Suudi Arabistan Tarihi Kulturleri
Suudi Arabistan Tarihi
Suudi Arabistan Kulturleri
Suudi Arabistan Tarihi ve Kulturleri
Arabistan tarihi, ilk yaratılmış insan ve ilk peygamber Hazreti Adem ile Arabistan toprakları uzerinde Hazreti Adem'den sonra bircok peygamber geldi Bunlardan Hazreti Nuh, insanlığın ikinci babasıdır Araplar, Hazreti Nuh'un uc oğlundan biri olan Samdan turemişlerdir Bu yuzden ulke toprakları uzerinde ilk yaşayanlara Samileradı verilir
Samiler'den sonra gelenlere, Arabı aribe dendi Himyer, Gassan ve Hire gibi bir takım devletler kuruldu Eski Araplarla, yeni gelenlerin karışması neticesi, Arabı musta'ribe meydana geldi İslamiyet'ten evvel, Araplar ceşitli kabileler halinde yaşarlardı Bunların en şereflisi Kureyş, bunun icerisinden de Haşimi kolu sayılıyordu Hazreti Muhammed, bu koldan gelmekteydi ve 610 yılında İslam dinini tebliğe başladı 630 yılında Mekke fethedildi
Hazreti Muhammed 632 yılında vefat edince Dort Halife (632661) devri başladı Bahreyn, Irak, Suriye, Filistin, Mısır, Afrika, Kafkasya ve Horasan fethedildi Dort Halife devrinden ve Hazreti Hasan'ın altı aylık hilafetinden sonra, devlet idaresi 662 yılında Emevilere gecti Sicistan, Afganistan, Semerkant, Erzurum, Kıbrıs, Girit, Sicilya, Buhara, Harzem, Hint toprakları Malatya ve Turkistan fethedildi Sınırlar Atlas Okyanusu ve Fransa iclerinden Turkistan'a kadar uzandı
Emevi Halifeliğinden sonra, 750'de Abbasi Halifeliği devri başladı Fakat Abbasiler her gecen gun kuvvet ve itibarını kaybediyordu Ceşitli ic isyanların ve toprak kayıplarının yanında, Moğol felaketiyle 1258'de fetret devrine girildi Uc senelik fetret devrinden sonra, Abbasilerin Mısır'daki halifeliği 1517 yılına kadar devam etti
Arabistan Yarımadası, Sultan Birinci Selim Han (15121520) zamanında, Osmanlı hakimiyetine gecti Sultan Selim Hanın 1517'deki Ridaniye Muharebesiyle Mısır'ı alıp, Memluk Devletine son verdikten sonra, bu devletin nufuzu altında bulunan Mekke ve Medine havalisi de Osmanlı hakimiyetini tanıdı O sırada Mekke emiri bulunan Şerif Berekat bin Muhammed Hasani, derhal henuz on iki yaşında bulunan oğlu Şerif Ebu Numey'i, elcilik heyetiyle Mısır'a gondererek Osmanlı padişahına tazimlerini arzla Mekke'nin anahtarlarını takdim etti
Şerif Ebu Numey, Osmanlı Padişahı Sultan Selim Han tarafından da kabul edildi Şerif Ebu Numey'e hil'at giydirilerek, padişahın elini optu Şerif Berekat'a Mekke emirliği menşuru yazılıp, oğluna verilen hediyelerle Mekke'ye gonderildi Mısır hazinesinden Mekke emirine maaş bağlandı Ayrıca Şerif Ebu Numey ile beraber Mekke ve Medine ahalisine dağıtılmak uzere, padişah tarafından 200000 altınla bol miktarda zahire gonderildi Bunları Emir Muslihiddin ile Mısır'dan iki kadı goturup, mahallerinde dağıtmaya memur edildiler
