Sultan Ahmet Camii ve Kulliyesi Hakkında Genel Bilgi
Banii Sultan I Ahmet
Mimar Sedefkar Mehmet Ağa
Yer İstanbul
Yapılış Tarihi 17 Yy
Sultan Ahmet Camii ve Kulliyesi, İstanbul ’da 17yy ’ın ilk ceyreğinde inşa edilen kulliyedir Banisi Sultan I Ahmet olup başmimar Sedefkar Mehmet Ağa ’dır 16031617 yılları arasında inşası tamamlanmış olan kulliye; camii, hunkar kasrı, sıbyan mektebi, medrese, arasta, hamam, daruşşifa, imaret, han, darulkurra, turbe, sebil, ceşme, dukkanlar ve evlerden oluşmaktadır Bu yapılardan evler, daruşşifa, han, tabhaneler ve bir kısım dukkan ve sebiller gunumuze ulaşamamıştır Birimler dağınık olarak inşa edilmiş, topografyaya dikkat edilerek yerleştirilmiştir
CAMİİ
1609 yılında inşa edilmeye başlanan camii 1616 yılında ibadete acılmıştır Dış avlunun kuzey ve doğusunda 3, batı ve guneyinde 2 kapısı bulunmaktadır Cami merkezi planda ele alınmış olup klasik Osmanlı mimarisinin revaklı avlulu şemasını devam ettirmektedir Yapı ayrıca 6 minaresiyle o zamana kadar denenmemiş bir duzenlemeye sahiptir Cami dıştan iki yanda yer alan sivri kemerli galerili cepheleriyle hareketli bir gorunume sahiptir Bu cepheler duvar payandalarıyla uce bolunmuştur
Yapının cumle kapısı uzerinde I Ahmet ’in adının bulunduğu bir kitabe yer almaktadır Cami icinde mihrap duvarı haric uc yonde yer alan mahfil harimi cevrelerken, aydınlığı sağlamak icin duvarlarda 6 sıra halinde pencereler acılmıştır Camiinin mihrabı zarif sutunceler barındıran mermerden yapılmış mukarnaslı bir niş şeklindedir İci oldukca sade olsa da ust kısmında renkli taş kakmalar vardır Minber ise altın yaldızla bezenmiş olup mermerden yapılmıştır Vaaz kursusu ise ahşaptan yapılmış olup dort ayaklı ve kare kesitli olarak tasarlanmıştır Muezzin mahfili ise 10 adet sekizgen sutun uzerine oturmaktadır En gosterişlisi ise hunkar mahfilidir; mahfil, dışarıda yapıya bitişik olarak ele alınan hunkar kasrıyla bağlantılıdır Mukarnaslı başlıklara sahip on sutunun taşıdığı sivri kemerler uzerine oturmaktadır
Camiinin kapı ve pencere kanatlarında bitkisel ve geometrik kompozisyonlu sedef işcilikleri gorulurken, kalem işleri ve ciniler de oldukca ozenli bir el işciliğinin urunudur Ozellikle mahfili cevreleyen duvarlarda firuze zemin uzerine altın yaldızla celi sulus yazılı cini kitabe kuşağı bilinen nadir orneklerdendir
Kufeki taşıyla inşa edilmiş altı minareye sahip yapıda minarelerin dordu harimin koşelerine, iki tanesi avlunun koşesine yerleştirilmiş olup oldukca ahenkli bir gorunum elde edilmiştir
HUNKAR KASRI
Caminin guneydoğu koşesinde yer alan hunkar kasrı cift katlı olarak inşa edilmiştir “L şeklinde bir alana oturan mahfilin alt katı kesme kufeki taşı, ust katı bir sıra taş, uc sıra tuğla dizisinden oluşan almaşık bir duvar orgusune sahiptir Padişahın namazdan once ve namazdan sonra bir sure dinlendiği ve belki de bazı işlerini yuruttuğu hunkar kasrı Osmanlı mimarisinde ilk defa bu camide gorulmektedir 1912 yılında meydana gelen yangında harap olmuş ve Vakıflar İdaresi tarafından restore edilmiştir Yapı bugun İstanbul Vakıflar Halı ve Kilim Muzesi olarak kullanılmaktadır
SIBYAN MEKTEBİ
Caminin doğusunda dış avlu duvarına bitişik olan sıbyan mektebi iki tonoz uzerinde inşa edilmiş fevkani bir yapı olup kare planlıdır 1617 yılında tamamlanmış olan mektep 1912 yılındaki yangında harap olmuş ve buyuk bir onarım gecirmiştir Tek bir odadan ibaret yapı cift sıra pencere duzenine sahiptir Doğu duvarında iki dolap ve bir ocak nişi mevcut olan mekanın uzeri ahşap tavan ve kurşun kaplı catıyla ortulmuştur
MEDRESE
