Telefonun Tarihsel Gelişimi
İlk Telefon
Telefonun İcadı ve Gelişimi hakkında Bilgi
Telefonun İlk Hali
Telefonu Kim İcad Etti
XIX yuzyılın son ceyreğinde Morse telgrafı standart aracları, kuralları ve uzmanlarıyla tam orgutlenmiş bir kamu hizmeti durumuna gelmişti Ve sayısız araştırmacılar daha da geliştirmek icin harıl harıl calışmaktaydılar Cabaları ozellikle iki yon izlemekteydi: En kısa zamanda masrafları karşılayacak azami hızı ulaşımda sağlamak; bir de Morse alfabesini bir yana bırakıp mesajları normal yazıyla alabilmek
Birincisini duplex (cift taraflı haberleşme) tekniğiyle yani her iki yonden birden mesaj gondermek yoluyla sağladılar Bu guzel icat iki kişinin eseri oldu: Wheatstone (1852) ve Amerikalı Stearns (1868) Unlu Thomas Edison da bunu 1871′de guadruplex sistem haline soktu
İkinci sorun icin ilk cozum bulan İngiliz Davit Hughes (18311900) oldu1855′te alfabenin harflerine karşılık olan bir klavye teklif etti Ama yine de en koklu cozum yolunu basit bir telgraf teknisyeni olan Fransız Emile Baudot (18451903) gosterdi 1874′te karma bir yol Hughes ile şirketinin kullandığı Morse makinelerinin birleştirilmesini teklif etti Ve bunu gercekleştirmeyi başardı Boylece yazılı bir telgraf meydana getirmekle kalmadı, birkac mesajı (56 taneyi) birden gonderme imkanını da sağlamış oldu
Acıkgoz bir adam olan Baudot, icadının beratını almaya ve makinesini PTTye kabul ettirmeyi başardı Bunun kendisine paraca bir tatmin sağladığı soylenemezse de adının Morseunki gibi gelecek kuşaklara bir cins isim olarak kaldığını gormek kıvancına erişti
Telefon Baudotnun ilk denenmesi sırasında icat edildi
imagestelefonuntarihcesiresimli5afaf73ab2ba8
Telefon Baudotnun ilk denenmesi sırasında icat edildi
Bu icadın da uzun bir gecmişi olmuştur İlkini, sicimi: telefonu (Hooke) bir yana bırakalım; 1782′de sesleri 800 m uzağa goturmeyi deneyen Papaz Dom Gautheyi de anıp gectikten sonra, bu alanda ciddi ilk calışmayı yapmış olan Amerikalı Charles Pagea (18121873) gelelim Page yumuşak demir parcacıklarını hızla mıknatıslamak ve mıknatıslığını gidermek yoluyla sesleri almayı başarmıştı Meslektaşı Cenevreli fizikci Auguste de la Rive (18011873) bunu geliştirdi ve işi, telefonun gercek onicatcısı olarak sayacağımız Alman fizikci Philipp Reiss (18011873) ele aldı
Reiss makinesi sesin titrediği bir zardı ve bu titremeler elektrik devresini kapatmaktaydı
Reiss, uluslararası une sahip bir bilgin değildi Oyle ki, calışmaları kendini aynı calışmalara vermiş olan Amerikalı profesorun kulağına rastlantıyla calındı Bu bir diksiyon profesorunun oğlu olup 3 Mart 1847′de Edinburgda doğan Graham Bell idi Kendisi de babası gibi fonetikle konuşma mekanizması ve sağır dilsizlerle ilgilenmişti Bu alandaki incelemeleri sırasında Holmholtzun İşitme Duyusu Acısından Muziğin Fizyolojik Teorisi (1863) adlı eserinden, elektromıknatısın etkilediği bir diyapazon aracılığıyla nasıl sesler elde edilebileceği hakkında fikir edinmiş ve elektrik konusunda incelemeler yapmaya başlamıştı