1517 yılından itibaren Mekke ve Medine'deki camilerdeki hutbelerde, Osmanlı padişahlarının adları zikredildi Emir tayinleri de Osmanlı padişahlarınca yapılırdı Mekke emiri olan şerif vefat eder veya azil yahut istifa ile makamı boşaldığı zaman, yerine tayin olunacak yeni emir, şeriflerin secimleri Mekke kadısıyla Mısır, Şam ve Cidde valilerinin arz ve inhaları uzerine padişah tarafından tayin edilirdi Emir tayini, dort yuz yıldan fazla bu usulle yapıldı
Osmanlılar bolgeyi imtiyazlı halde tuttular Mubarek belde olması dolayısıyla ahalisine ziyadesiyle yardım edip, manevi ve sanat değeri yuksek pek cok eserler yaptırdılar Arabistan ahalisi, Osmanlıların hakimiyetinde kaldıkları 15171918 yılları arasında bolluk icinde yaşayıp, ihtiyacları ziyadesiyle karşılandı
1737 yılında Abdulvehhab oğlu Muhammed'in yaymaya başladığı Vehhabilik yolu, Arabistan'daki sukuneti bozdu Bu yol siyasi bir hal de alınca; Osmanlı Devletine karşı bolgedeki Bedevilerin desteğinde 1791'de isyan ettiler Mekke Emiri Şerif Galib Efendi ile harp ettiler Sayısız Muslumanı oldurup, kadınlarını, cocuklarını ve mallarını aldılar Bunlar 1801'de Mekke'ye saldırdılar Mekke Emiri Şerif Galib Efendi, bunları şehre sokmadı Mekke etrafındaki Arap kabileleri de Vehhabi oldu
1803'te Taif'e girdiler Taif'teki Muslumanlara işkence edip, kadınları ve cocukları acımasızca oldurduler Hac mevsiminde Mekke'ye de saldırdılar Şehre giremediler Şerif Galib Efendi, Cidde'ye girince Su'ud bin Abdulaziz antlaşmayla şehre girdi, turbe ve mezarların hepsini yıktırdı Suudiler, Şerif Galib Efendiyi yakalamak icin Cidde'ye gittiyse de Osmanlı askerinin mukavemetinden geri cekildiler Mekke'de işkence, zulum, soygun artınca, Şerif Galib Efendi, Cidde'den şehre gelip Vehhabileri kovdu Yemen dağlarına kactılar Kacarken cok zulum, soygun yaptılar Şerif Galib Efendinin tavsiyesiyle Beni Sakif Kabilesi de Taif'teki Vehhabileri şehirden kacırttılar
Vehhabiler, Yemen dağlarındaki cahil, vahşi koyluleri toplayıp, kuvvetlerini arttırarak tekrar Mekke'yi kuşattılar Şehir aclık sebepiyle teslim oldu Yine şehirde cok zulum ve tahribat yaptılar Mubarek beldelerdeki zulum ve tahribat, Mısır Valisi Mehmed Ali Paşanın 1812'de Cidde'ye gelmesi ve Mekke'ye asker gondermesine kadar devam etti
Kavalalı Mehmed Ali Paşa'nın oğlu İbrahim Paşa, Vehhabilerin merkezi Deriyye'yi 1818'de fethedip, Vehhabi Emiri Abdullah ibni Suud ile dort oğlu ve ileri gelenlerini esir alıp, İstanbul'a gonderince, bunlar idam edildi İngiltere bolgede fitne cıkarıp, Osmanlı Devleti icinde isyan başlatmak istediyse de 1857'de barışla etkisiz hale getirildi 1 yılında butun emirler devletin itaatı ve terbiyesi altına sokuldu
1897'de Suudilerin lideri olan Abdulaziz erReşid, Vehhabiliği tekrar faal hale getirdi Riyad, Kasim, Bureyde şeyhleri, ElMuhenne koyunde bulunan Abdulaziz bin Suud bin Faysal ile anlaştılar Abdulaziz bin Suud, 12000 hecinli ile Kuveyt'ten Riyad'a geldi 1902'de bir gece Riyad'a girdi Abdulaziz ibnurReşid'in Riyad Valisi Aclan'ı bir ziyafette oldurdu Zulumden yılmış olan halk, bunu emir yaptı Uc sene ceşitli muharebeler yapıldı Abdulaziz ibnurReşid olduruldu 1915'te Osmanlılar işe karışarak, Abdulaziz bin Suud, Riyad kaymakamı olmak uzere barış yapıldı Sonra Reşidiler ile Suudiler arasında Kasim'de harp olup, Abdulaziz bin Suud mağlup oldu
