Hidrosefali nedir?
Hidrosefali dimağda ventrikul denilen kaviteler içerisinde anormal dimağ omurilik likidi (BOS) birikimi ile karekterize bir durumdur. BOS, dimağ ve omurilik etrafında dolaşır. BOS nin vazifesi beyefendisine fizikî destek olmak, artık hususların atılması ve santral had sistemi (SSS) içerisinde,önemli unsurların dağılımına imkan tanımaktır. Sağlıklı bir yetişkinde günlük BOS üretimi yaklaşık 500cc. dir. BOS akım yolu tıkandığı vakit, yahut emilimde bir eza oluştuğu vakit likit birikmeye başlar, ventrikuller genişler, baş içerisindeki basınç artar ve hidrosefali meydana gelir.
Alışılagelmiş Basınçlı Hidrosefali Nedir?
NBH ventrikullerin genislemesine yol açan fakat baş içi basıncı çok az yada hiç arttırmayan BOS birikimidir. Sıklıkla yaşlılarda görülür. Hareket bozukluğu, hafif demansiyel tablo ve idrar kaçırması ile karekterize bir semptomlar eşlik eder. Bu semptomların biri, ya da hepsi bir arada olabilir. Hastaların birçoklarında BOS emilim yollarında blokaja neden olan faktör bilinemez.
Olağan Basınçlı Hidrosefaliye yol açan etmenler?
Olguların pek birçoklarında altta yatan neden saptanamaz, yani idiopatiktir. Baş travması, geçirilmiş subaraknoid kanama, tümör yahut kistler, subdural kanama, cerrahi sırasında görülen kanamalar, menenjit yahut gayrı dimağ enfeksiyonları neticesinde NBH oluşabilir.
NBH semptomları nelerdir?
•Yürüme Bozuklukları: Hafif bir istikrar sorunundan ayakta duramama ve yürüyememeye kadar farklı tablolarda bulunabilir. Adımlar sıklıkla geniş tabanlı, kısa basamaklı ve yavaştır. NBH li hastaların ayaklarını kaldırmalarında, merdiven çıkmalarında bir kasvet vardır. Sık düserler. Tıpkı vakitte etraflarında dönmedede zorluk çekerler. Çok yavaş ve pek çok adımda yürürler. Istikrar sorunu ve yürümede çekilen meşakkat birinci ve en sık gözlenen şikayettir.
•Hafif seviyede demans: Günlük aktivitelere ilginin azalması, unutkanlık, rutin yapılan işlerle savaş etmede zorluk ve yakın devir hafıza bozukluğunu içerir. NBH lide gözlenen kognitif semptomlar çok şiddetli olmadığı için sıklıkla ihmal edilir ve yaslanmanın doğal bir süreci olarak kıymetlendirilir. Konuşma yeteneği sıklıkla bozulmaz. Kendilerinde bulunan meselelerden sıklıkla farkında olmazlar ve velev inkar edebilirler. Kimi olgularda kognitif değişiklikler yalnız nöropsikolojik kıymetlendirme ile saptanabilir.
•Mesane denetiminde bozulma: Hafif olgularda sık tuvalete gitme ile kendini gösterirken, ileri olgularda mesane denetimi büsbütün bozulur. Nadiren diski kaçırma olabilir. Birtakım hastalarda mesane sorunları hiç ortaya cıkmaz.
NBH hastaları sıklıkla 60 yaş üzeri hastalar oldukları ve bu yaş öbeğinde bu stil semptomların olağan olduğu düşünüldüğü içen, beşerler ekseriyetle bu sorunlar ile birlikte yaşamak zorunda olduklarını düşünürler ve vücutlarında oluşan bu değişiklere kendilerini adapte etmeye calışırlar
NBH semptomlar tıpkı vakitte yaslılarda ortaya çıkabilecek vesair birtakım sıhhat dertlerini taklit edebilir. Mesela görülen kognitif semptomlar erken periyot Alzheimer marazı olarak kıymetlendirilebilir. Tıpkı biçimde istikrar ve yürüme meseleleri Parkinson illeti olarak düşünülebilir. Birtakım hastalarda NBH ye bu hastalıklarında eşlik edebilecegi unutulmamalıdır.
