Tartışma (discussion) Metodu

Ağız Dalaşı (discussion) Metodu Ağız Dalaşı, iki veveyaha çok kimsenin herhangi bir konuyu iki taraflı konuşarak, birbirini dinleyerek, eleştirerek, gerektiğinde sorular sorarak incelemesine dayanan bir öğretim yöntemidir Tartışma, bir öğretim metodu olarak tarihte çeşitli dönemlerde dağıtılmış öğreticiler göre başarıyla kullanılmış, hattâ eğitim tarihinde bu metodun öğretisi bile yapılmıştır Antikçağ Yunan toplumunda ve bilhassa Atina'da Sofistler, öğrencilerini tartışmada kendi iddiasını karşı tarafa kabul ettirecek tarzda yetiştiriyorlardı Ortaçağda Doğuda ve Batıda dinî bilimler ağırlıklı bir öğretim yapıldığı ve çoğu dinî konuda da dağıtılmış taraflar aralarında tartışmalar çıktığı için, eğitim sistemleri de yetiştirdikleri kişileri bu tartışmalarda üstün gelecek şekilde hazırlamaya çaba etmişlerdir Bunun için Batının Gramer, Retorik ve Diyalektik dersleri; Doğunun ise Meâni, Bediî ve Beyân dersleri Ortaçağ üniversitelerinde ve medreselerinde yer almıştır Günümüzde ise, gerek eğitim içinde öğrencinin faaliyetlerine ve görüşlerine yer verilmesini isteyen akımlar gerekse toplumsal yönetim alanında pluralist demokratik yapılar egemen olduğu için, çocukların daha okulda iken kavga aracılığıyla görüşlerini karşı tarafa kabul ettirmeye alıştırılması tartma kazanmıştır Çağımızın kitle iletişim araçları ve bilhassa televizyon vasıtasıyla birkaç kişinin katıldığı küçük grup tartışmalarından büyük grup tartışmalarına (açık oturum, meclisgibi adlarla) rastlanmaktadır Bu yayınlar da kavga metodu ile ders yapmayı özendirme etmektedir Tartışma, yine Ortaçağlarda özellikle tasavvuf eğitiminde çoğu kez kullanılan sohbetmetodundan farklıdır Sohbette, hoca konumundaki bir kişinin kesin konularda tek yanlı olarak anlatımı vardır Sorular onun izin verdiği ölçüde belirlenmiş bir edeble sorulur veya hiç sorulamaz Tartışmanın soruyanıt metodundan farkı, soruyanıt metodunda öğretmen ile öğrenci aralarında sınırlı konularda ve kısa süreli bir bilgi aktarımı olurken, tartışmada fazla daha geniş katılımla eşdeğer düzeydeki şahısların belirlenmiş konuları geniş olarak konuşması söz konusudur Bu açıdan kavga metodu sorucevaptan daha serbest ve kapsamlıdır Ortak talimatlar, çözüm önerileri vs ile daha eğitseldir Tartışma metodunda sorucevap yine vardır, lakin öbür bir tarzda Buradaki soruların da aynı sorucevap metodunda olduğu gibi bir şekilde ortaya konması ve cevapların da net ve güzel olması sağlanmalıdır Ağız Dalaşı metodunu kullanmanın önşartları ve sınırlılıkları Eğitim ortamlarında kavga metodunu kullanmanın bir takım önşartları ve sınırlılıkları vardır a) Tartışma metodunda birincil önşartlardan birisi, eğitim ortamındaki oturma düzenidir Herkesin birbirinin ensesini seyrettiği ortamlarda kavga olmaz Sağlıklı ağız dalaşı yapabilmek için herkesin birbirinin yüzünü görmesi şarttır Bunun için dairesel ya da atnalı (yarımay) biçimi oturma sağlanmalıdır Sıra dizili sınıflarda konuşmak için ayağa kalkmak ya da geri dömek de burada düşüncesiz