1872′de ABDye goc eden ve Boston Universitesine ses fizyolojisi profesoru olarak atanan Bell, sağırlarla ilgili projelerini bir yana atmış değildi; hatta bir sağır kadınla evlenmişti O kadar ki, 1875′te bir telgraf maniplesi aracılığıyla bir diyapazonu onlar icin titreştirmişti Gunun birinde diyapazonun yerine mıknatıslı maden parcaları kullandı ve bunlardan birinin kuru bir ses cıkararak elektromıknatısa gidip yapıştığını gozlemledi Ani bir esinlemeyle irkildi Maden parcacıklarının yerine bir zar yerleştirdi ve zarı titreşimlerine gore direnci değişen bir elektrik devresine bağladı Sonra telin obur ucunda calışmakta olan asistanına seslendi: Bay Watson, gelin! size ihtiyacım var Watson şaşkın ve urkek bir tavırla koşup geldi: Patronunun sesini telefondan duymuştu
imagestelefonuntarihcesiresimli5afaf73bbe446
Butun davalar art arda gercek mucidin lehine sona ermekteydi Telefon da bir yandan durmadan yayılmakta, teller şehirlerden şehirlere uzanmaktaydı 1880 yılında Amerikanın 35 eyaleti telefon santralına kavuşmuş ve 70000 abone kaydetmişti Bell 4 Ağustos 1922′de Halifaxda olduğunde ABD ve Kanadadaki 17 milyon abonelik şebekede ulaşım bir dakika durduruldu
1876′da telefonun icadı bunca hayranlık dolu bir şaşkınlık yarattıktan sonra fonografın etkisi ne oldu, bir gozunuzun onune getirin Oysa bu konu da ani olarak patlak vermemiş, calışmalar az cok kulaktan kulağa duyulmuştu Bilim adamları uzunca bir sureden beri uğraşmaktaydılar; hatta 1857′de yarı yola varmışlardı bile O yıl mutevazı bir basın musahhihi olan Fransız EdouardLeon Scott (18171879), gercek bir kaydedici fonograf imal etti Bu, altında bir silindirin donduğu madeni bir sivri uc ve buna bağlı bir zardan oluşmuştu Bu zarın onunde konuşulunca ya da şarkı soylenince sesler sivri madeni uc aracılığıyla silindirin uzerinde titreşimli izlet bırakıyordu
Bu kaydetmenin tersinin olabileceği yani sivri ucu bu izlerden bir daha gecirmek yoluyla soz ya da muziği yeniden meydana getirmek bambaşka bir alandı elbet Ve kolay kolay kimsenin aklına gelecek şey de değildi Bunu ilk duşunen Charles Cros (18421888) adında bir Fransız oldu Cros şair, mizahcı, hem de bilim adamıydı Bir yandan şiirler yazıyor, bir yandan da teorik olarak renkli fotoğraf, gezegenlerarası ulaşım ve fonograf tasarlıyordu Tasarıları gercekleşti ve 1877′de Bilimler Akademisine, paleophone adını verdiği gercekte bir fonograf olan bir aletin planını sundu
Edisonun bu calışmadan haberi oldu mu? Yoksa yalnızca bir rastlantı sonucu olarak mı bilmiyoruz; tıpatıp aynı ilkelere dayanan makinesi icin berat istedi Edisonu bu makinenin onunde cocukca bir şarkı olan Mary had a little lamb Marynin minik bir kuzusu var şarkısını soylerken gorenler, makinenin az sonra hımhım bir sesle bunu tekrarladığını duydular
1878′in fonografı bir oyuncaktı, ama inanılmaz bir gelişme gosterdi ve gunumuzun elektrofon ve mikrosiyon plaklarına bir yığın yeni buluş ve icatlara yol actı
imagestelefonuntarihcesiresimli5afaf73ccd715
Telefon nasıl calışır?
