Tarihin Faydalandığı Bilim Dalları Nelerdir,
Tarihin Faydalandığı Bilim Dalları
TARİHİN FAYDALANDIĞI BİLİM DALLARI
1COĞRAFYA
Her tarihi durum belirli bir coğrafi mekanda meydana gelirTarihi olayların oluşumu esnasında;İklim,yeryüzü şekilleri,idareli faaliyetler,konum vb coğrafi faktörler etkin olabilmektedirBu faktörlerin bilinmesi tarihi olayların bütün yönlerinin aydınlanmasında büyük ölçüde katkı sağlamaktadır
2KAZIBILIM
Arkeoloji kazı birimidirÖzellikle yazılmış kaynakların olmadığı dönemlerin aydınlatılması açısısından önemlidirKazibilim;yalnızca torak altındaki buluntuları konu edinen bir bilim dalı değildirGünümüzde denizaltında yapılan incelemeler sonucunda da eski uygarlıklar ile ilgili birçok tarihi buluntular elde edilebilmektedirGünümüzdede denizaltı arkeolojisi doğru ticaret,sanat,ekonomi,kültür ve ulaşım gibi çoğu konuda bilgilere varmak mümkündür
3INSANBILIM
İnsan ırklarını incleyen bilim dalıdırİnsanın iskelet,kafatası gibi maddesel yapsını araştıran bu bilim dalı,insalık tarihinin en eski dönemlerinin aydınlatılmasında yardımcı olurAntropolojinin bir dalı olan sosyal insanbilim ise toplumların kültürlerinin başlangıcından günümüze kadar olan gelişmeleri inceler
4ETNOGRAFYA
Bu bilim,taoplumların yaşayış,gelenek,örf,adetlerini incelerBu incelemler sonucunda etnografyanın ortaya çıkardığı bilgiler, tarihi belgelerin az olduğu durumlar da büyük önem taşır
5HUKUK
Hukuk,toplu halde yaşayan insanların birbirleri ve devletle ilişkilerini aranjör kurallara denirBu topluma ait hukuk kurallarıyla o toplumun iktisadi, siyasi, ve kültürel yapısıyla ilgili bilgiler elde edilebilirHukuk ile tarih ilişkisi insanlığın var oluşundan beri devam etmektedir
6KRONOLOJİ
Kronoji vakit bilimidirTarih bir durum için süre önemli bir unsurdurOlayların meydana geldiği tarihin bilinmesi olaylar aralarında niçinnetice ilişkisi kurmasına muavin olurTarihi olayların zamanın belirlenmesinde ve sıralanmasında tarih bilimi kronolojiden faydalanır
7EDEBİYAT
Edebiyat duygu ve düşünceleri laf ya da yazı ile etkin bir biçimde anlatma sanatıdırTarih her tarafında meydana gelmiş önemli olaylar edebiyata kanu olmuş,bu olayların aktarılmasında edebiyat kayda değer bir rol oynamıştır
8FELSEFE
Felsefe,akıl ve matık ilkerine uygun düşünmeyi başlıca alan bir bilimdirBu bilim ilk kez varlık, veri ve ahlakla ilgilidirFelsefenin tarihi olaykaru değerlendiren kolu ise Tarih FelsefesidirOlayların içten tahlili ancak o devrin felsefesinin bilinmesi ile mümkün olur
9PALEOGRAFİ
Eski yazıların okunmasını sağlayan, bu yazıların cins ve şekillerini inceleyen bilim dalına Paleografi denirBir toplumun dilini kavramak tarihi çalışmalar için yeterli değildir Dille birlikte kullanulan yazınında bilinmesi gerekirÖrneğin;Msır tarihi incelenirken hiyeroglif;Orta Asya Türk Tarihi incelenirken; Orhun,Uygur ve Çin alfabeleri bilinmektedir
10EPİGRAFİ
Epigrafi, anıtlar üstünde ama kitabeleri ve yazıları inceleyen bilim dalıdırDilbilim ve paleografi bilimleri ile iş birliği içerisinde çalışırAnıtlar üzerinde oysa kitabeler ait olduğu dönem hakkında kayda değer bilgiler verir
11SOSYOLOJİ
Sosyoloji, genel olarak toplumu inceleyen bilim dalıdırToplumsal olayları emrindeki olduğu genel kuralları, toplumların oluşturdukları kurum ve kuruluşları insan ve toplum yaşamına etkilerini inceleyerek tarih bilimine asistan olur
12FILOLOJI
Filoloji, dünyada var olmuş ve var olan dilleri incelerDiller arasındaki akrabalık bağlarını, kelime alışverişlerini araştırırGöç hareketlerinin açıklanmasında, toplulukların yakın olma derecelerini ortaya koymada tarih bilimine asistan olur
