su dongusu nasıl oluşur
Su Dongusu nedir Nasıl Oluşur?
Bugun kullandığımız suyun milyonlarca yıldır dunyada bulunduğu ve
miktarının cok fazla değişmediği doğrudur Dunyada su hareket eder, formu
değişir, bitkiler ve hayvanlar tarafından kullanılır, fakat gercekte asla
yok olmaz Buna Hidrolojik Dongu denir
Su dongusunu oluşturan basamaklar
Bu dongude suyun hareket etmesini sağlayan beş değişik olay vardır:
1 Yoğunlaşma
2 Yağış
3 Toprağa geciş ve yeraltı sularının oluşumu,
4 Yuzeyel akıntı ve yuzey suları ile yeraltı sularının oluşumu,
5 Buharlaşma
Su buharı yoğunlaşarak bulutları oluşturur, koşullar uygun olduğunda yağış meydana gelir Yağış şeklinde yeryuzune duşen su, toprağa sızarak yeraltı sularına veya yuzeyel akıntı olarak okyanuslara, denizlere karışır Yuzey
sularının buharlaşmasıyla su atmosfere geri doner
Yoğunlaşma: Suyun buhar formundan sıvı formuna değişim surecidir Havadaki su buharı konveksiyon yardımıyla artar Ilıknemli hava yukselirken soğuk hava aşağı doğru hareket eder Ilık hava yukseldikce sıcaklığı azalıp
enerjisini kaybettiğinden gaz halden sıvı veya katı (kar veya dolu) haline doner
Yoğunlaşmayı buzdolabından soğuk bir su şişesi aldığınızda ve oda ısısında bıraktığınızda şişe yuzeyinde acıkca gorebilir, su şişesinin oda ısısında nasıl terlediğini rahatlıkla izleyebilirsiniz
Yağış: Yağmur, sulusepken kar, kar veya dolu olarak bulutlardan salınan sudur Atmosferde yoğunlaştığı, atmosferik hava akımında kalmasının zorlaştığı durumda su buharından sonra yağış meydana gelir
Toprağa geciş: Dunya yuzeyine erişen yağışların bir kısmı toprağa sızar (infiltrasyon) ve yeraltı sularını meydana getirirler
Toprağa sızan su miktarı, toprağın eğimi, bitkilerin tipi ve miktarı, toprağın su ile doygun olup olmamasına bağlı olarak değişir Yuzeyde buyuk yarıklar, delikler bulunması, toprağa su gecişini kolaylaştırır
Yuzeyel akıntı: Cok fazla yağış olduğunda, toprak suya doyar ve suyun fazlasını alamaz Kalan su toprağın yuzeyinden akar (Runoff) Suyun toprağa emilemeyen kısmı yuzey suları olarak isimlendirilir Yuzeyel sular kar ve buzların erimesiyle de oluşabilir
Yuzey suları caylara, derelere ve nehirlere akar Yuzey suları daima daha alcak noktalara doğru taşınır, dolayısıyla okyanuslara karışır
Yeraltı suları: Dunya yuzeyine erişen yağışların bir kısmı toprağa sızar ve yeraltı sularını meydana getirirYeraltı sularının bir bolumu derinde kapalı bir su katmanına ulaşır ve kullanılabilmeleri icin yeryuzune ozel bir yontemle cıkarılmaları gerekirYeraltı sularının diğer bir bolumu ise basınc etkisiyle ust toprak katmanlarına doğru hareket eder ve yeryuzune ulaşır Bu sulara kaynak suyu denir Yeraltı suyu toprak katmanlarından gecerken temas ettiği yuzeydeki mineral vb maddeleri de yapısına alır Bu maddeler suyun yararlı bileşenlerini (demir, magnezyum
oluşturabileceği gibi arsenik, nitrat, tarım ilacı kalıntıları gibi zehirli maddeler de olabilir Toprak sarsıntıları, yağmur ve eriyen kar suları, bu zehirli maddelerin suya karışma riskini artırır Bu nedenle suyun bileşimindeki değişikliklerin surekli izlenmesi ve guvenli hale getirilmesi icin etkin filtrasyon yontemleriyle arındırılması gereklidir
Buharlaşma: Bitkilerin nemlenmesiyle ve toprağın buharlaşmasıyla oluşan sudur Evapotranspiration, atmosfere yeniden giren su buharıdır Evapotranspiration, buhar olarak atmosfer icinde artmaya başlayan su molekullerinin neden olduğu guneş enerjisinin suyu ısıttığı durumda oluşur
Gorulduğu gibi, gereksinmemiz olan suyun bize ulaşması icin bircok oluşum gercekleşmektedir Ve bu oluşumlar daima iş başındadır Uc orneklerde ise dongu farklı şekillerde gercekleşir Orneğin, Antartika donmuş olduğundan
buharlaşma oluşmaz Yine orneğin, Sahra Colu cok kurak olduğundan yağış olmaz Ancak dongu hep surer İşte bu nedenle her gun ictiğimiz su, dinozorlar dunyayı dolaştığında da aynı dongu icerisinde dunyamızda dolaşmaktaydı
Su Dongusu nedir Nasıl Oluşur?