Bir elektrik devresi uzerinden bir telefon konuşmasının yapılması sırasında meydana gelen olaylar şoylece sıralanabilir:
1 Ses enerjisi mekanik enerjiye donuşur
2 Mekanik enerji elektrik enerjisine donuşur
3 Elektrik enerjisi nakledilir
4 Karşı tarafta elektrik enerjisi manyetik enerjiye donuşur
5 Manyetik enerji mekanik enerjiye donuşur
6 Mekanik enerji ses enerjisine donuşur
Elektrik titreşimlerinin iletkenlerdeki yayılma hızı esas titreşimlerinin havadaki yayılma hızından birkac yuz bin kere daha fazla olduğundan (200300 bin kmsn mertebesinde) telefon ile konuşanlar, aradaki uzaklığa rağmen, karşı karşıya bulunuyorlarmış hissine sahiptirler Telefon sistemi uc ana gorev yapar İki abone arasında konuşma irtibatını sağlar ve aboneler arasında cağırma, meşgul cevirme, ses sinyalleri uretir Otomatik olmayan manyetolu telefonlarda bu işlemler elle yapılır
Bir telefon aletinde bulunan belli başlı parcalar şunlardır:
1 Ses alıcı (mikrofon),
2 Mikrofon akım kaynağı,
3 Ses verici (kulaklık),
4 Cağırma ve cağrılma duzenleri,
5 Devre acıp kapayıcılar, anahtarlar,
6 Cağırma kadranı
imagestelefonuntarihcesiresimli5afaf73dddfbd
Manuel ve otomatik santrallara bağlı telefon aletleri birbirinden farklıdır Herbirinde yukardaki parcaların bazıları bulunur Telefonun ahizesi sesi elektrik enerjisine ve elektrik enerjisini de sese cevirir Otomatik telefon cihazında ahize kaldırıldığında devreyi acan bir anahtar ve on tarafta numaratoru mevcuttur Telefon ahizesi kaldırılınca telefonla santral arasında elektrik devresi kurulur Ahizeden ton sesi duyulur Numaratorden, mesela 6 rakamı cevrilince elektrik devresi altı defa acılıp kapanmış olur Elektrik devresindeki acılıp kapanmalar sinyal olarak santralda devreler vasıtasıyle sayılır
Muhaberenin konuşma şeklinde olması şart değildir Lokal santrallara konulan bilgisayarlar gonderilen sinyal cinsine gore secim yaparak dağıtımı analog telefon, sayısal telefon, faksimile, teleks, televizyon bilgi işlem şekillerinde terminallere ulaştırır Boylece telefon konuşmaları yanında televizyon, faksimil resim ve yazı, teleks, bilgisayar işlemleri de cok suratli ve kaliteli olarak yurutulur
Muhabere hatları: Muhabere (haberleşme) imkanları cok ceşitlidir Bunlar:
1 İki telli analog radyo sinyal hattı (1 konuşma)
2 Anolog radyo role link hattı (30 konuşma)
3 Sayısal radyo role link hattı (1920 konuşma)
4 Cok kollu koaksiyel kablo hattı (7680 konuşma)
5 Fiberoptik kablo hattı (10000 konuşma ve ustu)
6 Muhabere uydular hattı (20000 konuşma)
imagestelefonuntarihcesiresimli5afaf73eef28a
ki telli konuşma devreleri uzak mesafelerde kayıplar cok arttığı ve kanal sayısı sınırlı olduğu icin şehir ici dağıtım sistemi dışında kullanılmaz Muhabere sistemleri radyo yayınlarından istifadeyle kapasite ve kalite yonunden cok gelişmiştir Telefon konuşmaları hem doğrudan analog sinyal olarak hem de bu analog sinyalin sayısal sinyal haline cevrilmesinden sonra yayınlanarak yapılabilmektedir Analog sinyal de yankı problemi ve sinyal gurultu seviyesi yuksek olduğu icin terk edilmiş sayısal sinyal sistemine gecilmiştir
Sayısal sinyal sistemlerinde, analog sinyal dilimlere bolunerek duzgun palslara ayrılır Bu palslar daha sonra kodlanarak verici anteninden 0′, 1′ sayısal yayın olarak gonderilir Kodlanma işlemi her konuşma icin ayrı ayrı yapılabildiği icin bir antenden aynı anda binlerce sayıda konuşma palslar halinde yayınlanabilir Alıcı telefon, istasyondan alınan bu binlerce yayın tekrar kod cozucude cozumlenerek, odyo sinyal haline cevrilerek santral mantık devresinden gecerek abonelere ulaşır Kodlanmış palslar antenden yayınlanabildiği gibi koaksiyel kablolardan da gonderilebilir Koaksiyel kablolarda kayıplar cok azalır Koaksiyel kablo yerine bundan daha suratli yuksek kapasiteli ve kayıp oranı cok duşuk optik fiber kablolar da kullanılabilir Optik fiber sisteminde kodlanmış sayısal sinyaller optik sinyallere cevrilerek gonderilir Karşı santralde optik sinyaller once elektronik sinyallere daha sonra da odyo analog sinyale cevrilerek lokal santral mantık devresinden abonelere ulaştırılır
