Esas olarak kemik sakatlanmaları iki şekilde oluşur
Kemik yaralanmaları: Ilk Elden darbelere tabi olarak ortaya meydana çıkan travmatik yaralanmalardır
Kemik zararlanmaları: Sportif yüklenmelere karşısında maddi yeteneksizlik ve aşırı kullanıma alt (overuse) olarak gelişen kemik hasarlarıdır
Kemik sakatlanmalarında başlıca sorun ortaya meydana çıkan hareket kaybıdır Bu durum spora katılımı uzunca bir süre engelleyeceği için performans kaybına neden olur
Kemik yaralanmalarının teşhisinde röntgen çekmek çoğu zaman yeterlidir Ama bazen daha gelişmiş görüntüleme yöntemlerine başvurulabilir
1895 yılında Wilhelm Conrad Röntgen adlı fizikçinin “x ışınlarını keşfetmesi kemik sakatlanmaları için manâlı bir gelişmeye yol açtı Tıpta “röntgen sürüklemek diye anılacak en yaygın teşhis yöntemlerden birine dönüştü Kemik hasarlarının teşhisinde büyük yararlar karşılayan bu buluş, Fizikçi Röntgen ’e Nobel ödülünü (1901) kazandırdı
Spora Özgü Bir Takım Kemik Sakatlanmaları
Koşucu bacağı Shin splint: Medial tibial stres sendromu olarak da bilinir Overuse (aşırı başvuru) türü bir sakatlanmadır Sert zeminde koşma, uygunsuz ayakkabı kullanımı, kötü koşu tekniği, kontrolsüz yüklenmelere ast olarak kemik zarında ortaya meydana çıkan yangılı durumdur Bacakta tibia kemiğinin iç kısımlarında fazla alınganlık ve sızı vardır Belirtiler koşu ve diğer aktivitelerle artar Çare edilmezse gerginlik kırığıyla sonuçlanabilir
Stres Dermansızlık Kırığı: Yaşlılık, kemik yoğunluğu azalması (osteoporoz), şişmanlık ve uzun süreli yüklenmeler sonucunda ortaya çıkabilen kırıklardır “Yorgunluk kırığı olarak bilinirler
Aşırı başvuru kemik dayanıklılığını zayıflatır Bunlar komplike kırıklara benzemezler; kılcal kırıklar şeklinde görülürler Genellikle uzun mesafe koşucularında, fazla antrenman yapan fibulada oluşabilir
Koşucu Dizi Patella Femoral Sancı Sendromu: Diz önü ağrısıyla karakterizedir Diz kapağı kemiği civarda ve arkasında hissedilen ağrılar vardır “Kondromalazia patella olarak da tanımlanır Yürüme, koşma, çömelme, atlama, bisiklete binme gibi patellanın zorlama altında kaldığı aktiviteler sırasında sancı oluşur Yığın aşağı yürürken veya meren inerken ağrılar artar Kadınlarda erkeklere tarafından üç, dört kat daha artı görülür Koşucu dizi, çoğalma çağındaki genç sporcularda ve kıkırdak yıpranmalarının başladığı ileri yaşlarda etkin sporculuğu sürdüren veteran sporcuların sorunu olabilir Sporda baskı çalışmaları yapmak önemlidir Koşucu dizi tipi sakatlanmalardan korunmanın yolu da diz çevresindeki kasların bilhassa de uyluk ön yüzündeki M Quadriceps Femoris ’in güçlendirilmesi yararlıdır
OsgoodSchlatter: Uyluk önünde bulunan Kuadriceps femoris kasının yapışma yeri olan Tuberositas tibiae ’ de aşırı duyarlılık ve şişlik biçiminde görülür Ergenlik dönemindeki erkek sporcularda üç kat daha sık görülür Tek ya da çift çevrili olabilir Seri çoğaltma, basketbol gibi aşırı sıçrama taşıyan sporlar niçin olabilir Artış döneminde cılız olan kemik tendon yapışma uygun periostta bölünme olur Aktiviteyle büyüyen dinlenmeyle azalan ağrılar vardır
Kemiklerin çoğalma kıkırdakları erkeklerde 16 kızlarda 14 yaş civarında kapanmaya başlar Dolayısıyla korunma açısından çocuk sporundaki yüklenme yoğunluğunda ve kemik yaralanmalarında bu koşul gözetilmelidir Maddesel aktivitenin azaltılması ile sorun giderilebilir Fakat baskı azaltılmaz doldurma sürdürülürse kopma kırığı gelişebilir