Hastalar doktora birinci müracat ettiklerinde semptomlar aylar velev yıllar boyunca devam etmekte olabilir. Hidrosefali semptomları hengam içerisinde artış gösterir. Artış suratı değişkenlik göstermekte ve hastalar fonksiyon kayıpları kritik noktaya geldiklerinde sıklıkla doktora sarfiyatlar. Semptomların oluş mühleti ne kadar uzun ve semptomlar ne kadar şiddetli ise, tedaviye cevap o kadar geç olacaktır. Umumi bir kural olarak tanı ne kadar erken konursa tedavinin muvaffakiyetinin o kadar ziyade olacağı söylenebilir.
Her 3 semptomunda tıpkı hastada bulunması tanı için mutlak gerekli değildir.
Lomber Ponksiyon
BOS yaklaşık basıncını ölçmeye tıpkı hengamda sıvıdan tahlil yapmaya yardımcı olur. Lokal anestezi altında belin alt kısmına ince bir iğne ile girilerek 50 cc ye kadar BOS boşaltılır. Bu sayede semptomlarda süreksiz bir düzelmenin olması istenir. Şayet bu süreç sonrasında semptomlarda süreksiz periyodikte olsa mealli bir toparlanma olursa o hengam cerrahi tedavinin başarılı olacağı söylenebilir. Şayet lomber ponksiyona karşılık negatif yahut net olarak anlaşılamamış ise daha ileri araştırmalar yapmak gerekir.
Günümüzde kullanılan Tedavi Alternatifleri
Günümüzde en sık kullanılan ve ekseriyetle tek mümkün tedavi seçeneği BOS kanallarını emilimin sağlanabileceği vücudun farklı kısımları ile birlestirmeye yarayan sant denilen sistemin cerrahi olarak yerleştirilmesidir. Bu maksatla en sık kullanılan konum karın içerisinde peritondur ve kullanılan sistemede ventrikuloperitonel sant denir. Cerrahi sonrasında sant sisteminin tüm modülleri cilt altında kalacak ve dışarıdan bir şey görülmeyecektir.
Aquaduct darlığı olan hastalarda endoskobik ucuncu ventrikulostomi denilen bir cerrahi müdahalede sant pratiğine alternatif olabilir. Bu yaklaşımda aquaduktaki daralmadan ötürü endoskop yardımı ile alternatif bir BOS akım yolu yapılır. Aquadaktaki daralma MRI ile saptanabilir. Endoskobik yaklasımın sonuçları yetişkinlerde farklılık arzetmektedir. Üçüncü ventrikulostomi uygulanan hastaların bir kısmında semptomların düzelebilmesi içen sonrasında sant takılması gerekebilir.
Santlama süreci içen münasebetli hastalar kimlerdir?
Bu gayeyle pek çok test ve araştırma geliştirilmiş olmak ile birlikte, tek başına sant sürecinin muvaffakiyetini varsayım ettirebilecek bir faktör bulunmamaktadır. Aşagıdaki bulgular sant takılmasını takiben sonucların daha âlâ olacagını düsündürmektedir:
•Yürüme bozukluğunun birinci ortaya çıkan ve baskın semptom oluşu
•Travma yahut kanama üzere NBH nin bilinen bir sebebinin olması
•Görüntüleme tekniklerinde ventrikul boyutlarının BOS un bulunduğu Subaraknoid boşluktan orantısız formda geniş olması
•Lomber ponksiyon yahut lomber katater yoluyla BOS boşaltılmasının dramatik süreksiz bir düzelme sağlaması
•Ölçülen dimağ içi yahut spinal BOS basıncının üst limitlerde olması
•Beyini etkileyen küçük kan dammar marazı kanıtlarının minimal oluşu
Hidrosefali semptomlarının santlama sonrası düzelmesinin mümkün olacağını bilmek değerlidir.