İki telli muhabere sisteminde aynı anda bir konuşma yapılır Halbuki pals kod moduleli sayısal radyo link muhabere sisteminde 30 kanal mevcuttur Koaks kablolu sayısal radyo link muhabere sistemiyse en az saniyede 30 megabit bilgi gonderme kapasitesine sahip olup, 1920 kanallıdır 1985 senesinde F Almanyada hizmete girmiş olan boyle bir sistem saniyede 565 mbit kapasiteye; bir başka ifadeyle aynı anda 7680 konuşma veya bilgi aktarmaya musaittir Fiberoptik sistemler 140 mbitsaniye ve daha yukarı kapasitede gorev yapmaktadır Fiberoptik muhabere sistemi kapasite yuksekliği, montaj kolaylığı, bakım istememesi, yuksek kaliteli bilgi gondermesiyle mevcut sistemlerin en mukemmelidir
imagestelefonuntarihcesiresimli5afaf7400241a
Ozet olarak telefon santrallarının isimleri şunlardır: Elektromekanik telefon santralı, elektronik telefon santralı, otomatik telefon santralı, şehirlerarası telefon santralı, transit telefon santralı, yarıelektronik telefon santralı, yarıotomatik telefon santralı, mahalli (yerel) telefon santralı olmak uzere ceşitleri vardır (1994)
Telefonun tatbikatta sağladığı en buyuk fayda muhaberenin suratli bir şekilde yapılmasıdır Fiberoptik, koaksiyel kablo ve elektromanyetik yollarla uydulardan yansıtılarak yapılan telefon goruşmeleri dunyanın her koşesini birbirine bağlamıştır Telefon sistemlerinin kanal kapasiteleri her gecen gun artmaktadır Kanal sayısında artışlar telefonu daha da pratik bir hale sokmaktadır Telekomunikasyon arasındaki onemli gelişmelerden biri de, telsiz telefonun ortaya cıkmasıdır Kısa dalga radyo alıcıvericilerin normal telefon sistemine bağlamasıyla hareket halinde telefonla konuşma imkanı ortaya cıkmıştır Bu sistemle bolgeler arası kesintisiz bağlantı olduğu gibi, cok uzun menzilli yolculuklar yapan bile istediği yeri anında arayabilir
İlk Telefon
Telefonun İcadı ve Gelişimi hakkında Bilgi
Telefonun İlk Hali
Telefonu Kim İcad Etti
XIX yuzyılın son ceyreğinde Morse telgrafı standart aracları, kuralları ve uzmanlarıyla tam orgutlenmiş bir kamu hizmeti durumuna gelmişti Ve sayısız araştırmacılar daha da geliştirmek icin harıl harıl calışmaktaydılar Cabaları ozellikle iki yon izlemekteydi: En kısa zamanda masrafları karşılayacak azami hızı ulaşımda sağlamak; bir de Morse alfabesini bir yana bırakıp mesajları normal yazıyla alabilmek
Birincisini duplex (cift taraflı haberleşme) tekniğiyle yani her iki yonden birden mesaj gondermek yoluyla sağladılar Bu guzel icat iki kişinin eseri oldu: Wheatstone (1852) ve Amerikalı Stearns (1868) Unlu Thomas Edison da bunu 1871′de guadruplex sistem haline soktu
İkinci sorun icin ilk cozum bulan İngiliz Davit Hughes (18311900) oldu1855′te alfabenin harflerine karşılık olan bir klavye teklif etti Ama yine de en koklu cozum yolunu basit bir telgraf teknisyeni olan Fransız Emile Baudot (18451903) gosterdi 1874′te karma bir yol Hughes ile şirketinin kullandığı Morse makinelerinin birleştirilmesini teklif etti Ve bunu gercekleştirmeyi başardı Boylece yazılı bir telgraf meydana getirmekle kalmadı, birkac mesajı (56 taneyi) birden gonderme imkanını da sağlamış oldu
Acıkgoz bir adam olan Baudot, icadının beratını almaya ve makinesini PTTye kabul ettirmeyi başardı Bunun kendisine paraca bir tatmin sağladığı soylenemezse de adının Morseunki gibi gelecek kuşaklara bir cins isim olarak kaldığını gormek kıvancına erişti
Telefon Baudotnun ilk denenmesi sırasında icat edildi
imagestelefonuntarihcesiresimli5afaf73ab2ba8
Telefon Baudotnun ilk denenmesi sırasında icat edildi
Bu icadın da uzun bir gecmişi olmuştur İlkini, sicimi: telefonu (Hooke) bir yana bırakalım; 1782′de sesleri 800 m uzağa goturmeyi deneyen Papaz Dom Gautheyi de anıp gectikten sonra, bu alanda ciddi ilk calışmayı yapmış olan Amerikalı Charles Pagea (18121873) gelelim Page yumuşak demir parcacıklarını hızla mıknatıslamak ve mıknatıslığını gidermek yoluyla sesleri almayı başarmıştı Meslektaşı Cenevreli fizikci Auguste de la Rive (18011873) bunu geliştirdi ve işi, telefonun gercek onicatcısı olarak sayacağımız Alman fizikci Philipp Reiss (18011873) ele aldı