Caminin kuzeydoğusunda avlunun dışında yer alan medresenin inşaatı 1620 yılında tamamlanmıştır Kuzey cephenin ortasında yapıya gecişi sağlayan kapı yer almaktadır Dikdortgen planlı medrese avlu etrafında sıralanan kubbeli revaklar ve kubbeli odalardan oluşmaktadır Medrese odalarından 24 tanesi talebe odası ve iki birim tuvalet olarak duzenlenmiştir
Kuzeydoğu koşesinde yer alan dershane kubbeyle ortulu olup dışa taşkın olarak yerleştirilmiştir Ceşitli zamanlarda tamirler goren yapı son olarak 1935 yılında onarılmıştır Bugun avlusunun uzeri bir catıyla ortulu olup Başbakanlık Osmanlı Arşivi ’nin deposu olarak kullanılmaktadır
DARULKURRA
Medresenin kuzeyinde yer alan darulkurra turbe ile birlikte ayrı bir avlu icinde ele alınmıştır Bu şekliyle 1620 yılında tamamlanmıştır Kare planlı yapının uzeri kubbe ile ortulu olup guney cephesinde onu sakıflı kapı yer alır Doğu duvarında ise hemen yanı başındaki turbeyi, ozellikle I Ahmed ’in sandukasını gorecek şekilde duzenlenmiş olan buyuk bir kemerli acıklık bulunmaktadır Yapı bugun Turbeler Muze Mudurluğu ’nun deposu olarak kullanılmaktadır
TURBE
Darulkurranın doğusunda yer alan turbe I Ahmed ’in vefatından sonra inşa edilmeye başlanmış ve 1619 yılında II Osman tarafından tamamlanmıştır Koşeleri hafif pahlanmış olan kare planlı yapı tromplarla gecişi sağlanan buyuk bir kubbeyle ortuludur Onunde uc birimli revak bolumu yer alan turbede kapının tam karşısında darulkurraya doğru uzanan bir eyvan bulunmaktadır
Turbenin kapısı abanoz ağacıyla kaplanmış olup zengin fildişi, sedef ve gumuş kakmalarla suslenmiştir Kapı aralığının tavanında mermer uzerine girift bitkisel kompozisyonlu bir susleme vardır Turbede 36 adet sanduka vardır Burada I Ahmet ’den başka hanımı Mahpeyker Kosem Sultan, II Osman ve IV Murat ile hanedan ailesinden ceşitli kişiler medfundur
Banii Sultan I Ahmet
Mimar Sedefkar Mehmet Ağa
Yer İstanbul
Yapılış Tarihi 17 Yy
Sultan Ahmet Camii ve Kulliyesi, İstanbul ’da 17yy ’ın ilk ceyreğinde inşa edilen kulliyedir Banisi Sultan I Ahmet olup başmimar Sedefkar Mehmet Ağa ’dır 16031617 yılları arasında inşası tamamlanmış olan kulliye; camii, hunkar kasrı, sıbyan mektebi, medrese, arasta, hamam, daruşşifa, imaret, han, darulkurra, turbe, sebil, ceşme, dukkanlar ve evlerden oluşmaktadır Bu yapılardan evler, daruşşifa, han, tabhaneler ve bir kısım dukkan ve sebiller gunumuze ulaşamamıştır Birimler dağınık olarak inşa edilmiş, topografyaya dikkat edilerek yerleştirilmiştir
CAMİİ
1609 yılında inşa edilmeye başlanan camii 1616 yılında ibadete acılmıştır Dış avlunun kuzey ve doğusunda 3, batı ve guneyinde 2 kapısı bulunmaktadır Cami merkezi planda ele alınmış olup klasik Osmanlı mimarisinin revaklı avlulu şemasını devam ettirmektedir Yapı ayrıca 6 minaresiyle o zamana kadar denenmemiş bir duzenlemeye sahiptir Cami dıştan iki yanda yer alan sivri kemerli galerili cepheleriyle hareketli bir gorunume sahiptir Bu cepheler duvar payandalarıyla uce bolunmuştur
Yapının cumle kapısı uzerinde I Ahmet ’in adının bulunduğu bir kitabe yer almaktadır Cami icinde mihrap duvarı haric uc yonde yer alan mahfil harimi cevrelerken, aydınlığı sağlamak icin duvarlarda 6 sıra halinde pencereler acılmıştır Camiinin mihrabı zarif sutunceler barındıran mermerden yapılmış mukarnaslı bir niş şeklindedir İci oldukca sade olsa da ust kısmında renkli taş kakmalar vardır Minber ise altın yaldızla bezenmiş olup mermerden yapılmıştır Vaaz kursusu ise ahşaptan yapılmış olup dort ayaklı ve kare kesitli olarak tasarlanmıştır Muezzin mahfili ise 10 adet sekizgen sutun uzerine oturmaktadır En gosterişlisi ise hunkar mahfilidir; mahfil, dışarıda yapıya bitişik olarak ele alınan hunkar kasrıyla bağlantılıdır Mukarnaslı başlıklara sahip on sutunun taşıdığı sivri kemerler uzerine oturmaktadır
