Sperm Analizi sperm hareketsizliği sperm hareketsizliğinin tedavisi hareketsizliği tedavisi oligospermi hareketsizliğinin nedenleri Sperm analizi, tedavinin planlanmasında çok manâlı değere sahiptir bu nedenle, iyi bir merkezde, bu işten anlayanlar göre yapılması gerekir Yetersiz, eksik ya da hatalı yapılan bir analiz, hatalı çare planlanmasına, zaman kaybına ve her yerde tahlil istenmesi nedeniyle parasal kayıplara neden olabilir Tedaviyi planlayan ve uygulayan doktorun sperm analizini yeterli şekilde değerlendirmesi hayati önemi olan bir konudur Ayrıca, spermin nasıl ve hangi şartlarda alınması gerektiği de erkeğe tamamen anlatılmalıdır Sperm tahlili için erkeğin 27 gün arası boşalmaması gerekir Sperm verirken su, tükrük, sabun ya da başka bir kayganlaştırıcı kullanılmaması gerekir Sperm odası gürültüden uzaktan, ağırbaşlı ve gürültüsüz bir etraf olmalı, gözden uzakta bir yerde bulunmalıdır İçinde lavabo, temizleme malzemeleri, dar bir oturma imkanı olmalıdır Bazen uygunsuz şartlarda sperm vermek zorunda kalan erkekler bu konudan şikayetçi olmaktadır Sperm vermede sorun yaşayanlar için zorunlu imkanlar sağlanmalıdır Azospermi: Erkeğin menisinde canlı veya cansız hiç sperm hücresi olmamasıdır Bu koşul 2 şekilde ortaya çıkar: Tıkayıcı herif: Burada erkeğin yumurtalıklarında (testis) sperm hücre yapımı olmasına karşın hücreleri ileten kanallarda tıkanıklık olması sebebiyle (daha önce geçirilmiş iltihabi bir rahatsızlık gibi) sperm hücreleri dışarı çıkamaz Bu hastalarda şırınga ve iğne yardımı ile sperm kanallarından gözenekli olan alınır (tesa, mesa, pesa) Hücreli yapımının olmaması: Burada ise sperm hücresini yapımı ya hiç olmamakta, veya hücre olgunlaşması tamamlanamadığı olgun sperm hücresi bulunmamaktadır Bu müşteri azospermi öyle çok nedenden olabilir: Ör: İnmemiş testis, kalıtımsal kaynaklı gibi Bu hastalarda testislerden iğne yardımı ile hücre aranır (tesa) Eğer gözenekli olan bulunamazsa testislerden biyopsi ile fazla küçük parçalar alınır ve gözenekli olan aranır (tese, mikrotese) Her iki azospermi tipinin ayırıcı tanısında Sperm analizi Erkeğin muayenesi Erkeğin hormon tetkiklerinin Erkeğin genetik tetkikinin yapılması gerekir Tıkayıcı tipte olan azospermi de hücre bulunma şansı yaklaşık olarak kesindir ve galibiyet şansı yüksektir, Hücre yapımının olmadığı veya çok eksik olduğu ikinci tipte hücreli yeralma şansı %3050 dir Eğer hücreli bulunamazsa minimum 6 ay ara ile biyopsi tekrar edilebilir Bir Takım durumlarda, azospermi tanısı konulanlarda nadir de olsa tekrar yapılan menide yapılan sperm analizinde fazla az sayıda canlı gözenekli olan bulunabiliyor böylece, hastaların tekrar tekrar dikkatli değerlendirilmesi gereklidir Bu genel bilgiler dışarıda, her erkeğin kendi özel durumuna göre bir değerlendirme yapılıp ileriye yönelik tüp bebek şansı keza uzun uzadıya tartışılıp ona göre karar verilmelidir id İmmotil sperm: (%100 Hareketsiz) Erkeğin menisinde hareketli sperm hücrelerinin olmayışıdır Burada hücrelerin kuyruk yapısında bir aykırılık söz konusudur Gözenekli Olan sayısı değişik olabilir Burada, iki koşul söz konusudur: Hücrelerin tümü ölüdür Hücrelerin bir kısmı canlıdır ama hareket yeteneğini kaybetmiştir Bunun için canlılık testi yapılır Bu test sonucuna tarafından uygun vakalarda tüp bebek yaplır Eğer canlı hücreli yahut erkeğin testislerinden biyopsi ile sperm hücresi aranır Oligospermi: (Sayı) Sperm hücrelerinin sayı olarak azlığını açıklama eder Eğer, sperm gözenekli olan sayısı 20 milyonml den eksik ise oligospermi tanısı konur Bu azlığın derecelerine kadar çare düzenlenir Astenospermi: (Eksik Hareketlilik) Sperm hücrelerinin hareket azlığını ifade eder Burada: Süratli ileri hareketli (hiperaktif) (a) Yavaş hareketli (