Reiss makinesi sesin titrediği bir zardı ve bu titremeler elektrik devresini kapatmaktaydı
Reiss, uluslararası une sahip bir bilgin değildi Oyle ki, calışmaları kendini aynı calışmalara vermiş olan Amerikalı profesorun kulağına rastlantıyla calındı Bu bir diksiyon profesorunun oğlu olup 3 Mart 1847′de Edinburgda doğan Graham Bell idi Kendisi de babası gibi fonetikle konuşma mekanizması ve sağır dilsizlerle ilgilenmişti Bu alandaki incelemeleri sırasında Holmholtzun İşitme Duyusu Acısından Muziğin Fizyolojik Teorisi (1863) adlı eserinden, elektromıknatısın etkilediği bir diyapazon aracılığıyla nasıl sesler elde edilebileceği hakkında fikir edinmiş ve elektrik konusunda incelemeler yapmaya başlamıştı
1872′de ABDye goc eden ve Boston Universitesine ses fizyolojisi profesoru olarak atanan Bell, sağırlarla ilgili projelerini bir yana atmış değildi; hatta bir sağır kadınla evlenmişti O kadar ki, 1875′te bir telgraf maniplesi aracılığıyla bir diyapazonu onlar icin titreştirmişti Gunun birinde diyapazonun yerine mıknatıslı maden parcaları kullandı ve bunlardan birinin kuru bir ses cıkararak elektromıknatısa gidip yapıştığını gozlemledi Ani bir esinlemeyle irkildi Maden parcacıklarının yerine bir zar yerleştirdi ve zarı titreşimlerine gore direnci değişen bir elektrik devresine bağladı Sonra telin obur ucunda calışmakta olan asistanına seslendi: Bay Watson, gelin! size ihtiyacım var Watson şaşkın ve urkek bir tavırla koşup geldi: Patronunun sesini telefondan duymuştu
imagestelefonuntarihcesiresimli5afaf73bbe446
Butun davalar art arda gercek mucidin lehine sona ermekteydi Telefon da bir yandan durmadan yayılmakta, teller şehirlerden şehirlere uzanmaktaydı 1880 yılında Amerikanın 35 eyaleti telefon santralına kavuşmuş ve 70000 abone kaydetmişti Bell 4 Ağustos 1922′de Halifaxda olduğunde ABD ve Kanadadaki 17 milyon abonelik şebekede ulaşım bir dakika durduruldu
1876′da telefonun icadı bunca hayranlık dolu bir şaşkınlık yarattıktan sonra fonografın etkisi ne oldu, bir gozunuzun onune getirin Oysa bu konu da ani olarak patlak vermemiş, calışmalar az cok kulaktan kulağa duyulmuştu Bilim adamları uzunca bir sureden beri uğraşmaktaydılar; hatta 1857′de yarı yola varmışlardı bile O yıl mutevazı bir basın musahhihi olan Fransız EdouardLeon Scott (18171879), gercek bir kaydedici fonograf imal etti Bu, altında bir silindirin donduğu madeni bir sivri uc ve buna bağlı bir zardan oluşmuştu Bu zarın onunde konuşulunca ya da şarkı soylenince sesler sivri madeni uc aracılığıyla silindirin uzerinde titreşimli izlet bırakıyordu
Bu kaydetmenin tersinin olabileceği yani sivri ucu bu izlerden bir daha gecirmek yoluyla soz ya da muziği yeniden meydana getirmek bambaşka bir alandı elbet Ve kolay kolay kimsenin aklına gelecek şey de değildi Bunu ilk duşunen Charles Cros (18421888) adında bir Fransız oldu Cros şair, mizahcı, hem de bilim adamıydı Bir yandan şiirler yazıyor, bir yandan da teorik olarak renkli fotoğraf, gezegenlerarası ulaşım ve fonograf tasarlıyordu Tasarıları gercekleşti ve 1877′de Bilimler Akademisine, paleophone adını verdiği gercekte bir fonograf olan bir aletin planını sundu
Edisonun bu calışmadan haberi oldu mu? Yoksa yalnızca bir rastlantı sonucu olarak mı bilmiyoruz; tıpatıp aynı ilkelere dayanan makinesi icin berat istedi Edisonu bu makinenin onunde cocukca bir şarkı olan Mary had a little lamb Marynin minik bir kuzusu var şarkısını soylerken gorenler, makinenin az sonra hımhım bir sesle bunu tekrarladığını duydular
1878′in fonografı bir oyuncaktı, ama inanılmaz bir gelişme gosterdi ve gunumuzun elektrofon ve mikrosiyon plaklarına bir yığın yeni buluş ve icatlara yol actı
imagestelefonuntarihcesiresimli5afaf73ccd715
Telefon nasıl calışır?
