğrafik bölgeyi tabir etmesi ve bölgedeki hangi üniversiteden Genel Heyete temsilci alınacağına yönelik mümkün yorum farklarının önüne geçmek emeliyle ‘Dokuz Eylül’ olarak değiştirilmektedir. Ayrıyeten unsura Kurum İdare Şurasının, Genel Şuranın yeni temsilcilerinin seçilememesi halinde mevcut üyelerin vazifelerinin devam edeceğine yönelik cümle eklenmektedir. Kurumun ülke genelinde vazifeli olmasıyla tüm Anadolu gazetelerinin kayıtları Basın İlan Kurumunda tutulduğundan Anadolu gazete sahipleri temsilcileri seçiminin Cumhurbaşkanlığı İrtibat Başkanlığı yerine Basın İlan Kurumu Genel Müdürlüğü tarafından düzenlenmesi amaçlanmaktadır.
MADDE 20:
195 sayılı Kanunun 37 nci hususunun başlığı “Gazete ve internet haber sitelerinin listesi:” biçiminde ve birinci fıkrası aşağıdaki biçimde değiştirilmiştir.
“Kurum Genel Müdürlüğü, her ayın sonunda resmi ilan ve reklam verilebilecek olan mevkuteler ile internet haber sitelerinin isimlerini ve vasıflarını ihtiva eden birer listeyi, Kurumun internet siteleri üzerinden duyurur.”
Gerekçe:
Resmi ilan ve reklam verilebilecek internet haber sitelerinin de Kurumun internet siteleri üzerinden kamuoyuna duyurulması emeliyle 195 sayılı Kanunun 37 nci unsurunun başlığı ve birinci fıkrası değiştirilmiştir.
MADDE 21:
195 sayılı Kanunun 45 inci unsurundan sonra gelmek üzere “Üçüncü Kısım” ve Kısma bağlı biçimde “İnternet Haber Sitelerinde Yayınlanacak Resmi İlan ve Reklamlar” ana başlığı ve aşağıdaki unsur eklenmiştir.
“Kapsam ve asıllar:
MADDE 45/A- Resmi Gazetede yayımlananlar hariç olmak üzere; Kanun, Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi ve yönetmelikler uyarınca yayınlatılması mecburi olan resmi ilanlar ile 29 uncu unsurun (b) fıkrasında anılan daire ve teşekküller, kanun yahut Cumhurbaşkanlığı Kararnamesiyle kurulan sair kuruluşlar yahut bunların iştiraklerinin internet haber sitelerinde yayınlatacakları ilan ve reklamlar lakin Basın îlan Kurumu aracılığı ile yayınlanır.
Kurum aracılığıyla yayınlanan ilan ve reklamların, kopyalanması, yayınlanması, yayınlattırılması ve ticari faaliyete mevzu edilmesi Kurumun vereceği müsaadeye bağlıdır. Bu fıkra kararlarının uygulanmasına ait yöntem ve asıllar Genel Şura tarafından belirlenir.
Kanun, Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi ve yönetmeliklere nazaran, Cumhurbaşkanlığına bağlı kurum ve kuruluşlar ile Bakanlıklar, bağlı, ilgili yahut bağlı kurum ve kuruluşlar ile öteki kurum ve kuruluşların kendi internet sitesinde yayını zarurî olan ilanlarının ayrıyeten Basın İlan Kurumu îlan Portalında yayınlatılması mecburidir. Bu ilanların Basın İlan Kurumu îlan Portalındaki yayınından fiyat alınmaz.”
Gerekçe:
Maddeyle, 195 sayılı Kanunun 45 inci unsurundan sonra gelmek üzere Üçüncü Kısmına “İnternet Haber Sitelerinde Yayınlanacak Resmi İlan ve Reklamlar” üst başlıklı “Üçüncü Kısım” ek edilerek, “Kapsam ve esaslar” başlıklı 45/A hususu ihdas edilmektedir. Böylece internet haber sitelerinde resmi ilan ve reklamların Basın İlan Kurumu aracılığıyla yayınlatılabilmesine imkan sağlanması, Kurum aracılığıyla yayınlanan ilanların kopyalanması yahut ticari faaliyete husus edilmesi durumlarına dair adap ve temellerin tespit edilmesi için Genel Konseye yetki verilmesi, kamuya ilişkin ilanlara vatandaşların tek merkezden kolay kolay ulaşabilmesi ve Basın İlan Kurumu İlan Portalına hukuksal statü kazandırılması amaçlanmaktadır.