Bugun kullandığımız suyun milyonlarca yıldır dunyada bulunduğu ve
miktarının cok fazla değişmediği doğrudur Dunyada su hareket eder, formu
değişir, bitkiler ve hayvanlar tarafından kullanılır, fakat gercekte asla
yok olmaz Buna Hidrolojik Dongu denir
Su dongusunu oluşturan basamaklar
Bu dongude suyun hareket etmesini sağlayan beş değişik olay vardır:
1 Yoğunlaşma
2 Yağış
3 Toprağa geciş ve yeraltı sularının oluşumu,
4 Yuzeyel akıntı ve yuzey suları ile yeraltı sularının oluşumu,
5 Buharlaşma
Su buharı yoğunlaşarak bulutları oluşturur, koşullar uygun olduğunda yağış meydana gelir Yağış şeklinde yeryuzune duşen su, toprağa sızarak yeraltı sularına veya yuzeyel akıntı olarak okyanuslara, denizlere karışır Yuzey
sularının buharlaşmasıyla su atmosfere geri doner
Yoğunlaşma: Suyun buhar formundan sıvı formuna değişim surecidir Havadaki su buharı konveksiyon yardımıyla artar Ilıknemli hava yukselirken soğuk hava aşağı doğru hareket eder Ilık hava yukseldikce sıcaklığı azalıp
enerjisini kaybettiğinden gaz halden sıvı veya katı (kar veya dolu) haline doner
Yoğunlaşmayı buzdolabından soğuk bir su şişesi aldığınızda ve oda ısısında bıraktığınızda şişe yuzeyinde acıkca gorebilir, su şişesinin oda ısısında nasıl terlediğini rahatlıkla izleyebilirsiniz
Yağış: Yağmur, sulusepken kar, kar veya dolu olarak bulutlardan salınan sudur Atmosferde yoğunlaştığı, atmosferik hava akımında kalmasının zorlaştığı durumda su buharından sonra yağış meydana gelir
Toprağa geciş: Dunya yuzeyine erişen yağışların bir kısmı toprağa sızar (infiltrasyon) ve yeraltı sularını meydana getirirler
Toprağa sızan su miktarı, toprağın eğimi, bitkilerin tipi ve miktarı, toprağın su ile doygun olup olmamasına bağlı olarak değişir Yuzeyde buyuk yarıklar, delikler bulunması, toprağa su gecişini kolaylaştırır
Yuzeyel akıntı: Cok fazla yağış olduğunda, toprak suya doyar ve suyun fazlasını alamaz Kalan su toprağın yuzeyinden akar (Runoff) Suyun toprağa emilemeyen kısmı yuzey suları olarak isimlendirilir Yuzeyel sular kar ve buzların erimesiyle de oluşabilir
Yuzey suları caylara, derelere ve nehirlere akar Yuzey suları daima daha alcak noktalara doğru taşınır, dolayısıyla okyanuslara karışır
Yeraltı suları: Dunya yuzeyine erişen yağışların bir kısmı toprağa sızar ve yeraltı sularını meydana getirirYeraltı sularının bir bolumu derinde kapalı bir su katmanına ulaşır ve kullanılabilmeleri icin yeryuzune ozel bir yontemle cıkarılmaları gerekirYeraltı sularının diğer bir bolumu ise basınc etkisiyle ust toprak katmanlarına doğru hareket eder ve yeryuzune ulaşır Bu sulara kaynak suyu denir Yeraltı suyu toprak katmanlarından gecerken temas ettiği yuzeydeki mineral vb maddeleri de yapısına alır Bu maddeler suyun yararlı bileşenlerini (demir, magnezyum
oluşturabileceği gibi arsenik, nitrat, tarım ilacı kalıntıları gibi zehirli maddeler de olabilir Toprak sarsıntıları, yağmur ve eriyen kar suları, bu zehirli maddelerin suya karışma riskini artırır Bu nedenle suyun bileşimindeki değişikliklerin surekli izlenmesi ve guvenli hale getirilmesi icin etkin filtrasyon yontemleriyle arındırılması gereklidir
Buharlaşma: Bitkilerin nemlenmesiyle ve toprağın buharlaşmasıyla oluşan sudur Evapotranspiration, atmosfere yeniden giren su buharıdır Evapotranspiration, buhar olarak atmosfer icinde artmaya başlayan su molekullerinin neden olduğu guneş enerjisinin suyu ısıttığı durumda oluşur
Gorulduğu gibi, gereksinmemiz olan suyun bize ulaşması icin bircok oluşum gercekleşmektedir Ve bu oluşumlar daima iş başındadır Uc orneklerde ise dongu farklı şekillerde gercekleşir Orneğin, Antartika donmuş olduğundan
buharlaşma oluşmaz Yine orneğin, Sahra Colu cok kurak olduğundan yağış olmaz Ancak dongu hep surer İşte bu nedenle her gun ictiğimiz su, dinozorlar dunyayı dolaştığında da aynı dongu icerisinde dunyamızda dolaşmaktaydı