Bir elektrik devresi uzerinden bir telefon konuşmasının yapılması sırasında meydana gelen olaylar şoylece sıralanabilir:
1 Ses enerjisi mekanik enerjiye donuşur
2 Mekanik enerji elektrik enerjisine donuşur
3 Elektrik enerjisi nakledilir
4 Karşı tarafta elektrik enerjisi manyetik enerjiye donuşur
5 Manyetik enerji mekanik enerjiye donuşur
6 Mekanik enerji ses enerjisine donuşur
Elektrik titreşimlerinin iletkenlerdeki yayılma hızı esas titreşimlerinin havadaki yayılma hızından birkac yuz bin kere daha fazla olduğundan (200300 bin kmsn mertebesinde) telefon ile konuşanlar, aradaki uzaklığa rağmen, karşı karşıya bulunuyorlarmış hissine sahiptirler Telefon sistemi uc ana gorev yapar İki abone arasında konuşma irtibatını sağlar ve aboneler arasında cağırma, meşgul cevirme, ses sinyalleri uretir Otomatik olmayan manyetolu telefonlarda bu işlemler elle yapılır
Bir telefon aletinde bulunan belli başlı parcalar şunlardır:
1 Ses alıcı (mikrofon),
2 Mikrofon akım kaynağı,
3 Ses verici (kulaklık),
4 Cağırma ve cağrılma duzenleri,
5 Devre acıp kapayıcılar, anahtarlar,
6 Cağırma kadranı
imagestelefonuntarihcesiresimli5afaf73dddfbd
Manuel ve otomatik santrallara bağlı telefon aletleri birbirinden farklıdır Herbirinde yukardaki parcaların bazıları bulunur Telefonun ahizesi sesi elektrik enerjisine ve elektrik enerjisini de sese cevirir Otomatik telefon cihazında ahize kaldırıldığında devreyi acan bir anahtar ve on tarafta numaratoru mevcuttur Telefon ahizesi kaldırılınca telefonla santral arasında elektrik devresi kurulur Ahizeden ton sesi duyulur Numaratorden, mesela 6 rakamı cevrilince elektrik devresi altı defa acılıp kapanmış olur Elektrik devresindeki acılıp kapanmalar sinyal olarak santralda devreler vasıtasıyle sayılır
Muhaberenin konuşma şeklinde olması şart değildir Lokal santrallara konulan bilgisayarlar gonderilen sinyal cinsine gore secim yaparak dağıtımı analog telefon, sayısal telefon, faksimile, teleks, televizyon bilgi işlem şekillerinde terminallere ulaştırır Boylece telefon konuşmaları yanında televizyon, faksimil resim ve yazı, teleks, bilgisayar işlemleri de cok suratli ve kaliteli olarak yurutulur
Muhabere hatları: Muhabere (haberleşme) imkanları cok ceşitlidir Bunlar:
1 İki telli analog radyo sinyal hattı (1 konuşma)
2 Anolog radyo role link hattı (30 konuşma)
3 Sayısal radyo role link hattı (1920 konuşma)
4 Cok kollu koaksiyel kablo hattı (7680 konuşma)
5 Fiberoptik kablo hattı (10000 konuşma ve ustu)
6 Muhabere uydular hattı (20000 konuşma)
imagestelefonuntarihcesiresimli5afaf73eef28a
ki telli konuşma devreleri uzak mesafelerde kayıplar cok arttığı ve kanal sayısı sınırlı olduğu icin şehir ici dağıtım sistemi dışında kullanılmaz Muhabere sistemleri radyo yayınlarından istifadeyle kapasite ve kalite yonunden cok gelişmiştir Telefon konuşmaları hem doğrudan analog sinyal olarak hem de bu analog sinyalin sayısal sinyal haline cevrilmesinden sonra yayınlanarak yapılabilmektedir Analog sinyal de yankı problemi ve sinyal gurultu seviyesi yuksek olduğu icin terk edilmiş sayısal sinyal sistemine gecilmiştir
