Spondilolistezi, bir omurun altında bulunan diğer bir omur üzerinden ileriye doğru kaymasıdır. Bu kaymayı mümkün kılan, normalde omurun ön ve arka bölümünü birleştiren ve pars artikularis diye adlandırılan kemik köprünün her iki taraflı olarak kırılmış olmasıdır. Bu durum ise spondilolizis olarak adlandırılır.
Spondilolistezi kimlerde ve neden görülür?
İleride spondilolisteziye yol açacak olan spondilolizis olarak tanımladığımız kemik köprülerin bütünlüklerinin bozulması, pek çok farklı sebep sonucu gelişebilir. Bu kemik köprü bütünlüğü, doğuştan olmayabilir (doğumsal spondilolistezis); ya da sonradan geçirlien tekrarlayıcı travmalar sonucu (istmik spondilolistezis) gelişebilir. Daha çok genç yaşlarda görülen istmik spondilolistezisin en önemli sebebi omurgayı normal sınırlar ötesinde harekete zorlayan sporlardır. Bu sporlara örnek olarak jimnastik, bale, futbol gibi kontakt sporlar ve ağırlık çalışmaları sayılabilir. Diğer bir önemli diyebileceğimiz gelişim yolu ise daha çok ileri yaş gruplarında gördüğümüz, omur arası eklemlerde ve sıvı yastıklarındaki zamana bağlı dejenerasyonlar ile omurga hareketlerine karşı sağlamaları gereken desteği ve direnci kaybetmeler, sonuç olarak ise omurların öne kaymasını engelleyememeleridir (dejeneratif spondilolistezi).
Spondilolistezinin belirtileri nelerdir?
En sık görülen klinik yakınma bel ağrısıdır. Bu ağrı sıklıkla bacaklara yayılır. Uyluk arka kısmındaki adelelerde spazm ve ağrı önemli bir belirti olup, özellikle spor yapan genç ve çocuklarda bu belirtilerin görülmesi spondilolistezisi akla getirmelidir. İlerlemiş vakalarda ise sinir basısına bağlı olarak ayaklara yayılan ağrı ve uyuşmalar ile refleks ve hareket kayıpları görülebilir.
Spondilolisteziye tanı nasıl konulur?
Tanı, çekilen direkt röntgenografiler ve bilgisayarlı tomografi (CT / BT) ile konulabilir.
Spondilolistezinin tedavisi nedir?
Grade 1 ve 2 olarak sınıflandırılmış, kayma miktarında ilerleme görülmeyen hastalarda medikal tedavi ve fizik tedavi şikayetlerin düzelmesi için yeterli olabilir.
İstirahat, ağrı kesici ilaçlar, sıcak uygulama, ağrılı dönemde korse kullanımı şikayetleri azaltabilir. Akut dönemden sonra bel ve karın adelelerini güçlendiren egzersizler kaymanın ilerlemesini engeller ve şikayetlerin sıklığını azaltmada faydalı olurlar.
İlerlediği gözlemlenen Grade 1 ve 2 kaymalar ile Grade 3 ve 4 olduğu belirlenmiş kaymalarda cerrahi tedavi tercih edilmelidir. Cerrahi tedavide, sıkışmış sinirler üzerindeki bası kaldırılır, vidalar konularak stabilizasyon sağlanır. Bu bölgeye kemik doku eklenerek omurların birbirine kaynaması (fusion) sağlanır ve kayma ihtimali ortadan kaldırılır.