1918'de Abdulaziz bin Suud, İngilizlerin teşviki ile bir beyanname yayınladı Mekke'ye ve Taif'e saldırdı Fakat, bu şehirleri Şerif Huseyin Paşadan alamadı 1924'te İngilizler, MekkeEmiri Şerif Huseyin bin Ali Paşayı yakalayıp, Kıbrıs'a goturdu İngilizlerin bu hareketinden sonra, Abdulaziz bin Suud, 1924'te Mekke'yi ve Taif'i rahatca ele gecirdi Suudiler, İngilizlerin yardımıyla bolgede kontrolu sağlayınca, Osmanlı Devletinden sonra halifelik makamına sahip olmak istedilerse de başaramadılar
İbni Suud, 1932 yılında Suudi Arabistan Krallığını kurdu 1953 yılında olumunden sonra, yerine oğlu Suud bin Abdulaziz gecti 1964'te tahtan indirildi Yerine kardeşi Faysal getirildi 1977'de sarayında yeğeni tarafından olduruldu Yerine kardeşi Halid gecti O da 1982'de olunce kardeşi Fahd gecti
Suudi Arabistan 1948, 1967 ve 1973 yıllarında vuku bulan Arapİsrail harplerine katıldı İngiltere, Fransa ve ABD'den milyarlarca dolarlık silah, malzeme, savaş ucakları, gudumlu mermiler alındı 1990 ortalarında Kuveyt'in Irak tarafından işgal edilmesine karşı olan Suudi Arabistan, Irak'ı Kuveyt'ten cıkarmak icin harekete gecen cok uluslu guceus vazifesi yaptı
Suudi Arabistan Tarihi
Suudi Arabistan Kulturleri
Suudi Arabistan Tarihi ve Kulturleri
Arabistan tarihi, ilk yaratılmış insan ve ilk peygamber Hazreti Adem ile Arabistan toprakları uzerinde Hazreti Adem'den sonra bircok peygamber geldi Bunlardan Hazreti Nuh, insanlığın ikinci babasıdır Araplar, Hazreti Nuh'un uc oğlundan biri olan Samdan turemişlerdir Bu yuzden ulke toprakları uzerinde ilk yaşayanlara Samileradı verilir
Samiler'den sonra gelenlere, Arabı aribe dendi Himyer, Gassan ve Hire gibi bir takım devletler kuruldu Eski Araplarla, yeni gelenlerin karışması neticesi, Arabı musta'ribe meydana geldi İslamiyet'ten evvel, Araplar ceşitli kabileler halinde yaşarlardı Bunların en şereflisi Kureyş, bunun icerisinden de Haşimi kolu sayılıyordu Hazreti Muhammed, bu koldan gelmekteydi ve 610 yılında İslam dinini tebliğe başladı 630 yılında Mekke fethedildi
Hazreti Muhammed 632 yılında vefat edince Dort Halife (632661) devri başladı Bahreyn, Irak, Suriye, Filistin, Mısır, Afrika, Kafkasya ve Horasan fethedildi Dort Halife devrinden ve Hazreti Hasan'ın altı aylık hilafetinden sonra, devlet idaresi 662 yılında Emevilere gecti Sicistan, Afganistan, Semerkant, Erzurum, Kıbrıs, Girit, Sicilya, Buhara, Harzem, Hint toprakları Malatya ve Turkistan fethedildi Sınırlar Atlas Okyanusu ve Fransa iclerinden Turkistan'a kadar uzandı