Avülsiyon kırıkları: Kopma kırıklarıdır Kaslardaki ani ve şiddetli kasılma sonucunda oluşurlar Çoğunlukla 1319 yaş arası adolesanlarda görülür Uç travmaya tabi avülsiyon fraktürü çok nadirdir Kasların kemiklere tutunma bölgelerindeki zayıflığa bağlı olarak tendonların kemik parçasıyla beraber ayrılmasıdır
Travmatik kırıklar: Düşme, çarpma veya çarpışma sonucunda ortaya meydana çıkan kırıklardır
Sporda futbol, kayak, motor sporları, güreş ve öteki yakın temas sporlarında kemik kırıkları görülebilir Boksörlerde görülen ve “boksör burnu denilen çökük görünümlü burun, travmatik kırıkların sonucudur Kaburga kırık ve çatlakları ise daha fazla sert bir vücut üstüne düşme veya rakibin dirsek darbeleriyle oluşur Fazla ağrılıdır
Omurga Yaralanmaları: Kafatası ve omurga kırıkları bu müşteri kırıkların en tehlikeli olanlarıdır
Omurga yaralanmaları fazla sık olmamakla beraber sportif etkinlikler sırasında oluşabilir Çarpmalar, çarpışmalar ya da spor vasıta gereçlerine bağlı kazalar omur kırıkları ile sonuçlanabilir Tehlike faktörü yüksek olan havacılık, motor sporlarının yanı sıra kayak, yakın temas sporları ve jimnastik gibi branşlarda gerçekleşebilir Omurga içinde korunan omuriliğin zedelenmesi ile felç gibi oldukça önemli afiyet sorunları görülebilir Omurga zedelenmesi olasılığı olan spor kazalarında İlkyardım ilkeleri uyarınca omurga korunarak, sporcu sarsılmadan ve mümkünse 112 acele ekibi göre taşınması sağlanmalıdır
Üstteki ekstremite sakatlanmaları: Kayak, futbol, taekwondo gibi sporlarda alt ekstremiteler risk aşağı iken cimnastik, güreş, tenis ve judo da üst ekstremiteler daha fazla sakatlanır
Kırık iyileşmesi
Kemik dokunun bütünlüğünün her yerde sağlanabilmesi için başlayan doku yenileme faliyeti takriben 68 haftalıkbir sürenin sonunda kemiklerin “kaynamasıyla tamamlanır
Kemik yaralanmaları: Ilk Elden darbelere tabi olarak ortaya meydana çıkan travmatik yaralanmalardır
Kemik zararlanmaları: Sportif yüklenmelere karşısında maddi yeteneksizlik ve aşırı kullanıma alt (overuse) olarak gelişen kemik hasarlarıdır
Kemik sakatlanmalarında başlıca sorun ortaya meydana çıkan hareket kaybıdır Bu durum spora katılımı uzunca bir süre engelleyeceği için performans kaybına neden olur
Kemik yaralanmalarının teşhisinde röntgen çekmek çoğu zaman yeterlidir Ama bazen daha gelişmiş görüntüleme yöntemlerine başvurulabilir
1895 yılında Wilhelm Conrad Röntgen adlı fizikçinin “x ışınlarını keşfetmesi kemik sakatlanmaları için manâlı bir gelişmeye yol açtı Tıpta “röntgen sürüklemek diye anılacak en yaygın teşhis yöntemlerden birine dönüştü Kemik hasarlarının teşhisinde büyük yararlar karşılayan bu buluş, Fizikçi Röntgen ’e Nobel ödülünü (1901) kazandırdı
Spora Özgü Bir Takım Kemik Sakatlanmaları
Koşucu bacağı Shin splint: Medial tibial stres sendromu olarak da bilinir Overuse (aşırı başvuru) türü bir sakatlanmadır Sert zeminde koşma, uygunsuz ayakkabı kullanımı, kötü koşu tekniği, kontrolsüz yüklenmelere ast olarak kemik zarında ortaya meydana çıkan yangılı durumdur Bacakta tibia kemiğinin iç kısımlarında fazla alınganlık ve sızı vardır Belirtiler koşu ve diğer aktivitelerle artar Çare edilmezse gerginlik kırığıyla sonuçlanabilir
Stres Dermansızlık Kırığı: Yaşlılık, kemik yoğunluğu azalması (osteoporoz), şişmanlık ve uzun süreli yüklenmeler sonucunda ortaya çıkabilen kırıklardır “Yorgunluk kırığı olarak bilinirler
Aşırı başvuru kemik dayanıklılığını zayıflatır Bunlar komplike kırıklara benzemezler; kılcal kırıklar şeklinde görülürler Genellikle uzun mesafe koşucularında, fazla antrenman yapan fibulada oluşabilir