Misafirlere Kapalı Link ) Yerinde hareketli © Hareketsiz (d) Şeklinde bir derecelendirme vardır Tedavinin planlanmasında özellikle Hiperaktif olanlar önemlidir Teratospermi: (Şekil farklılıkları) İnsan sperm hücrelerinin kendine has “iğ biçiminde bir baş yapısı vardır Ara Sıra sperm başı değişik şekillerde olur Her alışılagelmiş sperm analizinde bazı hücrelerin “olağandışı şekilli biçiminde yazıldığı görülür ve belirlenmiş bir yüzde ile ifade edilir Eğer, anormal şekilli sperm hücrelerinin oranı yaklaşık olarak % 100 ise teratospermiden bahsedilir Bu tanı ara sıra hastalarda kaygılara yol açmaktadır Sanki bu hücrelerle tüp bebek yapılırsa ve hamilelik oluşursa bebeğin olağandışı olmasından korkulmaktadır Halbuki, bu tip hücreler doğal yollardan kadının yumurtasını dölleyemezler; oysa, tüp bebek uygulamasında kullanılabilirler Şunu unutmamak gerekir: Tüp bebek uygulamalarında sperm hücreleri ne durumda olursa olsun, gerek duyulduğunda genetik testlerin yapılmasından kaçınmamalıdır Tedavilerin ayrıntıları çiftlerle beraber tartışılmalıdır Aglütinasyon: (Kümeleşme) Sperm hücrelerinin baş, kuyruk gibi bölgelerinden irili ufaklı kümeler oluşturmasıdır Bu durumda sperm hareket etse bile yerinden ayrılamadığı için yumurta dölleme kabiliyetini kaybetmiştir Bu durmda mutlaka sperm yıkama yapılarak değerlendirilmelidir Çoğunlukla menide yer alan bazı bağışıklık maddeleri bu duruma yol açabilir Sperm yıkama: Günümüzde sperm analizinin bundan böyle ayrılmaz bir parçası olmuştur Yıkama yapılmadan bir sperm analizini değer biçmek fazla dinç olmamaktadır Bir Takım özel hücre kültürü sıvıları ile meni yıkanarak beğenilmeyen maddeler ayrılarak dinç sperm hücrelerinin değerlendirilmesi mümkün olmaktadır Kruger Testi: Bu test sperm şekline tarafından yapılan özel bir değerlendirmedir Sonuçlar infertilite tedavisinin planlanmasında tartı arzeder Şöyle fakat: %14 ve üzeri sıradan, doğal ilişki veya aşılamaya yerinde %513 sınırda, yıkama sonuçlarına, ve öteki infertilite nedenlerine göre karar atamak gerekir %4 ve daha eksik ise tüp bebek gerekir Kruger kriteri azaldıkça spermin yumurtayı dölleme yeteneği de azalmaktadır Diğer kriterler: Sperm hücrelerinin değerlendirilmesi genel olarak meni alındıktan 2 saat daha sonra değerlendirilmektedir Bilhassa bazı durumlarda 2 saatte hücre hareketi yüzdesi iyi iken, 6 ve daha ileri saatlerde bu yüzdenin şipşak azaldığı ve bazen % 0 olduğuna raslanmaktadır Bu kayda değer bir kriterdir Menide toplam ileri hareketli sperm sayısı 5 milyon aşağıda ise tüp bebek daha iyi bir çare yöntemdir Meni miktarı normalde 27 cc olarak kabul edilir Bazen 2 cc altında meni elde edilir Bu eksik tedarik meni ile doğal yoldan hamile kalma şansı çok düşüktür Boşboğaz kullanılan bir takım ilaçlar sperm analizinde tam ters bir tesir ile hücre azlığına veya yokluğuna yol açabilir Bu gibi durumlarda ilacı kestikten minimum 2 ay sonradan yeni bir muayene yapılmalıdır Aşırı sigara ve içki tüketimi (özellikle 510 seneden artı) sperm hareket ve sayısında azalmalara yol açabilir Başka bir rahatsızlık sebebiyle alınan ilaçlar (ör: mide rahatsızlıkları, bunalım) sperm üstünde olumsuz tesir yapabilirler