Cerrahi sonrası külliyen güzelleşme herkesin beklentisi olsada, bu her hengam mümkün olmayabilir. Cerrahi sonrasında mevcut şikayetlerin manalı ölçüde azalması, kişinin diğerlerine bağımlı halden kurtulmaları, en değerlisi nörolojik semptomlarin daha da ilerlemesinin önüne geçilmesi hasta ve yakınlari içen tatminkar bir yanıttır.
Sant Operasyonunun Muvaffakiyet Orantısı Nedir?
Yürüme bozukluğu, hafif demans ve mesane denetim sorunları operasyon sonrası birkaç gün içerisinde düzelebilir yahut haftalar aylar düzelme icin gerekebilir. Bu düzelmenin ne süratte ve ne kademe olacağını evvelden kestirmenin bir yolu maatteessüf yoktur. Düzelme olanlarda sıklıkla bu düzelmeler birinci haftalar içerisinde olur. Bu düzgünleşme hafif seviyede olabileceği üzere çok dramatik bir formda de olabilir. Semptomlarada operasyon sonrası düzelme saptanan hastalarda sonrasında klinikte tekrar gerileme olması sant fonksiyon bozukluğunu yahut asağıda belirtilen komplikasyonlardan birinin geliştiğini düşündürür.
NBH tedavi edilmez ise ne olur?
NBH li hastalar sıklıkla ilerleyici semptomlar ile basvururlar ve bu semptomların kendi kendine düzeleceği ve klinik bozulmanın kendi kendine duracağına inanmanın bir nedeni yoktur. Kimse mevcut semptomların ne süratte ilerleyeceğini iddia edemez. Semptomlar ne kadar şiddetli ise ve ne kadar uzun müddettir mevcut ise tedaviye cevap o kademe daha az olacaktır. Umumî bir kural olarak tanı ve tedavi ne kadar erken yapılırsa düzelme o kadar düzgün olacaktır. Şayet semptomlar çok hafif ise hastaya acil bir sant operasyonu yapmadan bir mühlet yakın takip yapılabilir.
Hidrosefali dimağda ventrikul denilen kaviteler içerisinde anormal dimağ omurilik likidi (BOS) birikimi ile karekterize bir durumdur. BOS, dimağ ve omurilik etrafında dolaşır. BOS nin vazifesi beyefendisine fizikî destek olmak, artık hususların atılması ve santral had sistemi (SSS) içerisinde,önemli unsurların dağılımına imkan tanımaktır. Sağlıklı bir yetişkinde günlük BOS üretimi yaklaşık 500cc. dir. BOS akım yolu tıkandığı vakit, yahut emilimde bir eza oluştuğu vakit likit birikmeye başlar, ventrikuller genişler, baş içerisindeki basınç artar ve hidrosefali meydana gelir.
Alışılagelmiş Basınçlı Hidrosefali Nedir?
NBH ventrikullerin genislemesine yol açan fakat baş içi basıncı çok az yada hiç arttırmayan BOS birikimidir. Sıklıkla yaşlılarda görülür. Hareket bozukluğu, hafif demansiyel tablo ve idrar kaçırması ile karekterize bir semptomlar eşlik eder. Bu semptomların biri, ya da hepsi bir arada olabilir. Hastaların birçoklarında BOS emilim yollarında blokaja neden olan faktör bilinemez.
Olağan Basınçlı Hidrosefaliye yol açan etmenler?
Olguların pek birçoklarında altta yatan neden saptanamaz, yani idiopatiktir. Baş travması, geçirilmiş subaraknoid kanama, tümör yahut kistler, subdural kanama, cerrahi sırasında görülen kanamalar, menenjit yahut gayrı dimağ enfeksiyonları neticesinde NBH oluşabilir.
NBH semptomları nelerdir?