MADDE 22:
195 sayılı Kanunun 49 uncu hususunun birinci fıkrasında yer alan “gazete ve dergilerle” ibaresi “gazete, mecmua ve internet haber siteleri ile” biçiminde, fıkranın (a) bendinde yer alan “dergiye” ibaresi “dergi ya da internet haber sitesine” formunda ve (b) bendinin ikinci paragrafı aşağıdaki halde değiştirilmiştir.
“(a) ve (b) bentlerinde yazılı hallerde, İdare Şurası Kararına karşı, kararın bildirisinden itibaren on gün içinde Kurum Genel Müdürlüğünün bulunduğu yerdeki en yüksek dereceli Asliye Hukuk Hakimliğine itiraz edilebilir. Kelam konusu itirazlarda kolay yargılama adabı uygulanır. Bu yargılama sonucunda verilecek karar nihaidir.”
İnternet haber sitelerinde resmi ilan ve reklam yaymlatılması misyonu Basın îlan Kurumuna verildiğinden, 195 sayılı Kanunun 49 uncu hususuna nazaran gazete ve mecmualar için uygulanan müeyyidelerin internet haber sitelerine de uygulanması hedefiyle hususta yer alan gazete ve mecmua ibarelerinden sonra gelmek üzere internet haber siteleri ibareleri eklenmiştir.
Ayrıca müeyyide uygulanan gazete, mecmua ve internet haber sitelerinin başvuracağı yargı mercii konusunda tereddütlerin giderilmesi maksadıyla başvurulacak mahkeme yeri, Kurum Genel Müdürlüğünün bulunduğu yerdeki en yüksek dereceli asliye hukuk hakimliği olarak değiştirilmiş, on beş gün olan mahkemenin karar verme mühleti kaldırılarak mevzuya ait kolay yargılama yolu getirilmiştir.
Gerekçe:
İnternet haber sitelerinde resmi ilan ve reklam yaymlatılması vazifesi Basın îlan Kurumuna verildiğinden, 195 sayılı Kanunun 49 uncu unsuruna nazaran gazete ve mecmualar için uygulanan müeyyidelerin internet haber sitelerine de uygulanması hedefiyle unsurda yer alan gazete ve mecmua ibarelerinden sonra gelmek üzere internet haber siteleri ibareleri eklenmiştir.
Ayrıca müeyyide uygulanan gazete, mecmua ve internet haber sitelerinin başvuracağı yargı mercii konusunda tereddütlerin giderilmesi emeliyle başvurulacak mahkeme yeri, Kurum Genel Müdürlüğünün bulunduğu yerdeki en yüksek dereceli asliye hukuk hakimliği olarak değiştirilmiş, on beş gün olan mahkemenin karar verme müddeti kaldırılarak hususa ait kolay yargılama metodu getirilmiştir.
MADDE 23:
195 sayılı Kanuna aşağıdaki süreksiz husus eklenmiştir.
"İnternet haber sitelerinde resmi ilan ve reklam yayınlayacakların sorumlulukları:
GEÇİCÎ HUSUS 9: İnternet haber sitelerinde resmi ilan ve reklam yayınlayacakların taşıması gereken vasıflar ve yerine getirmesi gereken sorumluluklar ile yayma ait metot ve asıllar bu unsurun yürürlüğe girdiği tarihten itibaren Kurum Genel Heyeti tarafından altı ay içinde çıkarılacak yönetmelikle belirlenir.”
Gerekçe:
Resmi ilan ve reklam yayınlayacak internet haber sitelerinin taşıması gereken vasıflar ve yerine getirmesi gereken sorumluluklar ile yayma ait yol ve asılların Basın İlan Kurumu Genel Konseyi tarafından altı ay içinde çıkarılacak bir yönetmelikle belirlenmesi maksadıyla 195 sayılı Kanuna süreksiz 9'uncu unsur eklenmektedir.
MADDE 24:
31/5/2006 tarihli ve 5510 sayılı Toplumsal Sigortalar ve Genel Sıhhat Sigortası Kanunun 40 inci hususunun ikinci fıkrasında yer alan tablonun 16 ncı sırasında yer alan “14 sayılı Cumhurbaşkanlığı Kararnamesine” ibaresi “9/6/2004 tarihli ve 5187 sayılı Basın Kanununa” formunda, tablonun 17 nci sırasında yer alan “Basın Kartı Yönetmeliğine” ibaresi “5187 sayılı Basın Kanununa” halinde değiştirilmiştir.