Misafirlere Kapalı Link ) Yerinde hareketli © Hareketsiz (d) Şeklinde bir derecelendirme vardır Tedavinin planlanmasında özellikle Hiperaktif olanlar önemlidir Teratospermi: (Şekil farklılıkları) İnsan sperm hücrelerinin kendine has “iğ biçiminde bir baş yapısı vardır Ara Sıra sperm başı değişik şekillerde olur Her alışılagelmiş sperm analizinde bazı hücrelerin “olağandışı şekilli biçiminde yazıldığı görülür ve belirlenmiş bir yüzde ile ifade edilir Eğer, anormal şekilli sperm hücrelerinin oranı yaklaşık olarak % 100 ise teratospermiden bahsedilir Bu tanı ara sıra hastalarda kaygılara yol açmaktadır Sanki bu hücrelerle tüp bebek yapılırsa ve hamilelik oluşursa bebeğin olağandışı olmasından korkulmaktadır Halbuki, bu tip hücreler doğal yollardan kadının yumurtasını dölleyemezler; oysa, tüp bebek uygulamasında kullanılabilirler Şunu unutmamak gerekir: Tüp bebek uygulamalarında sperm hücreleri ne durumda olursa olsun, gerek duyulduğunda genetik testlerin yapılmasından kaçınmamalıdır Tedavilerin ayrıntıları çiftlerle beraber tartışılmalıdır Aglütinasyon: (Kümeleşme) Sperm hücrelerinin baş, kuyruk gibi bölgelerinden irili ufaklı kümeler oluşturmasıdır Bu durumda sperm hareket etse bile yerinden ayrılamadığı için yumurta dölleme kabiliyetini kaybetmiştir Bu durmda mutlaka sperm yıkama yapılarak değerlendirilmelidir Çoğunlukla menide yer alan bazı bağışıklık maddeleri bu duruma yol açabilir Sperm yıkama: Günümüzde sperm analizinin bundan böyle ayrılmaz bir parçası olmuştur Yıkama yapılmadan bir sperm analizini değer biçmek fazla dinç olmamaktadır Bir Takım özel hücre kültürü sıvıları ile meni yıkanarak beğenilmeyen maddeler ayrılarak dinç sperm hücrelerinin değerlendirilmesi mümkün olmaktadır Kruger Testi: Bu test sperm şekline tarafından yapılan özel bir değerlendirmedir Sonuçlar infertilite tedavisinin planlanmasında tartı arzeder Şöyle fakat: %14 ve üzeri sıradan, doğal ilişki veya aşılamaya yerinde %513 sınırda, yıkama sonuçlarına, ve öteki infertilite nedenlerine göre karar atamak gerekir %4 ve daha eksik ise tüp bebek gerekir Kruger kriteri azaldıkça spermin yumurtayı dölleme yeteneği de azalmaktadır Diğer kriterler: Sperm hücrelerinin değerlendirilmesi genel olarak meni alındıktan 2 saat daha sonra değerlendirilmektedir Bilhassa bazı durumlarda 2 saatte hücre hareketi yüzdesi iyi iken, 6 ve daha ileri saatlerde bu yüzdenin şipşak azaldığı ve bazen % 0 olduğuna raslanmaktadır Bu kayda değer bir kriterdir Menide toplam ileri hareketli sperm sayısı 5 milyon aşağıda ise tüp bebek daha iyi bir çare yöntemdir Meni miktarı normalde 27 cc olarak kabul edilir Bazen 2 cc altında meni elde edilir Bu eksik tedarik meni ile doğal yoldan hamile kalma şansı çok düşüktür Boşboğaz kullanılan bir takım ilaçlar sperm analizinde tam ters bir tesir ile hücre azlığına veya yokluğuna yol açabilir Bu gibi durumlarda ilacı kestikten minimum 2 ay sonradan yeni bir muayene yapılmalıdır Aşırı sigara ve içki tüketimi (özellikle 510 seneden artı) sperm hareket ve sayısında azalmalara yol açabilir Başka bir rahatsızlık sebebiyle alınan ilaçlar (ör: mide rahatsızlıkları, bunalım) sperm üstünde olumsuz tesir yapabilirler