•Yürüme Bozuklukları: Hafif bir istikrar sorunundan ayakta duramama ve yürüyememeye kadar farklı tablolarda bulunabilir. Adımlar sıklıkla geniş tabanlı, kısa basamaklı ve yavaştır. NBH li hastaların ayaklarını kaldırmalarında, merdiven çıkmalarında bir kasvet vardır. Sık düserler. Tıpkı vakitte etraflarında dönmedede zorluk çekerler. Çok yavaş ve pek çok adımda yürürler. Istikrar sorunu ve yürümede çekilen meşakkat birinci ve en sık gözlenen şikayettir.
•Hafif seviyede demans: Günlük aktivitelere ilginin azalması, unutkanlık, rutin yapılan işlerle savaş etmede zorluk ve yakın devir hafıza bozukluğunu içerir. NBH lide gözlenen kognitif semptomlar çok şiddetli olmadığı için sıklıkla ihmal edilir ve yaslanmanın doğal bir süreci olarak kıymetlendirilir. Konuşma yeteneği sıklıkla bozulmaz. Kendilerinde bulunan meselelerden sıklıkla farkında olmazlar ve velev inkar edebilirler. Kimi olgularda kognitif değişiklikler yalnız nöropsikolojik kıymetlendirme ile saptanabilir.
•Mesane denetiminde bozulma: Hafif olgularda sık tuvalete gitme ile kendini gösterirken, ileri olgularda mesane denetimi büsbütün bozulur. Nadiren diski kaçırma olabilir. Birtakım hastalarda mesane sorunları hiç ortaya cıkmaz.
NBH hastaları sıklıkla 60 yaş üzeri hastalar oldukları ve bu yaş öbeğinde bu stil semptomların olağan olduğu düşünüldüğü içen, beşerler ekseriyetle bu sorunlar ile birlikte yaşamak zorunda olduklarını düşünürler ve vücutlarında oluşan bu değişiklere kendilerini adapte etmeye calışırlar
NBH semptomlar tıpkı vakitte yaslılarda ortaya çıkabilecek vesair birtakım sıhhat dertlerini taklit edebilir. Mesela görülen kognitif semptomlar erken periyot Alzheimer marazı olarak kıymetlendirilebilir. Tıpkı biçimde istikrar ve yürüme meseleleri Parkinson illeti olarak düşünülebilir. Birtakım hastalarda NBH ye bu hastalıklarında eşlik edebilecegi unutulmamalıdır.
Hastalar doktora birinci müracat ettiklerinde semptomlar aylar velev yıllar boyunca devam etmekte olabilir. Hidrosefali semptomları hengam içerisinde artış gösterir. Artış suratı değişkenlik göstermekte ve hastalar fonksiyon kayıpları kritik noktaya geldiklerinde sıklıkla doktora sarfiyatlar. Semptomların oluş mühleti ne kadar uzun ve semptomlar ne kadar şiddetli ise, tedaviye cevap o kadar geç olacaktır. Umumi bir kural olarak tanı ne kadar erken konursa tedavinin muvaffakiyetinin o kadar ziyade olacağı söylenebilir.
Her 3 semptomunda tıpkı hastada bulunması tanı için mutlak gerekli değildir.
Lomber Ponksiyon
BOS yaklaşık basıncını ölçmeye tıpkı hengamda sıvıdan tahlil yapmaya yardımcı olur. Lokal anestezi altında belin alt kısmına ince bir iğne ile girilerek 50 cc ye kadar BOS boşaltılır. Bu sayede semptomlarda süreksiz bir düzelmenin olması istenir. Şayet bu süreç sonrasında semptomlarda süreksiz periyodikte olsa mealli bir toparlanma olursa o hengam cerrahi tedavinin başarılı olacağı söylenebilir. Şayet lomber ponksiyona karşılık negatif yahut net olarak anlaşılamamış ise daha ileri araştırmalar yapmak gerekir.
Günümüzde kullanılan Tedavi Alternatifleri
Günümüzde en sık kullanılan ve ekseriyetle tek mümkün tedavi seçeneği BOS kanallarını emilimin sağlanabileceği vücudun farklı kısımları ile birlestirmeye yarayan sant denilen sistemin cerrahi olarak yerleştirilmesidir. Bu maksatla en sık kullanılan konum karın içerisinde peritondur ve kullanılan sistemede ventrikuloperitonel sant denir. Cerrahi sonrasında sant sisteminin tüm modülleri cilt altında kalacak ve dışarıdan bir şey görülmeyecektir.