Sayısal sinyal sistemlerinde, analog sinyal dilimlere bolunerek duzgun palslara ayrılır Bu palslar daha sonra kodlanarak verici anteninden 0′, 1′ sayısal yayın olarak gonderilir Kodlanma işlemi her konuşma icin ayrı ayrı yapılabildiği icin bir antenden aynı anda binlerce sayıda konuşma palslar halinde yayınlanabilir Alıcı telefon, istasyondan alınan bu binlerce yayın tekrar kod cozucude cozumlenerek, odyo sinyal haline cevrilerek santral mantık devresinden gecerek abonelere ulaşır Kodlanmış palslar antenden yayınlanabildiği gibi koaksiyel kablolardan da gonderilebilir Koaksiyel kablolarda kayıplar cok azalır Koaksiyel kablo yerine bundan daha suratli yuksek kapasiteli ve kayıp oranı cok duşuk optik fiber kablolar da kullanılabilir Optik fiber sisteminde kodlanmış sayısal sinyaller optik sinyallere cevrilerek gonderilir Karşı santralde optik sinyaller once elektronik sinyallere daha sonra da odyo analog sinyale cevrilerek lokal santral mantık devresinden abonelere ulaştırılır
İki telli muhabere sisteminde aynı anda bir konuşma yapılır Halbuki pals kod moduleli sayısal radyo link muhabere sisteminde 30 kanal mevcuttur Koaks kablolu sayısal radyo link muhabere sistemiyse en az saniyede 30 megabit bilgi gonderme kapasitesine sahip olup, 1920 kanallıdır 1985 senesinde F Almanyada hizmete girmiş olan boyle bir sistem saniyede 565 mbit kapasiteye; bir başka ifadeyle aynı anda 7680 konuşma veya bilgi aktarmaya musaittir Fiberoptik sistemler 140 mbitsaniye ve daha yukarı kapasitede gorev yapmaktadır Fiberoptik muhabere sistemi kapasite yuksekliği, montaj kolaylığı, bakım istememesi, yuksek kaliteli bilgi gondermesiyle mevcut sistemlerin en mukemmelidir
imagestelefonuntarihcesiresimli5afaf7400241a
Ozet olarak telefon santrallarının isimleri şunlardır: Elektromekanik telefon santralı, elektronik telefon santralı, otomatik telefon santralı, şehirlerarası telefon santralı, transit telefon santralı, yarıelektronik telefon santralı, yarıotomatik telefon santralı, mahalli (yerel) telefon santralı olmak uzere ceşitleri vardır (1994)
Telefonun tatbikatta sağladığı en buyuk fayda muhaberenin suratli bir şekilde yapılmasıdır Fiberoptik, koaksiyel kablo ve elektromanyetik yollarla uydulardan yansıtılarak yapılan telefon goruşmeleri dunyanın her koşesini birbirine bağlamıştır Telefon sistemlerinin kanal kapasiteleri her gecen gun artmaktadır Kanal sayısında artışlar telefonu daha da pratik bir hale sokmaktadır Telekomunikasyon arasındaki onemli gelişmelerden biri de, telsiz telefonun ortaya cıkmasıdır Kısa dalga radyo alıcıvericilerin normal telefon sistemine bağlamasıyla hareket halinde telefonla konuşma imkanı ortaya cıkmıştır Bu sistemle bolgeler arası kesintisiz bağlantı olduğu gibi, cok uzun menzilli yolculuklar yapan bile istediği yeri anında arayabilir