Gerekçe:
Basın kartına ait konuların Basın Kanunu içerisinde düzenlenmesi öngörüldüğünden 5510 sayılı Kanunda ahenk düzenlemesi yapılmaktadır.
MADDE 25:
9/6/1932 tarihli ve 2004 sayılı İcra ve İflas Kanununun 114 üncü unsurunun ikinci fıkrasının ikinci cümlesinde yer alan “Elektronik satış portalında” ibaresi “ Elektronik satış portah ve Basın îlan Kurumu İlan Portalında” biçiminde, üçüncü fıkrası aşağıdaki formda değiştirilmiş, unsura üçüncü fıkradan sonra gelmek üzere aşağıdaki fıkra eklenmiş, mevcut dördüncü fıkrasının birinci cümlesine “Gazete” ibaresinden sonra gelmek üzere “veya internet haber sitesi” ibaresi eklenmiş, mevcut beşinci fıkrasının ikinci cümlesi aşağıdaki biçimde değiştirilmiştir.
“Gazete ve internet haber sitesi ilanları Basın İlan Kurumu aracılığıyla aşağıda belirtilen yolda yapılır.”
“Toplam muhammen bedeli beşyüzbin Türk Lirasına kadar olan satışlar için gazete yahut internet haber sitesi ile ilan yapılıp yapılmayacağına icra dairesince alakadarların menfaatleri dikkate alınarak karar verilir. Fakat;
- 1. Toplam muhammen bedeli beşyüzbin Türk Lirasının üzerinde ve iki milyon Türk Lirasının altında olanlar, satışın yapılacağı yerde yayınlanan resmi ilan yayınlama hakkını haiz bir mahallî gazete yahut bir internet haber sitesinde ilan edilir. Satışın yapılacağı yerde resmi ilan yayınlama hakkını haiz lokal gazete yahut internet haber sitesi idaresi bulunmaması halinde ilan, icra dairesinin belirleyeceği tıpkı vilayet mülki hudutları içerisinde bulunan öteki bir yayın yerinde resmi ilan yayınlama hakkını haiz bir mahallî gazete yahut bir internet haber sitesi aracılığıyla duyurulur.
- 2. Toplam muhammen bedeli iki milyon Türk Lirası ve üzerinde olanlar ise bir internet haber sitesinde yahut yurt genelinde dağıtılıp satışa sunulan ve ilan talebi tarihinde günlük fiili satışı elli bin adedin üzerinde olan resmi ilan yayınlama hakkını haiz bir gazetede yayınlatılır.
- 3. Gazete yahut internet haber sitesinde yayınlanacak ilanlar eş vakitli olarak Basın İlan Kurumu îlan Portalında da duyurulur.
- 4. Bu unsur kapsamında Basın îlan Kurumu îlan Portalında yayınlanacak ilanlardan fiyat alınmaz.
- 5. Bu fıkrada yer alan mali limitler bir evvelki yılın Aralık ayındaki yıllık Üretici Fiyat Endeksi temel alınarak Adalet Bakanlığı tarafından güncellenir ve her yıl 1 Şubat tarihinden geçerli olmak üzere tıpkı tarihe kadar Resmi Gazete’de ilan edilir. Kelamı edilen nakdî limitler fevkalâde hallerde tekrar Adalet Bakanlığının teklifi üzerine Cumhurbaşkanı kararı ile güncellenebilir.” “Şu kadar ki, gazetede, internet haber sitesinde, elektronik satış portalında yahut Basın İlan Kurumu îlan Portalında ilanı yapılan metindeki yanlışlar, ihale tarihi değiştirilmeksizin yalnızca elektronik satış portalında ilanen düzeltilir.”
Maddeyle, resmi ilanların, kuralları Basın îlan Kurumu Genel Kurulunca belirlenecek internet haber sitelerinde de yayınlatılması amaçlanmaktadır. 2004 sayılı îcra ve İflas Kanununun 114 ve 126 nci hususları kapsamındaki taşınır/taşınmaz satışlarının gazete yoluyla ilan edilip edilemeyeceğinin takdir yetkisi anılan 114 üncü unsur uyarınca ilgili icra memurluklarının tasarrufuna bırakılmıştır. İcra memurları tarafından ifa edilen bu yetkiden kaynaklanan uygulamalardaki farklılıkların giderilmesi, bu ilanların internet haber sitelerinde de yayınlatılması hedefiyle hususa eklemeler yapılmaktadır.