olur b) Kavga her sınıfta ve her derste veya konuda uygulanamaz İlkokulun ilk sınıflarında veya fazla kalabalık sınıflarda (25 kişiden artı) bu usul kullanılmamalıdır Fazla kalabalık ortamlarda bir kavga grubu seçilerek geri kalanlar dinleyici konumuna geçebilirler Benzer şekilde matematik, gramer gibi kuralları net olarak ortaya konmuş veya bilimsel olarak belirli geçerli konularda ağız dalaşı açtırmak da abes olur Hoca tartışılabilirve öğrencilerin ilgisini çeken bir konu seçmelidir Yapay, öğrenciler arasında patavatsız kırgınlıklara niçin olabilecek, kişisel konulara kayabilecek, katılanları bilimsel esaslardan uzaklaştıracak konular seçmekten kaçınmalıdır c) Tartışmada mutlaka bir idareci bulunmalıdır Idareci olmadan yapılan tartışmalarda kontrol kısa sürede kaybolur; yapılan işin eğitsel değeri kalmaz Idareci ara sıra konuyu toparlamalı, konudan uzaklaşmaları ve geveze süre kayıplarını önlemeli, kavga sonunda ulaşılan sonuçları özetlemeli ve rapor haline getirmelidir Idareci olmazsa veya iyi bir idare gösteremezse, toplantı kısa sürede istismar edilebilir; gevezelik, laubalilik, rivayet yapılmaya başlanır; ya da hiç olmazsa yüzeysel bir muhabbet konuşmasına dönüşebilir Hem kavga ortamının sessizliğini sağlamada hem de uzun ve amaçsız konuşmaları gerektiğinde kibar bir şekilde sona erdirmede, ağız dalaşı yöneticisine büyük işler düşmektedir d) Tartışma, ortak güven içinde olmalıdır Ayrıca idareci (hoca) ile tartışmaya katılan öğrenciler aralarında ayrıca de öğrencilerin kendi arasında tam bir güven olamlı ve bu güven tartışma boyunca da sürdürülmelidir Eğer tartışmayı yöneten öğretmen, tartışmaya katılanları azarlıyor, tavır isteklerini reddediyor, bazılarını alaya alıyorsa, gizli bir tartışma ortamı olmaz Aynı şekilde öğretmen her konuşmayı yargılıyor, her soruya yanıt vermeye kalkıyorsa, gene ağız dalaşı yürümez Ağız Dalaşı demokratik bir tarzda yok de otoriter bir tarzda yönetiliyorsa, usul hedefine ulaşamaz e) Kavga metodunu etkili olarak kullanmanın bir diğer önşartı, tartışmanın eşdeğer düzeyde kişiler arasında yaptırılmasıdır Bambaşka eğitim ve kültür düzeylerinden şahısların katıldığı tartışmada, kısa sürede bir grup diğerini zorlama altına alır; iki taraflı bir hafıza alışverişi olmaz Böyle bir durumda bir takım kişiler kendini görüş havasına girebilirler Ağız Dalaşı metodunun faydaları a) Kavga, birlikte yaşamanın getirdiği bir şeydir İnsanların toplumsal hayatını geliştirir; onlarda yardımlaşma ve arkadaşlık duygularının ilerlemesini sağlar b) Çocukları, sonra yetişkin birer aza olarak katılacakları demokratik toplumun tartışmalarına hazırlar Katılanlara, ağız dalaşı sanatını öğretir c) Çocukları karşıt düşünceleri katlanma ve hoşgörü ile karşılamaya alıştırır bu vesileyle çocukların eleştiri yapma ve eleştirileri şımartma ile karşılama yetenekleri de gelişir Öğrenci kendini denetim etmeyi, disiplinli davranmayı öğrenir d) Çocuklarda sorumluluk duygusu geliştirir; kendi haklarını kibar bir şekilde savunmayı öğretir Kişilere, haklı