13DİPLOMATİK
Belgeleri cins,(ferman,şeriye sicili, mukavele metinleri vb)şekil ve içerik bakımından değerlendiren bilim dalına Diplomatik denirBelgelerin sahte olup olmadığı, hangi makamdan hangi makama yazıldığı, belgelerin üzerindeki işaretlerin ne kavrama geldiği, kurumlar ve devletler arası yazışma şekilleri, bürokrasi, hukuk, devlet politikası ,idare anlayışı vb konularda tarih bilimine asistan olur
14NÜMİZMATİK
Nümizmatik, eski paraları incelerBu paraların ait oldukları medeniyetlerle ilgili bilgi edinilmesinde tarih bilimine asistan olurPara üstünde bulunan bir takım yazılar, devlet, hükümdar, devletin finansal gücü gibi konularda tarihçiye önemli anahtar sözcük verebilir
15ISTATISTIK
İstasitsik belirli bir maksat için veri toplama, tablo ve grafiklerle özetleme, sonuçları izah etme özellikleri arasındaki ilişkiyi araştırma, çeşitli konularda geleceğe ilşkin tahimn yapma ilkelerini kapsayan bir bilimdir
16EKOLOJİ
Ekoloji, canlıların birbirleri ve çevreleri ile olan ilişkilerini inceleten ve doğanın korunmasına yönelik incelemeler yapan bir bilimdir
17KİMYA
Ele geçen eserlerin hagi döneme ait olduğunun belirlenmesinde kimya bilimi tarihe yardımcı olurKimyada kullanılan KARBON 14metodu ile tarihi buluntuların made yapısını inceleyerek ait oldukları dönem belirlenmeye çalışılırAynı zamanda belgerin ya da bulguların kimyasal özellikleri inceleyerek orjinal olup olmadıkları hakkında değerlendirmelerde bulunur
18SANAT TARİHİ
Sanat tarihi,kısmen arkeolojininde metodlarını kullanarak son zamanlarda gelişme göstermiş bir bilim dalıdır
19HERALDİK
Heraldik armaları inceleyen bilim dalıdırArmalarda tarihin aydınlatılmasında önemli bir rol oynadığı için heraldik, tarihin faydalanacağı bilim dallarından bir kabul edilmektedir *
Tarihin Faydalandığı Bilim Dalları
TARİHİN FAYDALANDIĞI BİLİM DALLARI
1COĞRAFYA
Her tarihi durum belirli bir coğrafi mekanda meydana gelirTarihi olayların oluşumu esnasında;İklim,yeryüzü şekilleri,idareli faaliyetler,konum vb coğrafi faktörler etkin olabilmektedirBu faktörlerin bilinmesi tarihi olayların bütün yönlerinin aydınlanmasında büyük ölçüde katkı sağlamaktadır
2KAZIBILIM
Arkeoloji kazı birimidirÖzellikle yazılmış kaynakların olmadığı dönemlerin aydınlatılması açısısından önemlidirKazibilim;yalnızca torak altındaki buluntuları konu edinen bir bilim dalı değildirGünümüzde denizaltında yapılan incelemeler sonucunda da eski uygarlıklar ile ilgili birçok tarihi buluntular elde edilebilmektedirGünümüzdede denizaltı arkeolojisi doğru ticaret,sanat,ekonomi,kültür ve ulaşım gibi çoğu konuda bilgilere varmak mümkündür
3INSANBILIM
İnsan ırklarını incleyen bilim dalıdırİnsanın iskelet,kafatası gibi maddesel yapsını araştıran bu bilim dalı,insalık tarihinin en eski dönemlerinin aydınlatılmasında yardımcı olurAntropolojinin bir dalı olan sosyal insanbilim ise toplumların kültürlerinin başlangıcından günümüze kadar olan gelişmeleri inceler
4ETNOGRAFYA
Bu bilim,taoplumların yaşayış,gelenek,örf,adetlerini incelerBu incelemler sonucunda etnografyanın ortaya çıkardığı bilgiler, tarihi belgelerin az olduğu durumlar da büyük önem taşır
5HUKUK
Hukuk,toplu halde yaşayan insanların birbirleri ve devletle ilişkilerini aranjör kurallara denirBu topluma ait hukuk kurallarıyla o toplumun iktisadi, siyasi, ve kültürel yapısıyla ilgili bilgiler elde edilebilirHukuk ile tarih ilişkisi insanlığın var oluşundan beri devam etmektedir
6KRONOLOJİ