Bu doğrultuda satışa bahis mallar için yapılacak ilanın kapsamını belirlemek üzere eşik bedeller getirilmekte ve böylelikle satışı yapılacak mala ilginin artması, pahasının altında satış yapılmasının önüne geçilmesi, şeffaflığın sağlanması niyetiyle faal biçimde duyuru kurumu kurulması amaçlanmaktadır. Başka taraftan vatandaşların icra, ihale, tebligat ve işçi alımlarına ait ilanlara tek merkezden basitçe ulaşabildiği Basın îlan Kurumu îlan Portalında da fiyatsız yayın yapılması sağlanmaktadır.
MADDE 26:
8/9/1983 tarihli ve 2886 sayılı Devlet îhale Kanununun 17 nci unsurunun birinci fıkrasının (1) numaralı bendinin (a) alt bendinin birinci paragrafı aşağıdaki formda değiştirilmiş, alt bendin ikinci paragrafına “Gazete” ibaresinden sonra gelmek üzere “ve internet haber sitesi” ibaresi eklenmiş, bendin (b) alt bendi aşağıdaki formda değiştirilmiş, fıkranın (2) numaralı bendine “başka,” ibaresinden sonra gelmek üzere “bir internet haber sitesi ve” ibaresi eklenmiş, bentte yer alan “bir” ibaresi “birer” formunda değiştirilmiş, fıkranın (4) numaralı bendine “başka gazeteler veya” ibaresinden sonra gelmek üzere “internet haber siteleri ya da” ibaresi eklenmiştir.
“a) îhaleler, ihalenin yapılacağı yerde çıkan bir gazete ve bir internet haber sitesinde duyurulur.”
“b) Gazete çıkmayan yahut internet haber sitesi idaresi bulunmayan yerlerdeki ihalelerin ilanı, bu fıkranın (a) bendindeki mühletler içinde Basın îlan Kurumu îlan Portalında yayınlanır.”
Gerekçe:
Resmi ilanların, kuralları Basın îlan Kurumu Genel Kurulunca belirlenecek internet haber sitelerinde de yayınlatılması hedefiyle 2886 sayılı Kanunun 17 nci hususunda geçen 'gazete’ ibarelerinin yanma 'internet haber sitesi’ ibareleri eklenmektedir.
MADDE 27:
4/1/2002 tarihli ve 4734 sayılı Kamu îhale Kanununun 13 üncü unsurunun birinci fıkrasının (b) bendinin (1) numaralı alt bendinde yer alan “gazetelerin en az ikisinde” ibaresi ile (2) ve (3) numaralı alt bentlerinde yer alan “gazetelerin birinde” ibareleri “bir gazete ve bir internet haber sitesinde” halinde değiştirilmiş, dokuzuncu fıkrasına “aracılığıyla” ibaresinden sonra gelmek üzere “bir internet haber sitesi ve” ibaresi eklenmiş ve onuncu fıkrası aşağıdaki halde değiştirilmiştir.
“İhalenin yapılacağı yerde gazete çıkmaması yahut internet haber sitesi idaresi bulunmaması halinde ilan, tıpkı mühletler içinde Basın İlan Kurumu İlan Portalında yayınlanır.”
Gerekçe:
Resmi ilanların, kaideleri Basın îlan Kurumu Genel Kurulunca belirlenecek internet haber sitelerinde de yayınlatılması maksadıyla 4734 sayılı Kanunun 13 üncü hususunda geçen ‘gazete’ ibarelerinin yanma ‘internet haber sitesi’ ibareleri eklenmektedir.