oldukları konularda bile kırıcı olmamayı, nazik olmayı öğretir Tartışma grupları içinde öğrenciler aidiyet, arkadaşlık, dayanışma gibi yüksek sosyal duyguları öğrenir ve geliştirirler e) Ağız Dalaşı, öğrencilerin dil gelişimlerini sağlayan en iyi metodlardan biridir Öğrenci bu yöntem tamamen keza karşısındakilerin konuşmasını dürüst anlamayı hem de kendi duygu, hafıza ve deneyimlerini en içten ve etkili şekilde anlatmayı öğrenir f) Bu usul, bir öğretmenin öğrencilerini tanımasının en içten ve etkili yollarından biridir Tartışmaya katılan öğrenciler ayrıca bilgilerini keza de akıl ve öteki çoğu ruhsal ve sosyal yeteneklerini berrak bir şekilde ortaya koyarlar g) Tartışma metodu, geleneksel derse bir canlılık getirir Burada herkes gönüllü olarak derse katılmaya ve kendini ortaya koymaya çalışır Geleneksel metodlardaki öğretmenden öğrenciye içten tek yönü olan ve otoriter veri akışı yerine, çocuktan çocuğa çok yönü olan ve demokratik haberleşme ve bilgi akışı sağlanmış olur h) Ağız Dalaşı metodu, öğrenme ilkelerine uygudur Alaka uyandırma, egzersiz, pekiştirme gibi öğrenme ilkeleri burada çoğu kez kullanılmaktadır Konuyu analiz, algı, yorumlama, problem çözme gibi noktalarda öğrencilere yardımcı olur Kavga metodu uygulamasında dikkat edilecek hususlar a) Ağız Dalaşı başlamadan önce yönetici mümkünse tartışmaya katılanları bir bir tanıtmalı, konuyu, tartışmada herkesin uyması gereken kuralları (laf alarak söylev, söylev süresine uyma, başkalarının sözlerini kesmeme, konudan uzaklaşmama, nezaket kurallarına adaptasyon vs) açıklamalıdır Tartışmacıların kişiliklerle yok görüşler ve sorunlarla uğraşmaları istenmelidir b) Tartışmanın konu ve yönetiminin öğretmen merkezli mi, yahut öğrenci merkezli mi (bağımsızlık) olacağı tekrar belirlenmelidir c) Tartışılacak konu büyükse, daha önceden daha aşağı gruplar oluşturarak mini tartışmalar yaptırmalı; konunun bütünü üzerindeki ağız dalaşı sonra sınıfın geneli önünde yaptırılmalıdır d) Derslik tartışmalarında bütün öğrencilerin tartışmaya katılmaları, hattâ eşdeğer oranda laf alarak katılmaları sağlanmalıdır e) Tartışmanın tıkandığı, konunun dağıtıldığı, nezaket kuralları dışına çıkıldığı durumlarda, öğretmen soracağı bazı sorularla kontrolu baştan eline almalıdır Tartışmanın bilimsel ölçüler dışına çıkmamasına dikkat etmelidir f) Ağız Dalaşı konuları evvelden verilmeli ve öğrencilerin tartışmaya kaynak eserlerden hazırlanmaları sağlanmalıdır g) Kavga antregelişmesonuç gibi safhaları olan bir plân izlemeli; kavga esnasında manâlı hususlar (tartışmanın amacı, ana sorunlar, ağız dalaşı süresi vs) tahtaya yazılmalıdır h) Tartışmadan çıkarılabilecek sonuçlar veya grupların esas görüşleri, kavga etapları arasında ve en sonunda hoca tarafından ortaya konmalıdır i) Kavga çoğunlukla yetişkinlerin yapabileceği bir iştir Eğer birincil ve ortaokul düzeyinde bu metod kullanılmak isteniyorsa ya devir olarak verilen okumaveyayalı bir ön hazırlıktan veya bir gözlem gezisi, bir film seyretme, bir deney yapmadan vs sonra yaptırmalıdır