Camiinin kapı ve pencere kanatlarında bitkisel ve geometrik kompozisyonlu sedef işcilikleri gorulurken, kalem işleri ve ciniler de oldukca ozenli bir el işciliğinin urunudur Ozellikle mahfili cevreleyen duvarlarda firuze zemin uzerine altın yaldızla celi sulus yazılı cini kitabe kuşağı bilinen nadir orneklerdendir
Kufeki taşıyla inşa edilmiş altı minareye sahip yapıda minarelerin dordu harimin koşelerine, iki tanesi avlunun koşesine yerleştirilmiş olup oldukca ahenkli bir gorunum elde edilmiştir
HUNKAR KASRI
Caminin guneydoğu koşesinde yer alan hunkar kasrı cift katlı olarak inşa edilmiştir “L şeklinde bir alana oturan mahfilin alt katı kesme kufeki taşı, ust katı bir sıra taş, uc sıra tuğla dizisinden oluşan almaşık bir duvar orgusune sahiptir Padişahın namazdan once ve namazdan sonra bir sure dinlendiği ve belki de bazı işlerini yuruttuğu hunkar kasrı Osmanlı mimarisinde ilk defa bu camide gorulmektedir 1912 yılında meydana gelen yangında harap olmuş ve Vakıflar İdaresi tarafından restore edilmiştir Yapı bugun İstanbul Vakıflar Halı ve Kilim Muzesi olarak kullanılmaktadır
SIBYAN MEKTEBİ
Caminin doğusunda dış avlu duvarına bitişik olan sıbyan mektebi iki tonoz uzerinde inşa edilmiş fevkani bir yapı olup kare planlıdır 1617 yılında tamamlanmış olan mektep 1912 yılındaki yangında harap olmuş ve buyuk bir onarım gecirmiştir Tek bir odadan ibaret yapı cift sıra pencere duzenine sahiptir Doğu duvarında iki dolap ve bir ocak nişi mevcut olan mekanın uzeri ahşap tavan ve kurşun kaplı catıyla ortulmuştur
MEDRESE
Caminin kuzeydoğusunda avlunun dışında yer alan medresenin inşaatı 1620 yılında tamamlanmıştır Kuzey cephenin ortasında yapıya gecişi sağlayan kapı yer almaktadır Dikdortgen planlı medrese avlu etrafında sıralanan kubbeli revaklar ve kubbeli odalardan oluşmaktadır Medrese odalarından 24 tanesi talebe odası ve iki birim tuvalet olarak duzenlenmiştir
Kuzeydoğu koşesinde yer alan dershane kubbeyle ortulu olup dışa taşkın olarak yerleştirilmiştir Ceşitli zamanlarda tamirler goren yapı son olarak 1935 yılında onarılmıştır Bugun avlusunun uzeri bir catıyla ortulu olup Başbakanlık Osmanlı Arşivi ’nin deposu olarak kullanılmaktadır
DARULKURRA
Medresenin kuzeyinde yer alan darulkurra turbe ile birlikte ayrı bir avlu icinde ele alınmıştır Bu şekliyle 1620 yılında tamamlanmıştır Kare planlı yapının uzeri kubbe ile ortulu olup guney cephesinde onu sakıflı kapı yer alır Doğu duvarında ise hemen yanı başındaki turbeyi, ozellikle I Ahmed ’in sandukasını gorecek şekilde duzenlenmiş olan buyuk bir kemerli acıklık bulunmaktadır Yapı bugun Turbeler Muze Mudurluğu ’nun deposu olarak kullanılmaktadır
TURBE
Darulkurranın doğusunda yer alan turbe I Ahmed ’in vefatından sonra inşa edilmeye başlanmış ve 1619 yılında II Osman tarafından tamamlanmıştır Koşeleri hafif pahlanmış olan kare planlı yapı tromplarla gecişi sağlanan buyuk bir kubbeyle ortuludur Onunde uc birimli revak bolumu yer alan turbede kapının tam karşısında darulkurraya doğru uzanan bir eyvan bulunmaktadır
Turbenin kapısı abanoz ağacıyla kaplanmış olup zengin fildişi, sedef ve gumuş kakmalarla suslenmiştir Kapı aralığının tavanında mermer uzerine girift bitkisel kompozisyonlu bir susleme vardır Turbede 36 adet sanduka vardır Burada I Ahmet ’den başka hanımı Mahpeyker Kosem Sultan, II Osman ve IV Murat ile hanedan ailesinden ceşitli kişiler medfundur