MADDE 28:
[*]a) 5187 sayılı Kanunun 11 inci ve 13 üncü hususlarının birinci fıkraları ile 27 nci hususunun birinci ve üçüncü fıkralarına “Basılmış eserler’’ ibarelerinden sonra gelmek üzere “veya internet haber siteleri” ibareleri, 15 inci hususun birinci fıkrasında “basılmış eserlerde” ve 20 nci ve 21 inci unsurlarda “yaygın periyodik yayınlarda” ibarelerinden sonra gelmek üzere “ve internet haber sitelerinde” ibareleri, 18 inci hususun üçüncü fıkrasında “bu yazının” ibaresinden sonra gelmek üzere “iki internet haber sitesi ile” ibaresi eklenmiştir. [*]b) 13/6/1952 tarihli ve 5953 sayılı Basın Mesleğinde Çalışanlarla Çalıştıranlar Ortasındaki Münasebetlerin Tanzimi Hakkında Kanunun 1 inci unsurunun birinci fıkrasına “gazete” ibaresinden sonra gelmek üzere “, internet haber siteleri” ibaresi eklenmiştir. [*]c) 9/6/1930 tarihli ve 1700 sayılı Dahiliye Memurları Kanununun 2/A hususunun birinci fıkrasına “onbeş gün önce” ibaresinden sonra gelmek üzere “bir internet haber sitesi ile” ibaresi eklenmiş, fıkrada yer alan “bir defa” ibaresi husus metninden çıkarılmıştır. [*]ç) 2004 sayılı İcra ve İflas Kanununun 166 ncı unsurunun ikinci fıkrasının ikinci cümlesinde yer alan “karar” ibaresi “bir internet haber sitesinde yahut ilan talep” halinde değiştirilmiştir. [*]d) 11/2/1959 tarihli ve 7201 sayılı Tebligat Kanununun 29 uncu hususunun birinci fıkrasının (1) numaralı bendinde yer alan “birer gazetede ve ayrıyeten elektronik ortamda” ibaresi “bir gazete ve bir internet haber sitesi ve ayrıyeten Basın İlan Kurumu İlan Portalında” halinde değiştirilmiştir. [*]e) 4/1/1961 tarihli ve 213 sayılı Vergi Yol Kanununun 104 üncü unsurunun birinci fıkrasının üçüncü bendinin birinci cümlesine “gazetede” ibaresinden sonra gelmek üzere “ve bir internet haber sitesinde” ibaresi, bendin ikinci cümlesine “gazetelerden birinde” ibaresinden sonra gelmek üzere “ve bir internet haber sitesinde” ibaresi eklenmiştir. [*]f) 14/7/1965 tarihli ve 657 sayılı Devlet Memurları Kanununun 47 nci hususunun birinci fıkrasına “Resmi Gazete,” ibaresinden sonra gelmek üzere “internet haber sitesi,” ibaresi eklenmiş, fıkrada yer alan “gazetelerden” ibaresi “gazeteler ve Basın İlan Kurumu İlan Portalından” formunda değiştirilmiştir. [*]g) 24/4/1969 tarihli ve 1163 sayılı Kooperatifler Kanununun 6 ncı unsurunun birinci fıkrasının (1) numaralı bendinde yer alan “mahalli gazete” ibaresi “bir mahalli gazete ve bir internet haber sitesi” formunda değiştirilmiştir. [*]ğ) 6/10/1983 tarihli ve 2911 sayılı Toplantı ve Şov Yürüyüşleri Kanununun 6 ncı unsurunun üçüncü fıkrasına “yerel gazeteler” ibaresinden sonra gelmek üzere “ve internet haber siteleri” ibaresi eklenmiştir. [*]h) 4/11/1983 tarihli ve 2942 sayılı Kamulaştırma Kanununun 10 uncu unsurunun dördüncü fıkrasında yer alan “mahalli gazete çıkıyor ise, bu mahalli gazetelerden birisinde ve” ibaresi “çıkan bir gazete ve bir internet haber sitesi ile” biçiminde, fıkrada yer alan “bir” ibaresi “birer” biçiminde değiştirilmiş, Kanunun 19 uncu unsurunun beşinci fıkrasında yer alan “mahalli gazetede ve” ibaresi “bir mahallî gazete ve bir internet haber sitesi ile” halinde, fıkrada yer alan “en az bir defa” ibaresi “en az birer defa” formunda değiştirilmiştir. [*]ı) 24/5/1984 tarihli ve 3011 sayılı Resmi Gazete’de Yayımlanacak Olan Yönetmelikler Hakkında Kanunun 2 nci hususuna “veya” ibaresinden sonra gelmek üzere “internet haber sitesi ya da” ibaresi eklenmiştir. i) 21/6/1987 tarihli ve 3402 sayılı Kadastro Kanununun