Koşucu Dizi Patella Femoral Sancı Sendromu: Diz önü ağrısıyla karakterizedir Diz kapağı kemiği civarda ve arkasında hissedilen ağrılar vardır “Kondromalazia patella olarak da tanımlanır Yürüme, koşma, çömelme, atlama, bisiklete binme gibi patellanın zorlama altında kaldığı aktiviteler sırasında sancı oluşur Yığın aşağı yürürken veya meren inerken ağrılar artar Kadınlarda erkeklere tarafından üç, dört kat daha artı görülür Koşucu dizi, çoğalma çağındaki genç sporcularda ve kıkırdak yıpranmalarının başladığı ileri yaşlarda etkin sporculuğu sürdüren veteran sporcuların sorunu olabilir Sporda baskı çalışmaları yapmak önemlidir Koşucu dizi tipi sakatlanmalardan korunmanın yolu da diz çevresindeki kasların bilhassa de uyluk ön yüzündeki M Quadriceps Femoris ’in güçlendirilmesi yararlıdır
OsgoodSchlatter: Uyluk önünde bulunan Kuadriceps femoris kasının yapışma yeri olan Tuberositas tibiae ’ de aşırı duyarlılık ve şişlik biçiminde görülür Ergenlik dönemindeki erkek sporcularda üç kat daha sık görülür Tek ya da çift çevrili olabilir Seri çoğaltma, basketbol gibi aşırı sıçrama taşıyan sporlar niçin olabilir Artış döneminde cılız olan kemik tendon yapışma uygun periostta bölünme olur Aktiviteyle büyüyen dinlenmeyle azalan ağrılar vardır
Kemiklerin çoğalma kıkırdakları erkeklerde 16 kızlarda 14 yaş civarında kapanmaya başlar Dolayısıyla korunma açısından çocuk sporundaki yüklenme yoğunluğunda ve kemik yaralanmalarında bu koşul gözetilmelidir Maddesel aktivitenin azaltılması ile sorun giderilebilir Fakat baskı azaltılmaz doldurma sürdürülürse kopma kırığı gelişebilir
Avülsiyon kırıkları: Kopma kırıklarıdır Kaslardaki ani ve şiddetli kasılma sonucunda oluşurlar Çoğunlukla 1319 yaş arası adolesanlarda görülür Uç travmaya tabi avülsiyon fraktürü çok nadirdir Kasların kemiklere tutunma bölgelerindeki zayıflığa bağlı olarak tendonların kemik parçasıyla beraber ayrılmasıdır
Travmatik kırıklar: Düşme, çarpma veya çarpışma sonucunda ortaya meydana çıkan kırıklardır
Sporda futbol, kayak, motor sporları, güreş ve öteki yakın temas sporlarında kemik kırıkları görülebilir Boksörlerde görülen ve “boksör burnu denilen çökük görünümlü burun, travmatik kırıkların sonucudur Kaburga kırık ve çatlakları ise daha fazla sert bir vücut üstüne düşme veya rakibin dirsek darbeleriyle oluşur Fazla ağrılıdır
Omurga Yaralanmaları: Kafatası ve omurga kırıkları bu müşteri kırıkların en tehlikeli olanlarıdır
Omurga yaralanmaları fazla sık olmamakla beraber sportif etkinlikler sırasında oluşabilir Çarpmalar, çarpışmalar ya da spor vasıta gereçlerine bağlı kazalar omur kırıkları ile sonuçlanabilir Tehlike faktörü yüksek olan havacılık, motor sporlarının yanı sıra kayak, yakın temas sporları ve jimnastik gibi branşlarda gerçekleşebilir Omurga içinde korunan omuriliğin zedelenmesi ile felç gibi oldukça önemli afiyet sorunları görülebilir Omurga zedelenmesi olasılığı olan spor kazalarında İlkyardım ilkeleri uyarınca omurga korunarak, sporcu sarsılmadan ve mümkünse 112 acele ekibi göre taşınması sağlanmalıdır
Üstteki ekstremite sakatlanmaları: Kayak, futbol, taekwondo gibi sporlarda alt ekstremiteler risk aşağı iken cimnastik, güreş, tenis ve judo da üst ekstremiteler daha fazla sakatlanır
Kırık iyileşmesi
Kemik dokunun bütünlüğünün her yerde sağlanabilmesi için başlayan doku yenileme faliyeti takriben 68 haftalıkbir sürenin sonunda kemiklerin “kaynamasıyla tamamlanır