Aquaduct darlığı olan hastalarda endoskobik ucuncu ventrikulostomi denilen bir cerrahi müdahalede sant pratiğine alternatif olabilir. Bu yaklaşımda aquaduktaki daralmadan ötürü endoskop yardımı ile alternatif bir BOS akım yolu yapılır. Aquadaktaki daralma MRI ile saptanabilir. Endoskobik yaklasımın sonuçları yetişkinlerde farklılık arzetmektedir. Üçüncü ventrikulostomi uygulanan hastaların bir kısmında semptomların düzelebilmesi içen sonrasında sant takılması gerekebilir.
Santlama süreci içen münasebetli hastalar kimlerdir?
Bu gayeyle pek çok test ve araştırma geliştirilmiş olmak ile birlikte, tek başına sant sürecinin muvaffakiyetini varsayım ettirebilecek bir faktör bulunmamaktadır. Aşagıdaki bulgular sant takılmasını takiben sonucların daha âlâ olacagını düsündürmektedir:
•Yürüme bozukluğunun birinci ortaya çıkan ve baskın semptom oluşu
•Travma yahut kanama üzere NBH nin bilinen bir sebebinin olması
•Görüntüleme tekniklerinde ventrikul boyutlarının BOS un bulunduğu Subaraknoid boşluktan orantısız formda geniş olması
•Lomber ponksiyon yahut lomber katater yoluyla BOS boşaltılmasının dramatik süreksiz bir düzelme sağlaması
•Ölçülen dimağ içi yahut spinal BOS basıncının üst limitlerde olması
•Beyini etkileyen küçük kan dammar marazı kanıtlarının minimal oluşu
Hidrosefali semptomlarının santlama sonrası düzelmesinin mümkün olacağını bilmek değerlidir.
Cerrahi sonrası külliyen güzelleşme herkesin beklentisi olsada, bu her hengam mümkün olmayabilir. Cerrahi sonrasında mevcut şikayetlerin manalı ölçüde azalması, kişinin diğerlerine bağımlı halden kurtulmaları, en değerlisi nörolojik semptomlarin daha da ilerlemesinin önüne geçilmesi hasta ve yakınlari içen tatminkar bir yanıttır.
Sant Operasyonunun Muvaffakiyet Orantısı Nedir?
Yürüme bozukluğu, hafif demans ve mesane denetim sorunları operasyon sonrası birkaç gün içerisinde düzelebilir yahut haftalar aylar düzelme icin gerekebilir. Bu düzelmenin ne süratte ve ne kademe olacağını evvelden kestirmenin bir yolu maatteessüf yoktur. Düzelme olanlarda sıklıkla bu düzelmeler birinci haftalar içerisinde olur. Bu düzgünleşme hafif seviyede olabileceği üzere çok dramatik bir formda de olabilir. Semptomlarada operasyon sonrası düzelme saptanan hastalarda sonrasında klinikte tekrar gerileme olması sant fonksiyon bozukluğunu yahut asağıda belirtilen komplikasyonlardan birinin geliştiğini düşündürür.
NBH tedavi edilmez ise ne olur?
NBH li hastalar sıklıkla ilerleyici semptomlar ile basvururlar ve bu semptomların kendi kendine düzeleceği ve klinik bozulmanın kendi kendine duracağına inanmanın bir nedeni yoktur. Kimse mevcut semptomların ne süratte ilerleyeceğini iddia edemez. Semptomlar ne kadar şiddetli ise ve ne kadar uzun müddettir mevcut ise tedaviye cevap o kademe daha az olacaktır. Umumî bir kural olarak tanı ve tedavi ne kadar erken yapılırsa düzelme o kadar düzgün olacaktır. Şayet semptomlar çok hafif ise hastaya acil bir sant operasyonu yapmadan bir mühlet yakın takip yapılabilir.