Emevi Halifeliğinden sonra, 750'de Abbasi Halifeliği devri başladı Fakat Abbasiler her gecen gun kuvvet ve itibarını kaybediyordu Ceşitli ic isyanların ve toprak kayıplarının yanında, Moğol felaketiyle 1258'de fetret devrine girildi Uc senelik fetret devrinden sonra, Abbasilerin Mısır'daki halifeliği 1517 yılına kadar devam etti
Arabistan Yarımadası, Sultan Birinci Selim Han (15121520) zamanında, Osmanlı hakimiyetine gecti Sultan Selim Hanın 1517'deki Ridaniye Muharebesiyle Mısır'ı alıp, Memluk Devletine son verdikten sonra, bu devletin nufuzu altında bulunan Mekke ve Medine havalisi de Osmanlı hakimiyetini tanıdı O sırada Mekke emiri bulunan Şerif Berekat bin Muhammed Hasani, derhal henuz on iki yaşında bulunan oğlu Şerif Ebu Numey'i, elcilik heyetiyle Mısır'a gondererek Osmanlı padişahına tazimlerini arzla Mekke'nin anahtarlarını takdim etti
Şerif Ebu Numey, Osmanlı Padişahı Sultan Selim Han tarafından da kabul edildi Şerif Ebu Numey'e hil'at giydirilerek, padişahın elini optu Şerif Berekat'a Mekke emirliği menşuru yazılıp, oğluna verilen hediyelerle Mekke'ye gonderildi Mısır hazinesinden Mekke emirine maaş bağlandı Ayrıca Şerif Ebu Numey ile beraber Mekke ve Medine ahalisine dağıtılmak uzere, padişah tarafından 200000 altınla bol miktarda zahire gonderildi Bunları Emir Muslihiddin ile Mısır'dan iki kadı goturup, mahallerinde dağıtmaya memur edildiler
1517 yılından itibaren Mekke ve Medine'deki camilerdeki hutbelerde, Osmanlı padişahlarının adları zikredildi Emir tayinleri de Osmanlı padişahlarınca yapılırdı Mekke emiri olan şerif vefat eder veya azil yahut istifa ile makamı boşaldığı zaman, yerine tayin olunacak yeni emir, şeriflerin secimleri Mekke kadısıyla Mısır, Şam ve Cidde valilerinin arz ve inhaları uzerine padişah tarafından tayin edilirdi Emir tayini, dort yuz yıldan fazla bu usulle yapıldı
Osmanlılar bolgeyi imtiyazlı halde tuttular Mubarek belde olması dolayısıyla ahalisine ziyadesiyle yardım edip, manevi ve sanat değeri yuksek pek cok eserler yaptırdılar Arabistan ahalisi, Osmanlıların hakimiyetinde kaldıkları 15171918 yılları arasında bolluk icinde yaşayıp, ihtiyacları ziyadesiyle karşılandı
1737 yılında Abdulvehhab oğlu Muhammed'in yaymaya başladığı Vehhabilik yolu, Arabistan'daki sukuneti bozdu Bu yol siyasi bir hal de alınca; Osmanlı Devletine karşı bolgedeki Bedevilerin desteğinde 1791'de isyan ettiler Mekke Emiri Şerif Galib Efendi ile harp ettiler Sayısız Muslumanı oldurup, kadınlarını, cocuklarını ve mallarını aldılar Bunlar 1801'de Mekke'ye saldırdılar Mekke Emiri Şerif Galib Efendi, bunları şehre sokmadı Mekke etrafındaki Arap kabileleri de Vehhabi oldu
1803'te Taif'e girdiler Taif'teki Muslumanlara işkence edip, kadınları ve cocukları acımasızca oldurduler Hac mevsiminde Mekke'ye de saldırdılar Şehre giremediler Şerif Galib Efendi, Cidde'ye girince Su'ud bin Abdulaziz antlaşmayla şehre girdi, turbe ve mezarların hepsini yıktırdı Suudiler, Şerif Galib Efendiyi yakalamak icin Cidde'ye gittiyse de Osmanlı askerinin mukavemetinden geri cekildiler Mekke'de işkence, zulum, soygun artınca, Şerif Galib Efendi, Cidde'den şehre gelip Vehhabileri kovdu Yemen dağlarına kactılar Kacarken cok zulum, soygun yaptılar Şerif Galib Efendinin tavsiyesiyle Beni Sakif Kabilesi de Taif'teki Vehhabileri şehirden kacırttılar