Kronoji vakit bilimidirTarih bir durum için süre önemli bir unsurdurOlayların meydana geldiği tarihin bilinmesi olaylar aralarında niçinnetice ilişkisi kurmasına muavin olurTarihi olayların zamanın belirlenmesinde ve sıralanmasında tarih bilimi kronolojiden faydalanır
7EDEBİYAT
Edebiyat duygu ve düşünceleri laf ya da yazı ile etkin bir biçimde anlatma sanatıdırTarih her tarafında meydana gelmiş önemli olaylar edebiyata kanu olmuş,bu olayların aktarılmasında edebiyat kayda değer bir rol oynamıştır
8FELSEFE
Felsefe,akıl ve matık ilkerine uygun düşünmeyi başlıca alan bir bilimdirBu bilim ilk kez varlık, veri ve ahlakla ilgilidirFelsefenin tarihi olaykaru değerlendiren kolu ise Tarih FelsefesidirOlayların içten tahlili ancak o devrin felsefesinin bilinmesi ile mümkün olur
9PALEOGRAFİ
Eski yazıların okunmasını sağlayan, bu yazıların cins ve şekillerini inceleyen bilim dalına Paleografi denirBir toplumun dilini kavramak tarihi çalışmalar için yeterli değildir Dille birlikte kullanulan yazınında bilinmesi gerekirÖrneğin;Msır tarihi incelenirken hiyeroglif;Orta Asya Türk Tarihi incelenirken; Orhun,Uygur ve Çin alfabeleri bilinmektedir
10EPİGRAFİ
Epigrafi, anıtlar üstünde ama kitabeleri ve yazıları inceleyen bilim dalıdırDilbilim ve paleografi bilimleri ile iş birliği içerisinde çalışırAnıtlar üzerinde oysa kitabeler ait olduğu dönem hakkında kayda değer bilgiler verir
11SOSYOLOJİ
Sosyoloji, genel olarak toplumu inceleyen bilim dalıdırToplumsal olayları emrindeki olduğu genel kuralları, toplumların oluşturdukları kurum ve kuruluşları insan ve toplum yaşamına etkilerini inceleyerek tarih bilimine asistan olur
12FILOLOJI
Filoloji, dünyada var olmuş ve var olan dilleri incelerDiller arasındaki akrabalık bağlarını, kelime alışverişlerini araştırırGöç hareketlerinin açıklanmasında, toplulukların yakın olma derecelerini ortaya koymada tarih bilimine asistan olur
13DİPLOMATİK
Belgeleri cins,(ferman,şeriye sicili, mukavele metinleri vb)şekil ve içerik bakımından değerlendiren bilim dalına Diplomatik denirBelgelerin sahte olup olmadığı, hangi makamdan hangi makama yazıldığı, belgelerin üzerindeki işaretlerin ne kavrama geldiği, kurumlar ve devletler arası yazışma şekilleri, bürokrasi, hukuk, devlet politikası ,idare anlayışı vb konularda tarih bilimine asistan olur
14NÜMİZMATİK
Nümizmatik, eski paraları incelerBu paraların ait oldukları medeniyetlerle ilgili bilgi edinilmesinde tarih bilimine asistan olurPara üstünde bulunan bir takım yazılar, devlet, hükümdar, devletin finansal gücü gibi konularda tarihçiye önemli anahtar sözcük verebilir
15ISTATISTIK
İstasitsik belirli bir maksat için veri toplama, tablo ve grafiklerle özetleme, sonuçları izah etme özellikleri arasındaki ilişkiyi araştırma, çeşitli konularda geleceğe ilşkin tahimn yapma ilkelerini kapsayan bir bilimdir
16EKOLOJİ
Ekoloji, canlıların birbirleri ve çevreleri ile olan ilişkilerini inceleten ve doğanın korunmasına yönelik incelemeler yapan bir bilimdir
17KİMYA
Ele geçen eserlerin hagi döneme ait olduğunun belirlenmesinde kimya bilimi tarihe yardımcı olurKimyada kullanılan KARBON 14metodu ile tarihi buluntuların made yapısını inceleyerek ait oldukları dönem belirlenmeye çalışılırAynı zamanda belgerin ya da bulguların kimyasal özellikleri inceleyerek orjinal olup olmadıkları hakkında değerlendirmelerde bulunur
18SANAT TARİHİ
Sanat tarihi,kısmen arkeolojininde metodlarını kullanarak son zamanlarda gelişme göstermiş bir bilim dalıdır
19HERALDİK
Heraldik armaları inceleyen bilim dalıdırArmalarda tarihin aydınlatılmasında önemli bir rol oynadığı için heraldik, tarihin faydalanacağı bilim dallarından bir kabul edilmektedir *