Vehhabiler, Yemen dağlarındaki cahil, vahşi koyluleri toplayıp, kuvvetlerini arttırarak tekrar Mekke'yi kuşattılar Şehir aclık sebepiyle teslim oldu Yine şehirde cok zulum ve tahribat yaptılar Mubarek beldelerdeki zulum ve tahribat, Mısır Valisi Mehmed Ali Paşanın 1812'de Cidde'ye gelmesi ve Mekke'ye asker gondermesine kadar devam etti
Kavalalı Mehmed Ali Paşa'nın oğlu İbrahim Paşa, Vehhabilerin merkezi Deriyye'yi 1818'de fethedip, Vehhabi Emiri Abdullah ibni Suud ile dort oğlu ve ileri gelenlerini esir alıp, İstanbul'a gonderince, bunlar idam edildi İngiltere bolgede fitne cıkarıp, Osmanlı Devleti icinde isyan başlatmak istediyse de 1857'de barışla etkisiz hale getirildi 1 yılında butun emirler devletin itaatı ve terbiyesi altına sokuldu
1897'de Suudilerin lideri olan Abdulaziz erReşid, Vehhabiliği tekrar faal hale getirdi Riyad, Kasim, Bureyde şeyhleri, ElMuhenne koyunde bulunan Abdulaziz bin Suud bin Faysal ile anlaştılar Abdulaziz bin Suud, 12000 hecinli ile Kuveyt'ten Riyad'a geldi 1902'de bir gece Riyad'a girdi Abdulaziz ibnurReşid'in Riyad Valisi Aclan'ı bir ziyafette oldurdu Zulumden yılmış olan halk, bunu emir yaptı Uc sene ceşitli muharebeler yapıldı Abdulaziz ibnurReşid olduruldu 1915'te Osmanlılar işe karışarak, Abdulaziz bin Suud, Riyad kaymakamı olmak uzere barış yapıldı Sonra Reşidiler ile Suudiler arasında Kasim'de harp olup, Abdulaziz bin Suud mağlup oldu
1918'de Abdulaziz bin Suud, İngilizlerin teşviki ile bir beyanname yayınladı Mekke'ye ve Taif'e saldırdı Fakat, bu şehirleri Şerif Huseyin Paşadan alamadı 1924'te İngilizler, MekkeEmiri Şerif Huseyin bin Ali Paşayı yakalayıp, Kıbrıs'a goturdu İngilizlerin bu hareketinden sonra, Abdulaziz bin Suud, 1924'te Mekke'yi ve Taif'i rahatca ele gecirdi Suudiler, İngilizlerin yardımıyla bolgede kontrolu sağlayınca, Osmanlı Devletinden sonra halifelik makamına sahip olmak istedilerse de başaramadılar
İbni Suud, 1932 yılında Suudi Arabistan Krallığını kurdu 1953 yılında olumunden sonra, yerine oğlu Suud bin Abdulaziz gecti 1964'te tahtan indirildi Yerine kardeşi Faysal getirildi 1977'de sarayında yeğeni tarafından olduruldu Yerine kardeşi Halid gecti O da 1982'de olunce kardeşi Fahd gecti
Suudi Arabistan 1948, 1967 ve 1973 yıllarında vuku bulan Arapİsrail harplerine katıldı İngiltere, Fransa ve ABD'den milyarlarca dolarlık silah, malzeme, savaş ucakları, gudumlu mermiler alındı 1990 ortalarında Kuveyt'in Irak tarafından işgal edilmesine karşı olan Suudi Arabistan, Irak'ı Kuveyt'ten cıkarmak icin harekete gecen cok uluslu guceus vazifesi yaptı